Edukira joan

Tristan und Isolde

Wikipedia, Entziklopedia askea
Tristan und Isolde
Jatorria
Sorrera-urtea1857
Argitaratze-dataXIX. mendea
Estreinaldi-data1865eko ekainaren 10a
IzenburuaTristan und Isolde
Ezaugarriak
Genero artistikoaopera
Hizkuntzaalemana
Zatiak3 ekitaldi
Egile-eskubideakjabetza publiko
Deskribapena
OinarrituaTristan (en) Itzuli
Honen eragina jaso duArthur Schopenhauer
Zuzendaritza eta gidoia
Gidoigilea(k)Gottfried von Strassburg
HitzakRichard Wagner
LibretistaRichard Wagner
Bestelako lanak
MusikagileaRichard Wagner
Fikzioa

IMSLP: Tristan_und_Isolde,_WWV_90_(Wagner,_Richard) Allmusic: mc0002368071 Edit the value on Wikidata

Tristan und Isolde[1] (euskaraz: «Tristan eta Isolda») Richard Wagner musikagilearen hiru ekitaldiko opera erromantikoa da, Gottfried von Strassburgen Tristan lanean oinarrituta. Municheko Antzerki Nazionalean estreinatu zuten 1865ko ekainaren 10ean.

Wagnerren konposizioa Mathilde Wesendonckekin izandako harremanak eta Arthur Schopenhauerren filosofiak inspiratu zuten. Opera-errepertorioko gailurretako batentzat hartua, Wagnerren kromatismoaren, tonalitatearen, orkestra-kolorearen eta esekidura harmonikoaren erabilera aurreratuagatik nabarmentzen da. Operaren lehen akordea, «Tristanen akordea» izenekoa, oso garrantzitsutzat jotzen dute harmonia tonal tradizionalaren garapenean.

Opera eragin handikoa izan zen mendebaldeko konpositore klasikoen artean, eta inspirazioa eman zien Gustav Mahler, Richard Strauss, Karol Szymanowski, Alban Berg edota Arnold Schoenberg konpositoreei. Askok harmonia konbentzionalaren eta tonalitatearen amaieraren hasiera bezala ikusten dute Tristan, eta XX. mendean musika klasikoaren zuzendaritzarako oinarria ezartzen duela uste dute.[2]

Pertsonaia Tesitura Estreinaren antzezle-zerrenda, 1865-6-10
(zuzendaria: Hans von Bülow)
Tristan, noble bretoia Tenor Ludwig Schnorr von Carolsfeld
Isolda, irlandar printzesa Soprano Malvina Schnorr von Carolsfeld
Brangäne, Isoldaren neskamea Soprano Anna Deinet
Kurwenal, Tristanen lekamea Baritono Anton Mitterwurzer
Marke, Kornuallesko erregea baxu Ludwig Zottmayer
Melot, kortisaua Tenor (edo baritono) Karl Samuel Heinrich
Artzaina Tenor Karl Simons
Pilotua Baritono Peter Hartmann
Marinel gaztea Tenor
Marinel, zaldun eta nobleak

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Euskaltzaindia. (PDF) 195. arauaː Artelanen izenak. Musika. (Noiz kontsultatua: 2024-08-01).
  2. Millington, Barry, ed. The Wagner Compendium: A Guide to Wagner's Life and Music. Londres: Thames & Hudson, 301 or. ISBN 978-0-500-28274-8..

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]