8-a de januaro
Aspekto
Kalendaro Januaro | Februaro | Marto | Aprilo | Majo | Junio | Julio | Aŭgusto | Septembro | Oktobro | Novembro | Decembro |
januaro 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 |
januaro | ||||||
lu | ma | me | ĵa | ve | sa | di |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 31 | ||||
aranĝo de 2024 tagoj |
La 8-a de januaro estas la 8-a tago de la jaro laŭ la gregoria kalendaro. 357 tagoj restas (358 en superjaroj).
Je la 8-a de januaro okazis, interalie:
Eventoj
[redakti | redakti fonton]- 871: Reĝo de Wessex Alfredo la Granda venkis danojn en batalo de Ashdown
- 1198: Inocento la 3-a iĝis papo
- 1297: Monako sendependiĝis - Ĝenova patricio el Grimaldi-klano ruze transprenis fortikaĵon Monako
- 1499: Kastelo Langeais: reĝo de Francio Ludoviko la 12-a edziĝis al dukino Ana de Bretonio
- 1549: Mazovio: Kozienice ricevis urborajton kiel pola urbo
- 1570: Caro de la tuta Rusio Ivano la Terura kun opriĉnina armeo eniris Novgorodon komencinte ekstermadon de la urbanoj
- 1598: Judoj estas forpelitaj el Ĝenova Respubliko
- 1660: Dua norda milito: militisto de la Respubliko de Ambaŭ Nacioj Michał Kazimierz Pac en Kuronio konkeris post sieĝo Mitava
- 1660: Kvara pola-rusa milito: rusaj trupoj sub gvido de Ivan Ĥovanski konkeris kaj bruligis Biała Podlaska
- 1676: Franca-Nederlanda milito: franca ŝiparo venkis la nederlandan en batalo apud Strombolo
- 1679: Franca esploristo René Robert Cavelier de La Salle atingis Akvofalaron Niagara
- 1697: Skota studento iĝis lasta persono ekzekutita pro blasfemo en Britio
- 1735: Londono: premiero de la opero Ariodante de Georg Friedrich Händel
- 1745: En Varsovio estis subskribita internacia traktato direktita kontraŭ Reĝlando Prusio
- 1746: Dua jakobita ribelo: Charles Edward Stuart en Stirling
- 1780: En tertremo kun epicentro en ĉirkaŭaĵo de la irana urbo Tabrizo pereis en la urbo kaj 400 vilaĝoj ĝis 200 mil personoj
- 1790: George Washington prezentis sian unuan paroladon pri la stato de la Unio en Novjorko, provizora ĉefurbo de Usono
- 1806: Kabkolonio transiris de Batava Respubliko al Unuiĝinta Reĝlando
- 1815: Venko de la usona armeo super la brita en batalo de Nov-Orleano
- 1818: Pollando (dispartigita): Wilamowice iĝis urbo
- 1842: Kun subteno de reĝo Vilhelmo la 2-a Reĝa Akademio en Delft estis fondita, kiu poste evoluos al la Teknika Universitato Delft
- 1859: Krakovo: plilongigita ekspozicio de Krakova Scienca Societo pri antikvaĵoj kaj artaĵoj el privataj kolektoj finiĝis - oni interalie prezentis Zbruĉan idolon
- 1873: Lunalilo iĝis reĝo de Havajo
- 1889: Usona statistikisto Herman Hollerith ricevis patenton por sia elektromekanika aparato kun uzo de trukartoj
- 1894: Franca astronomo Auguste Charlois malkovris asteroidojn Huenna kaj Fiducia
- 1910: Lasta parto de la romano La Fantomo de la Operejo de Gaston Leroux aperis en ĉiutaga gazeto "Le Gaulois"
- 1912: Sud-Afriko: fondiĝis Afrika Nacia Kongreso
- 1914: Unua uzo de radiumo por kuraci kanceron
- Unua mondmilito:
- 1915: En Laŭzano fondiĝis Ĝenerala Helpo-Komitato al Militaj Viktimoj en Pollando, kies prezidanto iĝis verkisto Henryk Sienkiewicz
- 1916: Lastaj taĉmentoj de Aliancanoj retiriĝis post la batalo de Galipolo - pro fiasko, brita ministro Winston Churchill rezignis el sia posteno
