پرش به محتوا

سگ: تفاوت میان نسخه‌ها

ویرایش پیوندها
صفحه نیمه‌حفاظت‌شده
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
گسترش، اصلاح
برچسب‌ها: افزودن پیوند بیرونی به جای ویکی‌پیوند ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
خط ۱۹: خط ۱۹:
| مترادف‌ها = '''''Canis familiaris'''''{{سخ}} <small>([[کارل لینه|لینه]]، ۱۷۵۸)</small>
| مترادف‌ها = '''''Canis familiaris'''''{{سخ}} <small>([[کارل لینه|لینه]]، ۱۷۵۸)</small>
}}
}}
'''سگ''' یا '''سگ اهلی''' {{علمی|Canis lupus familiaris}} زیرگونهٔ [[اهلی کردن|اهلی]] [[گرگ]]‌ها و [[پستانداران|پستانداری]] از زیرراستهٔ [[سگ‌سانان|سگ‌سانیان]] است. سگ نخستین [[جانوران|جانوری]] است که به دست انسان اهلی شد. سگ‌ها از گوناگون‌ترین جانوران زمین هستند که میراث چند هزار سال مداخلهٔ انسان در روند جفت‌گیری و پرورش این جانور است.<ref name="khanacademy.org">{{یادکرد وب|کد زبان=en|وبگاه=Khan Academy|نشانی=https://www.khanacademy.org/test-prep/mcat/biomolecules/evolution-population-dynmaics/a/evolution-natural-selection-and-human-selection|عنوان=Evolution: Natural selection and human selection article|بازبینی=2018-10-30}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|کوشش=Dogtime|تاریخ=2009-05-30|عنوان=A brief history of breeding - Dogtime|نشانی=https://dogtime.com/dog-health/general/915-breeding-history|زبان=en-US|تاریخ بازبینی=2018-10-30}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|نام خانوادگی=GrrlScientist|کوشش=Forbes|عنوان=Old Dog, New Dog: Genetic Map Tracks The Evolution Of Man's Best Friend|نشانی=https://www.forbes.com/sites/grrlscientist/2017/04/25/old-dog-new-dog-genetic-map-tracks-the-evolution-of-mans-best-friend/#51285adcec77|زبان=en|تاریخ بازبینی=2018-10-30}}</ref> سگ‌ها نقش‌های گوناگونی در جوامع انسانی بر عهده گرفته‌اند و انسان‌ها از آن‌ها برای [[شکار]]، [[گله|گله‌داری]]، بارکشی، محافظت، کمک به [[پلیس]] و [[نیروهای مسلح]]، همراهی و همدمی و کمک به اشخاص دچار ناتوانی استفاده می‌کنند. آنها تنهاجاندارانی هستند که صاحب خود را از خودشان بیشتر دوست دارند.
'''سگ''' یا '''سگ اهلی''' {{علمی|Canis lupus familiaris}} زیرگونهٔ [[اهلی کردن|اهلی]] [[گرگ]]‌ها و [[پستانداران|پستانداری]] از زیرراستهٔ [[سگ‌سانان|سگ‌سانیان]] است. سگ نخستین [[جانوران|جانوری]] است که به دست انسان اهلی شد. سگ‌ها از گوناگون‌ترین جانوران زمین هستند که میراث چند هزار سال مداخلهٔ انسان در روند جفت‌گیری و پرورش این جانور است.<ref name="khanacademy.org">{{یادکرد وب|کد زبان=en|وبگاه=Khan Academy|نشانی=https://www.khanacademy.org/test-prep/mcat/biomolecules/evolution-population-dynmaics/a/evolution-natural-selection-and-human-selection|عنوان=Evolution: Natural selection and human selection article|بازبینی=2018-10-30}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|کوشش=Dogtime|تاریخ=2009-05-30|عنوان=A brief history of breeding - Dogtime|نشانی=https://dogtime.com/dog-health/general/915-breeding-history|زبان=en-US|تاریخ بازبینی=2018-10-30}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|نام خانوادگی=GrrlScientist|کوشش=Forbes|عنوان=Old Dog, New Dog: Genetic Map Tracks The Evolution Of Man's Best Friend|نشانی=https://www.forbes.com/sites/grrlscientist/2017/04/25/old-dog-new-dog-genetic-map-tracks-the-evolution-of-mans-best-friend/#51285adcec77|زبان=en|تاریخ بازبینی=2018-10-30}}</ref> سگ‌ها نقش‌های گوناگونی در جوامع انسانی بر عهده گرفته‌اند و انسان‌ها از آن‌ها برای [[شکار]] ([[سگ شکاری]])، [[گله|گله‌داری]] ([[سگ گله]])، بارکشی ([[سگ سورتمه]])، محافظت، کمک به [[پلیس]] ([[سگ پلیس]]) و [[نیروهای مسلح]] ([[سگ‌ها در امور نظامی|سگ نظامی]])، همراهی و همدمی به‌عنوان [[حیوان خانگی]] و کمک به اشخاص دچار ناتوانی ([[سگ دستیار]]) استفاده می‌کنند. سگ‌ها به‌دلیل ارتباط طولانی‌شان با انسان‌ها، این توانایی را به‌دست آورده‌اند که با رژیم غذایی غنی از [[نشاسته]] که برای سایر [[سگان]] ناکافی است، رشد کنند.<ref>{{Cite journal|last=Axelsson|first=Erik|last2=Ratnakumar|first2=Abhirami|last3=Arendt|first3=Maja-Louise|last4=Maqbool|first4=Khurram|last5=Webster|first5=Matthew T.|last6=Perloski|first6=Michele|last7=Liberg|first7=Olof|last8=Arnemo|first8=Jon M.|last9=Hedhammar|first9=Ake|date=2013-03-21|title=The genomic signature of dog domestication reveals adaptation to a starch-rich diet|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23354050/|journal=Nature|volume=495|issue=7441|pages=360–364|doi=10.1038/nature11837|issn=1476-4687|pmid=23354050}}</ref>


