Biblia/Mateo

←Daniel Grekoa

Biblia Mateo

Markos→

Itzulpena: Elizen Arteko Biblia taldea

1. atala

¹ Abrahamen eta Daviden ondorengo den Jesus Mesiasen arbasoen zerrenda:

² Abrahamek Isaak sortu zuen; Isaakek Jakob; Jakobek Juda eta honen anaiak; ³ Judak Fares eta Zara, Tamarrengandik; Faresek Esrom; Esromek Aram; ⁴ Aramek Aminadab; Aminadabek Naason; Naasonek Salmon; ⁵ Salmonek Booz, Rahabengandik; Boozek Obed, Rutengandik; Obedek Jese, ⁶ eta Jesek David erregea.

Davidek Salomon sortu zuen, Uriasen emazte izanarengandik; ⁷ Salomonek Roboam; Roboamek Abias; Abiasek Asaf; ⁸ Asafek Josafat; Josafatek Joram; Joramek Ozias; ⁹ Oziasek Joatam; Joatamek Akaz; Akazek Ezekias; ¹⁰ Ezekiasek Manases; Manasesek Amos; Amosek Josias, ¹¹ eta Josiasek Jekonias eta honen anaiak, israeldarrak Babiloniara erbesteratu zituzten garaian.

¹² Babiloniako erbestealdiaren ondoren, Jekoniasek Salatiel sortu zuen; Salatielek Zorobabel; ¹³ Zorobabelek Abiud; Abiudek Eliakim; Eliakimek Azor; ¹⁴ Azorrek Sadok; Sadokek Akim; Akimek Eliud; ¹⁵ Eliudek Eleazar; Eleazarrek Matan; Matanek Jakob, ¹⁶ eta Jakobek Jose, Mariaren senarra; eta Mariagandik jaio zen Jesus, Mesias deritzana.

¹⁷ Hona, beraz, zenbat gizaldi guztira: Abrahamengandik Davidengana hamalau; Davidengandik Babiloniako erbestealdira beste hamalau, eta Babiloniako erbestealditik Mesiasengana beste hamalau.

¹⁸ Jesus Mesiasen sortzea honela gertatu zen: Maria, Jesusen ama, Joserekin ezkontzeko hitz emana zegoen; eta, elkarrekin bizitzen hasi aurretik, haurdun gertatu zen Espiritu Santuaren egitez. ¹⁹ Jose, Mariaren senarra, gizon zuzena zen; ez zuen hura salatu nahi, eta isilean uztea erabaki zuen. ²⁰ Asmo horrekin zebilela, Jaunaren aingerua agertu zitzaion ametsetan eta esan zion: «Jose, Daviden ondorengoa, ez izan beldurrik Maria zeure emaztetzat hartzeko, harengan sortua Espiritu Santuarengandik baitator. ²¹ Semea izango du, eta zuk Jesus ezarriko diozu izena, berak askatuko baitu bere herria bekatuetatik».

²² Hau guztia, Jaunak profetaren bidez esana bete zedin gertatu zen: ²³ Hara, birjinak haurdun gertatu eta semea izango du, eta Emanuel jarriko dio izena .

²⁴ Esnatzean, Jaunaren aingeruak agindua egin zuen Josek, eta Maria emaztetzat hartu zuen. ²⁵ Eta ez zuten ezkon-harremanik izan, Mariak semea izan zuen arte, eta Josek Jesus izena ipini zion.

2. atala

¹ Jesus Judeako Belen herrian jaio zen, Herodes erregearen garaian. Jesus jaio ondoren, sortaldeko jakintsu batzuk azaldu ziren Jerusalemen, ² galdezka:

-Non da juduen errege jaioberria? Haren izarra ikusi dugu sortaldean eta gurtzera gatoz.

³ Berri honekin larritu egin zen Herodes erregea, bai eta Jerusalem hiri osoa ere. ⁴ Orduan, herriko apaizburu eta lege-maisu guztiak bildu eta Mesias non jaiotzekoa zen galdetu zien. ⁵ Haiek erantzun zioten:

-Judeako Belenen, honela idatzi baitzuen profetak:

⁶ Eta zu, Judako Belen, ez zara, ez,
Judako hirietan txikiena;
zuregandik aterako baita buruzagia,
Israel nire herria gobernatuko duena.

⁷ Orduan, Herodesek, jakintsuak isilean deiturik, izarra noiz agertu zitzaien jakin zuen zehatz. ⁸ Gero, Belenera bidali zituen, esanez: «Zoazte eta jakin zuzen haurraren berri eta, aurkitu ondoren, adierazi niri, neu ere gurtzera joan nadin».

^9-10 Erregearen hitz hauek entzunik, abiatu egin ziren. Bidean, sortaldean ikusitako izarra agertu zitzaien eta biziki poztu ziren. Izarra aurretik joan zitzaien, haurra zegoen toki gainean gelditu arte.

¹¹ Etxean sarturik, haurra ikusi zuten Maria bere amarekin eta, ahozpezturik, gurtu; ondoren, beren kutxatilak zabalduz, eskuerakutsiak eskaini zizkioten: urrea, intsentsua eta mirra.

¹² Gero, Herodesengana ez itzultzeko oharra ametsetan harturik, beste bide batetik itzuli ziren beren herrialdera.

¹³ Jakintsuek alde egin ondoren, Jaunaren aingerua agertu zitzaion ametsetan Joseri eta esan zion: «Jaiki, hartu haurra eta ama, eta zoaz ihesi Egiptora. Egon han nik esan arte, haurraren bila ibiliko baita Herodes, hilarazteko».

¹⁴ Hartu zituen, beraz, Josek haurra eta ama gauez, eta Egiptora alde egin zuen. ¹⁵ Han bizi izan zen, Herodes hil arte. Horrela, Jaunak profetaren bidez esana bete zen: Egiptotik etortzeko dei egin nion neure semeari.

¹⁶ Herodes erregea, jakintsuek engainatu egin zutela oharturik, biziki haserretu zen, eta Belenen eta inguruetan bi urtez azpiko haur guztiak hiltzeko agindu zuen, jakintsuek adierazitako denbora kontuan harturik. ¹⁷ Honela bete zen Jeremias profetak esana:

¹⁸ Entzun! Aieneak eta negar samina Raman!
Rakel ari da bere haurrengatik negarrez:
ez du kontsolatu nahi,
ez baitira bizi.

¹⁹ Herodes hil ondoren, Joseri Jaunaren aingerua agertu zitzaion ametsetan Egipton, ²⁰ eta esan zion: «Jaiki, hartu haurra eta ama, eta zoaz Israelera, hilak baitira haurra hil nahian zebiltzanak».

²¹ Hartu zituen Josek haurra eta ama, eta Israelera joan zen. ²² Baina jakin zuen, Herodesen ordez honen seme Arkelao zegoela Judean errege, eta beldurra sartu zitzaion hara joateko. Eta, ametsetan adierazi zitzaiolarik, Galileara jo zuen, ²³ eta Nazaret izeneko herrian jarri zen bizitzen; horrela bete zen Jainkoak profeten bidez esana: «Nazaretarra esango diote».

3. atala

¹ Garai hartan agertu zen Joan Bataiatzailea, Judeako basamortuan honela hots eginez: ² «Bihozberri zaitezte, gainean baituzue Jainkoaren erregetza».

³ Joan honi buruz esan zuen, hain zuzen, Isaias profetak:

Ahots bat oihuka ari da basamortuan:
Prestatu bidea Jaunari,
zuzendu bidexkak hari.

⁴ Joanek gamelu-ilezko jantzia zuen soineko eta larruzko uhala gerriko, eta matxinsaltoak eta basa eztia zituen janari.

⁵ Jerusalem hiriko, Judea osoko eta Jordan inguru guztiko jendea harengana joaten zen, ⁶ eta, beren bekatuak aitortzen zituztela, Joanek bataiatu egiten zituen Jordan ibaian. ⁷ Fariseu eta saduzear askori, bataiatzera zetozela ikustean, honela esan zien Joanek: «Sugekumeok! Nork esan dizue gainean duzuen haserre-zigorrari ihes egingo diozuela? ⁸ Ager ezazue zeuen jokabideaz bihozberrituak zaudetela, ⁹ eta ez pentsa nahikoa duzuenik <Abrahamen ondorengo gara> esatea. Egia esan, honako harri hauetatik ere atera ditzake Jainkoak Abrahamen ondorengoak. ¹⁰ Prest dago aizkora zuhaitza hondotik jotzeko: fruitu onik ematen ez duen zuhaitz oro moztu eta sutara botako da. ¹¹ Nik urez bataiatzen zaituztet bihozberri zaitezten; baina nire ondoren datorrena ni baino ahaltsuago da, eta ni ez naiz inor hari oinetakoak eranzteko ere; horrek Espiritu Santuaz eta suz bataiatuko zaituzte. ¹² Eskuan dauka sardea, eta garia garbitzera doa: alea mandioan jasoko du; lastoa, ordea, inoiz itzaliko ez den sutan erreko».

¹³ Jesus Galileatik Jordanera etorri zen, Joanengana, honek bataia zezan. ¹⁴ Joanek ez zion utzi nahi eta esan zion:

-Neu naiz zuk bataiatu beharrekoa, eta zu zatoz niregana?

¹⁵ Baina Jesusek erantzun zion:

-Uztazu orain, honela bete behar baitugu osoki Jainkoaren nahia.

Orduan, amore eman zuen Joanek.

¹⁶ Bataiatu eta berehala, Jesus uretatik irten zen. Hortan, zerua zabaldu zen, eta Jainkoaren Espiritua ikusi zuen Jesusek uso-tankeran jaisten eta beregana etortzen. ¹⁷ Eta mintzo hau etorri zen zerutik: «Hau da nire Semea, nire maitea; berau dut atsegin».

4. atala

¹ Orduan, Espirituak basamortura eraman zuen Jesus, deabruak tenta zezan. ² Berrogei gau eta berrogei egunez egon zen han, barau eginez, eta azkenik gosetu egin zen. ³ Hurbildu zitzaion, orduan, tentatzailea eta esan zion:

-Jainkoaren Semea zarenez, agindu harri hauek ogi bihurtzeko.

⁴ Jesusek erantzun zion:

-Liburu Santuetan idatzia dago: Gizakia ez da ogiz bakarrik bizi, baizik Jainkoak esaten duenetik bizi da.

⁵ Ondoren, deabruak hiri santura, Jerusalemera, eraman zuen eta, tenpluaren goreneko ertzera jasorik, ⁶ esan zion:

-Jainkoaren Semea zarenez, bota zeure burua behera, idatzia baitago: Bere aingeruei aginduko die zu zaintzeko. Eta besoetan eramango zaituzte, harriekin estropezu egin ez dezazun.

⁷ Baina Jesusek erantzun:

-Hau ere idatzia dago: Ez tentatu Jauna, zeure Jainkoa.

⁸ Berriro, deabruak hartu eta mendi garai batera eraman zuen; munduko erreinu guztiak beren handi-ederrean erakutsi ⁹ eta esan zion:

-Hori guztia emango dizut, ahozpezturik gurtzen banauzu.

¹⁰ Jesusek, orduan:

-Alde hemendik, Satanas! Idatzia baitago: Adoratu Jauna, zeure Jainkoa, eta bera bakarrik gurtu.

¹¹ Orduan, deabruak utzi egin zuen, eta aingeruak etorri zitzaizkion zerbitzatzera.

¹² Joan Bataiatzailea kartzelan sartu zutela jakitean, Galileara joan zen Jesus. ¹³ Baina Nazaret utzirik, Zabulon eta Neftaliren lurraldean jarri zen bizitzen, aintzira-bazterrean dagoen Kafarnaum herrian. ¹⁴ Horrela, Jainkoak Isaias profetaren bidez esana bete zen:

¹⁵ Zabulonen lurraldea
eta Neftaliren lurraldea,
itsas ondoko bidea,
Jordanez haranzko lurraldea,
jentilen Galilea!
¹⁶ Ilunpetan zegoen herriak
argi handia ikusi du.
Itzalpean bizi zirenei
argiak egin die distira.

¹⁷ Une hartatik hasi zen Jesus honela hots egiten: «Bihozberri zaitezte, gainean baituzue Jainkoaren erregetza».

¹⁸ Jesusek, Galileako aintzira-bazterrean zehar zebilela, bi anaia, Simon, Pedro deitua, eta Andres ikusi zituen, sarea uretara botatzen, arrantzaleak baitziren. ¹⁹ Jesusek esan zien: «Zatozte nirekin eta giza arrantzale egingo zaituztet».

²⁰ Haiek, besterik gabe, sareak utzi eta jarraitu egin zioten.

²¹ Aurrerago, beste bi anaia ikusi zituen, Santiago eta Joan, Zebedeoren semeak, aitarekin untzian sareak konpontzen. Eta dei egin zien. ²² Haiek, untzia eta aita utzirik, jarraitu egin zioten.

²³ Jesus Galilea guztian barrena ibili zen, hango sinagogetan irakasten. Jainkoaren erregetzaren berriona hots egiten zuen eta herriko gaitz eta eritasun guztiak sendatzen. ²⁴ Siria guztian zabaldu zen Jesusen entzutea. Edozein gaitz edo oinazek jotakoak -deabrudun, epileptiko nahiz elbarriak- eramaten zizkioten, eta hark sendatu egiten zituen. ²⁵ Jende-talde handiek jarraitu zioten alde guztietatik: Galilea, Dekapolis, Jerusalem eta Judeatik eta Jordanez bestaldetik.

5. atala

¹ Jendetza ikusirik, Jesus mendira igo zen. Eseri eta ikasleak hurbildu zitzaizkion. ² Orduan, honela hasi zitzaien irakasten:

³ «Zorionekoak bihotzez behartsu direnak, haiek baitute Jainkoa errege.

⁴ «Zorionekoak negarrez daudenak, haiek baititu Jainkoak kontsolatuko.

⁵ «Zorionekoak bihotz gozokoak, haiek baitira jabetuko Jainkoak hitz emandako lurraz.

⁶ «Zorionekoak Jainkoaren nahia betetzeko gose-egarri direnak, haiek baititu Jainkoak aseko.

⁷ «Zorionekoak errukitsu direnak, haiek baititu Jainkoak erruki izango.

⁸ «Zorionekoak bihotz-garbiak, haiek baitute ikusiko Jainkoa.

⁹ «Zorionekoak bakegileak, haiek baititu Jainkoak seme-alabatzat hartuko.

¹⁰ «Zorionekoak Jainkoaren nahia betetzeagatik erasotuak, haiek baitute Jainkoa errege.

¹¹ «Zorionekoak zuek, niregatik madarikatuko zaituztenean, erasoka eta gezurrez gaizki-esaka erabiliko zaituztenean. ¹² Poz zaitezte eta alaitu, handia izango baita zuen saria zeruan; zuen aurreko profetak ere halaxe erabili zituzten.

¹³ «Zuek zarete munduarentzat gatza. Baina gatza gezatzen bada, nola gazitu berriro? Ez du jadanik ezertarako balio, botatzeko baizik eta jendeak zapaltzeko.

¹⁴ «Zuek zarete munduarentzat argia. Ezin daiteke ezkuta mendi gainean dagoen hiria. ¹⁵ Kriseilua ere ez da pizten ontzipean ipintzeko, argimutilaren gainean baizik, etxeko guztiei argi egiteko. ¹⁶ Era berean, zuen argiak denen aurrean egin behar du argi, zuen egintza onak ikusiz, zeruko zuen Aita gorets dezaten.

¹⁷ «Ez uste izan Moisesen legea edo profeten esanak huts bihurtzera etorria naizenik; ez naiz huts bihurtzera etorri, beren betera eramatera baizik. ¹⁸ Zeren eta benetan diotsuet: Zeru-lurrek dirauten bitartean legearen hitz batek edo zeinurik txikienak ere ez du baliorik galduko, dena bete arte. ¹⁹ Beraz, agindurik txikienetako bat hausten edota hausten irakasten duena, txikien bezala hartuko du Jainkoak bere erreinuan; betetzen edota betetzen irakasten duena, ordea, handitzat hartuko du Jainkoak bere erreinuan. ²⁰ Hara zer diotsuedan: Jainkoaren nahia lege-maisuek eta fariseuek baino hobeki betetzen ez baduzue, ez zarete sartuko Jainkoaren erreinuan.

²¹ «Badakizue legean aurrekoei agindu zitzaiena: Ez hil inor; eta hiltzailea kondenatua izango da. ²² Nik, berriz, hau diotsuet: Bere senidearekin haserretzen dena, kondenatua izango da; bere anaia iraintzen duena, biltzar nagusian kondenatua izango da, eta hitzez mintzen duena, infernuko sutara kondenatua izango da.

²³ «Beraz, aldarean zeure oparia eskaintzerakoan, zure senideak zure kontra zerbait baduela gogoratzen bazaizu, ²⁴ utzi oparia han, aldare aurrean, eta zoaz lehenbizi senidearekin bakeak egitera; itzuli gero zeure oparia eskaintzera.

²⁵ «Konpon zaitez lehenbailehen zeure etsaiarekin, berarekin auzitegira zoazen bitartean; bestela, epailearen eskuetan jarriko zaitu eta epaileak ertzainaren eskuetan, eta kartzelara botako zaituzte. ²⁶ Benetan diotsut: Ez zara handik aterako azken txanpona ordaindu arte.

²⁷ «Badakizue legean agindua: Ez egin adulteriorik. ²⁸ Nik, berriz, hau diotsuet: Emakume ezkondu bati irrikaz begiratzen dionak, egin du jadanik adulterioa bere bihotzean.

²⁹ «Eskuineko begia galbide bazaizu, atera eta bota zeuregandik urruti: hobe duzu gorputz-atal bat galdu, oso-osorik infernura jaurtikia izan baino. ³⁰ Eskuineko eskua galbide bazaizu, moztu eta bota zeuregandik urruti: hobe duzu gorputz-atal bat galdu, oso-osorik infernura joan baino.

³¹ «Legeak agindua du beste hau ere: Bere emaztea uzten duenak eman diezaiola dibortzio-agiria. ³² Nik, berriz, hau diotsuet: Bere emaztea uzten duenak -legearen kontra elkartuak ez badira behintzat- adulteriora bultzatzen du emaztea; eta utzitako emakume horrekin ezkontzen denak adulterio egiten du.

³³ «Badakizue legean aurrekoei agindu zitzaien beste hau ere: Ez egin gezurrezko zinik, eta bete Jaunari egindako zinak. ³⁴ Nik, berriz, hau diotsuet: Ez egin inolako zinik, ez zeruarengatik, Jainkoaren tronua baita; ³⁵ ez lurrarengatik, haren oinaulkia baita; ez eta Jerusalemengatik ere, Errege handiaren hiria baita. ³⁶ Ez egin zinik zeure buruarengatik ere, ez baitezakezu zeure ile bakar bat ere zuri edo beltz bihur. ³⁷ Esan ezazue <bai>, bai denean, eta <ez>, ez denean; gainerakoa gaiztoarengandik dator.

³⁸ «Badakizue legean agindua: Begia begiaren ordain, hortza hortzaren ordain. ³⁹ Nik, berriz, hau diotsuet: Gaizkileari ez gaizki erantzun; bestela baizik, eskuineko masailan jotzen zaituenari eskaini beste masaila ere; ⁴⁰ soinekoa kentzeko auzitara eraman nahi zaituenari eman soingainekoa ere; ⁴¹ norbaitek kilometro bat egitera behartzen bazaitu egin bi berarekin. ⁴² Eskatzen dizunari eman, eta dirua uzteko eskatzen dizunari ez ukatu.

⁴³ «Badakizue legean agindua: Maitatu lagun hurkoa eta gorrotatu etsaia. ⁴⁴ Nik, berriz, hau diotsuet: Maitatu etsaiak eta egin otoitz pertsegitzen zaituztenen alde; ⁴⁵ horrela, zeruko zeuen Aitaren egiazko seme-alaba izango zarete, hark zintzoentzat eta gaiztoentzat ateratzen baitu eguzkia, eta zuzenentzat eta zuzengabeentzat isurtzen euria. ⁴⁶ Izan ere, maite zaituztenak bakarrik maite badituzue, zer sari zor zaizue? Zergalariek ere ez al dute beste horrenbeste egiten? ⁴⁷ Eta zeuen senideak bakarrik agurtzen badituzue, zer egiten duzue berezirik? Jentilek ere ez al dute beste horrenbeste egiten? ⁴⁸ Izan zaitezte, bada, guztiz onak, zeruko zuen Aita guztiz ona den bezala.