- 1918: En sia mesaĝo al la Usona Kongreso prezidento Woodrow Wilson prezentis pacan programon, konatan kiel la 14 punktoj de Wilson
- 1919: Minsko estis anoncita kiel ĉefurbo de Belorusa Soveta Socialisma Respubliko
- 1919: Supera Popola Konsilio transprenis regopovon sur terenoj rekonkeritaj de germanoj dum la ribelo de Grandpolujo, fare de polaj loĝantoj
- 1920: Eklezio ĉeĥoslovaka husana fondiĝis
- 1922: Dua Pola Respubliko: voĉdonado al Sejmo de Centra Litovio okazis
- 1926: Bảo Đại iĝis la lasta imperiestro de Vjetnamio
- 1926: Abdul-Aziz bin Saud iĝis reĝo de Heĝazo kaj renomas ĝin Sauda Arabio
- 1936: Reza Ŝaho Pahlavi malpermesis al ĉiuj virinoj en Irano porti publike hiĝabon
- Dua mondmilito:
- 1940: Germana teroro en okupata Pollando: Gestapo murdis en Ostrołęka 17 polojn; komandanto de Varsovia areo de la Asocio de Armita Batalado kolonelo Stefan Rowecki prezentis en raporto staton de la Servo al Venko de Pollando, ke en la unua fazo oni jam prizorgis vojevodiojn: Lublin, Lodzo, Kielce, Varsovio, Krakovo kun komandejoj kaj staboj kaj en 60% de distriktoj, kaj en la dua fazo estas jam ĝermoj en Lvovo (kune kun Tarnopol kaj Stanisławów), kaj Vilno (kun Nowogródek); Prezidio de Supera Konsilio de Ukraina Soveta Socialisma Respubliko atribuis al Universitato je la nomo al Johano la 2-a Kazimiro novan patronon — Ivan Franko; Finna-soveta milito: granda venko de finnoj super la Ruĝa Armeo en la Batalo ĉe Suomussalmi: la batalado daŭris ĝis la fino de la Vintra milito; de Angers pola ministro pri eksterlandaj aferoj August Zaleski depeŝis al pola ambasadoro en Ankaro, ke la pola ekzila registaro donas milionon da francaj frankoj por helpo al militkaptitoj en soveta mallibero por ke la turka registaro zorgu pri disdono de medikamentoj, vestoj kaj graso; finna verkistino komencis interparolojn kun la soveta ambasadorino en Stokholmo
- 1941: En Ĝenerala Gubernio oni malpermesis kanti du religiajn kantojn; Reinhard Heydrich deklaris, ke ekzistas nepreco dum mallonga tempo deporti 881 mil polojn de enkorpigitaj teritorioj por tien setligi germanojn de Volinio, Litovio kaj aliaj landoj, kaj deporti ĉ. 200 mil personojn de ĜG por tie organizi armeajn spacojn de Wehrmacht; Siamo deklaris militon al Francio de Vichy; Mediteraneo: nokte de la 8-a/9-a de januaro britaj bombaviadiloj atakis havenon en Napolo - pera damaĝo de itala linia ŝipo (transportita al La Spezia)
- 1942: Germana polico elveturigis de Pawiak en Varsovio 62 virojn al koncentrejo Aŭŝvico kaj de Leszkowice (distrikto Lubartowski) 49 kamparanojn al koncentrejo Majdanek, pro nelivero de devigaj agrikulturaĵoj; la Orienta Fronto: dekstra alo de la Nord-Okcidenta Fronto atingis Staraja Russa; meze de la Kalinina Fronto komenciĝis operaco Siĉevo (Bresta regiono)-Vjazma, finita la 31-a de januaro; nokte de la 8-a/9-a de januaro britoj aeratakis Brest
- 1943: En malliberejo de Poznań germanoj ekzekutis 30 membrojn de la Asocio de Venĝo; Pola Rezistomovado: germana polico murdis en Ciechanów 22 polojn, en tio 2 virinojn, pro aparteno al konspiraj organizaĵoj kaj en Sadkowice 6 polojn pro helpo al judoj; slovena bataliono Pohorje mortfalis ĝis la lasta viro
