Yi I
| Yi I | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| 이이 | |||||
| Naskonomo | 이현룡 | ||||
| Naskiĝo | 26-an de decembro 1536 en Kanin | ||||
| Morto | 1-an de januaro 1584 (47-jaraĝa) en Hanseongbu | ||||
| Mortis pro | Naturaj kialoj  vd
| ||||
| Mortis per | Malsano vd
| ||||
| Tombo | vd | ||||
| Religio | Konfuceismo vd | ||||
| Lingvoj | ĉina • korea vd | ||||
| Ŝtataneco | Joseon-Dinastio vd
| ||||
| Familio | |||||
| Dinastio | Q12592814 vd | ||||
| Patro | Yi Weon-su (en)  vd
| ||||
| Patrino | Sin Saimdang vd
| ||||
| Gefratoj | Yi Wu (en) vd
| ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | filozofo verkisto poeto vd
| ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Yi I (hangulo: 이이, hanja: 李珥) naskiĝis en 1536, mortis en 1584), konata sub pseŭdonomo Yulgok (hangulo: 율곡, hanja: 栗谷) – korea filozofo kaj sciencisto. Konsiderata la plej eminenta, post Yi Hwang, konfuceisma pensulo de Koreio.
Vivo
[redakti | redakti fonton]Yulgok naskiĝis en apudmara urbo Gangneung en orienta Koreio. Lia patrino estis alte pritaksata artistino kaj poetino, Sin Saimdang, kiu certigis al la filo akuratecan edukon. Junaĝe li studis taoismon kaj budhismon, post morto de la patrino iris eĉ al monaĥejo en Kŭmgang Monto por iĝi monaĥo. En 1556 forlasis tamen budhismon favore al novkonfuceismo. Post forlaso de la monaĥejo pasis oficistan ekzamenon komencante karieron en administrado.
Li kontraŭstaris laŭvortan interpretadon de klasikaj tekstoj substrekante monistan teorion, opozician al konvinkoj de Yi Hwang. Diferencigon inter principo kaj materiala forto reduktis al terminologia diferenco. Kiel pruvis, ili ambaŭ estas nedisigeble ligitaj – principo estas povo ebliganta movon al objektoj, materiala forto tamen moviĝas helpe de principo. Principo mem kapablas nenion krei, sed materiala forto estas ilo por manifestiĝo de la principo. Diferenco inter ili rezultas de la fakto, ke principo estas nelimigita kaj ĉieestanta, materiala forto tamen limigita kaj unudirekta. Koncerne moralon li emfazis signifon de la interna memperfektigado kaj eduko.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Bibliografio
[redakti | redakti fonton]- Chung, Edward Y. J. (1995). The Korean Neo-Confucianism of Yi Tʻoegye and Yi Yulgok: a Reappraisal of the 'Four-Seven Thesis' and its Practical Implications for Self-Cultivation. Albany: State University of New York Press. ISBN 9780791422755; ISBN 9780791422762; OCLC 30594574