6. atala

¹ «Ez egin gero zeuen erlijio-betebeharrak jendaurrean, jendeak ikus zaitzaten; horrela, ez duzue saririk jasoko zeruko zeuen Aitarengandik. ² Beraz, limosna egitean, ez ibili turuta joka, itxurazaleek sinagogetan eta kaleetan egin ohi duten bezala, jendearen txaloak irabazteko. Benetan diotsuet: Hartua dute beren ordaina. ³ Zuk limosna egitean, ez beza jakin zure ezkerrak zer egiten duen eskuinak; ⁴ horrela, zure limosna ezkutuan geldituko da, eta ezkutukoa ere ikusten duen zeure Aitak emango dizu ordaina.

⁵ «Otoitz egitean, ez egin itxurazaleek bezala: gogoko dute sinagoga eta plazetan zutik otoitz egitea, jendearen agerian. Benetan diotsuet: Hartua dute beren ordaina. ⁶ Zu, ordea, otoitz egiteko, sar zaitez zeure gelan, itxi atea eta egin otoitz ezkutuan dagoen zeure Aitari, eta ezkutukoa ere ikusten duen zeure Aitak emango dizu ordaina.

⁷ «Otoitz egitean, ez ari esan eta esan, jentilek ohi duten bezala, uste baitute beren hitz-jarioari esker entzungo diela Jainkoak. ⁸ Ez izan horien antzeko, bai baitaki zuen Aitak zeren beharra duzuen, zuek eskatu baino lehen. ⁹ Zuek, egizue otoitz honela:

«Gure Aita zerukoa,
agertu santu zeure izena,
}} ¹⁰ etorrarazi zeure erregetza;
bete lurrean zeure nahia,
zeruan betetzen duzun bezala.
¹¹ Emaguzu gaur egun honetako ogia,
¹² eta barkatu gure erruen zorra,
guk ere geure zordunei
barkatu diegunez gero;
{{bertset|6|13| ez utzi gu tentaldian erortzen,
eta gorde gaitzazu gaiztoarengandik.

¹⁴ «Izan ere, besteei beren hutsegiteak barkatzen badizkiezue, zuei ere barkatuko dizue zeruko Aitak; ¹⁵ baina besteei barkatzen ez badiezue, zuei ere ez dizkizue barkatuko zeuen hutsegiteak zeruko Aitak.

¹⁶ «Barau egitean, ez zaitezte ager kopetilun, itxurazaleek ohi duten bezala: aurpegia itsusten dute, barau egiten dutela jendeari azaltzeko. Benetan diotsuet: Hartua dute beren ordaina. ¹⁷ Zuk, ordea, barau egitean, igurtzi usain-gozoz burua eta garbitu aurpegia, ¹⁸ zure barauaz jendea ohar ez dadin, ezkutuan dagoen Aita baizik. Eta ezkutukoa ere ikusten duen zure Aitak emango dizu ordaina.

¹⁹ «Ez pilatu mundu honetan zeuen aberastasunak, sitsak eta herdoilak jaten baitituzte hemen, eta lapurrak etortzen harrapatzera. ²⁰ Pilatu zeruan zeuen aberastasunak, han ez baititu ez sitsak, ez herdoilak jaten, ez eta lapurrak harrapatzera joaten ere. ²¹ Zeren, zure aberastasuna non, zure bihotza han.

²² «Begia da gorputzari argi egiten dion kriseilua. Begia onik baduzu, zure gorputz osoa argitan ibiliko da. ²³ Begia gaixo baduzu, ordea, zure gorputz osoa ilunpetan ibiliko da. Beraz, zeure barruan argi behar lukeena iluna bada, a zer ilunpea zurea!

²⁴ «Ezin da inor bi nagusiren morroi izan; izan ere, bata gorroto izango du eta bestea maite, edota batari men egingo dio eta bestea begitan hartuko. Ezin zaitezkete Jainkoaren eta diruaren morroi izan.

²⁵ «Horregatik diotsuet: Ez kezkatu bizitzeko zer jan edo edango, edota gorputza zerez jantziko. Ez ote da bizia janaria baino gehiago, eta gorputza jantzia baino gehiago? ²⁶ Begira aireko hegaztiei: ez dute ereiten, ez uztarik biltzen, ez mandioan pilatzen; hala ere, zeruko zuen Aitak janaritzen ditu. Ez ote duzue horiek baino askoz gehiago balio zuek? ²⁷ Asko arduratu arren, zuetako nork luza lezake bizitza apurtxo bat ere?

²⁸ «Eta jantziaz, zertan kezkatu? Begira nola hazten diren loreak zelaietan: ez dira lanean penatzen, ez dute iruten; ²⁹ baina, egia esan, Salomon bera ere, bere ospe guztian, ez zen janzten horietako baten pare. ³⁰ Beraz, gaur belardian dagoen eta bihar sutan erreko den belarra Jainkoak horrela janzten badu, ez ote askoz gehiago zuek, sinesmen gutxikook? ³¹ Ez kezkatu, bada, zer jango, zer edango, zer jantziko duzuen pentsatuz. ³² Fedegabeak arduratu ohi dira horiez guztiez; baina zeruko zuen Aitak badaki horren guztiaren beharra duzuena. ³³ Ardura zaitezte, batez ere, Jainkoaren erregetzaz eta haren nahia betetzeaz, eta beste hori guztia gehigarritzat emango dizue Jainkoak. ³⁴ Ez arduratu, bada, biharko egunaz, biharkoak ere ekarriko baitu bere ardura. Aski ditu egun bakoitzak bere buruhausteak.

7. atala

¹ «Ez gaitzetsi inor, Jainkoak ere ez zaitzaten gaitzets; ² izan ere, zuek besteak nola epaitu, hala epaituko zaituzte Jainkoak, eta zuek zein neurriz neurtu, neurri beraz neurtuko zaituzte Jainkoak. ³ Nola ikusten duzu senidearen begiko lasto-izpia eta zeure begiko hagaz ohartzen ez? ⁴ Eta nola esan diezaiokezu senideari: <Utzi begian duzun lasto-izpia ateratzen>, zuk zeurean haga duzula? ⁵ Itxurazale hori! Kendu lehenengo zeure begitik haga, eta orduan ikusiko duzu garbi, senidearen begitik lasto-izpia ateratzeko.

⁶ «Ez eman txakurrei gauza sakratuak, zeuen kontra itzuli eta zatika ez zaitzateten; ez bota txerriei zuen harribitxiak, hankapean erabil ez ditzaten.

⁷ «Eskatu, eta emango dizue Jainkoak; bilatu, eta aurkituko duzue; jo atea, eta zabalduko zaizue. ⁸ Zeren eskatzen duenak hartu egiten baitu, bilatzen duenak aurkitu, eta atea jotzen duenari zabaldu egiten baitzaio.

⁹ «Zuetako norbaitek, semeak ogia eskaturik, harria emango ote dio? ¹⁰ Edo, arraina eskaturik, sugea emango ote dio? ¹¹ Beraz, zuek, gaiztoak izanik, seme-alabei gauza onak ematen baldin badakizue, zenbatez areago ez dizkie zeruko zuen Aitak gauza onak emango eskatzen dizkiotenei?

¹² «Honela bada, besteek zuei egitea nahi zenuketen guztia, egin zuek ere besteei: horretan datza Liburu Santuek irakatsia.

¹³ «Sar zaitezte ate estutik; zabala baita hondamenerako atea eta lasaia bidea, eta asko dira hortik doazenak. ¹⁴ Baina bai estua dela bizirako atea eta meharra bidea, eta gutxi dira aurkitzen dutenak.

¹⁵ «Kontuz sasiprofetekin! Ardi-larruz jantzirik badatozkizue ere, otso harrapari dira barrutik. ¹⁶ Beren egintzetatik antzemango diezue. Elorritik biltzen ote da mahatsik edo gardutik pikurik? ¹⁷ Zuhaitz onak fruitu ona ematen du, eta zuhaitz txarrak fruitu txarra. ¹⁸ Zuhaitz onak ezin du fruitu txarrik eman, ez eta zuhaitz txarrak ere fruitu onik. ¹⁹ Fruitu onik ematen ez duen zuhaitza moztu eta sutara botatzen da. ²⁰ Beraz, beren fruituetatik antzemango diezue sasiprofetei.

²¹ «Ez da aski niri <Jauna, Jauna!> esatea, Jainkoaren erreinuan sartzeko; zeruko nire Aitaren nahia behar da egin. ²² Epai-egunean askok esango didate: <Jauna, Jauna! Ez ote genuen zure izenean hitz egin eta zure izenean deabruak bota eta zure izenean mirari asko egin?> ²³ Baina nik erantzungo diet: <Ez zaituztet inoiz ezagutu; alde niregandik, gaizkileok!>

²⁴ «Beraz, nire hitz hauek entzun eta betetzen dituena, etxea harkaitz gainean eraiki zuen gizon zuhurraren antzekoa da. ²⁵ Euri-jasak izan ziren, uholdeak etorri, mendebalak jo, eta etxeari eraso zioten; baina ez zen erori, oinarriak harkaitzean zituelako. ²⁶ Nire hitz hauek entzun bai, baina betetzen ez dituena, ordea, etxea hondar gainean eraiki zuen gizon zentzugabearen antzekoa da. ²⁷ Euri-jasak izan ziren, uholdeak etorri, mendebalak jo, eta etxeari eraso zioten; eta erori egin zen eta dena hondatua gelditu».

²⁸ Jesusek hitzaldi hau amaitu zuenean, haren irakaspenez txunditurik gelditu zen jende guztia; ²⁹ nagusitasunez irakasten baitzien, eta ez beren arteko lege-maisuek bezala.

8. atala

¹ Jesus menditik jaitsi zenean, jende askok jarraitu zion. ² Legendun bat hurbildu zitzaion eta, aurrean ahozpezturik, esan zion:

-Jauna, nahi baduzu, garbi nazakezu.

³ Orduan, Jesusek eskua luzatu eta ukitu egin zuen, esanez:

-Nahi dut, izan zaitez garbi.

Berehala, legena garbitu egin zitzaion.

⁴ Jesusek agindu zion:

-Kontuz gero! Ez esan inori. Zoaz, hala ere, azaldu apaizarengana eta eskaini Moisesek agindutako oparia zeure garbitasunaren ezaugarri.

⁵ Jesus Kafarnaum herrian sartu zenean, erromatar ehuntari bat hurbildu zitzaion ⁶ erreguka:

-Jauna, elbarri eta oinaze gorritan dut morroia etxean.

⁷ Jesusek esan zion:

-Neu joango naiz sendatzera.

⁸ Ehuntariak erantzun zion:

-Jauna, ni ez naiz inor zu nire etxean sartzeko; aski duzu hitz bat esatea, nire morroia sendatzeko. ⁹ Neuk ere, menpekoa izanagatik, soldaduak ditut menpean, eta batari joateko agintzen badiot joan egiten da, besteari etortzeko agindu eta etorri, morroiari zerbait egiteko esan eta hala egiten du.

¹⁰ Hau entzutean, harritu egin zen Jesus eta ondoren zetozkionei esan zien: «Benetan diotsuet: Israel guztian ez dut aurkitu horrelako sinestedunik. ¹¹ Egia esan, asko etorriko dira sortalde eta sartaldetik, Abraham, Isaak eta Jakobekin Jainkoaren erreinuko mahaikide izateko; ¹² erreinuaren oinordeko zirenak, berriz, kanpora, ilunpetara, botako ditu Jainkoak. Negarra eta hortz-karraska izango dira han».

¹³ Ondoren, ehuntariari esan zion:

-Zoaz etxera, eta gerta bekizu sinetsi duzun bezala.

Eta ordu hartan bertan sendatua gertatu zen morroia.

¹⁴ Ondoren, Pedroren etxera joan zen Jesus, eta haren amaginarreba oheratua aurkitu zuen sukarrez. ¹⁵ Jesusek eskua hartu zion eta sukarrak alde egin; orduan, emakumea jaiki eta zerbitzatzen hasi zitzaion.

¹⁶ Arratsean, deabrudun asko eraman zizkioten Jesusi. Honek deabruak bere hitzez bota eta gaixo guztiak sendatu zituen. ¹⁷ Horrela bete zen Jainkoak Isaias profetaren bidez esana:

Hark gure ahuleria
hartu zuen bere gain,
gure gaitzen zama jasan.

¹⁸ Bere inguruan jendetza handia ikusirik, bestaldeko aintzira-ertzera igarotzeko agindu zuen Jesusek. ¹⁹ Orduan, lege-maisu bat hurreratu zitzaion, esanez:

-Maisu, noranahi jarraituko dizut.

²⁰ Jesusek esan zion:

-Azeriek badituzte zuloak eta aireko hegaztiek habiak; Gizonaren Semeak, ordea, ez du burua non ezarri.

²¹ Beste batek, ikasleetakoa zenak, esan zion:

-Jauna, uztazu lehenbizi aitaren hiletak egitera joaten.

²² Baina Jesusek erantzun:

-Jarraitu niri, eta utzi hilei beren hildakoen hiletak egiten.

²³ Jesus txalupara igo zen eta ikasleek jarraitu egin zioten.

²⁴ Bat-batean, ekaitz gogorra sortu zen aintziran, eta uhinek txalupa ia azpian hartua zuten. Jesus, berriz, lo zegoen. ²⁵ Ikasleek hurbildu eta esnatu egin zuten, esanez:

-Salba gatzaizu, Jauna! Galtzera goaz!

²⁶ Hark esan zien:

-Zergatik zarete hain beldur, sinesmen gutxikook?

Eta, zutiturik, haserre egin zien haizeari eta aintzirari, eta dena bare-bare gelditu zen. ²⁷ Ikasleek, harriturik, honela zioten: «Nor ote dugu gizon hau, esana egiten baitiote haizeak eta aintzirak ere?»

²⁸ Jesus aintziraz bestaldera, gadaratarren lurraldera iritsi zenean, bi deabrudun atera zitzaizkion hilobi artetik bidera. Hain baitziren gaiztoak, ez zen inor ausartzen bide hartatik ibiltzen. ²⁹ Eta deiadarka hasi zitzaizkion:

-Zer duzu gurekin, Jainkoaren Seme horrek? Garaia baino lehen guri oinaze ematera etorri al zara hona?

³⁰ Handik urrutira gabe, txerri-talde handi bat zebilen uxarrean. ³¹ Deabruek eskatu zioten Jesusi:

-Botatzekotan, bidal gaitzazu txerri-taldera.

³² Jesusek esan zien:

-Zoazte.

Haiek irten eta txerriengan sartu ziren, eta txerri-talde osoa ezpondan behera aintzirara amildu zen, eta denak uretan galdu.

³³ Txerrizainek ihes egin zuten eta, herrira joanik, dena kontatu zuten, bai eta deabrudunena ere. ³⁴ Orduan, herri guztia atera zen Jesusengana eta, ikusi zutenean, beren lur-mugetatik alde egiteko eskatu zioten.

9. atala

¹ Jesus, txalupara igo, aintziraz bestaldera igaro eta bere herrira etorri zen. ² Elbarri bat ekarri zioten, ohatilan etzana. Jesusek, lagun haien sinesmena ikusirik, esan zion elbarriari:

-Izan bihotz, seme! Barkatuak dituzu bekatuak.

³ Orduan, lege-maisu batzuek hau zioten berekiko: «Biraoka ari duk hau». ⁴ Haien gogoetak igarririk, Jesusek esan zien:

-Zergatik dituzue gogoeta gaizto horiek zeuen baitan? ⁵ Zer da errazago: «Barkatuak dituzu bekatuak» esatea ala «Jaiki eta zabiltza» esatea? ⁶ Orain ikusiko duzue, bada, Gizonaren Semeak baduela mundu honetan bekatuak barkatzeko ahalmena.

Eta esan zion elbarriari:

-Jaiki, hartu ohatila eta zoaz etxera.

⁷ Hura jaiki eta etxera joan zen. ⁸ Hau ikustean, beldurrak jota gelditu zen jendea eta Jainkoa goresten zuten, gizakiei horrenbesteko ahalmena eman zielako.

⁹ Jesusek, handik atera eta bidez zihoala, Mateo zeritzan gizon bat ikusi zuen zergak biltzeko mahaian eseria, eta esan zion:

-Jarraitu niri.

Mateok zutitu eta jarraitu egin zion.

¹⁰ Geroago, Mateoren etxean zegoen Jesus mahaian; bazen beste zergalari eta bekatari asko ere Jesusekin eta honen ikasleekin batera mahaian. ¹¹ Fariseuek, hori ikustean, esan zieten ikasleei:

-Nolatan jaten du zuen maisuak zergalari eta bekatariekin?

¹² Jesusek entzun eta esan zien:

-Ez dute osasundunek behar sendagilea, gaixoek baizik. ¹³ Hobe zenukete Jainkoak esandako honetaz jabetuko bazinete: Nahiago dut errukia sakrifizioak baino. Ez naiz zintzoei dei egitera etorri, bekatariei baizik.

¹⁴ Behin batean, Joan Bataiatzailearen ikasleek Jesusengana joan eta esan zioten:

-Nolaz egiten dugu fariseuek eta guk hainbeste barau eta zure ikasleek ez?

¹⁵ Jesusek erantzun zien:

-Ezteietara deituak egon ote daitezke goibel, senar-berria berekin dutelarik? Etorriko zaie, bai, senar-berria kenduko dieten eguna; orduan egingo dute barau.

¹⁶ «Inork ez dio jantzi zaharrari oihal gordinezko adabakirik josten, adabakiak jantzia behartu eta zarratada handiagoa egingo bailuke. ¹⁷ Zahagi zaharretan ere ez da ardo berririk sartzen; bestela, zahagiak lehertu egingo lirateke, eta ardoa isuri eta zahagiak galdu. Ez! Ardo berria zahagi berrietan sartzen da, eta batak eta besteak irauten dute».

¹⁸ Jesus honela ari zitzaiela, buruzagietako bat etorri zitzaion eta, ahozpezturik, esan zion: «Hil berria dut alaba; baina zatoz hari eskua ezartzera, eta biziko da».

¹⁹ Jaiki zen Jesus eta ondoren joan zitzaion bere ikasleekin. ²⁰ Orduan, hamabi urte hartan odol-jarioz zegoen emakume bat atzetik hurbildu zitzaion Jesusi eta soineko-ertza ukitu zion; ²¹ honela baitzioen berekiko: «Jantzia ukitzen badiot, besterik gabe sendatuko naiz».

²² Itzuli zen Jesus eta, emakumea ikustean, esan zion: «Izan bihotz, ene alaba! Zeure sinesmenak sendatu zaitu». Eta une hartatik sendatua gelditu zen.

²³ Buruzagiaren etxera heldu eta hango erostariak eta jendearen istilua ikustean, Jesusek ²⁴ esan zien: «Alde hemendik! Neskatxa ez dago hilda, lo dago». Haiek barre egiten zioten.

²⁵ Jesusek, jendea kanpora bidali zutenean, sartu eta neskatxari eskutik heldu zion, eta neskatxa altxatu egin zen. ²⁶ Eskualde guztian zabaldu zen gertatuaren berri.

²⁷ Jesus handik atera zenean, bi itsuk jarraitu zioten deiadarka: «Daviden Semea, erruki zakizkigu!»

²⁸ Etxeratu zenean, itsuak hurbildu zitzaizkion, eta Jesusek galdetu zien:

-Sinesten al duzue hori egin dezakedana?

-Bai, Jauna -erantzun zioten.

²⁹ Orduan, begiak ukitu zizkien, esanez:

-Gerta bekizue sinetsi duzuen bezala.

³⁰ Eta begiak zabaldu zitzaizkien. Jesusek zorrotz agindu zien:

-Kontuz gero! Ez dezala inork ere jakin!

³¹ Haiek, ordea, atera orduko, eskualde guztian zabaldu zuten Jesusen berri.

³² Itsuak atera orduko, deabruaren menpe zegoen mutu bat ekarri zioten Jesusi. ³³ Jesusek deabrua bota egin zuen eta mutua hizketan hasi zen. Jendeak, harriturik, zioen: «Ez da Israelen egundaino horrelakorik ikusi!»

³⁴ Fariseuek, berriz, zioten: «Deabruen buruzagiaren indarrez botatzen ditu honek deabruak».