- 1944: Ĉefa Komandejo de Pola Enlanda Armeo faris apud Varsovio sensukcesan atencon kontraŭ Ludwig Fischer — 9 membroj de lia karavano estis vunitaj; Landa Politika Reprezentantaro apelaciis al nacioj de la mondo pri apogo de polaj streboj konservi antaŭmilitan polan-sovetan landlimon; taĉmentoj de la Pola Enlanda Armeo venke batalis apud Mikuliŝki kontraŭ litovaj kaj germanaj policaj taĉmentoj; germanaj ĝendarmoj pafmortigis en 2 lokoj 15 personojn; Varsovio: Pola Enlanda Armeo bruligis mezurbe parkumejon - 10 germanoj pereis; Orienta Fronto: operaco Mazir-Kalinkaviĉi komencita kadre de la Belorusa Fronto, kiu daŭris unu monaton; Kirovograd liberigita; Proceso de Verono komencita - kontraŭ ses el la dek naŭ membroj de Granda Faŝisma Konsilantaro, kiuj, en la kunsido de la 25-a de julio 1943, malhonoris Benito Mussolini
- 1945: Taĉmento de Andrej Andrejeviĉ Vlasov murdis en Przyrów (distrikto Częstochowski) 43 personojn venĝe pro ŝajna mortigo de 2 soldatoj; supera komandantaro de germanaj landaj armeoj ordonis mobilizi en ĜG urbajn kaj vilaĝajn gardistarojn; en Kielce aperis lasta numero de la revuo "Powstaniec" (Ribelanto); brita armeo konkeris Tebon; Mediteraneo: İskenderun ekfunkciis - la plej granda turka haveno
- 1947: Antaŭ Area Juĝejo en Gdańsk komenciĝis la dua proceso de skipo de la koncentrejo Stutthof
- 1951: Dua soveta okupado de Pollando: Leĝiga Sejmo, elektita post falsigitaj rezultoj de balotoj fare de komunista Pola Laborista Partio, ŝtatigis apotekojn
- 1951: Stalinismo: estis arestita pola episkopo Czesław Kaczmarek, akuzita pri ŝajna spionado favore al Usono kaj la Apostola Seĝo, kunlaboro kun Nazia Germanio kaj kontraŭleĝa komerco pri valutoj
- 1956: Indianoj huaorani, izolitaj ĝis hodiaŭ en la pluvarbaroj de Ekvadoro, mortigis evangeliajn misiistojn de Somera Lingvistika Instituto - ankaŭ setligitaj en Nacia Parko Jasunio
- 1958: Bobby Fischer unuafoje gajnis usonan ĉampionecon pri ŝako
- 1959: Charles de Gaulle iĝis prezidento de Francio
- 1959: Kastrisma revolucio: taĉmentoj de Fidel Castro eniris al Havano
- 1961: 75% de francoj referendumis por atribui sendependecon al Alĝerio
- 1962: Unua numero de „Zeszyty Historyczne” (Historiaj Kajeroj) aperis, eldonita de Literatura Instituto en Parizo, kies redaktoroj estis Jerzy Giedroyc kaj Zofia Herz el pariza pollingva revuo „Kultura”, unu el la plej gravaj elmigradaj soci-kulturaj revuoj
- 1962: En Nacia Galerio de Arto en Vaŝingtono unuafoje en Ameriko oni ekspoziciis la pentraĵon Mona Lisa de Leonardo da Vinci
- 1965: Pola Popola Respubliko: Melchior Wańkowicz, antaŭ 1,5-jara puno de mallibero pri kunlaboro kun Radio Libera Eŭropo, renkontiĝis kun Władysław Gomułka
- 1972: Post milito de la antaŭa jaro nova pakistana prezidento Zulfikar Ali Bhutto liberigis bangladeŝan politikiston Ŝeiĥ Muĝibur Rahman el malliberejo kiel respondo al internacia premo
- 1973: Proceso de 7 akuzitoj en la skandalo Watergate komenciĝis
- 1977: En Metroo de Moskvo okazis serio de tri bombatencoj, atribuata al armenaj naciistoj - 7 personoj pereis, 37 vundiĝis
- 1978: En irana urbo Ĥomo polico pafmortigis kelke da centoj de manifestaciantoj - irana revolucio komencita
- 1981: Francio: en Trans-en-Provence loka kamparano raportis pri nifo, kio estis agnoskita kiel "eble la plej komplete kaj zorge dokumentita vidaĵo de ĉiuj tempoj".
