Gantxo

Gantxo
	esku-tresna, Ainguraketa (eraikuntza)a eta laundry supply (en)
	Irudi gehiago

Gantxoa edo arropa esekitzeko pintza^[1] arropa lehortzeko esekitzeko erabiltzen den tresna da, normalean esekitoki batean erabiltzen dena. Gantxoak diseinu desberdinetan datoz.

Historia eta diseinuak

XVIII. mendean, arropa zikina zuhaixka, adar edo esekitokietan zintzilikatzen da lehortzeko, baina ez dago inolako gantxorik garaiko pintura edo grabatuan. Arropa bustia esekitzeko gantxoak XIX. mendearen hasieran bakarrik agertzen dira, Jérémie Victor Opdebec-ek patentatutako diseinu batekin.^[2] Diseinu horrek ez du malgukirik erabiltzen, eta pieza bakarraz osatzen da, bi puntarekin bien artean distantzia txiki bat duena. Pintza mota horrek euste-ekintza errazten du, bi muturrak aparte jartzen baitira eta, hala, nolabait estutzen dira, eta, ondorioz, bi muturrak atseden-egoerara itzultzen.^[3]

1853an, AEBetako David M. Smithek bi puntadun gantxo bat asmatu zuen, palanka txiki batek eta malguki batek lotua.^[4]^[5] Palanka-ekintza baten bidez, bi muturrek pintzaren goiko aldean irrist egiten dutenean, muturrak ireki egiten du, eta askatzen denean, malgukiak bi muturrak ixten ditu, eusteko behar den ekintza sortuz.

Solon E. Moorek 1887an hobetu zuen Smithen diseinua. Hari bakar batez egindako "malguki bildu" bat gehitu zuen. Malgukiak zurezko bi pieza ixten zituen indar gisa jardunez, eta bi erdiei mugitzeko eta mekanizatzeko aukera ematen die aldi berean. 20. mendean hedatu zen modelo hau, eta 21. mendean ere gehien erabiltzen diren gantxoak Mooreren diseinuan oinarritzen dira.^[4]

Hona hiru diseinu eta patenteak konparazioan.

Opdebec, 19. mende hasiera.
David M. Smith, 1853.
Solon E. Moore, 1887.

Erreferentziak

Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, gaztelaniazko wikipediako «Pinza de la ropa» artikulutik itzulia izan da, 2022-09-24 data duen 146164749 bertsioa oinarritzat hartuta. Sartze-datarik ez duten erreferentziak, edo 2022-09-24 baino lehenago datatuak, jatorrizko artikulutik ekarri dira itzulpenarekin batera.

↑ «Euskaltzaindiaren Hiztegia» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-10-04).
↑ The curious history of the clothespeg. The Economist 22 December 2016.
↑ Crafts. Merl.org.uk.
↑ ^a ^b Greenbaum, Hilary. (May 11, 2012). Who Made That Clothespin?. .
↑ Lahey, Anita. (Fall 2006). «The Better Clothespin» American Heritage of Invention & Technology 22 (2).

Kanpo estekak

Datuak: Q267290
Multimedia: Clothes pegs / Q267290

[1] «Euskaltzaindiaren Hiztegia» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-10-04).

[2] The curious history of the clothespeg. The Economist 22 December 2016.

[3] Crafts. Merl.org.uk.

[who-4] Greenbaum, Hilary. (May 11, 2012). Who Made That Clothespin?. .

[5] Lahey, Anita. (Fall 2006). «The Better Clothespin» American Heritage of Invention & Technology 22 (2).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]