«Uzta ugaria da, baina langileak gutxi»

³⁵ Jesus herri eta auzo guztietan barrena ibili zen, sinagogetan irakasten. Jainkoaren erregetzaren berriona hots egiten zuen eta gaitz eta eritasun guztiak sendatzen. ³⁶ Jendetza ikustean, errukitu egin zitzaien Jesus, nekatuak eta lur jota baitzeuden, artzain gabeko ardiak bezala. ³⁷ Orduan, bere ikasleei esan zien: «Uzta ugaria da, baina langileak gutxi. ³⁸ Erregutu, bada, uzta-jabeari bidal ditzala langileak bere uztara».

10. atala

¹ Jesusek, bere hamabi ikasleei dei eginik, ahalmena eman zien espiritu gaiztoak botatzeko eta gaitz eta eritasun guztiak sendatzeko.

² Hona hemen hamabi apostoluen izenak: lehenbizi Simon -Pedro deritzana- eta haren anaia Andres; Santiago Zebedeorena eta haren anaia Joan; ³ Felipe eta Bartolome; Tomas eta Mateo, zergalaria; Santiago Alfeorena eta Tadeo; ⁴ Simon Zelote eta Judas Iskariote, Jesus saldu zuena.

⁵ Hamabiok bidali zituen Jesusek, oharpen hauek eginez: «Ez joan jentilen lurraldeetara, ez sartu Samaria herrialdean ere, ⁶ baizik eta joan Israel herriko ardi galduengana. ⁷ Bidez zoaztela, hots egin Jainkoaren erregetza gainean dela. ⁸ Senda itzazue gaixoak, piztu hildakoak, garbitu legendunak, bota deabruak. Doan hartu duzue, eman doan.

⁹ «Ez eraman urrerik, ez zilarrik, ez dirurik gerrikoan, ¹⁰ ez zakutorik biderako, ez soinekorik aldatzeko, ez oinetakorik, ez eta makilarik ere, zor baitzaio langileari behar duen janaria.

¹¹ «Edozein herri edo auzotara iristen zaretela, jakizue ba ote den konfiantzako inor zuek etxean hartzeko, eta geldi zaitezte harenean herri hartatik atera arte.

¹² «Etxe batean sartzean, esan: <Bakea zuekin>; ¹³ etxekoak duin badira, hel bekie zuen bakea; duin ez badira, berriz, gal bedi hutsean zuen agurra.

¹⁴ «Onartzen ez bazaituztete eta zuen mezua entzun nahi ez, etxe edo herri hartatik ateratzean, astindu zeuen oinetako hautsa. ¹⁵ Benetan diotsuet: Auzi-egunean, Sodomak eta Gomorrak zigor bigunagoa izango dute herri hark baino.

¹⁶ «Hara, ardiak otso artera bezala bidaltzen zaituztet. Izan zaitezte, bada, sugeak bezain zuhur eta usoak bezain xalo.

¹⁷ «Kontuz jendearekin! Auzitegi eta sinagogetara eramango zaituztete eta zigortu egingo; ¹⁸ agintari eta erregeen aurrera eramango zaituztete niregatik, eta aitorpen egingo duzue haien eta jentilen aurrean. ¹⁹ Eramango zaituztetenean, ez egon zer eta nola esango duzuen kezkatan: une hartan bertan adieraziko dizue Jainkoak zer esan; ²⁰ ez zarete zuek mintzatuko, zuen Aitaren Espiritua mintzatuko da zuen bidez.

²¹ «Anaiak anaia emango du heriotzara, eta aitak semea; seme-alabak gurasoen kontra altxatuko dira eta hil egingo dituzte. ²² Mundu guztiak gorroto izango dizue niregatik; baina azkeneraino sendo irauten duena, horixe izango da salbatua. ²³ Herri batean pertsegitzen bazaituztete, egin ihes beste batera. Benetan diotsuet: Gizonaren Semea etorri aurretik, ez dituzue Israelgo herri guztiak igaroko.

²⁴ «Ikaslea ez da irakaslea baino gehiago, ez eta morroia ere nagusia baino gehiago. ²⁵ Aski du ikasleak irakaslea adina izatea, eta morroiak nagusia adina. Etxejaunari Beeltzebul esan badiote, zer ez ote esango haren etxekoei?

²⁶ «Ez izan jendearen beldur! Izan ere, ez dago ezer gordeta agertuko ez denik, ez eta ere ezer ezkutuan jakingo ez denik. ²⁷ Gau-ilunez esaten dizuedana, esan zuek egun-argiz; eta belarrira entzuten duzuena, hots egin etxe gainetatik. ²⁸ Ez izan beldurrik gorputza hil bai, baina bizia hondatu ezin dutenei; izan beldur, gorputza ez ezik, pertsona osoa infernuan honda dezakeenari.

²⁹ «Ez ote dira bi txori sos batean saltzen? Hala ere, ez da bat bakarra ere lurrera erortzen zuen Aitaren baimenik gabe. ³⁰ Zuen buruko ileak ere denak zenbatuak dauzka Jainkoak. ³¹ Ez izan, bada, beldur: zuek txori guztiek baino gehiago balio duzue.

³² «Jendearen aurrean aitortzen nauena aitortuko dut nik ere Aita zerukoaren aurrean; ³³ baina jendearen aurrean ukatzen nauena ukatu egingo dut nik ere zeruko Aitaren aurrean.

³⁴ «Ez pentsa munduari bakea ekartzera etorria naizenik; bakea ez, baina banaketa ekartzera etorria naiz. ³⁵ Bai, semea aitarengandik, alaba amarengandik eta erraina amaginarrebagandik banatzera etorri naiz. ³⁶ Eta nork bere etxekoak izango ditu etsai.

³⁷ «Aita nahiz ama ni baino maiteago duena ez da niretzat gai; semea nahiz alaba ni baino maiteago duena ez da niretzat gai. ³⁸ Bere gurutzea hartu eta jarraitzen ez didana ez da niretzat gai. ³⁹ Bere biziaren jabe izan nahian dabilenak galdu egingo du; bere bizia niregatik galtzen duenak, ordea, eskuratu egingo du.

«Zuek onartzen zaituztenak neu onartzen nau»

⁴⁰ «Zuek onartzen zaituztenak neu onartzen nau, eta ni onartzen nauenak bidali nauena onartzen du. ⁴¹ Profeta bat profeta delako onartzen duenak profetari zor zaion saria jasoko du; eta gizon zuzen bat zuzena delako onartzen duenak gizon zuzenari zor zaion saria jasoko du; ⁴² eta txiki hauetako bati, nire ikasle delako, ontzixka bat ur fresko besterik ez bada ere ematen diona, benetan diotsuet ez dela saririk gabe geldituko».

11. atala

¹ Jesus, bere hamabi ikasleei argibide hauek ematen amaitu zuenean, joan egin zen handik, herriz herri irakastera eta mezua hots egitera.

² Joan Bataiatzaileak Mesiasen egintzen berri izan zuen kartzelan, eta bere ikasle batzuk bidali zizkion ³ galdetzera: «Zu al zara <Etortzekoa>, ala besteren baten zain egon behar dugu?»

⁴ Jesusek erantzun zien:

-Zoazte eta esan Joani entzuten eta ikusten duzuena: ⁵ itsuek ikusi egiten dute eta herrenak badabiltza, legendunak garbi gelditzen dira eta gorrek entzun egiten, hildakoak piztu egiten dira eta behartsuei berriona ematen zaie. ⁶ Eta zoriontsua sinesteko oztoporik niregan aurkitzen ez duena!

⁷ Haiek alde egitean, Jesus Joani buruz hitz egiten hasi zitzaion jendeari: «Zer ikustera irten zineten basamortura? Haizeak kulunka darabilen kanabera? ⁸ Zer ikustera irten zineten bestela? Soineko apainez jantzitako gizona? Jantzi apainekoak errege-jauregietan bizi ohi dira. ⁹ Zer ikustera irten zineten, bada? Profetaren bat? Bai, noski, eta profeta baino ere handiagoa. ¹⁰ Hartaz dago idatzia Liburu Santuan: Begira, neure mezularia bidaltzen dut zure aurretik; hark prestatuko dizu aurretik bidea. ¹¹ Benetan diotsuet: Ez da amaren semerik sortu Joan Bataiatzailea baino handiagorik; hala ere, Jainkoaren erreinuko txikiena ere hura baino handiago da.

¹² «Joan Bataiatzailea agertu zenetik gaurdaino Jainkoaren erreinua indarrez hartzen da, eta indar egiten dutenek eskuratzen dute. ¹³ Profeta guztien eta Moisesen agintzarien epea Joan Bataiatzailearekin bukatzen da. ¹⁴ Joan hau duzue, nahi baduzue onartu, etortzekoa zen Elias. ¹⁵ Ulertzeko gauza denak uler beza.

¹⁶ «Norekin konparatuko dut oraingo gizaldi hau? Plazan eseriak dauden mutikoen antzekoa da, honela ari baitzaizkio elkarri: ¹⁷ <Txistua jo dizuegu eta zuek dantzarik ez; hiletak jo eta zuek aienerik ez>. ¹⁸ Etorri zen Joan, ez jan eta ez edan egiten ez zuela, eta burutik egina dagoela diote. ¹⁹ Etorri da Gizonaren Semea, jan-edan egiten duela, eta honela diote: <A zer tripazain eta mozkorra, zergalari eta bekatarien laguna!> Baina egiteek aitortzen dute Jainkoaren jakinduria zuzena dela».

²⁰ Gero, miraririk gehienak egin zitueneko herriak madarikatzen hasi zen Jesus, bihozberritu ez zirelako.

²¹ «Ai zu, Korozain! Ai zu, Betsaida! Izan ere, Tiro eta Sidon hiri jentiletan zuengan adina mirari gertatu izan balitz, aspaldi bihozberrituak ziratekeen, dolu-jantziz eta hautsez estalirik. ²² Horregatik, hona nik esan: Auzi-egunean, Tiro eta Sidonek zigor bigunagoa izango dute zuek baino. ²³ Eta zu, Kafarnaum,

«zeruraino altxatuko al zara? Lurraren barreneraino eroriko zara!

«Izan ere, zuregan adina mirari gertatu izan balitz Sodoman, oraindik gaur zutik iraungo zukeen. ²⁴ Horregatik, hona nik esan: Auzi-egunean, Sodomak zigor bigunagoa izango du zuk baino».

²⁵ Behin batean, Jesus honela mintzatu zen: «Goresten zaitut, Aita, zeru-lurren Jauna, gauza hauek jakintsu eta ikasiei ezkutatu dizkiezulako eta jende xumeari agertu. ²⁶ Bai, Aita, goretsia zu, horixe izan baituzu gogoko.

²⁷ «Nire Aitak nire esku utzi du dena. Eta inork ez du Semea ezagutzen, Aitak baizik; ez eta Aita ere inork ezagutzen, Semeak baizik eta Semeak agertu nahi dionak.

«Zatozte niregana...»

²⁸ «Zatozte niregana, nekatu eta zamapetu guztiok, eta neuk emango dizuet atseden. ²⁹ Hartzazue nire uztarria eta ikasi niregandik, gozoa eta bihotz-apala bainaiz ni, eta aurkituko duzue bizitzarako atsedena; ³⁰ eraman-erraza baita nire uztarria eta arina nire zama».

12. atala

¹ Behin batean, larunbatez, gari-soro batean zehar zihoan Jesus. Ikasleak goseak zeuden, eta galburuak hartu eta jaten hasi ziren. ² Hori ikustean, fariseuek esan zioten Jesusi:

-Begira, larunbatez zilegi ez dena egiten ari dira zure ikasleak.

³ Hark erantzun:

-Ez al duzue inoiz irakurri zer egin zuen Davidek, bera eta bere lagunak goseak aurkitu zirenean? ⁴ Nola Jainkoaren etxean sartu eta Jaunari eskainiriko ogiak jan zituzten, legez ez berak eta ez bere lagunek, baizik eta apaizek bakarrik jan zitzaketenak? ⁵ Eta ez al duzue Liburu Santuetan irakurri apaizek tenpluan larunbatero atseden-legea hausten dutela, horregatik errudun izan gabe? ⁶ Ba, nik diotsuet: Bada hemen tenplua baino gehiago den bat. ⁷ Ulertu bazenute zer esan nahi duen Jainkoak esandako honek: Nahiago dut errukia sakrifizioak baino, ez zenituzketen errugabeok gaitzetsiko. ⁸ Zeren larunbataren nagusi baita Gizonaren Semea.

⁹ Handik alde egin eta sinagogara joan zen Jesus. ¹⁰ Bazen han besoa elbarri zeukan gizon bat. Fariseuek, zertan salatuko, galdetu zioten:

-Zilegi al da larunbatez inor sendatzea?

¹¹ Jesusek erantzun zien:

-Zuetako zeinek, ardi bakarra eduki eta larunbatez zulora erortzen bazaio, ez du hartu eta aterako? ¹² Eta zenbatez ez da gehiago gizakia ardia baino! Legezko da, beraz, larunbatez on egitea.

¹³ Orduan, gizonari esan zion:

-Luzatu beso hori.

Hark luzatu, eta sendaturik gelditu zitzaion, bestea bezain ongi.

¹⁴ Handik atera zirenean, fariseuek elkar hartu zuten Jesusen kontra, nola hilko.

¹⁵ Horretaz jabeturik, handik aldendu egin zen Jesus. Jende askok jarraitu zion, eta hark denak sendatu zituen, ¹⁶ bera nor zen inori ez esateko aginduz. ¹⁷ Horrela, Jainkoak Isaias profetaren bidez esana bete zen:

¹⁸ Hona hemen nire zerbitzaria,
nik hautatua,
nire maitea, atsegin dudana.
Beronen gain ezarriko dut
neure espiritua:
nazioei justizia iragarriko die.
¹⁹ Ez du haserrerik sortuko,
ez du oihu egingo,
ez da kaleetan haren mintzoa entzungo.
²⁰ Kanabera printzatua ez du hautsiko,
ahulduriko argi-metxa ez du itzaliko,
justizia nagusi ezar dezan arte.
²¹ Bera izango dute itxaropen nazioek.

²² Deabruaren menpe zegoen gizon bat eraman zioten Jesusi, itsua eta mutua. Hark sendatu egin zuen eta gizona hitz egiten eta ikusten hasi zen. ²³ Jende guztiak, harriturik, zioen: «Ea Daviden Semea dugun hau!»

²⁴ Fariseuek, ordea, hori entzutean, esan zuten: «Deabruen buruzagi den Beeltzebulen indarrez botatzen ditu honek deabruak».

²⁵ Igarri zizkien Jesusek beren gogoetak eta esan zien: «Bere baitan zatiturik dagoen erreinua errauts bihurtuko da. Bere baitan zatiturik dagoen herri edo familiak ez du iraungo. ²⁶ Beraz, Satanasek Satanas botatzen badu, zatiturik dago eta bere buruaren aurka ari da; nola iraun dezake haren erreinuak? ²⁷ Eta nik deabruak Beeltzebulen indarrez botatzen baditut, noren indarrez botatzen dituzte zuen ikasleek? Horregatik, zeuen ikasleak izango dituzue epaile. ²⁸ Deabruak Jainkoaren Espirituaren indarrez botatzen baditut, ordea, argi dago Jainkoa zuen artean errege izaten hasia dela.

²⁹ «Izan ere, nola sar daiteke inor indartsu baten etxera lapurretara, aldez aurretik hura lotzen ez badu? Orduan bai, harrapa ditzake haren etxeko ondasunak.

³⁰ «Nire alde ez dagoena nire kontra dago, eta nirekin biltzen ez duena sakabanatzen ari da.

³¹ «Horregatik diotsuet: Bekatu eta birao oro barkatuko dio Jainkoak gizakiari, baina Espiritu Santuaren kontrako biraorik ez dio barkatuko.

³² «Norbaitek Gizonaren Semearen kontra zerbait esaten badu, barkatuko dio Jainkoak; baina Espiritu Santuaren kontra hitz egiten duenak ez du barkamenik izango, ez mundu honetan eta ez datorrenean.

³³ «Emazue zuhaitza ona dela: fruitua ere ona izango da. Edota zuhaitza txarra dela: fruitua ere txarra izango da. Zuhaitza fruitutik ezagutzen da. ³⁴ Sugekumeok! Nola esan zenezakete gauza onik, zeuek gaiztoak izanik? Ahoak esan, bihotzari gainezka dariona esaten baitu. ³⁵ Ona denak, bere ontasun-altxorretik, ona ateratzen du; eta gaiztoak, bere gaiztakeri altxorretik, gaitza.

³⁶ «Hona nik esan: Bakoitzak esan dituen alferreko hitz guztien kontu eman beharko du auzi-egunean. ³⁷ Zeren zeuen hitzen arabera zuzenetsiko baitzaituzte Jainkoak, eta zeuen hitzen arabera gaitzetsiko».

³⁸ Lege-maisu eta fariseu batzuk honela hasi zitzaizkion Jesusi: «Maisu, zuk egindako mirarizko seinaleren bat ikusi nahi genuke».

³⁹ Jesusek erantzun zien: «Seinale eske ari da gizaldi gaizto eta desleial hau, baina ez zaio seinalerik emango, Jonas profetarena besterik. ⁴⁰ Zeren, Jonasek arrainaren sabelean hiru egun eta hiru gau egin zituen bezala, hala egingo baititu Gizonaren Semeak ere hiru egun eta hiru gau lurraren barruan. ⁴¹ Ninivetarrek, auzi-egunean gizaldi honen kontra altxatu eta kondenatu egingo dute, beraiek bihozberritu egin baitziren Jonasen predikuz, eta baduzue hemen Jonas baino handiago den bat. ⁴² Hegoaldeko erreginak ere auzi-egunean gizaldi honen kontra altxatu eta kondenatu egingo du, munduaren bazterretik etorri baitzen Salomonen jakinduriazko hitzak entzutera, eta baduzue hemen Salomon baino handiago den bat.

⁴³ «Espiritu gaiztoa, norbaitengandik irten ondoren, leku idorretan barrena ibili ohi da atseden bila; baina, aurkitzen ez duelarik, ⁴⁴ bere buruari esaten dio: <Noan berriro, atera nintzeneko neure etxera>. Iristean, etxea hutsik, garbitua eta apaindua aurkitzen du. ⁴⁵ Orduan, joan eta beste zazpi espiritu hartzen ditu berekin, bera baino gaiztoagoak, eta gizakiagan sartu eta bertan jartzen da bizitzen; horrela, pertsona horren azken egoera lehengoa baino okerragoa gertatzen da. Gauza bera gertatuko zaio gizaldi gaizto honi ere».

⁴⁶ Oraindik Jesus jendeari hitz egiten ari zela, haren ama eta anai-arrebak azaldu ziren kanpoan, berarekin hitz egin nahian. ⁴⁷ Batek esan zion:

-Adizu, ama eta anai-arrebak dituzu kanpoan, zurekin hitz egin nahian.

⁴⁸ Jesusek, berriz, erantzun zion:

-Nor da nire ama eta nortzuk nire anai-arrebak?

⁴⁹ Eta, bere ikasleengana eskua luzatuz, esan zuen:

-Hauek ditut nik ama eta anai-arreba. ⁵⁰ Izan ere, zeruko nire Aitaren nahia egiten duena, horixe dut nik anaia, arreba eta ama.

13. atala

¹ Egun batez, Jesus etxetik atera eta aintzira-ertzean eseri zen. ² Eta hainbeste jende bildu baitzitzaion ondora, txalupa batera igo eta eseri egin zen. Jende-taldea, berriz, hondartzan zegoen. ³ Eta luze hitz egin zien parabola bidez. Honela mintzatu zitzaien: «Atera zen behin ereilea hazia ereitera. ⁴ Ereitean, zenbait ale bide-bazterrean erori zen, eta txoriek etorri eta jan egin zuten. ⁵ Beste zenbait harri artean erori zen, lur handirik ez zen tokian, eta axaleko lurra izanik, berehala erne zen; ⁶ baina eguzkiak jo orduko, erre egin zen eta, sustrairik ez zuelako, ihartu. ⁷ Beste zenbait ale sasi artean erori zen, eta sasiek, haztean, ito egin zuten hazia. ⁸ Gainerakoak lur onean erori ziren, eta fruitua eman zuten: bateko ehun edo hirurogei edo hogeita hamar. ⁹ Ulertzeko gauza denak uler beza».

¹⁰ Ondoratu zitzaizkion ikasleak Jesusi eta galdegin zioten:

-Zergatik hitz egiten diezu parabola bidez?