- 1985: En Pollando komenciĝis reĝisorita de komunistoj proceso de oficiroj de sekureca servo – murdistoj de la kapelano de Solidareco Jerzy Popiełuszko
- 1986: Iraka-Irana milito: operaco Karbalo V komenciĝis nordokcidente de Ĥoramŝahr
- 1989: Japana erao Heisei komencita
- 1993: Serbaj atencistoj pafmortigis vicĉefministron de Bosnio kaj Hercegovino
- 1994: Soveta, rusia kosmonaŭto Valerij Poljakov ekveturis en la kosmoŝipo Soyuz TM-18 al la kosmostacio Mir, kie li restis ĝis la 22-a de marto 1995, pasiginte 437 rekordajn tagojn en kosmo
- 1998: Usona astrofizikisto Saul Perlmutter anoncis, ke ekspansio de la universo akcelas
- 2003: Aviadilo RC-100 de Turkish Airlines, kiu ekflugis de Istanbulo, kraŝis surteriĝante en Dijarbakiro - 74 homoj mortis, 3 homoj vundiĝis kaj postvivis
- 2004: RMS Queen Mary 2, tiutempe la plej longa, plej larĝa kaj plej alta pasaĝera ŝipo iam ajn konstruita, estis baptita fare de nepino de la reĝino Elizabeto la 2-a
- 2005: En ĉina-vjetnama tonkin-golfa incidento pereis 9 vjetnamaj fiŝistoj
- 2007: Usono: en Seattle estis anoncita malkovro de triobla kvazaro, kion oni faris en Havajo
- 2008: 15-jara skolto haltigis armitan per tranĉilo atencanton, kiu sur insulo provis murdi prezidenton de Maldivoj
- 2010: Ŝtatlime inter Respubliko Kongo kaj Angolo estis pripafita aŭtomobilo, per kiu veturis al Angolo toga nacia teamo de futbalo al Afrika Pokalo de Nacioj - 3 personoj pereis kaj 8 vundiĝis
- 2011: En Tucson (Arizono) furiozulo pafmortigis 6 kaj vundis 13 personojn, en tio membrinon de la Usona Domo de Reprezentantoj - Gabrielle Giffords
- 2014: En Varsovio okazis gazetara konferenco dum kiu Krystyna Piórkowska raportis pri sia malkovro de unua raporto pri la soveta masakro de Katin de pli ol 20 mil militkaptitaj polaj oficiroj
- 2016: Duonjaron post sia fuĝo el malliberejo, la meksika drogkomercisto Joaquín Guzmán estis denove kaptita
- 2020: Flugo 752 de Ukraine International Airlines kraŝis apud la urbo Ŝahrijar (provinco Teherano, Irano), erare trafita de irana misilo — ĉiuj 176 homoj pereis
- 2023: Invado de Rusio en Ukrainion:
- 319-a tago de la rusa agreso: nokte ukraina landlimgardistaro refutis rusan atakon apud Baĥmut mortigante komandanton de la unuo, kaj rusaj fortoj 7 foje atakis per raketoj i.a. Kramatorsk; pasinttage ukrainoj defendis 16 lokojn kaj aviadiloj de Armitaj fortoj de Ukrainio atakis 21 areojn de malamiko; Rusia armeo pripafis en Zaporiĵa provinco UN-mision kun humanitara helpo; noktomeze rusia "armistico" oficiale finita — eksplodoj en Ĥarkivo; 50 soldatoj revenis de rusa mallibero al Ukrainio; Rusio informis pri sukcesa venĝo post masakro de ĝiaj soldatoj en Makijivka — Ukrainio decide neas ĉar rusoj ne havas eblecon de precizaj atakoj, ankaŭ ĵurnalistoj tion ne konfirmas; 3 rusaj helikopteroj estis paffaligitaj
- Mondreago: pasinttage laŭvica trajno 15-vagona kun rusiaj soldatoj alvenis al Vicebsko (Belorusio); ukraina stabo: al Siberio alvenis trajno-malvarmigejo kun korpoj de mortintaj soldatoj; bojkoto de Rusio en la plej granda foiro de teknologio kaj elektroniko en Las Vegas — Ukrainion reprezentas multaj ekfirmaoj; laŭvica grupo de ukrainaj medicinistoj komencas lerni en Pollando kuracadon de seriozaj brulvundoj; Rusio planas funkciigon de produktado de iranaj senpilotaj aviadiloj-kamikazoj en Toljatti; UN: la plej granda ondo de rifuĝintoj de la dua mondmilito — pli ol 7,9 mln de homoj forlasis Ukrainion kaj laŭvicaj 5,9 mln interne translokiĝis