در طول هزاره‌ها، سگ‌ها به‌طور منحصربه‌فردی با رفتار انسان سازگار شدند و [[دوستی انسان و سگ|پیوند انسان و سگ]] یکی از موضوعات مورد مطالعه است. این تأثیر در جامعهٔ بشری به آن‌ها لقب "[[Man's best friend|بهترین دوست انسان]]" را داده است.<ref name="Derr2">{{Cite book|last=Derr|first=Mark|url=https://archive.org/details/dogsbestfriendan00derr|title=Dog's Best Friend|publisher=University of Chicago Press|year=1997|isbn=978-0-226-14280-7|location=Chicago|url-access=registration}}</ref>
⚫
سگ‌ها صدها [[نژاد (زیست‌شناسی)|نژاد]] گوناگون دارند که بیشتر آن‌ها در چند صد سال اخیر به وسیلهٔ اصلاح نژادی توسط انسان‌ها ایجاد شده‌اند. انسان‌ها از طریق تولید نسل از سگ‌های دارای صفات جسمی و رفتاری مخصوص برای انجام کارهای خاص استفاده می‌کنند که باعث ایجاد نژادهای متفاوتی از سگ‌ها شده‌اند که تفاوت‌های ظاهری قابل توجهی با یکدیگر دارند. بلندی قد انواع سگ از سطح زمین تا بین دو [[کتف]] از حدود ۱۵ سانتی‌متر در نژاد [[شی‌هواهوا|چی‌واوا]] تا حدود ۷۶ سانتی‌متر در [[تازی ایرلندی]] تفاوت دارد. [[رنگ]] آن‌ها نیز از [[سفید]] تا [[سیاه]] و از [[قهوه‌ای]] تیره تا روشن با طرح‌های مختلفی متغیر است. بلندی موی آنها نیز از بسیار کوتاه تا چند سانتی‌متر و موی زبر تا پشم صاف، فِر یا نرم متفاوت است.

