Birgit Nilsson

Birgit Nilsson
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Märta Birgit Nilsson
Jaiotza	Västra Karup (en) eta Västra Karup (en) , 1918ko maiatzaren 17a
Herrialdea	Suedia
Heriotza	Bjärlöv (en) , 2005eko abenduaren 25a (87 urte)
Hobiratze lekua	Västra Karup cemetery (en)
Hezkuntza
Heziketa	Royal Academy of Music
Hizkuntzak	suediera
Irakaslea(k)	Joseph Dewar Hislop (en)
Jarduerak
Jarduerak	opera abeslaria
Jasotako sariak	ikusi Litteris et Artibus (1960) ; Léonie Sonning Music Prize (1966) ; Commander 1st class of the Order of Vasa (1974) ; Ingenio et arti (1972) ; Knight Grand Officer of the Order of Saint Olav (1975) ; Illis quorum (1981) ; Medal for the advancement of the musical arts (1966) ; Merit Cross of the Lower Saxony Order of Merit (1st class) (1988) ; Arte eta letren komendadorea (1991) ;
Genero artistikoa	opera
Ahots mota	sopranoa
Musika instrumentua	ahotsa
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Luteranismoa

Marta Birgit Svennson edo Birgit Nilsson (Vastra Karup, Eskania, Suedia, 1918ko maiatzaren 17a - Ib., 2005eko abenduaren 25a)^[1] opera eta obra sinfonikoetan espezializatutako soprano dramatiko suediarra izan zen. Ezaguna da Wagnerren (Brunilda, Isolda), Straussen (Electra, Salomé) eta Pucciniren (Turandot) operetako pertsonaien interpretazioengatik. Gerraosteko wagneriar soprano gorena izan zen.^[2]

Biografia

Märta Birgit Svensson gisa jaio zen Eskaniako konderriko landetxe batean, ( Malmötik 100 km iparraldera), Nils Svensson eta Justina Svensson-en alaba. Hiru urte zituela, amak erositako jostailuzko piano batean hasi zen melodiak konposatzen. Oinez hasi aurretik kantatzen omen zuen elkarrizketa batean esan zuenez. Bere etxetik hurbil dagoen elizako koruan kantatzen hasi zenean, bertako zuzendariak kantu-eskolak hartzea gomendatu zion.

Ragnar Blennow irakaslearekin ikasi zuensei hilabetez Åstorpen, Stockholmen dagoen Suediako Musika Errege Akademian^[3] sartzeko egin zen entzunaldi batean parte hartzea prestatzeko. Aurkeztu ziren 47 abeslariren arteko lehena izan zen, eta Christina Nilsson sopranoaren ohorez sortutako beka eman zioten. Akademiako irakasleak Joseph Hislop eta Arne Sunnegårdh izan ziren. Hala ere, bere burua autodidaktatzat jotzen zuen, 1981ean egin zitoten elkarrizketa batean esan zuenez "Irakaslerik onena eszenatokia da, bertan zaudenean proiektatzen ikasi behar duzu derrigorrez".

Ibilbide profesionala

Nilsson Wagnertar soprano paregabetzat hartua izan da eta, estilo guztiz desberdinarekin bada ere, Norvegiako Kirsten Flagstad soprano ospetsuaren benetako oinordekotzat. Beti lotu izan da Brunilda eta Isoldaren rolarekin, hain paper estentsiboei aurre egiteko bere errezeta zein zen galdetu zitzaionean, «Zapata erosoak erabiliz» erantzun zuen. Italiar operako hainbat paper interpretatu zituen, hala nola Aida, Tosca edo Pucciniren Turandot. Behin esan zuen: «Isoldak ospetsu egin ninduen, baina Turandotek aberastu egin ninduen».