Naskiĝoj
[redakti | redakti fonton]- 1037: Su Ŝi, ĉina poeto, prozisto, kaligrafo kaj politikisto (m. 1101)
- 1529: Johano Frederiko la 2-a (Saksio), duko germana
- 1556: Uesugi Kagekatsu, japana samurajo, daimio kaj komandanto (m. 1623)
- 1601: Baltasar Gracián, hispana verkisto, jezuito (m. 1658)
- 1632: Samuel Pufendorf, germana juristo, filozofo, ekonomikisto, ŝtatestro kaj historiisto (m. 1694)
- 1735: John Carroll, unua ĉefepiskopo de Usono, fondinto de katolika Universitato Georgetown (m. 1815)
- 1781: Wilhelm Neumann, germana eldonisto kaj verkisto (m. 1834)
- 1787: Johann Ludwig Böhner, germana komponisto kaj pianisto (m. 1860)
- 1788: Rudolfo de Habsburgo-Loreno, aŭstra kleriko, ĉefepiskopo de Olomouc (m. 1831)
- 1806: Jean-François Gigoux, franca pentristo, desegnisto, litografo kaj ilustristo (m. 1894)
- 1810: Friedrich Adolf Wandersleb, germana muzikisto, pianisto kaj pedagogo (m. 1884)
- 1812: Sigismund Thalberg, aŭstra komponisto kaj pianvirtuozo (m. 1871)
- 1823: Alfred Russel Wallace, brita naturesploristo kaj biologo, konata de la linio de Wallace (m. 1913)
- 1825: Eli Whitney, usona entreprenisto kaj inventisto de kotonseparilo (n. 1765)
- 1836: Lawrence Alma-Tadema, nederlanda pentristo (m. 1912)
- 1837: Károly Gergely, hungara reformita pastro, pedagogo, tradukisto (m. 1889)
- 1852: Ödön Kacziány, hungara pentristo (m. 1933)
- 1859: Stepan Smal-Stotskyi, aŭstra slavisto kaj politikisto (m. 1938)
- 1862: Joseph Déchelette, franca arkeologo kaj esperantisto spertulo pri antikvaj ceramikaĵoj (m. 1914)
- 1866: Richard Geoghegan, angla filologo, pioniro de Esperanto, tradukisto de Unua Libro, enestanta en Unua adresaro (m. 1943)
- 1967: Emily Greene Balch, usona verkistino, profesorino kaj pacistino, ricevinta Nobel-premion pri paco, kvakero (m. 1961)
- 1869: Jób Bede, hungara ĵurnalisto, tradukisto kaj verkisto (m. 1919)
- 1870: Miguel Primo de Rivera, hispana militisto kaj diktatoro (m. 1930)
- 1878: John Watson, usona psikologo, pioniro de kondutismo (m. 1958)
- 1884: Lehel Kádár, hungara ĵurnalisto, verkisto (m. 1935)
- 1884: Kornel Makuszyński, pola poeto, humuristo, aŭtoro de porinfana literaturo (m. 1953)
- 1891: Walther Bothe, germana Nobelpremiita fizikisto (m. 1957)
- 1891: Bronisława Niżyńska, rusa dancistino kaj koreografino (m. 1972)
- 1894: Maksimiliano Kolbe, pola filozofo kaj martiro, katolika sanktulo, murdita en la koncentrejo Aŭŝvico (m. 1941)
- 1895: Béla Zsolt, hungara verkisto, publicisto kaj poeto (m. 1949)
- 1899: S. W. R. D. Bandaranaike, ĉefministro de Cejlono (m. 1959)
- 1901: Cezaro Rossetti, skota vendisto, Esperanto-verkisto (m. 1950)
- 1902: Carl Rogers, usona psikologo, fondinto de humanisma psikologio (m. 1987)
- 1902: Georgij Malenkov, rusia, soveta komunisto, ĉefministro de Sovetunio (m. 1988)
- 1905: Grete Mosheim, germana aktorino (m. 1986)
- 1908: György Gulácsy, hungara juristo, politikisto (m. 1979)