¹¹ Jesusek erantzun zien:

-Zuei eman zaizue Jainkoaren erregetzaren misterioak ezagutzea; horiei, ordea, ez. ¹² Izan ere, duenari eman egingo zaio, eta gainezka izango du; ez duenari, ordea, daukan apurra ere kendu egingo zaio. ¹³ Hona zergatik hitz egiten diedan parabola bidez: begiratu bai, baina ikusten ez dutelako; entzun bai, baina ez aditzen, ez ulertzen ez dutelako.

¹⁴ «Horrela, Isaias profetak esana betetzen da horiengan:

«Entzungo duzue, bai, baina ulertu ez;
ikusiko duzue, bai, baina ohartu ez;
}}{{bertset|13|15| Izan ere, herri honek
gogortu egin ditu buru-bihotzak,
gortu belarriak, itsutu begiak.
Ez bezate beren begiez ikus,
ez belarriez entzun,
ez eta buruaz ulertu ere,
horrela niregana bihur ez daitezen
eta salba ez ditzadan.

¹⁶ «Zorionekoak, ordea, zuen begiak, ikusten dutelako, eta zuen belarriak, entzuten dutelako! ¹⁷ Benetan diotsuet: Profeta eta gizon santu askok ikusi nahi izan zuten zuek ikusten duzuena, baina ez zuten ikusi, eta entzun nahi zuek entzuten duzuena, baina ez zuten entzun.

¹⁸ «Entzun ezazue, beraz, ereilearen parabolaren esanahia. ¹⁹ Erregetzaren mezua entzun bai, baina ulertzen ez duenari, gaiztoa etortzen zaio eta bihotzean erein zaiona kendu egiten dio. Hori da, mezua <bide-bazterrak> hazia bezala hartzen duena. ²⁰ <Harri-arteak> bezala hartu duena hauxe da: mezua entzutean, berehala pozik onartzen duena; ²¹ baina sustrairik gabea eta iraupen gutxikoa izanik, mezua dela-eta estuasun edo erasoaldiren bat sortu orduko, erori egiten da. ²² <Sasi-arteak> bezala hartzen duena hauxe da: mezua entzun bai, baina bizitza honetako ardurak eta diru-goseak mezua ito egiten diotena, fruiturik gabe utziz. ²³ <Lur onak> bezala hartzen duena hauxe da: mezua entzun eta ulertzen duena; honek fruitua ematen du: bateko ehun edo hirurogei edo hogeita hamar».

²⁴ Beste parabola bat proposatu zien Jesusek: «Jainkoaren erregetzarekin, gizon batek soroan hazi ona erein zuenean bezala gertatzen da. ²⁵ Etxeko denak lo zeudela, etsaiak soroan sartu eta gari artean olo gaiztoa erein zuen eta alde egin. ²⁶ Garia hazi eta burutu zenean, olo gaiztoa ere agertu zen. ²⁷ Joan ziren, orduan, morroiak etxeko nagusiari esatera: <Jauna, ez al zenuen hazi ona erein soroan? Nondik du, bada, olo gaiztoa?> ²⁸ Hark erantzun zien: <Etsaiaren lana da hori>. Eta morroiek: <Joango al gara olo gaiztoa biltzera?> ²⁹ Baina nagusiak: <Ez, ez dadila gerta olo gaiztoa biltzean garia ere ateratzea. ³⁰ Utzi biak batera hazten uzta-aroa iritsi bitartean; orduan, igitariei esango diet: Bildu lehenik olo gaiztoa, lotu eta erre; garia, berriz, jaso nire mandiora> ».

³¹ Jesusek beste parabola hau kontatu zien: «Jainkoaren erregetza gizon batek soroan ereiten duen mostaza-haziaren antzekoa da. ³² Hazi guztietan txikiena da; baina, hazten denean, beste barazki guztiak baino handiago bihurtzen da, eta zuhaitz egiten, txoriek etorri eta adarretan habiak egiteko moduko zuhaitza».

³³ Beste parabola bat ere esan zien: «Jainkoaren erregetza legamiaren antzekoa da: emakume batek anega bat irinetan nahasten du, eta oraldi guztia harrotzen da».

³⁴ Irakaspen hauek guztiak parabola bidez eman zizkion Jesusek jendeari, eta ez zien ezer irakasten parabolaz izan ezik. ³⁵ Honela bete zen Jainkoak profetaren bidez esana:

Parabola bidez mintzatuko naiz,
munduaren hasieratik gordea zegoena
azalduko.

³⁶ Jesus jendetza agurtu eta etxeratu egin zen. Hurbildu zitzaizkion, orduan, ikasleak eta eskatu zioten: «Argi iezaguzu soroko olo gaiztoaren parabola».

³⁷ Jesusek esan zien: «Hazi ona ereiten duena Gizonaren Semea da; ³⁸ soroa, mundua; hazi ona Jainkoaren erreinuko seme-alabak dira; olo gaiztoa, berriz, gaiztoarenak; ³⁹ olo gaiztoa ereiten duen etsaia deabrua da; uzta, munduaren azkena; eta uzta-biltzaileak, aingeruak. ⁴⁰ Olo gaiztoa bildu eta sutan erretzen den bezala, hala gertatuko da munduaren azkenean ere: ⁴¹ Gizonaren Semeak bere aingeruak bidaliko ditu, eta haren erreinutik bereiziko dituzte gaizkileak eta besterentzat gaizpide gertatzen direnak, ⁴² eta su-labera botako. Negarra eta hortz-karraska izango da han. ⁴³ Orduan, zintzoek eguzkiak bezala distira egingo dute beren Aitaren erreinuan. Ulertzeko gauza denak uler beza!

⁴⁴ «Jainkoaren erregetzarekin, landan ezkutatua dagoen altxorrarekin bezala gertatzen da. Norbaitek, aurkitzen duelarik, berriro ezkutatu egiten du, eta pozaren pozez joan, dituen guztiak saldu eta landa hura erosten du.

⁴⁵ «Era berean, Jainkoaren erregetzarekin, harribitxi bila dabilen tratulariarekin bezala gertatzen da. ⁴⁶ Balio handiko bat aurkitzen duenean, joan, bere gauza guztiak saldu eta hura erosten du.

⁴⁷ «Jainkoaren erregetzarekin, uretara botatzen den eta mota guztietako arrainak biltzen dituen sarearekin bezala gertatzen da. ⁴⁸ Betea denean, bazterrera ateratzen dute; gero, eseri eta onak saskira biltzen dituzte eta txarrak kanpora botatzen. ⁴⁹ Berdin izango da munduaren azkenean: aingeruek etorri eta gaiztoak zintzoen artetik bereiziko dituzte, ⁵⁰ eta su-labera botako. Negarra eta hortz-karraska izango dira han».

⁵¹ -Ulertu al duzue hau guztia? -galdetu zien Jesusek ikasleei.

-Bai -erantzun zioten.

⁵² Hark esan zien:

-Beraz, Jainkoaren erregetzaren jakinduriaz jantzia dagoen lege-maisua, bere altxorretik zahar eta berriak ateratzen dituen etxeko jaunaren antzekoa da.

⁵³ Jesusek, parabola hauek amaitu zituenean, alde egin zuen handik. ⁵⁴ Bere herrira heldurik, irakasten hasi zitzaien sinagogan. Jendeak, harriturik, honela zioen: «Nondik du honek horrelako jakinduria, eta nondik mirari horiek? ⁵⁵ Ez al da, bada, arotzaren semea? Honen amak ez ote du izena Maria, eta honen anaiek Santiago, Jose, Simon eta Judas? ⁵⁶ Eta honen arrebak ez ote dira denak gure artean bizi? Nondik du, beraz, hori guztia?»

⁵⁷ Eta honengatik, ezin zuten sinetsi harengan.

Jesusek esan zien: «Profeta bati, edonon ematen zaio ohore, bere herrian eta etxean izan ezik».

⁵⁸ Eta ez zuen han mirari askorik egin, ez baitzuten sinesten.

14. atala

¹ Garai hartan, Herodes Galileako gobernariak Jesusen berri jakin zuen, ² eta bere zerbitzariei esan zien: «Joan Bataiatzailea da! Hilen artetik piztu da, eta horregatik dauka mirariak egiteko ahalmen hori».

³ Izan ere, Herodesek Joan harrapatu eta loturik kartzelan sartua zuen, Herodias zela eta . ⁴ Honela esaten baitzion Joanek Herodesi: «Ez zaizu zilegi Herodias emaztetzat edukitzea».

⁵ Herodesek hil egin nahi zuen, baina jendearen beldur zen, Joan profetatzat baitzeukaten denek. ⁶ Baina Herodesen urtebetetzekoan, Herodiasen alabak dantzan egin zuen mahaikideen aurrean, eta atsegin izan zitzaion Herodesi. ⁷ Hargatik, zin eginez agindu zion neskatxari eskatu ahala guztia emango ziola. ⁸ Neskatxak, bere amaren aholkuari jarraituz, esan zion: «Emadazu oraintxe bertan Joan Bataiatzailearen burua azpilean».

⁹ Goibel jarri zen erregea, baina, mahaikideen aurrean egindako zinarengatik, eskatua emateko agindu zuen, ¹⁰ eta Joani lepoa moztu zioten kartzelan. ¹¹ Azpil batean burua ekarri eta neskatxari eman zioten, eta honek amari.

¹² Joanen ikasleek haren gorpua jasotzera etorri eta lur eman zioten; gero, Jesusi berri ematera joan ziren.

¹³ Haren berri jakitean, Jesus bazter batera joan zen bakarrik txalupaz. Baina jendea ohartu egin zen, eta, herrietatik irtenik, oinez jarraitu zioten. ¹⁴ Txalupatik jaitsi zenean, jendetza handia ikusi zuen Jesusek eta, errukiturik, gaixoak sendatu zizkien. ¹⁵ Ilunabarrean, ikasleek hurbildu eta esan zioten:

-Toki hau oso urruti dago eta orduak aurrera doaz. Bidal ezazu, bada, jendea, auzoetara joan eta jatekoa eros dezan.

¹⁶ Baina Jesusek erantzun zien:

-Ez dute zertan joanik; eman zeuek jaten.

¹⁷ Haiek, orduan:

-Ez daukagu hemen bost ogi eta bi arrain besterik.

¹⁸ Eta Jesusek:

-Ekarri hona.

¹⁹ Jendeari zelaian esertzeko agindu ondoren, hartu zituen bost ogiak eta bi arrainak eta, begiak zerura jasorik, bedeinkazioa esan, ogiak zatitu eta ikasleei eman zizkien, eta ikasleek jendeari. ²⁰ Asetzeraino jan zuten denek, eta gelditutako hondarrez hamabi saski bete zituzten. ²¹ Bost mila gizon inguru izan ziren jan zutenak, emakumeak eta haurrak aparte.

²² Berehala, Jesusek ikasleak txalupan sarrarazi eta bere aurretik bestaldera joateko agindu zien, berak jendeari agur egin bitartean. ²³ Jendeari agur egin ondoren, mendira igo zen, bakardadean otoitz egitera. Ilundu zuenean, han zegoen bakarrik.

²⁴ Txalupa, ordurako, lehorretik urruti zihoan, uhinek astindua, haizea kontra baitzuen. ²⁵ Goiz aldera, ikasleengana joan zen Jesus, ur gainean oinez. ²⁶ Aintziran ibiltzen ikusi zutenean, ikasleak izutu egin ziren, mamuren bat zelakoan; eta beldurraren beldurrez oihuka hasi ziren. ²⁷ Baina Jesusek berehala hitz egin zien eta esan:

-Lasai! Neu naiz. Ez beldurtu!

²⁸ Orduan, Pedrok esan zion:

-Jauna, benetan zeu bazara, agindu iezadazu ur gainean zuregana joateko.

²⁹ Jesusek erantzun:

-Zatoz.

Pedro untzitik jaitsi eta Jesusengana abiatu zen ur gainean oinez. ³⁰ Baina, haizearen indarra nabaritzean, beldurra sartu zitzaion, eta, hondoratzen hasi zelarik, deiadar egin zuen:

-Jauna, salba nazazu.

³¹ Jesusek eskua eman eta heldu egin zion, esanez:

-Sinesmen gutxiko hori! Zergatik izan duzu zalantza?

³² Txalupara igo zirenean, haizea baretu egin zen. ³³ Eta untzian zeudenak Jesusen aurrean ahozpez jarri ziren, esanez:

-Egiaz Jainkoaren Semea zara zu!

³⁴ Aintzira igaro ondoren, Genesaret lurraldera iritsi ziren. ³⁵ Bertakoek, Jesus ezagutu zutelarik, inguruko lurralde guztian zabaldu zuten berria, eta gaixo guztiak ekarri zizkioten. ³⁶ Soineko-ertza behintzat ukitzen uzteko eskatzen zioten, eta ukitzen zuten guztiak sendatzen ziren.

15. atala

¹ Jerusalemdik etorritako zenbait fariseu eta lege-maisu hurbildu zitzaizkion Jesusi eta galdetu zioten:

² -Zergatik hausten dute zure ikasleek zaharren ohitura? Ez dute otordu aurretik eskuen garbikuntza egiten.

³ Jesusek erantzun zien:

-Eta zuek zergatik hausten duzue Jainkoaren agindua zeuen usadioengatik? ⁴ Esate baterako, Jainkoak esan zizuen: Ohoratu aitamak, eta: Aita nahiz ama madarikatzen duenak heriotza-zigorra izango du. ⁵ Zuek, ordea, beste hau diozue: Norbaitek aitari edo amari esaten badio: «Zuri eman behar nizukeena Jainkoari eskainia diot», ⁶ halakoak ez duela aitarekiko agindu hori bete beharrik; horrela, Jainkoaren hitza baliogabe uzten duzue, zeuen usadioengatik. ⁷ Itxurazaleok halakook! Ederki asko esan zuen Isaias profetak zuetaz:

⁸ Herri honek ezpainez ohoratzen nau,
baina niregandik urrun du bihotza;
{{bertset|15|9| alferrik naute gurtzen;
hauen irakaspena giza agindu hutsa.

}} ¹⁰ Jesusek jendeari dei egin eta esan zion: «Entzun eta ulertu ongi! ¹¹ Gizakia ez du ahotik sartzen zaionak kutsatzen; ahotik ateratzen zaionak, horrek kutsatzen du gizakia».

¹² Ondoratu zitzaizkion, orduan, ikasleak eta esan zioten:

-Ba al dakizu hitz horiekin fariseuak sumindurik utzi dituzuna?

¹³ Jesusek erantzun zien:

-Zeruko nire Aitak landatu ez duen landare oro sustraitik aterako dute. ¹⁴ Utz itzazue! Itsu dira, eta itsu-gidari. Eta itsuaren gidaria itsua bada, biak zulora eroriko dira.

¹⁵ Pedrok eskatu zion:

-Adieraziguzu esanahia.

¹⁶ Jesusek erantzun:

-Zuek ere ez al duzue oraindik ulertzen? ¹⁷ Ez al duzue ikusten ahotik sartzen den guztia sabelera joaten dela eta handik komun-zulora? ¹⁸ Ahotik ateratzen dena, berriz, bihotz barrutik dator, eta horrek bai egiten duela gizakia zikin! ¹⁹ Izan ere, bihotzetik ateratzen dira asmo txarrak, hilketak, adulterioak, lizunkeria, lapurretak, gezurrezko testigantzak, irainak. ²⁰ Horiek dira gizakia kutsatzen dutenak; baina eskuak garbitu gabe otordua egiteak ez du gizakia kutsatzen.

²¹ Handik irtenik, Tiro eta Sidon aldera aldendu zen Jesus. ²² Hartan, inguru haietan bizi zen emakume kanaandar bat deiadarka hasi zitzaion:

-Erruki zakizkit, Jauna, Daviden Semea! Oinaze gorritan dauka deabruak nire alaba.

²³ Baina Jesusek ez zion hitzik erantzun. Bere ikasleek, ondoraturik, eskatu zioten:

-Kasu egiozu, deiadarka baitatorkigu atzetik.

²⁴ Jesusek, ordea:

-Israel herriko ardi galduengana bakarrik bidali nau Jainkoak.

²⁵ Baina emakumea, hurbildurik, ahozpez jarri zitzaion, esanez:

-Lagun nazazu, Jauna.

²⁶ Jesusek, orduan:

-Ez dago ongi seme-alabei ogia kendu eta txakurrei botatzea.

²⁷ Emakumeak erantzun zion:

-Bai, Jauna, halaxe da; baina txakurrek ere jan ohi dituzte nagusien mahaitik erortzen diren ogi-apurrak.

²⁸ Orduan, Jesusek esan zion:

-Emakumea, handia da zure fedea! Gerta bekizu nahi duzuna!

Eta une hartatik sendatua gelditu zitzaion alaba.

²⁹ Handik atera eta Galileako aintzira-bazterrera joan zen Jesus. Mendira igo zen eta eseri. ³⁰ Jendetza handia bildu zitzaion, herren, itsu, besamotz, mutu eta bestelako gaixo asko berekin zituztela. Ondoan ipintzen zizkioten eta Jesusek sendatu egiten zituen. ³¹ Denak harriturik gelditu ziren ikusten zutenaz: mutuak hizketan, elbarriak sendaturik, herrenak ibiltzen eta itsuak ikusten. Eta Israelen Jainkoa goresten hasi ziren.

³² Jesusek bere ikasleei dei egin eta esan zien:

-Errukia ematen dit jende honek: badaramatzate hiru egun nirekin eta ez dute deus ere jateko. Eta ez ditut etxera baraurik bidali nahi, ahuleziak joko bailituzke bidean.

³³ Ikasleek esan zioten:

-Baina nondik atera guk bakardade honetan, hainbat jende asetzeko adina ogi?

³⁴ Jesusek galdetu zien:

-Zenbat ogi dituzue?

-Zazpi -erantzun zioten-, eta arraintxo banaka batzuk.

³⁵ Orduan, jendeari lurrean esertzeko agindu zion. ³⁶ Gero, zazpi ogiak eta arrainak hartu eta, Jainkoari esker onezko otoitza egin ondoren, zatitu eta bere ikasleei eman zizkien, eta ikasleek jendeari. ³⁷ Asetzeraino jan zuten denek, eta zazpi otarre bete zituzten hondarrekin. ³⁸ Lau mila gizon izan ziren jan zutenak, emakumeak eta haurrak aparte. ³⁹ Gero, jendeari agur egin ondoren, Jesus txalupara igo eta Magadan lurraldera joan zen.

16. atala

¹ Fariseu eta saduzearrek Jesusengana etorri eta Jainkoarengandiko seinale bat erakusteko eskatu zioten azpikeriaz, bera nola harrapatuko. ² Baina Jesusek erantzun zien: «Ilunabarrean esan ohi duzue: <Arrats gorri, bihar eguzki>; ³ eta goizean: <Goiz gorri, arrats euri>. Badakizue zeruaren itxurari igartzen, eta ez zarete gauza garai hauen seinaleei igartzeko. ⁴ Seinale eske ari da gizaldi gaizto eta desleial hau, baina ez zaio emango seinalerik, Jonas profetarena besterik».

Eta, haiek bertan utzirik, alde egin zuen.

⁵ Itsasoaz bestaldera igarotzean, ogia hartzea ahaztu zitzaiela konturatu ziren ikasleak. ⁶ Jesusek esan zien: «Begira gero! Ibili kontuz fariseuen eta saduzearren legamiarekin!»

⁷ Haiek, berriz, honela zioten beren artean: «Ogirik hartu ez dugulako ari zaiguk».

⁸ Konturatu zen Jesus eta esan zien: «Zer ari zarete zeuen artean ogirik ez daukazuela-eta, sinesmen gutxikook? ⁹ Ez al duzue oraindik ulertzen? Ez al duzue gogoan bost mila gizonen artean banatutako bost ogiena, eta zenbat saski bete zenituzten? ¹⁰ Eta lau mila gizonen artean banatutako zazpi ogiena, eta zenbat otarre bete zenituzten? ¹¹ Nola ez duzue ulertzen ez natzaizuela ogiei buruz ari? Kontuz fariseuen eta saduzearren legamiarekin!»

¹² Orduan jabetu ziren ez ziela esan ogi-legamiarekin kontuz ibiltzeko, fariseu eta saduzearren irakaspenekin baizik.

¹³ Feliperen Zesareara iritsi zenean, galdera hau egin zien Jesusek bere ikasleei:

-Gizonaren Semea nor dela dio jendeak?