Stockholmeko Kungliga Operan egin zuen debuta 1946an, Agatheren paperean, Weberren Der Freischütz operan, hiru egun besterik ez zuen izan pertsonaia prestatzeko. 1947an, harrera ona izan zuen bere herrialdeko publikoaren aldetik, Verdiren Macbeth operan egindako Lady Macbeth pertsonaiaren interpretazioagatik.^[4] Nazioarteko lehen konpromiso garrantzitsua 1951ko Glyndebourneko Jaialdian^[5] izan zuen, Mozarten Idomeneo operan. Ipar Amerikan 1956an egin zuen debuta Isolda gisa San Frantziskoko Operan.^[6] 1959an New Yorkeko Metropolitan operarako paper bera interpretatu zuenean lortu zuen arrakasta. Urte horretan bertan, Bayreutheko jaialdi entzutetsuan parte hartzen hasi zen, Lohengrinen operako Elsaren paperean. Ondorengo urtetan eta 1970era arte jaialdian parte hartu zuen. Hurrengo urtetan mundu osoko antzoki famatuenetan kantatu zuen,esaterako Buenos Aireseko Colon Antzokian.^[7]

Abeslariak bere izena daraman Birgit Nilsson Fundazioa sortu zuen, eta honek, Birgit Nilsson saria banatzen du, saridunen artean Placido Domingo dago, abeslariak berak aukeratu zuen hil aurretik.^[8] Gerora, epaimahai batek aukeratzen ditu saridunak, onuradunena artean, Yo-Yo Ma,^[9] Nina Stemme^[10] eta Vienako Filarmonikak.^[11]

Filmografia

Richard Strauss: Elektra (Herbert Graf eta David Stivender, 1988)^[12]
Elektra (1980)^[13]
Tristan und Isolde (Pierre Jourdan, 1973)^[14]

Sariak eta Aitortzak

Bere ibilbide artistikoan sari ugari jaso zituen:^[15]

1954an, Errege Kortearen Abeslaria, Stockholm.
1958an, Urrezko Domina, Bartzelonako Lizeoak emana.
1960an, Musikaren Errege Akademiako ohorezko kidea, Stockholm.
1970an, Kammersänger, Munich.
1974an, Vasako Ordenaren Komandantea, Stockholm.
1975an, St. Olav Ordenaren Komandantea, Norvegia.
1991ean, Arteen eta Letren Komandantea, Frantzia.
1999an, Vienako Filarmonikaren ohorezko kidea.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Birgit Nilsson

Irudi Galeria

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ (Ingelesez) Barker, Frank Granville; Blyth, Alan. (2006-01-12). «Birgit Nilsson» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-05-14).
↑ (Katalanez) «Birgit Nilsson | enciclopedia.cat» www.enciclopedia.cat (Noiz kontsultatua: 2024-05-15).
↑ (Suedieraz) «Kungliga Musikaliska Akademien - Kungl. Musikaliska Akademien» www.musikaliskaakademien.se 2024-04-24 (Noiz kontsultatua: 2024-05-14).
↑ (Gaztelaniaz) «Birgit Nilsson: «Para mi voz y mi corazón, Isolde y Brünnhilde fueron las mejores»» Ópera Actual (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).
↑ (Ingelesez) «Idomeneo, 20 June 1951» Glyndebourne (Noiz kontsultatua: 2024-05-15).
↑ (Gaztelaniaz) Gascón, Cariluz. (2012-03-25). «La voz de acero de Birgit Nilsson» Melómano - La revista de música clásica (Noiz kontsultatua: 2024-05-15).
↑ (Gaztelaniaz) «Birgit Nilsson en concierto (1967)» Teatro Colón (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).
↑ (Gaztelaniaz) «Plácido Domingo recibirá el premio Birgit Nilsson» La Vanguardia 2009-02-20 (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).
↑ (Gaztelaniaz) Redacción. «Yo-Yo Ma, Premio Birgit Nilsson 2022» Platea Magazine (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).
↑ (Gaztelaniaz) CODALARIO. «Nina Stemme gana el Birgit Nilsson» www.codalario.com (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).
↑ (Gaztelaniaz) World, Opera. (2014-10-19). «La Filarmónica de Viena recibe el premio Birgit Nilsson» Opera World (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).
↑ (Gaztelaniaz) «Richard Strauss: Elektra (película 1988) - Tráiler. resumen, reparto y dónde ver. Dirigida por Herbert Graf, David Stivender» La Vanguardia 2022-07-16 (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).
↑ (Gaztelaniaz) «Elektra (película 1980) - Tráiler. resumen, reparto y dónde ver. Dirigida por» La Vanguardia 2022-07-16 (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).
↑ (Gaztelaniaz) «Tristan und Isolde (película 1973) - Tráiler. resumen, reparto y dónde ver. Dirigida por Pierre Jourdan» La Vanguardia 2022-07-16 (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).
↑ «Honours and awards - The Birgit Nilsson Prize» web.archive.org 2016-04-03 (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).

