Hastings Banda

Hastings Banda
	; Irudi gehiago
Malawiko presidente
Prime Minister of Malawi (en)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Akim Kamnkhwala Mtunthama Banda
Jaiotza	Kasungu (en) , 1890(e)ko hamarkada
Herrialdea	Malawi
Heriotza	Johannesburg, 1997ko azaroaren 25a (97/107 urte)
Familia
Ezkontidea(k)	ezkongabea
Hezkuntza
Heziketa	Edinburgheko Unibertsitatea ; Meharry Medical College (en) ; Chicagoko Unibertsitatea ; Central State University (en) ; Wilberforce University (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, diplomazialaria eta medikua
Jasotako sariak	ikusi Order of the Lion ;
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Eskoziako Eliza
Alderdi politikoa	Malawi Congress Party (en)

Hastings Kamuzu Banda (Kasungu, 1898ko otsailaren 15a – Johannesburgo, 1997ko azaroaren 25a)^[1] malawiar mediku eta politikaria izan zen. Malawiko agintaria izan zen 1964-1994 bitartean, lehen ministroa hasieran, eta presidentea ondoren.

Bizitza

Haren jaioteguna gutxi gorabeherakoa da. Chewa etniako nekazari familia batean jaio zen. Estatu Batuetan eta Britainia Handian medikuntza ikasketak egin zituen, eta azken herrialde horretan lan egin zuen mediku gisa. 1958an bere herrira itzuli zenean, zurien mendean zegoen Rhodesia eta Nyassalandiako Federazioaren aurkako kanpaina gidatu zuen. 1959ko matxinaden ondoren, koloniako agintari britainiarrek atxilotu egin zuten; Malawi Congress Party (Malawiko Batzarraren Alderdia) sortu zuen urte berean. 1960an askatu zuten, Nyassalandiako independentziaren trantsizioaldian laguntzeko.

1963an, gobernuaren buruzagitza bereganatu eta, 1964ko uztailaren 6an, Nyassalandia, Banda lehen ministro zuela, Commonwealtheko kide independente bilakatu zen Malawi izenarekin. 1966an, Malawi errepublika aldarrikatu eta presidente bilakatu zen Banda. 1970ean, bizitza guztirako luzatu zuen kargua. Haren politika diktatoriala izan zen, eta errepresioa erabili zuen oposizioaren aurka.

1967an Hegoafrikara hurbiltzen hasi zen, eta 1971n bera izan zen Hegoafrika ofizialki bisitatu zuen Afrikako lehen estatuburua. 1980ko hamarkadan gogorki gobernatu zuen, baina hurrengo hamarkadaren hasieran oposizioa eta Malawin giza eskubideak babesteko nazioarteko presioa areagotu egin ziren, eta 1994an, independentzia lortu zenetik Malawin egin ziren alderdi anitzeko lehen hauteskundeetan, lehendakaritza galdu zuen. Gobernatu zuen urteetan dirutza bereganatu zuen, 320 milioi dolar zenbatespenen arabera. Hegoafrikako ospital batean hil zen, 1997ko azaroaren 25an.^[2]

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ In Memoriam, When Nelson Mandela met Hastings Kamuzu Banda. malawipage.com (Noiz kontsultatua: 2019-6-27).
↑ Malawi profile. bbc.com (Noiz kontsultatua: 2019-6-27).

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Hastings Banda

Datuak: Q184945
Multimedia: Hastings Banda / Q184945

[1] In Memoriam, When Nelson Mandela met Hastings Kamuzu Banda. malawipage.com (Noiz kontsultatua: 2019-6-27).

[2] Malawi profile. bbc.com (Noiz kontsultatua: 2019-6-27).

[1]

[2]