- 1908: Albert Wass, rumania hungara verkisto kaj poeto (m. 1998)
- 1913: Miyamoto Masao, japana esperantisto, direkciano de akcia kompanio Esperanto, eldoninto de "L'Omnibuso", ĉefrolulo de Hajkista Klubo, sekretario de Kansaja Ligo de Esperanto-Grupoj, plurfoje premiita en la Belartaj Konkursoj, aŭtoro de Esperanto-japana vortaro, la romano Naskitaj sur la ruino kaj de la Japanaj Vintraj Fabeloj, membro de la Akademio de Esperanto (m. 1989)
- 1920: Mátyás Gáll, rumania hungara verkisto, ĵurnalisto, memuaristo, elmigrinta al FRG
- 1926: Hanae Mori, japana mododesegnistino (m. 2022)
- 1927: Lajos Gábos, rumana hungara geologo (m. 1988)
- 1929: István Bántó, rumana hungara ĵurnalisto, redaktoro (m. 2015)
- 1935: Vasil Simonenko, ukraina poeto, ĵurnalisto, satiristo (m. 1963)
- 1935: Elvis Presley, usona muzikisto, kantisto, aktoro kaj "Reĝo de Rokenrolo" (m. 1977)
- 1937: Shirley Bassey, kimra kantistino
- 1938: Vasil Stus, ukraina poeto, tradukisto, publicisto, aktivulo de Ukrainia Helsinka unio (m. 1985)
- 1942: Stephen Hawking, angla astrofizikisto, kosmologo kaj teoria fizikisto, esploristo de nigraj truoj kaj gravita singulareco (m. 2018)
- 1942: Koizumi Jun'ichiro, ĉefministro de Japanio
- 1947: David Bowie, angla muzikisto kaj kantisto de rokmuziko, aranĝisto, aktoro (m. 2016)
- 1947: Samuel Schmid, prezidento de Svislando
- 1958: Ernő Palkó, rumania hungara ceramikisto
- 1959: Leo Lukas, aŭstra kabaredisto kaj verkisto
- 1967: R. Kelly, usona rap-kantisto
- 1973: Svami Kaleŝvar, barata guruo (m. 2012)
- 1980: Rachel Nichols, usona aktorino kaj modelo
- 1983: Kim Ĝong-un, estro de Nord-Koreio
- 1989: Martin Sellner, aŭstra agadisto dekstrisma kaj verkisto
- 1997: Jack Andraka, usona sciencisto kaj inventisto de metodo por rapide kaj malmultekoste malkovri kanceron de ovario, pankreatan karcinomon kaj pulman kanceron
Mortoj
[redakti | redakti fonton]- 1100: Kontraŭpapo Klemento la 3-a, itala ĉefepiskopo (n. ĉirkaŭ 1025)
- 1107: Edgar, reĝo de Skotlando (n. 1074)
- 1198: Celesteno la 3-a, papo (n. ĉirkaŭ 1106)
- 1324: Marko Polo, itala komercisto, velisto, esploristo kaj unu el la plej grandaj vojaĝistoj, trapasinta la Silkan Vojon (n. 1254)
- 1337: Giotto di Bondone, itala pentristo kaj arkitekto (n. ĉirkaŭ 1267)
- 1560: Jan Łaski, pola kalvinisma teologo, humanisto kaj reformaciisto (n. 1499)
- 1615: Samuel Selfisch, germana eldonisto kaj urbestro (n. 1529)
- 1642: Galilejo (Galileo Galilei), itala astronomo, astrologo, fizikisto kaj filozofo (n. 1564)
- 1688: Francesco Foggia, itala komponisto (n. 1604)
- 1713: Arcangelo Corelli, itala violonisto kaj komponisto (n. 1653)
- 1811: Friedrich Nicolai, germana verkisto, eldonisto (n. 1733)
- 1813: Johann Christian Lossius, germana materialisma filozofo (n. 1743)
- 1825: Christian Heinrich Wolke, germana reformpedagogo (n. 1741)
- 1830: Georg Heinrich Lünemann, germana filologo kaj pedagogo (n. 1780)
- 1854: William Carr Beresford, brita nobelo, generalo, politikisto (n. 1768)
- 1874: David Strauss, germana verkisto, filozofo, teologo kaj pioniro de esploro pri la historieco de Jesuo (n. 1808)
- 1878: Nikolaj Nekrasov, rusa poeto kaj eldonisto (n. 1821)