Kanpo estekak

Birgit Nilsson Stockholm 1964

Birgit Nilsson Turandot, 1960ko hamarkadan (bideoa)

Birgit Nilsson Tosca; Vissi D'arte, 1960ko hamarkadan (bideoa)

Birgit Nilsson - Salome [1] - Gala Bing, MET 1972 (video)

Birgit Nilsson as Brünnhilde, Royal Opera Stockholm, November 18, 1956 (audioa)

Datuak: Q233951
Multimedia: Birgit Nilsson / Q233951

[1] (Ingelesez) Barker, Frank Granville; Blyth, Alan. (2006-01-12). «Birgit Nilsson» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-05-14).

[2] (Katalanez) «Birgit Nilsson | enciclopedia.cat» www.enciclopedia.cat (Noiz kontsultatua: 2024-05-15).

[3] (Suedieraz) «Kungliga Musikaliska Akademien - Kungl. Musikaliska Akademien» www.musikaliskaakademien.se 2024-04-24 (Noiz kontsultatua: 2024-05-14).

[4] (Gaztelaniaz) «Birgit Nilsson: «Para mi voz y mi corazón, Isolde y Brünnhilde fueron las mejores»» Ópera Actual (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).

[5] (Ingelesez) «Idomeneo, 20 June 1951» Glyndebourne (Noiz kontsultatua: 2024-05-15).

[6] (Gaztelaniaz) Gascón, Cariluz. (2012-03-25). «La voz de acero de Birgit Nilsson» Melómano - La revista de música clásica (Noiz kontsultatua: 2024-05-15).

[7] (Gaztelaniaz) «Birgit Nilsson en concierto (1967)» Teatro Colón (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).

[8] (Gaztelaniaz) «Plácido Domingo recibirá el premio Birgit Nilsson» La Vanguardia 2009-02-20 (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).

[9] (Gaztelaniaz) Redacción. «Yo-Yo Ma, Premio Birgit Nilsson 2022» Platea Magazine (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).

[10] (Gaztelaniaz) CODALARIO. «Nina Stemme gana el Birgit Nilsson» www.codalario.com (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).

[11] (Gaztelaniaz) World, Opera. (2014-10-19). «La Filarmónica de Viena recibe el premio Birgit Nilsson» Opera World (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).

[12] (Gaztelaniaz) «Richard Strauss: Elektra (película 1988) - Tráiler. resumen, reparto y dónde ver. Dirigida por Herbert Graf, David Stivender» La Vanguardia 2022-07-16 (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).

[13] (Gaztelaniaz) «Elektra (película 1980) - Tráiler. resumen, reparto y dónde ver. Dirigida por» La Vanguardia 2022-07-16 (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).

[14] (Gaztelaniaz) «Tristan und Isolde (película 1973) - Tráiler. resumen, reparto y dónde ver. Dirigida por Pierre Jourdan» La Vanguardia 2022-07-16 (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).

[15] «Honours and awards - The Birgit Nilsson Prize» web.archive.org 2016-04-03 (Noiz kontsultatua: 2022-07-16).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]