¹⁴ Haiek erantzun:

-Batzuek Joan Bataiatzailea dela; beste batzuek Elias; besteek Jeremias edo profetaren bat.

¹⁵ Jesusek galdetu zien:

-Eta zuek, nor naizela diozue?

¹⁶ Simon Pedrok erantzun:

-Zu Mesias zara, Jainko biziaren Semea.

¹⁷ Orduan, Jesusek esan zion:

-Zorionekoa zu, Simon, Jonasen semea, hori ez baitizu hezur-mamizko inork agertu, zeruko nire Aitak baizik. ¹⁸ Eta nik hau diotsut: Pedro zara zu, eta harkaitz horren gainean eraikiko dut nik neure eliza; eta herioren indarrak ere ez du menperatuko. ¹⁹ Jainkoaren erreinuko giltzak emango dizkizut; zuk mundu honetan lotua zeruan ere loturik geldituko da, eta zuk mundu honetan askatua zeruan ere askaturik geldituko da.

²⁰ Orduan, bera Mesias zela inori ez esateko agindu zien Jesusek ikasleei.

²¹ Une hartatik hasi zen Jesus bere ikasleei azaltzen, berak Jerusalemera igo eta zahar, apaizburu eta lege-maisuen aldetik asko sufritu behar zuela; hil egingo zutela eta hiru egunen buruan piztu egingo zela. ²² Pedro, Jesus aparte harturik, gogor egiten hasi zitzaion:

-Ez dezala Jainkoak nahi, Jauna! Ez zaizu horrelakorik gertatuko.

²³ Baina Jesusek, itzulirik, esan zion Pedrori:

-Alde nire ondotik, Satanas! Oztopo haiz niretzat, hire asmoak ez baitituk Jainkoarenak, gizakiarenak baizik.

²⁴ Orduan, esan zien Jesusek bere ikasleei: «Nire ondoren etorri nahi duenak uko egin biezaio bere buruari, bere gurutzea hartu eta jarrai biezat. ²⁵ Izan ere, bere bizia gorde nahi duenak galdu egingo du; bere bizia niregatik galtzen duenak, ordea, eskuratu egingo du. ²⁶ Zertarako du gizakiak mundu guztia irabaztea, bere bizia galtzen badu? Eta zer eman dezake gizakiak berriro bizia bereganatzeko? ²⁷ Izan ere, Gizonaren Semea bere Aitaren aintzaz beterik etorriko da aingeruekin; eta, orduan, bakoitzari bere jokabidearen arabera ordainduko dio. ²⁸ Benetan diotsuet: Hemen daudenetako batzuk ez dira hilko, harik eta Gizonaren Semea errege bezala etortzen ikusi arte».

17. atala

¹ Handik sei egunera, Jesusek Pedro, Santiago eta honen anaia Joan hartu eta mendi garai batera eraman zituen aparte. ² Eta antzaldatu egin zen haien aurrean: aurpegia eguzkia bezain distiratsu bihurtu zitzaion eta jantziak argia bezain zuri. ³ Hartan, Elias eta Moises agertu zitzaizkien Jesusekin hizketan. ⁴ Pedrok esan zion Jesusi: «Jauna, zein ederki gauden hemen! Nahi baduzu, hiru etxola egingo ditut bertan: bata zuretzat, bestea Moisesentzat eta bestea Eliasentzat».

⁵ Oraindik hizketan ari zela, hodei argi batek estali zituen, eta mintzo batek hodeitik esan zuen: «Hauxe dut neure Seme maitea, hauxe dut atsegin. Entzun berari!»

⁶ Hau entzutean, ikasleak ahozpez erori ziren beldur-ikaraz. ⁷ Hurbildu zitzaien Jesus, ukitu eta esan zien: «Zuti zaitezte. Ez beldurtu!»

⁸ Begiak altxaturik, Jesus bakarrik ikusi zuten, eta besterik inor ez.

⁹ Menditik beherakoan, agindu hau eman zien Jesusek: «Ez esan inori ikusi duzuena, harik eta Gizonaren Semea hilen artetik piztu arte».

¹⁰ Orduan, ikasleek galdetu zioten:

-Zergatik diote, bada, lege-maisuek lehenbizi Eliasek etorri behar duela?

¹¹ Jesusek erantzun zien:

-Bai, Eliasek etorri behar zuen eta dena Jaunak nahi bezala eraberritu. ¹² Baina, egia esan, etorri da Elias, eta, onartu beharrean, gogoak emandako guztia egin diote. Era berean sufriaraziko diote Gizonaren Semeari ere.

¹³ Orduan, Joan Bataiatzaileaz ari zitzaiela jabetu ziren ikasleak.

Fedearen ahalmena: epileptikoaren sendaketa

¹⁴ Jendearengana itzuli zirenean, gizon bat ondoratu zitzaion Jesusi eta, aurrean belaunikatuz, ¹⁵ esan zion:

-Jauna, erruki zaitez nire semeaz; epileptikoa da eta gorriak ikusten ari da: maiz erortzen da sutara eta uretara. ¹⁶ Zure ikasleei ekarri diet, baina ezin izan dute sendatu.

¹⁷ Jesusek esan zien:

-Hau gizaldi sinesgogor eta makurra! Noiz arte egon behar ote dut zuekin? Noiz arte jasan behar ote zaituztet? Ekarri mutila.

¹⁸ Jesusek gogor egin zion deabruari eta mutilarengandik atera egin zen hau; une hartatik sendatuta gelditu zen. ¹⁹ Orduan, ikasleek, Jesusengana hurbildurik, bakarrean galdetu zioten:

-Eta guk, zergatik ezin izan dugu bota deabrua?

^20-21 Erantzun zien:

-Zuen sinesmena eskasa delako. Benetan diotsuet: Sinesmena bazenute, mostaza-hazia bezain txikia izanik ere, mendi honi «Aldatu hemendik hara» esanez gero, aldatu egingo litzateke. Ez litzateke zuentzat ezinezkorik izango. .

Jesusek nekaldi-piztuerak bigarrenez iragarri

²² Galilean zehar elkarrekin zebiltzala, Jesusek esan zien ikasleei: «Gizonaren Semea gizakien eskuetara emango dute; ²³ hil egingo dute, baina hirugarren egunean piztu egingo da».

Ikasleak oso nahigabeturik gelditu ziren.

Jesusek eta Pedrok tenplurako zerga ordaindu

²⁴ Jesus eta ikasleak Kafarnaumera iritsi zirenean, tenplurako zerga biltzen zutenek, Pedrorengana joan eta esan zioten:

-Zuen maisuak ez al du tenplurako zerga ordaintzen?

²⁵ -Bai -erantzun zien.

Pedro etxeratu zenean, Jesusek aurrea hartu zion, esanez:

-Zer deritzozu, Simon? Lurreko erregeek zeinengandik jasotzen dituzte zergak edo kontribuzioak, etxekoengandik ala arrotzengandik?

²⁶ Pedrok erantzun zion:

-Arrotzengandik.

Jesusek, orduan:

-Etxekoak libre daude, beraz. ²⁷ Halaz guztiz ere, inori zeresanik ez emateko, zoaz aintzirara, bota amua eta hartu lehenengo aterako duzun arraina; irekiozu ahoa, eta biren zerga ordaintzeko dirua aurkituko duzu. Hartu eta ordaindu zeure eta bion partea.

Nor da Jainkoaren erreinuan handiena?

18. atala

¹ Hurbildu ziren ikasleak Jesusengana eta galdetu zioten:

-Nor da Jainkoaren erreinuan handiena?

² Jesusek, haur bati dei egin eta haien aurrera ekarririk, ³ esan zien:

-Benetan diotsuet: Berriro haurren antzeko bihurtzen ez bazarete, ez zarete sartuko Jainkoaren erreinuan. ⁴ Beraz, haur hau bezain txiki bihurtzen dena, hori da Jainkoaren erreinuan handiena. ⁵ Eta honelako haurra nire izenean onartzen duenak neu onartzen nau.

«Dohakabeak sinesmena galbidean jartzen dutenak!»

⁶ «Niregan sinesten duten txiki hauetakoren bat galbidean jartzen duenak, hobe luke errotarri bat lepotik erantsi eta itsas hondora amilduko balute. ⁷ Dohakabea munduan sinesmena galbidean jartzen dutenak! Bai, nahitaez gertatu beharrekoa da hori; baina dohakabeak inoren sinesmena galbidean jartzen dutena!

⁸ «Zeure eskuak nahiz oinak galbidean jartzen bazaitu, moztu eta bota; hobe duzu eskumotz edo hankamotz betiko bizitzan sartu, bi esku nahiz bi oinekin betiko sutara jaurtikia izan baino. ⁹ Eta zeure begiak galbidean jartzen bazaitu, atera eta bota; hobe duzu begibakar betiko bizitzan sartu, bi begiekin infernuko sutara jaurtikia izan baino.

^10-11 «Kontuz! Ez dezazuela txiki hauetako inor gutxiets. Zeren, egia esan, hauen aingeruak zeruko nire Aitaren aurpegia ikusten ari baitira etengabe.

Ardi galduaren parabola

¹² «Zer deritzozue? Gizon batek ehun ardi baldin baditu eta bat galtzen bazaio, ez ote da, beste laurogeita hemeretziak mendian utzirik, galduaren bila joango? ¹³ Eta aurkitzen badu -benetan esaten dizuet-, poz handiagoa hartzen du harekin, galdu ez diren beste laurogeita hemeretziekin baino. ¹⁴ Era berean, zeruko zuen Aitak ez du nahi txiki hauetako inor galtzerik.

Senide artean: bekatua, barkamena, otoitza

¹⁵ «Zure senide batek bekatu egiten badu, zoaz berarengana eta zentzarazi bakarrean. Jaramon egiten badizu, irabazia duzu senidea. ¹⁶ Jaramonik egiten ez badizu, berriz, hartu zeurekin lagun bat edo bi, auzi oro bi edo hiru lekukoren aitorpenaz erabaki dadin. ¹⁷ Haiei ere jaramonik egiten ez badie, esaiozu elkarteari, eta elkarteari ere jaramonik egin nahi ez badio, izan bedi zuretzat jentil edo zergalari baten pareko.

¹⁸ «Benetan diotsuet: Zuek mundu honetan lotua, zeruan ere lotua geldituko da, eta zuek mundu honetan askatua, zeruan ere askatua geldituko da.

¹⁹ «Beste hau ere esaten dizuet: Zuetako bik mundu honetan Jainkoari zerbait eskatzeko elkar hartzen badute, eman egingo die zeruko nire Aitak. ²⁰ Izan ere, nire izenean bizpahiru lagun nonbait biltzen badira, han nago ni beraien artean».

Barkatu ez zuen zerbitzariaren parabola

²¹ Orduan, hurbildu zitzaion Pedro Jesusi eta galdetu zion:

-Jauna, senide batek bidegabekeriaren bat egiten badit, zenbat aldiz barkatu behar diot? Zazpi aldiz?

²² Jesusek erantzun zion:

-Zazpi aldiz ez, zazpi mila zazpi aldiz.

²³ «Hain zuzen, zerbitzariekin kontuak garbitu nahi izan zituen erregearekin bezala gertatzen da Jainkoaren erregetzarekin. ²⁴ Kontuak garbitzen hasi orduko, milioi asko zor zizkion zerbitzari bat eraman zioten. ²⁵ Honek ez zuen zerez ordaindu, eta nagusiak, zerbitzaria bera, emaztea, seme-alabak eta ondasun guztiak saltzeko agindu zuen, zorrak ordainarazteko. ²⁶ Zerbitzariak, orduan, nagusiaren oinetan ahozpezturik, eskatu zion: <Emadazu astia, eta dena ordainduko dizut>. ²⁷ Nagusiak, errukiturik, dena barkatu eta libre utzi zuen zerbitzaria.

²⁸ «Baina zerbitzari hark, irten orduko, diru pixka bat zor zion zerbitzu-lagun batekin egin zuen topo eta, lepotik heldurik eta ito beharrean, esaten zion: <Emadak zor duana>. ²⁹ Laguna oinetara erori zitzaion, erreguka: <Emadak astia, eta dena ordainduko diat>. ³⁰ Baina hark ezetz. Eta joan eta kartzelan sartu zuen, zorra ordaindu arte.

³¹ «Gertatua ikusirik, beste zerbitzariak biziki nahigabetu ziren, eta guztiaren berri nagusiari ematera joan ziren. ³² Orduan, nagusiak zerbitzari hari berriro dei egin eta esan zion: <Zerbitzari gaizto hori! Horrenbesteko zorra barkatu diat nik, erregutu didaalako. ³³ Ez al huen hik ere heure lagunaz errukitu behar, ni hitaz errukitu nintzen bezala?> ³⁴ Eta, haserre bizitan, zigorpean utzi zuen nagusiak, zor guztia ordaindu arte.

³⁵ «Berdin-berdin egingo dizue zeruko nire Aitak, senideok elkarri bihotzez barkatzen ez badiozue».

Galileatik Jerusalemera: irakaspenak

Ezkontza eta dibortzioa

19. atala

¹ Hitzaldi hau amaitu zuenean, Galileatik alde egin eta Judeako mugetan sartu zen Jesus, Jordan ibaiaz bestaldera igaroz. ² Jende-multzo handiek jarraitu zioten eta Jesusek gaixoak sendatu zizkien. ³ Fariseu batzuek hurbildu eta, zertan harrapatuko, galdetu zioten:

-Zilegi al zaio gizonari emaztea edozein arrazoigatik uztea?

⁴ Hark erantzun zien:

-Ez al duzue irakurri Liburu Santuek diotena? Egileak hasieran gizaseme eta emakume egin zituela, alegia, ⁵ eta esan ziela: Horregatik, gizasemeak bere aitamak utziko ditu eta emazteari elkartuko zaio, eta biak bat izango dira. ⁶ Beraz, aurrerantzean ez dira bi, bat baino. Horrela bada, Jainkoak uztartu duena ez beza gizonak aska.

⁷ Galdetu zioten:

-Zergatik eman zuen, bada, Moisesek dibortzio-agiria idatzi eta emaztea uzteko baimena?

⁸ Jesusek erantzun zien:

-Jainkoaren gauzetan itsu zaretelako eman zizuen Moisesek emaztea uzteko baimena, baina hasieran ez zen horrela. ⁹ Hona nik esan: Inork bere emaztea utzi eta beste bat hartzen badu -legearen kontra elkartuak ez badira behintzat- adulterio egiten du.

Ezkontza eta ezkongabetasuna

¹⁰ Orduan, ikasleek esan zioten:

-Senar-emazteen arteko lotura horrelakoa bada, ez du merezi ezkontzea.

¹¹ Jesusek erantzun zien:

-Ez dira denak hori onartzeko gai, Jainkoak gai egiten dituenak baizik. ¹² Batzuk ez dira ezkontzen jaiotzaz ezin dutelako; beste batzuk, giza eskuz ezinduak izan direlako; beste batzuk, berriz, Jainkoaren erregetzagatik hala erabaki dutelako. Onar dezakeenak onar beza.

Jesus eta haurrak

¹³ Orduan, haurrak eraman zizkioten Jesusi, haien gain eskuak ezarriz otoitz egin zezan; ikasleek, berriz, haserre egiten zieten. ¹⁴ Jesusek esan zien: «Utzi haurrei niregana etortzen, ez galarazi, horrelakoek baitute Jainkoa errege».

¹⁵ Eta, haurrei eskuak ezarri ondoren, joan egin zen handik.

Jesusek gazte aberatsari dei

¹⁶ Behin batez, gazte batek Jesusengana hurbildu eta esan zion:

-Zer onik egin behar dut, betiko bizia eskuratzeko?

¹⁷ Jesusek erantzun zion:

-Zergatik galdetzen didazu onari buruz? Jainkoa bakarrik da ona. Betiko bizian sartu nahi baduzu, gorde aginduak.

¹⁸ -Zein agindu? -galdetu zion.

Eta Jesusek:

-Ez hil inor, ez egin adulteriorik, ez ostu, ez egin gezurrezko testigantzarik, ¹⁹ ohoratu aitamak, eta maitatu lagun hurkoa zeure burua bezala.

²⁰ Gazteak, orduan:

-Hori guztia bete dut; zer falta dut oraindik?

²¹ Jesusek erantzun zion:

-Guztiz ona izan nahi baduzu, zoaz, saldu zeure ondasunak eta eman behartsuei, zeure aberastasuna zeruan izan dezazun; gero, zatoz eta jarraitu niri.

²² Hitz hauek entzutean, atsekabez alde egin zuen gazteak, ondasun handien jabe baitzen.

Aberastasuna salbamenerako oztopo

²³ Jesusek esan zien bere ikasleei:

-Benetan diotsuet: Nekez sartuko dira aberatsak Jainkoaren erreinuan. ²⁴ Berriro diotsuet: Orratzaren begitik gamelua igarotzea errazago, aberatsa Jainkoaren erreinuan sartzea baino.

²⁵ Hitzok entzutean, ikasleek, erabat nahasturik, honela zioten:

-Nor salba daiteke, orduan?

²⁶ Jesusek begira-begira jarri eta esan zien:

-Gizakientzat ezinezkoa da hori, baina Jainkoak dena dezake.

Dena utzi duten ikasleen saria

²⁷ Orduan, Pedrok esan zion Jesusi:

-Hara, guk dena utzi dugu zuri jarraitzeko. Zer izango da guretzat?

²⁸ Jesusek erantzun:

-Benetan diotsuet: Jainkoak mundu hau berregitean, Gizonaren Semea bere aintzazko tronuan eseriko denean, zuek ere, nire jarraitzaileok, hamabi tronutan eseriko zarete, Israelgo hamabi leinuak epaitzeko. ²⁹ Eta niregatik etxeak, senideak, aita, ama, seme-alabak eta lurrak uzten dituenak ehun halako jasoko du eta betiko bizia izango ondare. ³⁰ Orain lehenengo diren asko azkenengo izango dira orduan, eta orain azkenengo direnak lehenengo.

Mahasti-langileen parabola

20. atala

¹ «Izan ere, Jainkoaren erregetzarekin mahasti-nagusiarekin bezala gertatzen da. Goizean goiz bere mahastirako langile bila atera zen. ² Eguneko lanaren ordainetan zilarrezko txanpon bana emateko tratua egin ondoren, mahastira bidali zituen langileak.

³ «Goizeko bederatziak aldera berriro atera zen eta, beste batzuk enparantzan lan-zain ikusirik, ⁴ esan zien: <Zoazte zuek ere nire mahastira, eta ordainduko dizuet bidezko dena>. ⁵ Eta haiek ere joan egin ziren.

«Atera zen berriro hamabiak aldera eta hirurak aldera, eta gauza bera egin zuen.

⁶ «Arratsaldeko bostak aldera ere atera zen eta, bertan batzuk geldi aurkiturik, esan zien: <Zertan zaudete hemen egun osoan lanik egin gabe?> ⁷ Erantzun zioten: <Ez gaitu inork lanerako hartu>. Hark, orduan: <Zoazte zuek ere nire mahastira>.

⁸ «Iluntzean, nagusiak mahastiko arduradunari esan zion: <Deitu langileei, eta emaiozu bakoitzari bere soldata, azkenengotik hasi eta lehenengora>.

⁹ «Etorri ziren, bada, arratsaldeko bostetakoak, eta zilarrezko txanpon bana jaso zuten. ¹⁰ Lehenengo ordukoek, txanda iritsi zitzaienean, besteek baino gehiago jasoko zutela uste zuten; baina haiek ere zilarrezko txanpon bana jaso zuten.

¹¹ «Orduan, nagusiagatik gaizki-esaka hasi ziren; eta esan zioten berari: ¹² <Azkenengo hauek ez dute ordu bete besterik lan egin eta guri adina ordaindu diezu, egun osoko nekea eta beroa jasan ditugunoi adina!> ¹³ Baina nagusiak erantzun zion haietako bati: <Adiskide, ez dizut bidegabekeriarik egiten; ez al dugu tratua zilarrezko txanpon batean egin? ¹⁴ Tori dagokizuna eta zoaz; zuri adina eman nahi diot azkenengo honi ere. ¹⁵ Ezin ote dut neure diruaz nahi dudana egin? Ala ni ona naizelako ezinikusia didazu?>

¹⁶ «Horrela, azkenengoak lehenengo izango dira eta lehenengoak azkenengo».