⚫
سگ‌ها [[فهرست نژادهای سگ|صدها نژاد گوناگون]] دارند که طی قرن‌ها به‌وسیلهٔ [[زادگیری گزینشی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Canis lupus familiaris (dog)|نشانی=https://animaldiversity.org/accounts/Canis_lupus_familiaris/|وبگاه=Animal Diversity Web|بازبینی=2024-04-06|کد زبان=en|نام=Tanya|نام خانوادگی=Dewey|نام۲=Sheetal|نام خانوادگی۲=Bhagat}}</ref> توسط انسان‌ها ایجاد شده‌اند. انسان‌ها از طریق تولید نسل از سگ‌های دارای صفات جسمی و رفتاری مخصوص برای انجام کارهای خاص استفاده می‌کنند که باعث ایجاد نژادهای متفاوتی از سگ‌ها شده‌اند که تفاوت‌های ظاهری قابل توجهی با یکدیگر دارند. بلندی قد انواع سگ از سطح زمین تا بین دو [[کتف]] از حدود ۱۵ سانتی‌متر در نژاد [[چی‌واوا (سگ)|چی‌واوا]] تا حدود ۷۶ سانتی‌متر در [[تازی ایرلندی]] تفاوت دارد. [[رنگ]] آن‌ها نیز از [[سفید]] تا [[سیاه]] و از [[قهوه‌ای]] تیره تا روشن با طرح‌های مختلفی متغیر است. بلندی موی آن‌ها نیز از بسیار کوتاه تا چند سانتی‌متر و موی زبر تا پشم صاف، فِر یا نرم متفاوت است.