- 1879: Baldomero Espartero, hispana generalo kaj politikisto (n. 1793)
- 1880: Joshua Abraham Norton, memproklamita "Imperiestro de Usono" (n. ĉirkaŭ 1815)
- 1881: Sámuel Ajtay, hungara juristo, verkisto, tradukisto (n. 1774)
- 1883: Augustin Keller, svisa politikisto, kunfondinto de Prakatolika Eklezio (n. 1806)
- 1896: Paul Verlaine, franca fipoeto (n. 1844)
- 1899: Domokos Szász, hungara reformita episkopo (n. 1838)
- 1919: Peter Altenberg, aŭstra verkisto (n. 1859)
- 1925: George Bellows, usona pentristo, litografo (n. 1882)
- 1934: Salamon Csifó, hungara unitariisma pastro, eklezia verkisto (n. 1865)
- 1935: Louis de Beaufront, hejma instruisto, pioniro de Esperanto, varbanto por Adresaro de la Esperantistoj kaj fondita de si Esperanto-asocio SPPE kaj ties revuo "L' Esperantiste", kiuj iĝis bazo de la eŭropa Esperanto-movado, reprezentanto de Zamenhof en la eldonejo Hachette, aŭtoro de plena gramatiko, Esperanto-vortaristo kaj artikolisto, poste ĉefa gvidanto de Ido-movado (m. 1855)
- 1938: József Bajza, hungara literaturhistoriisto, profesoro pri la kroata lingvo (n. 1885)
- 1938: Christian Rohlfs, germana pentristo (n. 1849)
- 1938: János Hoós, hungara komponisto, profesoro pri la kroata lingvo kaj literaturo en Universitato Budapeŝto (n. 1859)
- 1940: Zoltán Lengyel, hungara advokato, ĵurnalisto, redaktoro (n. 1873)
- 1941: Robert Baden-Powell, brita militisto kaj verkisto, fondinto de skoltismo (n. 1857)
- 1944: Wilhelm Füßlein, germana historiisto
- 1945: József Biró, hungara pentristo kaj arthistoriisto (n. 1907)
- 1947: Tadeusz Kutrzeba, pola generalo, aŭtoro kaj komandanto de la batalo de Bzura (n. 1885)
- 1948: Kurt Schwitters, germana dadaisto, kolaĝisto (n. 1887)
- 1948: Richard Tauber, aŭstra operkantisto (tenoro) kaj aktoro (n. 1891)
- 1950: Joseph Schumpeter, aŭstra ekonomikisto kaj politiksciencisto (n. 1883)
- 1957: Ferdinand William Breth, ĉeĥdevena brita-usona esperantisto kaj kemiisto (n. 1886)
- 1964: Julius Raab, aŭstra politikisto, kanceliero (n. 1891)
- 1965: Volodimir Sosjura, ukraina poeto (n. 1898)
- 1967: Zbigniew Cybulski, pola aktoro (n. 1927)
- 1975: György Botond Bolics, hungara elektroinĝeniero kaj verkisto (n. 1913)
- 1986: Juan Rulfo, meksika verkisto (n. 1917)
- 1996: François Mitterrand, prezidento de Francio 1981-1995 (n. 1916)
- 1997: Melvin Calvin, usona Nobelpremiita biokemiisto esplorinta fotosintezon (n. 1911)
- 1998: Josef Vaněček, ĉeĥa oficiro, fondinto de Esperanto-grupo en Hrabyně, fondinto kaj prezidanto de la Asocio de Esperantistoj-Handikapuloj, eldonisto de esperantaĵoj, kunlaboranta kun Jarmila Rýznarová (n. 1923)
- 2002: Aleksandr Proĥorov, soveta Nobelpremiita fizikisto okupiĝinta pri spino de elektronoj (n. 1916)
- 2007: Francis Cockfield, brita nobelo, politikisto, membro de Komisiono Delors (n. 1916)
- 2009: Ziemowit Fedecki, pola slavistikisto, tradukisto (n. 1923)
- 2012: Gyula Maurer I., rumania hungara matematikisto (n. 1927)
- 2014: Károly Katona, rumania hungara aktoro (n. 1944)
- 2015: Kep Enderby, aŭstralia politikisto kaj juĝisto, prezidanto de UEA (n. 1926)
- 2017: Ali Akbar Haŝemi Rafsanĝani, prezidento de Irano (n. 1934)
- 2017: James Mancham, unua prezidento de Sejŝeloj (n. 1939)