Jesusek nekaldi-piztuerak hirugarrenez iragarri

¹⁷ Jerusalemera igotzen ari zela, Jesusek hamabi ikasleak aparte hartu eta esan zien bidean: ¹⁸ «Hara, Jerusalemera igotzen ari gara, eta Gizonaren Semea apaizburuen eta lege-maisuen eskuetara emango dute; heriotzara kondenatuko dute ¹⁹ eta atzerritarren eskuetara emango, hartaz iseka daitezen, zigortu eta gurutziltza dezaten; baina hirugarren egunean piztu egingo da».

Zebedeoren semeen handinahia

²⁰ Zebedeoren emaztea bere semeekin Jesusi hurbildu eta aurrean ahozpeztu zitzaion eskabide bat egiteko. ²¹ Jesusek galdetu zion:

-Zer nahi duzu?

Eta hark:

-Agindu ezazu nire bi seme hauek, zu errege izatean, bata zure eskuinean eta bestea ezkerrean jar daitezela.

²² Jesusek erantzun:

-Ez dakizue zer eskatzen ari zareten. Gauza al zarete nik edan behar dudan edari saminetik edateko?

-Bai, gauza gara -esan zioten.

²³ Jesusek, orduan:

-Nire edari saminetik edan bai, edango duzue; baina nire eskuin-ezkerretan eseri ahal izate hori ez dago nire esku inori ematea; nire Aitak norentzat prestatua duen, hari emango zaio.

Zerbitzua ikasleen lege

²⁴ Beste hamarrak, hori entzutean, bi anaien aurka haserre jarri ziren. ²⁵ Baina Jesusek dei egin eta esan zien: «Dakizuenez, herrietako buruzagiek menpean hartzen dituzte herriak, eta handi-mandiek beren agintea ezartzen diete. ²⁶ Zuen artean, ordea, ez du horrela izan behar. Zuen artean handien izan nahi duena izan bedi zuen zerbitzari. ²⁷ Eta zuen artean lehenengo izan nahi duena izan bedi guztion morroi. ²⁸ Gizonaren Semea bezala: hura ez da etorri zerbitzatua izatera, zerbitzari izatera baizik, bere bizia guztien alde ordainsaritzat ematera».

Jesusek bi itsu sendatu Jerikon

²⁹ Haiek Jerikotik irteten ari zirela, jendetza handia zihoan Jesusen ondoren. ³⁰ Bide-ertzean eserita zeuden bi itsu, Jesus igarotzen ari zela entzunik, oihuka hasi ziren:

-Erruki zakizkigu, Jauna, Daviden Semea!

³¹ Jendeak gogor egiten zien, isilarazteko; baina haiek areago oihu:

-Erruki zakizkigu, Jauna, Daviden Semea!

³² Gelditu zen Jesus, dei egin eta esan zien:

-Zer nahi duzue niregandik?

³³ Haiek erantzun:

-Begiak zabaltzea, Jauna!

³⁴ Jesusek, gupidaturik, begiak ukitu zizkien, eta une berean ikusmena etorri zitzaien berriro. Eta Jesusen ondoren joan ziren.

Jerusalemen. Jesus, fruiturik gabeko herriaren epaile

Jesus Jerusalemen Mesias bezala sartu

21. atala

¹ Jerusalemera hurbildu zirenean, Oliamendi inguruko Betfage herrixkara iritsirik, bi ikasle bidali zituen Jesusek, ² esanez: «Zoazte aurreko herrixka horretara; berehala, asteme bat aurkituko duzue lotuta, eta astakume bat harekin; askatu eta ekarri niri. ³ Eta inork ezer esaten badizue, erantzun: <Jaunak behar ditu, baina berehala itzuliko ditu> ».

⁴ Hori Jainkoak profetaren bidez esana bete zedin gertatu zen:

⁵ Esan Sion hiri ederrari: Hara, badatorkizu zeure erregea, apal eta astotxo baten gainean, astakume baten gainean.

⁶ Joan ziren, bada, ikasleak eta Jesusek agindu bezala egin zuten. ⁷ Astemea eta astakumea ekarri eta beren jantziak bizkarrean ezarri zizkieten, eta Jesus gainean eseri zen. ⁸ Askok eta askok jantziak zabaldu zituzten bidean; beste batzuek, berriz, zuhaitzei adaxkak moztu eta bidean hedatu zituzten. ⁹ Aurretik eta atzetik zihoan jendeak honela zioen oihuka:

«Hosanna Daviden Semeari!
Bedeinkatua Jaunaren izenean datorrena!
Gora Jainko gorena!»

¹⁰ Jesus Jerusalemen sartu zenean, hiri osoak, asaldaturik, galdetzen zuen:

-Nor dugu hau?

¹¹ Jendeak erantzuten zuen:

-Jesus profeta da, Galileako Nazaretekoa.

Tenplua herri guztientzat otoitz-etxe

¹² Jesus tenpluan sartu zen, eta bertan salerosketan ari ziren guztiak kanpora bota zituen eta diru-trukalarien eta uso-saltzaileen mahaiak irauli. ¹³ Eta esan zien: «Liburu Santuak dio: Nire etxea otoitz-etxe izango da; zuek, berriz, lapur-zulo egina duzue».

¹⁴ Tenpluan itsuak eta herrenak hurbildu zitzaizkion, eta sendatu egin zituen. ¹⁵ Baina apaizburuak eta lege-maisuak haserre bizian zeuden, Jesusek egiten zituen gauza harrigarriengatik eta haurrak tenpluan «Gora Daviden Semea!» oihuka ari zirelako. ¹⁶ Eta esan zioten:

-Ez al duzu entzuten zer dioten horiek?

Jesusek erantzun zien:

-Bai. Eta zuek ez al duzue inoiz Liburu Santuko pasarte hau irakurri: Umetxoen eta bularreko haurtxoen ahotik atera duzu gorespena?

¹⁷ Eta haiek bertan utzi eta hiritik kanpora atera zen, Betaniara, eta han eman zuen gaua.

Pikuondoaren madarikazioa: fedea eta otoitza

¹⁸ Biharamun goizean, berriro hirira zetorrela, Jesus gosetu egin zen. ¹⁹ Pikuondo bat bide-bazterrean ikusirik, bertara hurbildu zen, baina ez zuen aurkitu han hostoa besterik. Orduan, pikuondoari esan zion: «Ez bedi hiregandik gehiago fruiturik sor!»

Eta bat-batean ihartu egin zen pikuondoa. ²⁰ Hori ikusirik, harritu egin ziren ikasleak eta galdetu zioten Jesusi:

-Nolatan ihartu da bat-batean pikuondoa?

²¹ Jesusek erantzun:

-Benetan diotsuet: Zalantza gabeko sinesmena baldin baduzue, ez duzue pikuondoarena bakarrik egingo; baizik eta mendi honi «Ken hadi hortik eta amildu itsasora» esaten badiozue, halaxe gertatuko da. ²² Otoitzean sinesmenez eskatzen duzuen edozer gauza lortuko duzue.

Nondik Jesusen aginpidea?

²³ Jesus tenplura joan zen, eta, irakasten ari zela, apaizburuak eta herriko zaharrak hurbildu zitzaizkion, galdezka:

-Zein aginpidez jokatzen duzu horrela? Nork eman dizu aginpide hori?

²⁴ Jesusek erantzun zien:

-Nik ere gauza bat galdetuko dizuet; erantzuten badidazue, esango dizuet nik ere zein aginpidez jokatzen dudan horrela. ²⁵ Joanek noren aginduz bataiatzen zuen, Jainkoaren aginduz ala giza aginduz?

Haiek honela zioten beren artean: «Jainkoaren aginduz ari zela esaten badiogu, zergatik ez genion sinetsi erantzungo digu. ²⁶ Giza aginduz ari zela esaten badiogu, berriz, jendearen beldur izan behar, guztiek profetatzat baitaukate Joan».

²⁷ Beraz, erantzun zioten:

-Ez dakigu.

Jesusek, orduan:

-Ba, nik ere ez dizuet esango zein aginpidez jokatzen dudan horrela.

Seme bien parabola

²⁸ Jesusek esan zien: «Ea zer iruditzen zaizuen. Gizon batek bi seme zituen. Batarengana joan eta esan zion: <Seme, hoa gaur mahastira lanera>. ²⁹ Hark erantzun zion: <Ez dut nahi>; baina handik berehala damutu eta joan egin zen. ³⁰ Bestearengana ere joan zen aita eta gauza bera esan zion. Eta hark erantzun: <Banoa, jauna>; baina ez zen joan. ³¹ Zuen ustez, bietatik zeinek egin zuen aitaren nahia?» «Lehenengoak», erantzun zioten.

Jesusek esan zien: «Benetan diotsuet: Zergalariak eta emagalduak zuek baino lehenago sartuko dira Jainkoaren erreinuan. ³² Izan ere, etorri zitzaizuen Joan Bataiatzailea Jainkoaren nahiari dagokion jokabidea azalduz, eta ez zenioten sinetsi; zergalariek eta emagalduek, ordea, sinetsi zioten. Eta zuek, hori ikusita ere, ez zarete aldatu: oraindik ez diozue sinetsi.

Nekazari hiltzaileen parabola

³³ «Entzun beste parabola hau: Behin batean, nagusi batek mahastia landatu zuen eta harresiz inguratu; lurrean dolarea egin eta mahastizainaren dorrea eraiki zuen. Gero, nekazari batzuei errentan utzirik, urrutira joan zen. ³⁴ Mahatsa biltzeko garaia iritsi zenean, bere morroiak bidali zizkien nekazariei, fruitutik zegokion partea jasotzera. ³⁵ Baina nekazariek morroiak hartu eta bata jo, bestea hil eta bestea harrikatu egin zituzten. ³⁶ Berriro beste morroi batzuk bidali zituen, aurrekoan baino gehiago, eta haiei ere beste hainbeste egin zieten. ³⁷ Azkenik, bere semea bidali zien, honela pentsatuz: <Neure semeari bederen izango diote begirune>. ³⁸ Nekazariek, ordea, semea ikustean, esan zuten beren artean: <Oinordekoa duk! Hil dezagun eta egin gaitezen mahastiaren jabe>. ³⁹ Hartu, mahastitik kanpora bota eta hil egin zuten».

⁴⁰ Jesusek galdetu zien:

-Zer egingo ote die nekazari horiei mahasti-jabeak itzultzean?

⁴¹ Erantzun zioten:

-Gupidarik gabe hilko ditu eta bere garaian fruitua emango dioten beste nekazari batzuen esku utziko du mahastia.

⁴² Jesusek esan zien:

-Ez al duzue irakurri Liburu Santuak dioena:

Etxegileek baztertutako harria
giltzarri gertatu da.
Jaunak egin du hori,
gure begien harrigarri?

⁴³ «Horregatik diotsuet: Jainkoaren erreinua zuei kendu eta fruitua aterako dion herri bati emango zaio. ⁴⁴ Eta harri honen gainera erortzen dena lehertu egingo da, eta harri hau inoren gainera erortzen bada, txikitu egingo du».

⁴⁵ Parabola hauek entzutean, Jesus beraiengatik ari zela jabetu ziren apaizburuak eta fariseuak. ⁴⁶ Hargatik, hura atxilotu nahian zebiltzan, baina jendearen beldur ziren, denek profetatzat zeukaten eta.

Ezteien parabola

22. atala

¹ Jesus berriro parabola-bidez hitz egiten hasi zitzaien: ² «Jainkoaren erregetzarekin, bere semearen ezteiak ospatzen zituen erregearekin bezala gertatzen da. ³ Bidali zituen morroiak gonbidatuei dei egitera. Baina haiek ez zuten etorri nahi izan. ⁴ Berriro beste morroi batzuk bidali zituen, mandatu honekin: <Esaiezue gonbidatuei: Hara, gertu daukat bazkaria; hilak ditut zezenak eta zekor gizenduak, dena dago prest. Zatozte ezteietara>. ⁵ Baina gonbidatuek ez zuten jaramonik egin: bata bere sorora joan zen, bestea bere negozioetara, ⁶ eta gainerakoek, morroiei heldurik, irainez bete eta hil egin zituzten. ⁷ Sumindu egin zen erregea eta, soldaduak bidaliz, hil egin zituen giza hiltzaile haiek eta su eman herriari. ⁸ Gero, bere morroiei esan zien: <Ezteiak prest daude, baina gonbidatuak ez ziren gai. ⁹ Zoazte, bada, bidegurutzeetara eta deitu ezteietara aurkitu ahala guztiak>. ¹⁰ Atera ziren morroiak bideetara eta aurkituriko guztiak bildu zituzten, on nahiz gaizto. Eztei-gela bazkaltiarrez bete zen. ¹¹ Erregeak, bazkaltiarrak ikustera sartu zenean, eztei-jantzirik gabe zegoen bat ikusi zuen, ¹² eta esan zion: <Adiskidea, nola sartu zara hemen eztei-jantzirik gabe?> Hark hitzik ez. ¹³ Erregeak mahai-zerbitzariei esan zien orduan: <Lot ezazue hanka eta esku, eta bota kanpora, ilunpetara. Negarra eta hortz-karraska izango dira han>. ¹⁴ Zeren gehiago baitira deituak aukeratuak baino».

Zesarrena Zesarri eta Jainkoarena Jainkoari

¹⁵ Fariseuek elkar hartu zuten, Jesusi galdera bat eginez tranpa jartzeko. ¹⁶ Beraz, ikasle batzuk bidali zizkioten, Herodesen alderdikoekin, galdetzera:

-Maisu, badakigu egiazale zarena eta Jainkoaren bidea behar bezala irakasten duzuna; inoren zeresanak ez dizu axolarik, ez baitiozu begiratzen gizakiaren itxurari. ¹⁷ Emaguzu, bada, zeure iritzia: zilegi al da Zesarri zerga ordaintzea, bai ala ez?

¹⁸ Haien maltzurkeria igarriz, Jesusek esan zien:

-Zergatik zatozkidate zirika, itxurazaleok? ¹⁹ Ea, erakutsi zerga-txanpona.

Haiek denario bat aurkeztu zioten. ²⁰ Jesusek galdetu zien:

-Norenak dira irudi eta izen hauek?

²¹ Erantzun zioten:

-Zesarrenak.

Jesusek, orduan:

-Eman, bada, Zesarrena Zesarri eta Jainkoarena Jainkoari.

²² Harriturik gelditu ziren erantzun honekin, eta Jesus bertan utzi eta alde egin zuten.

Hildakoen piztueraz

²³ Egun berean, saduzear batzuk hurbildu zitzaizkion Jesusi. Hauek ez dute sinesten hildakoak pizten direna. Eta honela galdegin zioten:

²⁴ -Maisu, Moisesek esan zigun: Gizon bat seme-alabarik gabe hiltzen bada, haren anaia alarguntsarekin ezkonduko da, anaiari ondorengoa emateko. ²⁵ Behin batean, baziren gure artean zazpi anaia. Zaharrena ezkondu eta seme-alabarik gabe hil zen eta anaiari utzi zion emaztea. ²⁶ Beste horrenbeste gertatu zitzaien bigarrenari eta hirugarrenari, eta zazpiei gauza bera. ²⁷ Azkenik, hil zen emakumea ere. ²⁸ Piztuerakoan, zazpietako zeinen emazte izango da, denena izana baitzen?

²⁹ Jesusek erantzun zien:

-Oker zabiltzate. Liburu Santuetan esana eta Jainkoaren ahalmena ez dituzue ezagutzen. ³⁰ Izan ere, piztuerakoan ez da inor ezkonduko: zeruko aingeruak bezalakoak izango dira denak. ³¹ Gainera, hildakoen piztueraz, ez al duzue irakurri Jainkoak berak esan zizuena: ³² Ni Abrahamen, Isaaken eta Jakoben Jainkoa naiz? Ez da hilen Jainkoa, biziena baizik.

³³ Entzuten zegoen jendea haren irakaspenaz txunditurik zegoen.

Agindurik nagusiena

³⁴ Jesusek saduzearrak hitzik gabe utzi zituela jakitean, fariseuak elkarrekin bildu ziren, ³⁵ eta beraietako lege-gizon batek galdetu zion Jesusi azpikeriaz:

³⁶ -Maisu, zein da legeko agindurik nagusiena?

³⁷ Jesusek erantzun:

-Maita ezazu Jauna, zeure Jainkoa, bihotz-bihotzez, gogo osoz eta adimen guztiaz. ³⁸ Hori da agindurik nagusiena eta lehena. ³⁹ Eta bigarrena, ez garrantzi gutxiagokoa, hauxe da: Maitatu lagun hurkoa zeure burua bezala. ⁴⁰ Bi agindu hauetan oinarritzen dira Liburu Santu guztiak.

Mesias, Daviden Seme eta Jaun

⁴¹ Oraindik fariseuak bildurik zeudela, Jesusek galdera hau egin zien:

⁴² -Zer diozue Mesiasi buruz? Noren ondorengoa da, zuen ustez?

Haiek erantzun zioten:

-Davidena.

⁴³ Jesusek, orduan:

-Eta Davidek nola esaten dio, bada, «Jauna», Jainkoaren Espirituaren argiz? Hau baitio Davidek:

⁴⁴ Hona Jaunak ene Jaunari esana:

«Eseri nire eskuinean,
zeure etsaiak oinazpian
jartzen dizkizudan bitartean».

⁴⁵ «Beraz, Davidek Jauna deitzen badio, nola izan dezake ondorengo?»

⁴⁶ Ezin izan zion inork erantzun, eta egun hartatik aurrera ez zen inor ausartu galderarik egiten.

Jesusek lege-maisuak eta fariseuak salatu

23. atala

¹ Honela mintzatu zitzaien Jesus jendetzari eta ikasleei: ² «Lege-maisuek eta fariseuek Moisesen irakatsiak adierazteko eginkizuna dute. ³ Saia zaitezte, beraz, haiek esaten dizueten guztia betetzen; baina ez egin egiten dutena; esan, esaten baitute, baina egiten ez. ⁴ Zama astunak lotu eta besteei leporatzen dizkiete, baina beraiek ez dute atzamar bat ere mugitu nahi. ⁵ Egiten duten guztia, jendeak ikusteagatik egiten dute; larrutxa zabalak eraman ohi dituzte bekokian eta borlatxo luzeak jantzietan; ⁶ gogoko dituzte jai-otorduetan mahaiburuak eta sinagogetan lehen aulkiak; ⁷ gogoko dute plazetan jendeak agur egitea eta guztiek <maisu> deitzea. ⁸ Zuek, ordea, ez utzi inori zuei <maisu> deitzen, bat bakarra baita zuen maisua, eta zuek denak senide baitzarete. ⁹ Eta ez deitu lurrean inori <aita>, bat bakarra baita zuen aita, zerukoa. ¹⁰ Eta ez utzi <gidari> deitzen ere, bat bakarra baita zuen gidaria, Mesias. ¹¹ Zuetako handiena izan bedi zuen zerbitzari. ¹² Bere burua goratzen duena, beheratu egingo du Jainkoak, eta bere burua beheratzen duena, goratu.

^13-14 «Ai zuek, lege-maisu eta fariseu itxurazaleok, jendeari Jainkoaren erreinuko sarrera ixten diozuenok! Zeuek ez zarete sartzen eta sartu nahi luketenei ez diezue uzten. .

¹⁵ «Ai zuek, lege-maisu eta fariseu itxurazaleok! Norbait juduberri egiteagatik itsaso eta lehor zabiltzate, eta egin duzuenean, zeuek baino gaituago bihurtzen duzue infernurako!

¹⁶ «Ai zuek, gidari itsuok! Honela irakasten duzue: <Tenpluarengatik zin egiteak ez du baliorik; tenpluko urrearengatik zin egiteak, ordea, behartu egiten du>. ¹⁷ Zoro itsuok halakook! Zer da handiago, urrea ala urrea sagaratzen duen tenplua? ¹⁸ Beste hau ere irakasten duzue: <Aldareagatik zin egiteak ez du baliorik; aldare gaineko opariagatik zin egiteak, ordea, behartu egiten du>. ¹⁹ Itsuok halakook! Zer da handiago: oparia ala oparia sagaratzen duen aldarea? ²⁰ Aldareagatik zin egiten duenak, aldareagatik eta gainean dagoen guztiarengatik egiten du zin; ²¹ tenpluarengatik zin egiten duenak, tenpluarengatik eta bertan bizi den Jainkoarengatik egiten du zin; ²² zeruarengatik zin egiten duenak, Jainkoaren tronuarengatik eta bertan esertzen denarengatik egiten du zin.

