Joanna Russ

Joanna Russ
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	New York, 1937ko otsailaren 22a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	Bronx
Heriotza	Tucson, 2011ko apirilaren 29a (74 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: istripu zerebrobaskularra
Hezkuntza
Heziketa	Cornell Unibertsitatea Artean graduatu ; Yale School of Drama Master of Fine Arts (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, eleberrigilea, unibertsitateko irakaslea, saiakeragilea, zientzia-fikzio idazlea, emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea, kazetaria, haur literaturaren idazlea eta writer of feminist science fiction (en)
Enplegatzailea(k)	Washingtongo Unibertsitatea ; Binghamton University (en) ; Queensborough Community College (en) ; Coloradoko Unibertsitatea Boulderren
Lan nabarmenak	ikusi When It Changed (en) ; The Female Man (en) ; How to Suppress Women's Writing (en) ; The Adventures of Alyx (en) ; And Chaos Died (en) ; We Who Are About To... (en) ; The Two of Them (en) ; To Write Like a Woman (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Nebula Award for Best Short Story (1972) : When It Changed (en) ; Hugo Award for Best Novella (1983) : Souls (en) ; Tähtivaeltaja Award (1987) : The Female Man (en) ; Pilgrim Award (1988) ; Otherwise Award (1995) : The Female Man (en) ; Otherwise Award (1995) : When It Changed (en) ; Science Fiction and Fantasy Hall of Fame (2013) ; Nebula Award ;
Genero artistikoa	feminist science fiction (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa

Joanna Russ (New York, 1937ko otsailaren 22a- Tucson, 2011ko apirilaren 29a) idazle, akademiako kide eta feminista estatubatuarra zen. Zientzia fikzioko eta fantasiazko zenbait lan idatzi zituen, bai eta literatura-kritika feministako lanak ere, esate baterako, How to Suppress Women's Writing [Nola ezabatu emakumeen idazketa]. The Female Man du lanik ezagunena, satira eta fikzio utopikoa uztartzen dituen nobela, zeina nobela gisa nahiz testu teoriko gisa irakur daitekeen.

Prestakuntza eta hastapenak

Joanna Russ Bronxen jaio zen, New York hirian. Evarett I. eta Bertha (jaiotzez, Zinner) Russ zituen gurasoak, eta irakasleak ziren biak ere. Familia judua zuen.^[1] Gazte zela hasi zen fikziozko lanak idazten. Urteetan zehar kaiera ugari bete zituen istorio, poema, komiki eta ilustrazioekin; askotan, berak koadernatzen zituen eskuz, haria erabilita.^[2]

William Howard Taft institutuan azken urtean zegoela, Russ Westinghouse Science Talent Search sarian lehen hamarren artean sailkatu zen.^[3]^[4] Cornell Unibertsitatean graduatu zen; Vladimir Nabokovekin ikasi zuen bertan, 1957an, eta 1960an amaitu zuen masterra Yaleko Antzerki Eskolan. Albert Amateaur-ekin ezkonduta egon zen denbora labur batez. Cornell Unibertsitatean eta eta Binghamton Unibertsitatean irakasle aritu ondoren, 1977an, Washingtongo Unibertsitatean hasi zen, eta han erretiratu zen, 1990an.

Obra

Russ 1960ko harmarkadaren amaiera aldera egin zen ezagun zientzia fikzioaren munduan, batez ere Picnic on Paradise lanari esker. Sasoi hartan, zientzia fikzioaren eremuan gizonezko autoreak ziren nagusi, zeinek, batez ere, gizonezko irakurleentzat idazten zuten, baina emakumezkoak ere hasiak ziren apurka sartzen. Russ izan zen eremu hartako gizonezkoen nagusitasunari aurre egin zien emakumezko idazleetako bat, eta oro har zientzia fikzio feministaren eremuko idazle eta ikertzaile nagusienetakotzat jotzen da. Halaber, lehen idazleetako bat izan zen slasha eta haren eragin kultural eta literarioak serio hartzen. Berrogeita hamar ipuinetik gora argitaratu zituen. Russ iparramerikako zientzia fikzioko Olatu Berriarekin lotu izan da.

Bestalde, fikzioa prosan idazteaz gainera, antzerkiak, saiakerak eta ez-fikziozko lanak idatzi ditu, eskuarki kritika literarioa eta teoria feminista hizpide hartuta. Besteak beste, saiakera hauek idatzi ditu: Magic Mommas, Trembling Sisters, Puritans & Perverts, How to Suppress Women's Writing, eta What Are We Fighting For?. Halaber, hainbat aldizkaritan argitaratu ditu artikuluak.

Russek feminista sozialistatzat zuen bere burua, eta Clara Fraserren lana eta teoriak eta haren Freedom Socialist Party miresten zituen bereziki. Hala fikzioa nola ez-fikzioa benetako munduarekin konprometitutako teoria-moduak ziren haren ustez; hala, The Female Man lana testu teoriko gisa nahiz narratibako lan gisa irakur daiteke. Nobela horretatik eratorritako When It Changed ipuinak generoaren hertsadurak aztertzen ditu, eta galdera egiten du, ea generoa beharrezkoa den gizarte batean.

Erreferentziak

↑ (Ingelesez) «UW professor Joanna Russ, with Ursula K. Le Guin and others, brought feminist bent to science fiction» The Seattle Times 2019-10-18 (Noiz kontsultatua: 2020-08-27).
↑ «BGSU :: Browne Popular Culture Library :: PCL MS-7: Joanna Russ Collection» web.archive.org 2011-01-13 (Noiz kontsultatua: 2020-08-27).
↑ «Joanna Russ» www.nndb.com (Noiz kontsultatua: 2020-09-01).
↑ (Ingelesez) Science Talent Search 1953 | Society for Science & the Public. (Noiz kontsultatua: 2020-09-01).

Kanpo estekak

Datuak: Q265270
Multimedia: Joanna Russ / Q265270

[1] (Ingelesez) «UW professor Joanna Russ, with Ursula K. Le Guin and others, brought feminist bent to science fiction» The Seattle Times 2019-10-18 (Noiz kontsultatua: 2020-08-27).

[2] «BGSU :: Browne Popular Culture Library :: PCL MS-7: Joanna Russ Collection» web.archive.org 2011-01-13 (Noiz kontsultatua: 2020-08-27).

[3] «Joanna Russ» www.nndb.com (Noiz kontsultatua: 2020-09-01).

[4] (Ingelesez) Science Talent Search 1953 | Society for Science & the Public. (Noiz kontsultatua: 2020-09-01).

[1]

[2]

[3]

[4]