- 2018: George Maxwell Richards, prezidento de Trinidado kaj Tobago, profesoro (n. 1931)
Specialaj tagoj kaj festoj
[redakti | redakti fonton]- Festoj kaj rememoroj en Katolika Eklezio:
- Severino el Noricum, migranta monaĥo, patrono de Aŭstrio, sanktulo
- Lorenzo Giustiniani, itala espiskopo, patrono de Venecio, sanktulo
- Nord-Marianoj: Tago de Komunumo de Nacioj
Tagoj de semajno
[redakti | redakti fonton]La 8-a de januaro estas (laŭ gregoria kalendaro):
- Dimanĉo en jaroj: 1584 1589 1595 1606 1612 1617 1623 1634 1640 1645 1651 1662 1668 1673 1679 1690 1696 1702 1708 1713 1719 1730 1736 1741 1747 1758 1764 1769 1775 1786 1792 1797 1804 1809 1815 1826 1832 1837 1843 1854 1860 1865 1871 1882 1888 1893 1899 1905 1911 1922 1928 1933 1939 1950 1956 1961 1967 1978 1984 1989 1995 2006 2012 2017 2023 2034 2040 2045 2051 2062 2068 2073 2079 2090 2096;
- Lundo en jaroj: 1590 1596 1601 1607 1618 1624 1629 1635 1646 1652 1657 1663 1674 1680 1685 1691 1703 1714 1720 1725 1731 1742 1748 1753 1759 1770 1776 1781 1787 1798 1810 1816 1821 1827 1838 1844 1849 1855 1866 1872 1877 1883 1894 1900 1906 1912 1917 1923 1934 1940 1945 1951 1962 1968 1973 1979 1990 1996 2001 2007 2018 2024 2029 2035 2046 2052 2057 2063 2074 2080 2085 2091;
- Mardo en jaroj: 1585 1591 1602 1608 1613 1619 1630 1636 1641 1647 1658 1664 1669 1675 1686 1692 1697 1704 1709 1715 1726 1732 1737 1743 1754 1760 1765 1771 1782 1788 1793 1799 1805 1811 1822 1828 1833 1839 1850 1856 1861 1867 1878 1884 1889 1895 1901 1907 1918 1924 1929 1935 1946 1952 1957 1963 1974 1980 1985 1991 2002 2008 2013 2019 2030 2036 2041 2047 2058 2064 2069 2075 2086 2092 2097;
- Merkredo en jaroj: 1586 1592 1597 1603 1614 1620 1625 1631 1642 1648 1653 1659 1670 1676 1681 1687 1698 1710 1716 1721 1727 1738 1744 1749 1755 1766 1772 1777 1783 1794 1800 1806 1812 1817 1823 1834 1840 1845 1851 1862 1868 1873 1879 1890 1896 1902 1908 1913 1919 1930 1936 1941 1947 1958 1964 1969 1975 1986 1992 1997 2003 2014 2020 2025 2031 2042 2048 2053 2059 2070 2076 2081 2087 2098;
- Ĵaŭdo en jaroj: 1587 1598 1604 1609 1615 1626 1632 1637 1643 1654 1660 1665 1671 1682 1688 1693 1699 1705 1711 1722 1728 1733 1739 1750 1756 1761 1767 1778 1784 1789 1795 1801 1807 1818 1824 1829 1835 1846 1852 1857 1863 1874 1880 1885 1891 1903 1914 1920 1925 1931 1942 1948 1953 1959 1970 1976 1981 1987 1998 2004 2009 2015 2026 2032 2037 2043 2054 2060 2065 2071 2082 2088 2093 2099;
- Vendredo en jaroj: 1582 1588 1593 1599 1610 1616 1621 1627 1638 1644 1649 1655 1666 1672 1677 1683 1694 1700 1706 1712 1717 1723 1734 1740 1745 1751 1762 1768 1773 1779 1790 1796 1802 1808 1813 1819 1830 1836 1841 1847 1858 1864 1869 1875 1886 1892 1897 1904 1909 1915 1926 1932 1937 1943 1954 1960 1965 1971 1982 1988 1993 1999 2010 2016 2021 2027 2038 2044 2049 2055 2066 2072 2077 2083 2094;
- Sabato en jaroj: 1583 1594 1600 1605 1611 1622 1628 1633 1639 1650 1656 1661 1667 1678 1684 1689 1695 1701 1707 1718 1724 1729 1735 1746 1752 1757 1763 1774 1780 1785 1791 1803 1814 1820 1825 1831 1842 1848 1853 1859 1870 1876 1881 1887 1898 1910 1916 1921 1927 1938 1944 1949 1955 1966 1972 1977 1983 1994 2000 2005 2011 2022 2028 2033 2039 2050 2056 2061 2067 2078 2084 2089 2095.