²³ «Ai zuek, lege-maisu eta fariseu itxurazaleok! Barazkirik kaxkarrenen hamarrenak ordaintzen dituzue, eta legeko gauzarik garrantzizkoenak, berriz, zuzenbidea, errukia eta leialtasuna, bazterrera uzten. Hauek bete behar zenituzten, haiek baztertu gabe! ²⁴ Gidari itsuok! Eltxoa iragazten duzue eta gamelua irensten!

²⁵ «Ai zuek, lege-maisu eta fariseu itxurazaleok! Edalontzia eta platera kanpotik garbitzen dituzue, barrutik lapurretaz eta gutiziaz gainezka beterik dauden bitartean! ²⁶ Fariseu itsu hori! Garbi ezazu lehenik edalontzia barrutik, kanpotik ere garbi geldi dadin.

²⁷ «Ai zuek, lege-maisu eta fariseu itxurazaleok! Hilobi zurituen antzeko zarete: kanpotik itxura ederrekoak dira, baina barrutik hil-hezurrez eta ustelkeriaz beteak. ²⁸ Berdin zuek: azaletik zintzoak jendaurrean, baina barrutik itxurakeriaz eta gaiztakeriaz beteak.

²⁹ «Ai zuek, lege-maisu eta fariseu itxurazaleok! Profeten hilobiak eraikitzen eta gizon zintzoen hilarriak apaintzen dituzue, ³⁰ esanez: <Gure arbasoen garaian bizi izan bagina, ez genukeen profeten hilketan haiekin parterik izango>. ³¹ Horrela, zeuek aitortzen duzue profetak hil zituztenen ondorengo zaretela. ³² Bete ezazue, bada, zeuen gurasoen egintza gaiztoen neurria!

³³ «Sugeok, sugegorrikumeok! Nola egingo diozue ihes infernuko zigorrari? ³⁴ Hor bidaliko dizkizuet nik profetak, jakintsuak eta lege-maisuak, eta zuek batzuk hil eta gurutziltzatu, besteak sinagogetan zigortu eta herririk herri erasoka erabiliko dituzue. ³⁵ Horrela, zuen kontu ezarriko da lurrean isuri izan den errugabe guztien odolaren errua: hasi Abel zintzoaren odoletik, eta santutegitik aldarera bitartean hil zenuten Barakiasen seme Zakariasen odoleraino. ³⁶ Benetan diotsuet: Gizaldi honi emango zaio horren guztiaren zigorra.

Jesus Jerusalemengatik aieneka

³⁷ «Jerusalem, Jerusalem, profetak hiltzen eta Jainkoak zuri bidaliak harrikatzen dituzuna! Zenbat aldiz ez ditut bildu nahi izan zure seme-alabak, oiloak txitak hegalpean bildu ohi dituen bezala, eta zuek ez duzue nahi izan. ³⁸ Horra bada, hutsik geldituko zaizue etxea. ³⁹ Eta esaten dizuet ez nauzuela ikusiko, harik eta hau esango duzuen arte: Bedeinkatua Jaunaren izenean datorrena!»

Jesus eskatologiaz mintzo

Sarrera: tenplua suntsitua izango

24. atala

¹ Jesus tenplutik atera eta bazihoan. Orduan, ikasleek hurbildu eta tenpluko eraikinak erakutsi zizkioten. ² Baina Jesusek esan zien: «Ikusten duzue hori guztia, ez da? Ba, benetan diotsuet: Ez da hemen harririk harri gainean geldituko: dena suntsituko dute».

Azkenaren aurreko seinaleak

³ Gero, Oliamendin eserita zegoela, ikasleek bakarrean hurbildu eta galdetu zioten: «Esaguzu noiz gertatuko den hori, eta zein izango den zure etorreraren eta munduaren azkenaren ezaugarria».

⁴ Jesusek erantzun zien: «Kontuz! Ez zaitzatela inork engaina! ⁵ Asko etorriko dira, nire izena berenganatuz eta esanez: <Ni naiz Mesias>; eta jendea franko engainatuko dute. ⁶ Gerra-hots eta zurrumurruak entzungo dituzue. Begira, ez izutu, gertatu beharrekoa baita hori guztia; baina oraindik ez da azkena. ⁷ Izan ere, nazioa nazioaren kontra eta erreinua erreinuaren kontra altxatuko dira; goseteak eta lurrikarak izango dira han eta hemen. ⁸ Baina hori guztia erdiminen hasiera da.

⁹ «Zori larrian jarriko zaituztete eta hil egingo; herri guztiek gorroto izango dizuete niregatik. ¹⁰ Orduan, askok fedeari uko egingo diote, eta elkar saldu eta gorrotatuko dute. ¹¹ Anitz sasiprofeta altxatuko dira eta asko engainatuko dituzte. ¹² Eta gaiztakeria ugaltzean, gehienen maitasuna hoztu egingo da; ¹³ baina azkeneraino sendo irauten duena, horixe izango da salbatua. ¹⁴ Mundu guztian hots egingo da Jainkoaren erregetzaren berrion hau, herri guztiek haren berri izan dezaten. Orduan etorriko da azkena.

Larrialdi izugarria

¹⁵ «Daniel profetak aipatzen duen profanatzaile higuingarria toki santuan ezarria ikusiko duzuenean -irakurleak uler beza-, ¹⁶ orduan, Judean daudenek ihes egin bezate mendietara; ¹⁷ etxe gainean dagoena ez bedi jaits etxeko gauzak hartzera, ¹⁸ eta soroan dena ez bedi itzul soingaineko bila. ¹⁹ Dohakabeak egun haietan haurdun daudenak eta bularreko haurrak dituztenak! ²⁰ Eskatu Jainkoari, ihes egin beharra neguan edo larunbatez gerta ez dakizuen. ²¹ Zeren munduaren hasieratik orain arte izan ez den eta izango ez den bezalako larrialdi handia izango baita orduan. ²² Eta Jainkoak aldi hori laburtuko ez balu, ez litzateke inortxo ere bizirik aterako; baina, aukeratuak direla eta, laburtu egingo ditu egun horiek.

²³ «Orduan, norbaitek <Hona hemen Mesias> edo <Hara han> esango balizue, ez sinetsi. ²⁴ Izan ere, gezurrezko mesiasak eta sasiprofetak agertuko dira eta aukeratuak berak ere, ahal balitz, engainatzeko moduko mirari handiak eta egintza harrigarriak egingo dituzte. ²⁵ Horra, jakinaren gainean jarri zaituztet aldez aurretik. ²⁶ Beraz, norbaitek <Hara, basamortuan dago> esaten badizue, zuek ez irten, edo <Hara, etxe barruan dago> esaten badizue, ez sinetsi. ²⁷ Izan ere, tximistak une batean sortaldetik sartalderaino argi egiten duen bezala, hala izango da Gizonaren Semearen etorrera. ²⁸ Sarraskia non, han biltzen dira putreak.

Gizonaren Semearen etorrera

²⁹ «Egun haietako larrialdiaren ondoren, berehala, eguzkia ilunduko da, ilargiak ez du argirik egingo, izarrak zeru goitik amilduko dira, eta ortzia dardarka ariko. ³⁰ Orduan, Gizonaren Semearen seinalea azalduko da zeruan, eta lurreko leinu guztiak bular-joka ariko dira, Gizonaren Semea zeruko hodei artean ahalmen eta aintzaz beterik etortzen ikustean. ³¹ Orduan, bere aingeruak bidaliko ditu turuta-hots ozenez, eta haren aukeratuak bilduko dituzte lau haizeetatik, lur-muga batetik besteraino.

Ez dakizue hau guztia noiz izango den. Egon erne!

³² «Ikasi pikuondoaren irudi honetatik: kimua berritzen eta hostoa zabaltzen zaioneko, badakizue uda hurbil dela. ³³ Era berean, gauza horiek ikustean, jakizue hurbil dela, Gizonaren Semea ate ondoan duzuela. ³⁴ Benetan diotsuet: Gizaldi honetakoak hil baino lehen gertatuko dira gauza guztiok. ³⁵ Zeru-lurrak igaroko dira, baina nire hitzak ez dira bete gabe igaroko.

³⁶ «Baina zein egunetan edo ordutan gertatuko den, ez daki inork, ez zeruko aingeruek, ez Semeak, Aitak bakarrik baizik. ³⁷ Noeren garaian bezala gertatuko da Gizonaren Semearen etorrerakoan. ³⁸ Uholdearen aurretik, jan-edanean ziharduen eta ezkondu egiten zen jendea, Noe untzian sartu zen arte; ³⁹ eta ez ziren konturatu, uholdea iritsi eta denak eraman zituen arte. Gauza bera gertatuko da Gizonaren Semearen etorrerakoan ere. ⁴⁰ Soroan izango diren bi gizonetatik, bata eraman eta bestea utzi egingo dute; ⁴¹ errotan ehotzen ariko diren bi emakumeetatik, bata eraman eta bestea utzi egingo dute. ⁴² Zain egon, beraz, ez baitakizue zein egunetan etorriko den zuen Jauna. ⁴³ Gogoan hartu hau: etxeko nagusia, lapurra gaueko zein ordutan etorriko den jakingo balu, zain egongo litzateke eta ez luke etxea zulatzen utziko. ⁴⁴ Prest egon, bada, zuek ere, gutxien uste duzuen orduan etorriko baita Gizonaren Semea.

Zerbitzuan leial iraun

⁴⁵ «Izan zaitezte morroi leial eta zentzuduna bezala, nagusiak etxeko morroiei bere orduan janaria banatzeko eginkizuna eman diona bezala. ⁴⁶ Zorionekoa morroi hori, nagusiak, iristean, agindua egiten aurkitzen badu. ⁴⁷ Benetan diotsuet: Bere ondasun guztien buru ipiniko du. ⁴⁸ Baina morroia gaiztoa bada eta, nagusiak luzatu egingo duelakoan, ⁴⁹ bere morroikideak jotzen eta mozkorrekin jan-edanean hasten bada, ⁵⁰ gutxien espero duen egunean eta gutxien uste duen orduan etorriko zaio nagusia, ⁵¹ eta zigorrik gogorrena ezarriko dio eta itxurazaleek merezi duten zoria emango. Negarra eta hortz-karraska izango dira han.

Hamar neskatxen parabola

25. atala

¹ «Jainkoaren erregetzarekin, kriseiluak hartu eta senar ezkonberriari bidera irten zitzaizkion hamar neskatxekin bezala gertatzen da. ² Neskatxetako bost zentzugabeak ziren eta bost zentzudunak. ³ Kriseiluak hartzean, zentzugabeek ez zuten oliorik hartu; ⁴ zentzudunek, ordea, kriseiluekin batera olioa ere hartu zuten ontzietan. ⁵ Senarrak luzatzen zuenez, logaletu egin ziren denak eta loak hartu zituen.

⁶ «Gauerdian oihu bat izan zen: <Hemen da senarra! Irten bidera!> ⁷ Jaiki ziren denak eta beren kriseiluak prestatu zituzten. ⁸ Orduan, zentzugabeek zentzudunei esan zieten: <Emaguzue olio-pixka bat, kriseiluak itzaltzera doazkigu eta>. ⁹ Zentzudunek erantzun zieten: <Ea ez dugun nahikoa denontzat; hobe duzue badaezpada dendara joan eta erosi>.

¹⁰ «Baina, erostera joanak zirelarik, senarra iritsi zen, eta prest zeudenak ezteietara sartu ziren berarekin. Eta atea itxi egin zen.

¹¹ «Iritsi ziren, azkenik, beste neskatxak ere eta dei egin zuten: <Jauna, jauna! Zabaldu!> ¹² Baina jaunak erantzun zien: <Benetan diotsuet, ez dakit nor zareten>.

¹³ «Zain egon, beraz, ez baitakizue, ez egunik, ez ordurik.

¹⁴ «Jainkoaren erregetzarekin, atzerrira irten behar zuen gizonarekin bezala gertatzen da. Bere morroiei dei egin eta ondasunak utzi zizkien: ¹⁵ bati bost talentu, beste bati bi eta besteari bat, bakoitzari bere trebetasunaren arabera. Gero, alde egin zuen. ¹⁶ Bost talentu hartu zituenak inbertitu egin zituen berehala eta beste bost irabazi. ¹⁷ Orobat bi talentu hartu zituenak: inbertitu eta beste bi irabazi zituen. ¹⁸ Bat bakarra hartu zuenak, aldiz, lurrean zuloa egin eta bertan gorde zuen nagusiaren dirua.

¹⁹ «Handik denbora askora, etorri zen nagusia eta morroiei kontuak hartzen hasi zitzaien. ²⁰ Aurreratu zen bost talentu hartu zituena eta beste bost aurkeztu zizkion, esanez: <Jauna, bost talentu utzi zenizkidan; hona beste bost nik irabaziak>. ²¹ Nagusiak esan zion: <Ederki, morroi on eta leiala! Gauza gutxian leial izan haiz, askoren buru ipiniko haut; sartu heure jaunaren festa ospatzera>. ²² Aurreratu zen, gero, bi talentuduna eta esan zion: <Jauna, bi talentu utzi zenizkidan; hona beste bi nik irabaziak>. ²³ Nagusiak esan zion: <Ederki morroi on eta leiala! Gauza gutxian leial izan haiz, askoren buru ipiniko haut; sartu heure jaunaren festa ospatzera>. ²⁴ Aurreratu zen talentu bakarra hartu zuena eta esan zion: <Banekien gizon zorrotza zarena, erein ez duzun tokian hartzen eta zabaldu ez duzun tokian biltzen duzuna; ²⁵ beldur nintzen, eta zure talentua lurrean ezkutatu nuen. Hona zeure dirua!> ²⁶ Nagusiak erantzun zion: <Ai morroi gaizto eta alferra! Bahekien erein ez dudan tokian hartzen dudana eta zabaldu ez dudan tokian biltzen. ²⁷ Beraz, bankuan jarri behar huen nire dirua, itzultzean bere korrituekin jaso nezan. ²⁸ Ken iezaiozue, bada, talentua eta eman hamar dituenari. ²⁹ Izan ere, fruitua dakarrenari eman egingo zaio, eta gainezka izango du; fruiturik ez dakarrenari, ordea, daukan apurra ere kendu egingo zaio. ³⁰ Eta ezertarako gauza ez den morroi hau jaurtiki kanpora, ilunpetara. Negarra eta hortz-karraska izango dira han>.

³¹ «Gizonaren Semea, aingeru guztiak lagun dituela, aintzaz beterik etortzean, bere errege-aulkian eseriko da. ³² Herriak oro haren aurrean bilduko dituzte. Hark batzuk besteengandik bereizi egingo ditu, artzainak ardiak akerretatik bereizten dituen bezala, ³³ eta ardiak bere eskuinean eta akerrak ezkerrean ezarriko ditu. ³⁴ Orduan, erregeak eskuinekoei esango die: <Zatozte, nire Aitaren bedeinkatuok; hartzazue munduaren sortzetik zuentzat prestatua dagoen erreinua. ³⁵ Gose bainintzen eta jaten eman zenidaten; egarri, eta edaten eman; arrotz, eta etxean hartu ninduzuen; ³⁶ biluzik nengoen, eta jantzi egin ninduzuen; gaixo, eta bisitatu; kartzelan, eta ikustera etorri>. ³⁷ Orduan, zintzoek esango diote: <Jauna, baina noiz aurkitu zintugun goseak eta jaten eman genizun, edo egarriak eta edaten eman? ³⁸ Noiz aurkitu zintugun arrotz eta etxean hartu, edo larrugorri aurkitu eta jantzi? ³⁹ Noiz aurkitu zintugun gaixo edo kartzelan eta ikustera joan?> ⁴⁰ Eta erregeak erantzungo die: <Benetan diotsuet: Nire seniderik txikien hauetako edozeini egin zeniotena, neuri egin zenidaten>.

⁴¹ «Gero, ezkerrekoei esango die: <Alde niregandik urruti, madarikatuok, deabruarentzat eta haren lagunentzat prestatua dagoen betiko sutara. ⁴² Gose bainintzen eta ez zenidaten jaten eman; egarri, eta edaten eman ez; ⁴³ arrotz, eta ez ninduzuen etxean hartu; biluzik, eta ez ninduzuen jantzi; gaixo eta kartzelan, eta ez zineten ikustera etorri>. ⁴⁴ Orduan, haiek ere esango diote: <Jauna, baina noiz aurkitu zintugun gose edo egarri, arrotz edo larrugorri, gaixo edo kartzelan, eta guk lagundu ez?> ⁴⁵ Hark erantzungo die: <Benetan diotsuet: Txikien hauetako edozeini egin ez zeniotena, neuri ez zenidaten egin>. ⁴⁶ Eta hauek betiko zigorretara joango dira; zintzoak, berriz, betiko bizitzara».

26. atala

¹ Jesusek, hitzaldi hauek oro amaitzean, bere ikasleei esan zien: ² «Dakizuenez, etzi Pazko Jaia da eta Gizonaren Semea etsaien eskuetara eman eta gurutziltzatu egingo dute».

³ Orduan, apaizburu eta herriko zaharrak Kaifas zeritzan apaiz nagusiaren jauregian bildu ziren, ⁴ eta Jesus maltzurkeriaz atxilotzea eta hiltzea erabaki zuten. ⁵ Baina hau zioten: «Ez gero jaiegunean, herrian iskanbilarik gerta ez dadin».

Emakume batek Jesus ukenduz igurtzi

⁶ Jesus Betanian Simon legendunaren etxean zegoela, ⁷ emakume bat etorri zitzaion, hartzurizko ontzian ukendu baliotsua zekarrela. Eta Jesus mahaian zegoelarik, burura isuri zion. ⁸ Hori ikustean, ikasleek, haserre, honela zioten:

-Zergatik alferrik galdu horrela? ⁹ Garesti asko sal zitekeen eta dirua behartsuei eman.

¹⁰ Ohartu zen Jesus eta esan zien:

-Zergatik gogaitarazten duzue emakumea? Egintza ona egin du nirekin. ¹¹ Izan ere, behartsuak beti dituzue zeuen artean, baina ni ez nauzue betiko zuekin. ¹² Ukendu hau nire gorputzean isuriz, hilobiratua izatekoprestatu nau aurrez. ¹³ Benetan diotsuet: Mundu guztian barrena, berrion hau hots egingo den edonon aipatuko da emakume hau eta beronek egina.

Jesus Judasek saldua

¹⁴ Orduan, Hamabietako batek, Judas Iskariote deituak, apaizburuengana joan ¹⁵ eta esan zien: «Zenbat agintzen didazue Jesus zuen eskuetara emateagatik?»

Zilarrezko hogeita hamar txanpon agindu zizkioten. ¹⁶ Ordutik, Jesus haien eskuetara emateko egokiera bila hasi zen Judas.

Azken afarirako prestaketak

¹⁷ Legamigabeko Ogien Jaiko lehen egunean, ikasleak hurbildu ziren Jesusengana, galdetuz:

-Non egin behar ditugu Pazko-afarirako prestaketak?

¹⁸ Hark esan zien:

-Zoazte hirira, halakoren etxera, eta esaiozue: «Maisuak dio hurbil dela bere ordua, eta zuenean ospatu nahi duela Pazkoa bere ikasleekin».

¹⁹ Jesusek agindu bezala egin zuten ikasleek, eta Pazko-afaria prestatu zuten.

Afarian: Judasen saldukeriaren iragarpena

}} ²⁰ Ilunabarrean, mahaian zegoen Jesus hamabi ikasleekin. ²¹ Afaltzen ari zirela, Jesusek esan zuen:

-Benetan diotsuet: Zuetako batek saldu egingo nau.

²² Haiek, oso goibeldurik, galdezka hasi zitzaizkion banaka:

-Nik ote, Jauna?

²³ Hark erantzun zuen:

-Nirekin plater beretik jaten ari den batek salduko nau. ²⁴ Gizonaren Semea badoa, bai, Liburu Santuek hartaz dioten bezala; baina dohakabea Gizonaren Semea salduko duena! Hobe zukeen jaio izan ez balitz!

²⁵ Judasek, salduko zuenak, galdetu zion:

-Ni ote naiz hori, Maisu?

Jesusek erantzun zion:

-Zeuk esan duzu.

Azken afaria: hona nire gorputz-odolak!

²⁶ Afaltzen ari zirela, ogia hartu zuen Jesusek eta, bedeinkazioa esan ondoren, zatitu eta ikasleei eman zien, esanez: «Hartzazue eta jan, hau nire gorputza da».

