بحران ریزگردهای استان سیستان و بلوچستان

بحران ریزگردهای سیستان و بلوچستان‌، یکی از بحران‌های زیست‌محیطی در این استان به شمار می‌رود که در سال‌های اخیر به دنبال خشک شدن دریاچه هامون به وضعیت بحرانی رسیده‌است. به گفته مقامات این استان مشکل تنفسی، قلبی و چشمی از عمده مشکلات مردم در پی تشدید بحران ریزگردها در این منطقه است، به طوری‌ که به‌ سبب وجود طوفان‌های فصلی یا منطقه‌ای در سال‌های اخیر، سالانه هزاران نفر از اهالی استان سیستان و بلوچستان دچار عوارض تنفسی ناشی از گرد و خاک شده و در بیمارستان‌ها بستری یا مداوای سرپایی شده‌اند. مدیرکل هواشناسی استان سیستان و بلوچستان با اشاره به وضعیت بحرانی جاده زاهدان به زابل، گفت که طوفان گرد و خاک باعث شده تا شعاع دید در جاده زاهدان به زابل فقط به چند متر برسد.

۱۳۹۴

توفان شدید شن مانع جریان عادی زندگی در منطقه سیستان شده است. غلظت گرد و خاک در این منطقه به ۲۵ برابر حد مجاز و هشت برابر حد بحرانی رسیده است. به دلیل شدت گرد و غبار و وزیدن طوفان شدید شن حداقل شعاع دید در این منطقه به ۵۰ متر رسیده است

بهمن ۱۳۹۶

غلظت ذرات معلق در هوای شهر زاهدان، مرکز استان سیستان و بلوچستان به ۹۰ برابر حد مجاز و ۳۰ برابر وضعیت بحرانی رسیده است.

تیر ۱۴۰۲

به دنبال تشدید بحران ریزگردها و طوفان شن طی روزهای یازدهم تا پانزدهم تیر، ۸۳۳ نفر از شهروندان در پنج شهر شمالی این استان راهی بیمارستان‌ها شدند.

مرداد ۱۴۰۲

سرعت باد شدید در زابل به ۹۴ کیلومتر بر ساعت رسید و گرد و غبار حاصل از آن شعاع دید افقی را تا سه هزار متر کاهش داد.

همچنین عطف به هشدار نارنجی سازمان هواشناسی مبنی بر وقوع طوفان گرد و خاک و افزایش ریزگردها روز ۲۲ مرداد کلیه ادارات و بانک‌ها در پنج شهرستان منطقه سیستان به جزء دستگاه‌های درمانی و خدماتی و امدادرسانی تعطیل شدند.

شهریور ۱۴۰۲

طوفان و ریزگرد در سیستان و بلوچستان، ۸۰۰ تن را روانه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کرد.

مهر ۱۴۰۲

طوفان ریزگردها بیش از ۵۰۰ نفر دیگر را در سیستان و بلوچستان راهی بیمارستان نمود.

عوامل بحران ریز گردها

به طور معمول با شروع بادهای ۱۲۰ روزه جاده‌های مواصلاتی بسیاری از روستاها در سیستان مسدود می‌شود. همچنین تعداد زیادی از خانه‌های روستاییان زیرشن‌های روان مدفون می‌گردد. با وجود آنکه استان سیستان و بلوچستان از اول تابستان هر سال به‌صورت فصلی با بادها و طوفان‌های شدیدی مواجه می‌شود و گاه آلودگی هوا را تا چند برابر استاندارد به‌همراه دارد، اما هیچگاه برای مقابله با عوارض انسانی آن، راه کار جدی داده نشده است.

علاوه بر بادهای فصلی، به سبب خشک شدن تالاب بین‌المللی هامون و رودخانه هیرمند، همچنین از دست رفتن بسیاری از آب‌گیرهای محلی آسیب‌های ناشی از طوفان‌ها و بادهای شدید نیز بسیار افزایش یافته‌است. سطح کل دریاچه هامون پس از خشک شدن، توسط بادهای فصلی، جارو شده و رسوبات ریز رس و لای، با طوفان‌های گردوغباری و ذرات ماسه به صورت افقی در چهار کریدور فرسایشی در دشت سیستان حرکت می‌کنند. خســارت زیــاد ایــن پدیــده و احتمــال افزایــش این بحران در ســال‌هاي آینده برای حل معضـلـات ناشــی از تخریــب منابــع خــاک، خشکی زمین و پوشــش گیاهــی در دشــت پهنــاور سیســتان، بازگشت حقآبــه رودخانــه هیرمنــد و احیــاء تــالاب بین‌المللــی هامــون امــر حیاتــی محســوب میگــردد. چرا که بحران کنونی ریزگردهای این منطقه مربوط به خشک شدن این تالاب است. زمانی در گذشته دریاچه هامون زیستگاه زمستانی ۱۸۶ گونه پرنده مهاجر بود، امروز به بیابان تبدیل شده و به عنوان یکی از کانون‌های ریزگرد به آلودگی‌های زیست‌محیطی استان سیستان و بلوچستان تبدیل شده است. علاوه بر نبودن آب، کانالی نیز در داخل دریاچه هامون توسط وزارت نیرو برای انتقال آب به‌طول ۲۶ کیلومتر حفر شده است که حجم زیادی از خاک را جابه‌جا می‌کند و چون در کریدور باد قرار گرفته، مشکل گردوغبار منطقه را تشدید کرده است.

جستارهای وابسته

• بحران ریزگردهای استان خوزستان
• بحران ریزگردهای استان کرمانشاه
• بحران آب در ایران