²⁷ Gero, kopa hartu eta, esker onezko otoitza egin ondoren, eman egin zien, esanez: «Edan guztiok honetatik, ²⁸ hau nire odola baita, Jainkoarekiko ituna berrituko duena, bekatuak barkatzeko guztien alde isuria. ²⁹ Egia esan, hemendik aurrera ez dut gehiago ardorik edango, neure Aitaren erreinuan zuekin ardo berria edan arte».

Afalondoan: Pedroren ukoen iragarpena

³⁰ Gorazarreak kantatu ondoren, Oliamendira abiatu ziren.

³¹ Jesusek esan zien: «Zuek guztiok niregan duzuen sinesmenak huts egingo du gaur gauean, honela baitago idatzia Liburu Santuetan: Joko dut artzaina eta ardiak sakabanatu egingo dira. ³² Baina piztu ondoren, aurretik joango natzaizue Galileara».

³³ Pedrok esan zion:

-Zureganako beste guztien sinesmenak huts egiten badu ere, nireak inola ere ez.

³⁴ Jesusek erantzun:

-Benetan diotsut: Gaur gauean, oilarrak jo baino lehen, hiru aldiz ukatuko nauzu.

³⁵ Pedrok esan zion:

-Zurekin hil behar badut ere, ez zaitut inola ere ukatuko.

Eta gauza bera zioten ikasle guztiek.

Getsemaniko otoitz larria

³⁶ Jesus bere ikasleekin Getsemani zeritzan landa batera iritsi zen, eta esan zien: «Zaudete hemen, ni hara otoitz egitera noan bitartean».

³⁷ Pedro eta Zebedeoren bi semeak eraman zituen berekin. Tristura eta larria sentitzen hasi zen, ³⁸ eta esan zien: «Hiltzeko zorian nago tristuraz. Gelditu hemen eta zaudete erne nirekin batera». ³⁹ Eta aurreraxeago joanik, ahozpez erori zen eta otoitz egin zuen, esanez: «Ene Aita, ahal bada, urrun ezazu niregandik edari samin hau. Hala ere, egin bedi zuk nahi bezala, ez nik nahi bezala».

⁴⁰ Ikasleengana joan eta lotan aurkitu zituen. Pedrori esan zion: «Beraz, ordu bete ere ezin izan zarete nirekin erne egon? ⁴¹ Zaudete erne eta egizue otoitz, tentaldian ez erortzeko: gogoz gartsu izan arren, ahula baita gizakia».

⁴² Bigarren aldiz aldendu eta otoitz egin zuen, esanez: «Ene Aita, edari samin hau derrigorrez edan behar badut, egin bedi zure nahia».

⁴³ Eta berriro itzulirik, lo aurkitu zituen, begiak astun baitzituzten. ⁴⁴ Haiek utzirik, berriz ere aldendu eta hirugarren aldiz otoitz egin zuen, lehengo hitzak berriro esanez. ⁴⁵ Ondoren, ikasleengana joan eta esan zien: «Egin lo eta hartu atseden! Hara, gainean da ordua, Gizonaren Semea bekatarien eskuetara emana izateko. ⁴⁶ Jaiki, goazen, hemen da salduko nauena!»

Jesus loturik eraman

⁴⁷ Jesus hizketan ari zela, han azaldu zen Judas, Hamabietako bat; gizon-multzo handi bat zetorren harekin, ezpata eta makilak eskuetan, apaizburu eta herriko zaharrek bidalirik. ⁴⁸ Saltzaileak seinale hau jarria zien: «Nik musu emango diodana, horixe da, atxilot ezazue». ⁴⁹ Berehala, Jesusengana hurbildu eta esan zion: «Agur, Maisu!»

Eta musu eman zion.

⁵⁰ Jesusek esan zion: «Adiskide, egizu egitekoa!»

Orduan, besteek, Jesusengana hurbildurik, heldu eta atxilotu egin zuten. ⁵¹ Jesusekin zeudenetako batek ezpata atera, apaiz nagusiaren morroia jo eta belarria moztu zion. ⁵² Jesusek esan zion: «Itzuli ezpata hori bere tokira, zeren ezpataz ari dena ezpataz hilko baita. ⁵³ Ala uste al duzu ezin diodala Aitari dei egin? Hamabi aingeru-talde eta gehiago jarriko lizkidake berehala ondoan. ⁵⁴ Baina nola beteko lirateke, orduan, Liburu Santuak, honela gertatu behar duela baitiote?»

⁵⁵ Une hartan, Jesusek jendeari esan zion: «Ezpataz eta makilaz etorri zarete, lapur baten bila bezala, ni harrapatzera! Egunero esertzen nintzen tenpluan irakasten, eta ez ninduzuen atxilotu. ⁵⁶ Baina hau guztia profetek idatzia bete dadin gertatu da».

Orduan, ikasle guztiek Jesus utzi eta ihes egin zuten.

Jesus judu-biltzarraren aurrean

⁵⁷ Jesus atxilotu zutenek Kaifas apaiz nagusiaren etxera eraman zuten, han bilduak baitziren lege-maisu eta herriko zaharrak. ⁵⁸ Pedro, Jesusi urrutitik jarraituz, apaiz nagusiaren jauregiraino joan eta, barrura sarturik, morroiekin eseri zen, hura guztia zertan amaitzen zen ikusteko.

⁵⁹ Apaizburuak eta Biltzar Nagusi osoa Jesusen kontra gezurrezko lekukotasun bila zebiltzan, heriotzara kondenatzeko; ⁶⁰ baina ez zuten aurkitu, gezurrezko lekuko asko azaldu arren. Azkenean, bi azaldu ziren, ⁶¹ esanez: «Honek esana du: Jainkoaren santutegia desegin dezaket eta hiru egunetan berreraiki».

⁶² Orduan, apaiz nagusiak zutitu eta galdetu zion:

-Ez al diezu deus erantzun behar zure kontra ateratzen dituztenei?

⁶³ Baina Jesus isilik. Apaiz nagusiak esan zion:

-Jainko biziarengatik eskatzen dizut: Esaguzu zinez zu zaren Mesias, Jainkoaren Semea.

⁶⁴ Jesusek erantzun:

-Zeuk esan duzu. Eta gehiago diotsuet: Oraindanik Gizonaren Semea Ahalguztidunaren eskuinean eserita eta zeruko hodei gainean etortzen ikusiko duzue.

⁶⁵ Orduan, apaiz nagusiak bere jantziak urratu zituen eta esan:

-Biraoa esan du. Ba ote dugu lekuko beharrik? Zeuek entzun duzue biraoa. ⁶⁶ Zer deritzozue?

Haiek erantzun:

-Heriotza merezi du.

⁶⁷ Orduan, aurpegira listua bota eta ukabilkadak eman zizkioten; beste batzuek masailakoak ematen zizkioten, ⁶⁸ esanez: «Asma ezak, Mesias, nork jo hau?»

Pedrok Jesus ukatu

⁶⁹ Pedro kanpoan eseria zegoen, patioan; neskame batek ondoratu eta esan zion:

-Hi ere Jesus galilearrarekin bizi hintzen.

⁷⁰ Baina hark guztien aurrean ukatu zuen:

-Ez zekinat zertaz ari haizen.

⁷¹ Ate ondora irten zen, eta beste neskame batek ikusi eta han zeudenei esan zien:

-Jesus nazaretarrarekin ibilia da hau.

⁷² Pedrok berriro ukatu zuen, zin eginez:

-Ez dut ezagutzen gizon hori.

⁷³ Geroxeago, han zeudenek, hurbildurik, Pedrori esan zioten:

-Bai, hi ere horietakoa haiz, noski; hizkeran ezagun duk.

⁷⁴ Orduan, Pedro biraoka eta maldizioka hasi zen:

-Ez dut ezagutzen gizon hori.

Une hartan oilarrak jo zuen. ⁷⁵ Gogoratu zitzaion Pedrori Jesusek esana: «Oilarrak jo baino lehen, hiru aldiz ukatuko nauzu», eta, kanpora irtenik, negarrari eman zion saminki.

Jesus Pilatogana eramana

27. atala

¹ Eguna argitu zuenean, apaizburu eta herriko zahar guztiek bildu eta Jesusen kontrako erabakia hartu zuten, heriotzara kondenatzeko. ² Gero, lotuta eraman zuten eta Pilato gobernariaren eskuetara eman.

Judasen heriotza

³ Judas saltzaileak, Jesus kondenatua zutela ikustean, damu izan zuen eta zilarrezko hogeita hamar txanponak apaizburu eta herriko zaharrei itzuli zizkien, ⁴ esanez:

-Oker egin dut, errugabea heriotzara emanez.

Baina haiek erantzun zioten:

-Eta guri zer? Hor konpon!

⁵ Orduan, dirua tenpluan jaurtikirik, alde egin eta bere burua urkatu zuen. ⁶ Apaizburuek dirua jaso eta esan zuten: «Ez da zilegi diru hau tenpluko dirutegira botatzea, odoletan zikindua baita».

⁷ Eta elkarren artean erabaki ondoren, «Eltzegilearen soroa» erosi zuten diru harekin, kanpotarren hilerri izan zedin. ⁸ Horregatik, gaur egun ere «Odol-soro» deitzen zaio toki hari. ⁹ Honela bete zen Jeremias profetak esana: Eta hartu zituzten zilarrezko hogeita hamar txanponak; hori izan zen israeldarrek ezarri zioten salneurria. ¹⁰ Eta eltzegilearen soroa erosteko erabili zituzten, Jaunak agindu zidan bezala.

Jesus Pilatoren aurrean

¹¹ Jesus gobernariaren aurrean aurkeztu zuten. Gobernariak galdetu zion:

-Zu al zara juduen erregea?

Jesusek erantzun zion:

-Zeuk diozu.

¹² Apaizburuek eta zaharrek salaketa asko egiten zuten haren aurka, baina hark ez zuen ezer erantzuten. ¹³ Pilatok esan zion:

-Ez al duzu entzuten zenbat gauza ateratzen duten zure kontra?

¹⁴ Eta ez baitzion salakuntza bati ere erantzunik eman, erabat harriturik gelditu zen gobernaria.

Jesus heriotzara kondenatua

¹⁵ Pazko Jaiero preso bat askatu ohi zuen gobernariak, herriak nahi zuena. ¹⁶ Bazen orduan preso sonatu bat, Barrabas zeritzana. ¹⁷ Beraz, jendea bildu zenean, Pilatok galdetu zien:

-Zein nahi duzue askatzea, Barrabas ala Jesus, Mesias delakoa?

¹⁸ Ongi baitzekien bekaizkeriaz emana ziotela Jesus.

¹⁹ Epaimahaian eseria zegoela, emazteak mandatu hau bidali zion: «Ez zaitezela errugabe horrekin sar! Asko sufritu dut bart ametsetan hori dela eta».

²⁰ Baina apaizburuek eta zaharrek jendea berotu zuten Barrabasen askatasuna eta Jesusen heriotza eska zitzan. ²¹ Gobernariak berriro galdetu zien:

-Bietako zein nahi duzue askatzea?

-Barrabas -erantzun zuten.

²² Pilatok esan zien:

-Eta zer egin behar dut Jesusekin, Mesias delakoarekin?

Denek erantzun zuten:

-Gurutzean josi!

²³ Eta hark:

-Zer oker egin du, bada?

Haiek, are eta oihu handiagoz:

-Gurutzean josi!

²⁴ Guztia alferrik zela eta, gainera, iskanbila sortzera zihoala ikusirik, Pilatok ura hartu eta eskuak garbitu zituen jendearen aurrean, esanez:

-Ez naiz gizon honen heriotzaren erantzule! Zeuek ikusi!

²⁵ Herri osoak erantzun zuen:

-Geu eta gure ondorengoak egiten gara horren heriotzaren erantzule!

²⁶ Orduan, Barrabas askatu zien eta Jesus, zigorkarazi ondoren, haien eskuetara eman zuen, gurutziltza zezaten.

Soldaduen isekak

²⁷ Gobernariaren soldaduek Jesus jauregira eraman zuten eta gudu-taldeko denak bildu zituzten haren inguruan. ²⁸ Soinekoak erantzi zizkioten eta purpurazko kapa batez jantzi zuten. ²⁹ Arantzaz egindako koroa ezarri zioten buruan eta kanabera eskuan, eta, aurrean belaunikaturik, iseka egin zioten esanez: «Agur, juduen erregea!»

³⁰ Listua botatzen zioten eta, kanabera kendurik, buruan jotzen zuten. ³¹ Nahiko iseka egin ondoren, kapa erantzi eta bere soinekoak jarri zizkioten. Gero, gurutzean josteko eraman zuten.

Jesus gurutziltzatua

³² Ateratzean, Zireneko gizon bat aurkitu zuten, Simon zeritzana, eta Jesusen gurutzea eramatera behartu zuten.

³³ Golgota izeneko tokira iritsi zirenean , ³⁴ behazunez nahasiriko ardoa eman zioten edatera. Jesusek dastatu, baina ez zuen edan nahi izan. ³⁵ Gurutzean josi ondoren, soldaduek Jesusen jantziak banatu egin zituzten zotz eginez. ³⁶ Eta han gelditu ziren, eserita, zaintzen. ³⁷ Buruaren gainaldean kondenaren arrazoia ipini zuten idatzita: «Hau Jesus da, juduen erregea». ³⁸ Bi lapur gurutziltzatu zituzten Jesusekin batera, bata eskuinean eta bestea ezkerrean.

Jesus gurutzean iraindua

³⁹ Handik igarotzen zirenek irain egiten zioten Jesusi, buruari eragin ⁴⁰ eta esanez: «Santutegia desegin eta hiru egunetan eraikitzen omen duan horrek, Jainkoaren Semea baldin bahaiz, salba ezak heure burua! Jaits hadi gurutzetik!»

⁴¹ Era berean, apaizburu, lege-maisu eta zaharrek ere irri egiten zioten, esanez: ⁴² «Besteak salbatu ditik, eta bere burua ezin. Israelgo errege omen duk hori; jaits dadila orain gurutzetik, eta sinetsiko diagu berarengan. ⁴³ Jainkoarengan jarria dik uste ona; libra dezala orain, maite baldin badu; ez zuen, bada, esaten Jainkoaren Semea zela?»

⁴⁴ Orobat, berarekin gurutzean josiak zeuden lapurrek ere irain egiten zioten.

Jesusen heriotza

⁴⁵ Eguerditik hirurak arte ilundu egin zuen lurbira osan. ⁴⁶ Hirurak inguruan, Jesusek oihu handiz esan zuen: «Eli, Eli, lema sabaktani?» .

⁴⁷ Hau entzutean, bertan zeuden batzuek esan zuten: «Eliasi deika ari da».

⁴⁸ Eta berehala, haietako batek, lasterka belaki bat hartzera joan, ozpinetan busti eta, kanabera bati muturrean erantsiz, edatera eman zion. ⁴⁹ Besteek, ordea, zioten: «Egon, ea datorkion Elias salbatzera!»

⁵⁰ Baina Jesusek, berriro deiadar handia eginez, azken arnasa eman zuen. ⁵¹ Eta horra, santutegiko oihala erdiz erdi urratu zen, goitik beheraino; lurrikara izan zen eta harkaitzak zartatu egin ziren; ⁵² hilobiak zabaldu eta hilik zeuden santu asko piztu egin ziren: ⁵³ hilobietatik irten eta, Jesus piztu ondoren, hiri santuan sartu ziren eta jende askori agertu zitzaizkion. ⁵⁴ Lurrikara eta gertakari guztiok ikustean, erromatar ehuntariak eta harekin Jesus zaintzen zeuden besteek, beldurrak jota, esan zuten: «Zinez, Jainkoaren Semea zen hau!» ⁵⁵ Baziren han emakume asko ere, urrutitik begira; Jesusi jarraituz Galileatik etorriak ziren, beraren zerbitzari; ⁵⁶ haien artean, Magdalako Maria, Santiago eta Joseren ama Maria, eta Zebedeoren semeen ama.

Jesus hilobian ezarria

⁵⁷ Ilunabarrean, Jose zeritzan Arimateako gizon aberats bat etorri zen, Jesusen ikaslea. ⁵⁸ Pilatogana aurkeztu eta Jesusen gorpua eskatu zion. Pilatok emateko agindu zuen. ⁵⁹ Josek, gorpua harturik, izara garbi batean bildu zuen ⁶⁰ eta haitzean zulaturiko hilobi berri batean ezarri. Gero, harri handi bat irauliz, hilobiko sarrera itxi eta joan egin zen. ⁶¹ Magdalako Maria eta beste Maria hilobi aurrean eserita zeuden.

Hilobia zigilatua eta zaindua

⁶² Biharamuna larunbata zen. Apaizburuak eta fariseuak Pilatogana bildu ziren elkarrekin, ⁶³ eta esan zioten:

-Jauna, gogoratu dugu engainatzaile horrek, artean bizi zelarik, esan zuela: «Hiru egunen buruan piztu egingo naiz». ⁶⁴ Agindu ezazu, bada, hirugarren egunera arte hilobia zaintzeko; ez dadila gerta, haren ikasleak gorpua eraman eta gero «Hilen artetik piztu da» herriari esanez etortzea. Azken engainu hau lehenengoa baino okerragoa izango litzateke.

⁶⁵ Pilatok erantzun zien:

-Badituzue zeuen guardak. Zoazte, eta zaindu dakizuen modura.

⁶⁶ Joan ziren, bada, eta hilobia segurtatu zuten, harria zigilatuz eta guarda ipiniz.

Jesusen piztueraren berria

28. atala

¹ Larunbata igaro eta asteko lehen eguna argitzean, Magdalako Maria eta beste Maria hilobia ikustera joan ziren. ² Bat-batean, lurrikara gogorra gertatu zen: Jaunaren aingerua jaitsi zen zerutik eta, hurbildurik, harria biratu zuen eta gainean eseri. ³ Tximista zirudien eta haren jantzia elurra bezain zuria zen. ⁴ Hura ikustean, beldurrez dardar eta hilda bezala gelditu ziren zaintzaileak. ⁵ Baina aingerua emakumeei mintzatu zitzaien, esanez: «Zuek ez beldurtu. Badakit Jesus gurutziltzatuaren bila zabiltzatela. ⁶ Ez dago hemen, piztua baita, esan zuen bezala. Zatozte eta ikusi ezarria egon zeneko tokia. ⁷ Gero, zoazte bizkor ikasleei esatera: <Hilen artetik piztua da eta zuen aurretik joango da Galileara; han ikusiko duzue>. Hau da esan behar nizuena».

⁸ Hilobitik arin-arin alde egin eta, ikaraz eta poz-pozik, ikasleei berri ematera joan ziren lasterka. ⁹ Hartan, Jesus atera zitzaien bidera eta agurtu egin zituen.

Emakumeek, ondoraturik, oinak besarkatu zizkioten eta gurtu egin zuten. ¹⁰ Jesusek esan zien: «Ez beldurtu! Zoazte eta esan nire senideei Galileara joateko; han ikusiko naute».

Soldaduak erosi

¹¹ Emakumeak joan ondoren, guarda batzuk hirira etorri ziren gertaturiko guztiaren berri apaizburuei ematera. ¹² Apaizburuek, zaharrekin bildu eta soldaduei dirutza on bat emateko erabakia hartu zuten, ¹³ honela aginduz: «Esan ezazue, haren ikasleek gauez etorri eta zuek lo zeundetelarik gorpua eraman dutela. ¹⁴ Gobernariaren belarrietara ezer iristen bada, geu konponduko gara harekin eta arriskutik aterako zaituztegu».

¹⁵ Soldaduek dirua hartu eta esan bezala egin zuten. Eta halaxe zabaldu da juduen artean kontu hori gaur arte.

KONKLUSIOA: IKASLEAK MUNDU OSORA BIDALIAK

¹⁶ Hamaika ikasleak Galileara joan ziren, Jesusek esandako mendira. ¹⁷ Ikusi zutenean, gurtu egin zuten; batzuk, ordea, zalantzan zeuden. ¹⁸ Jesus, hurbildurik, honela mintzatu zitzaien: «Ahalmen osoa eman dit Jainkoak zeru-lurretan. ¹⁹ Zoazte, bada, eta egin herri guztiak nire ikasle, Aitaren eta Semearen eta Espiritu Santuaren izenean bataiatuz ²⁰ eta nik agindu dizuedan guztia betetzen irakatsiz. Eta ni zeuekin izango nauzue egunero munduaren azkenera arte».