== تاریخچه ==
== تاریخچه ==
[[پرونده:Tizian 081.jpg|بندانگشتی|[[پرتره کارل پنجم به همراه سگ]] اثر [[تیسین]]]]
[[پرونده:Tizian 081.jpg|بندانگشتی|[[پرتره کارل پنجم به همراه سگ]] اثر [[تیسین]]]]
''سگ'' نوع اهلی [[گرگ خاکستری]] است اما زمان و محل دقیق اهلی شدن آن مشخص نیست. بررسی ژنتیکی در سال [[۲۰۱۴ (میلادی)]] نشان داده که تبار سگ‌ها ۲۷ تا ۴۰ هزار سال پیش از گرگ خاکستری جدا شده‌است. اما اهلی شدن آن‌ها در آن زمان اتفاق نیفتاده چون هیچ‌یک از جمعیت‌های امروزی گرگ خاکستری، [[نیا|نیای]] مستقیم سگ‌ها نیستند. این به معنی آن است که نسل سگ‌ها به جمعیتی از گرگ‌ها می‌رسد که نسل نوع وحشی آن‌ها اکنون منقرض شده‌است. زمان آغاز اهلی شدن سگ حدود ۱۱ تا ۱۶ هزار سال پیش و پیش از آغاز [[تاریخ کشاورزی|دوران کشاورزی]] و [[دامپروری]] در [[اروپا]]<ref name=thalmann2013>{{cite journal |doi=10.1126/science.1243650 |pmid=24233726 |bibcode=2013Sci...342..871T |title=Complete Mitochondrial Genomes of Ancient Canids Suggest a European Origin of Domestic Dogs |journal=Science |volume=342 |issue=6160 |pages=871–4 |first30=R. E. |display-authors=29 |year=2013 |hdl=10261/88173}}</ref> است. در نتیجه با مدارک باستان‌شناسی که نشان می‌دهند اهلی شدن سگ‌ها در جوامع [[شکارچی-گردآورنده]] انجام شده سازگار است. البته فسیل‌هایی از سگ‌سانان شبیه به سگ به قدمت ۳۳ هزار سال در [[سیبری]] پیدا شده‌اند. اما مشخص نیست آیا این فسیل‌ها نیاکان سگ‌های امروزی هستند یا نشان‌دهنده تلاش‌های ناموفقی برای اهلی‌سازی یا گرگ‌هایی هستند که شباهت ساختاری به سگ‌های امروزی داشته‌اند. محل جغرافیایی اجداد سگ‌های امروزی هم نامشخص است. مدارک متفاوتی از [[جنوب شرق آسیا]]، [[خاورمیانه|خاور میانه]] و [[اروپا]] حمایت می‌کنند.<ref>[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3894170/ Genome Sequencing Highlights the Dynamic Early History of Dogs]</ref><ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=هلن بریگز-خبرنگار علمی|کد زبان=fa-IR|تاریخ=۲۵ مهر ۱۳۹۷|وبگاه=[[بی‌بی‌سی فارسی]]|نشانی=https://www.bbc.com/persian/science-45885251|عنوان=یافته‌های تازه از تاریخ دوستی انسان و سگ}}</ref>
''سگ'' نوع اهلی [[گرگ خاکستری]] است اما زمان و محل دقیق اهلی شدن آن مشخص نیست. بررسی ژنتیکی در سال ۲۰۱۴ میلادی نشان داده که تبار سگ‌ها ۲۷ تا ۴۰ هزار سال پیش از گرگ خاکستری جدا شده‌است. اما اهلی شدن آن‌ها در آن زمان اتفاق نیفتاده چون هیچ‌یک از جمعیت‌های امروزی گرگ خاکستری، نیای مستقیم سگ‌ها نیستند. این به معنی آن است که نسل سگ‌ها به جمعیتی از گرگ‌ها می‌رسد که نسل نوع وحشی آن‌ها اکنون منقرض شده‌است. زمان آغاز اهلی شدن سگ حدود ۱۱ تا ۱۶ هزار سال پیش و پیش از آغاز [[تاریخ کشاورزی|دوران کشاورزی]] و [[دامپروری]] در [[اروپا]]<ref>{{Cite journal|last=Thalmann|first=O.|last2=Shapiro|first2=B.|last3=Cui|first3=P.|last4=Schuenemann|first4=V. J.|last5=Sawyer|first5=S. K.|last6=Greenfield|first6=D. L.|last7=Germonpré|first7=M. B.|last8=Sablin|first8=M. V.|last9=López-Giráldez|first9=F.|date=2013-11-15|title=Complete mitochondrial genomes of ancient canids suggest a European origin of domestic dogs|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24233726/|journal=Science (New York, N.Y.)|volume=342|issue=6160|pages=871–874|doi=10.1126/science.1243650|issn=1095-9203|pmid=24233726}}</ref> است. در نتیجه با مدارک باستان‌شناسی که نشان می‌دهند اهلی شدن سگ‌ها در جوامع [[شکارچی-گردآورنده]] انجام شده سازگار است. البته فسیل‌هایی از سگ‌سانان شبیه به سگ به قدمت ۳۳ هزار سال در [[سیبری]] پیدا شده‌اند. اما مشخص نیست آیا این فسیل‌ها نیاکان سگ‌های امروزی هستند یا نشان‌دهندهٔ تلاش‌های ناموفقی برای اهلی‌سازی یا گرگ‌هایی هستند که شباهت ساختاری به سگ‌های امروزی داشته‌اند. محل جغرافیایی اجداد سگ‌های امروزی هم نامشخص است. مدارک متفاوتی از [[جنوب شرق آسیا]]، [[خاورمیانه]] و [[اروپا]] حمایت می‌کنند.<ref>{{Cite journal|last=Freedman|first=Adam H.|last2=Gronau|first2=Ilan|last3=Schweizer|first3=Rena M.|last4=Ortega-Del Vecchyo|first4=Diego|last5=Han|first5=Eunjung|last6=Silva|first6=Pedro M.|last7=Galaverni|first7=Marco|last8=Fan|first8=Zhenxin|last9=Marx|first9=Peter|date=Winter 2014|title=Genome sequencing highlights the dynamic early history of dogs|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24453982/|journal=PLoS genetics|volume=10|issue=1|pages=e1004016|doi=10.1371/journal.pgen.1004016|issn=1553-7404|pmc=3894170|pmid=24453982}}</ref><ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=هلن بریگز-خبرنگار علمی|کد زبان=fa-IR|تاریخ=۲۵ مهر ۱۳۹۷|وبگاه=[[بی‌بی‌سی فارسی]]|نشانی=https://www.bbc.com/persian/science-45885251|عنوان=یافته‌های تازه از تاریخ دوستی انسان و سگ}}</ref>

== کالبدشناسی ==
[[File:Dog_anatomy_lateral_skeleton_view.jpg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Dog_anatomy_lateral_skeleton_view.jpg|بندانگشتی|نمای جانبی از استخوان‌بندی یک سگ]]

=== استخوان‌بندی ===
همهٔ سگ های سالم، صرف‌نظر از جثه، نژاد و نوعشان، به استثنای تعداد استخوان‌های دُم ساختار کلی [[استخوان‌بندی]] یکسانی دارند. البته در جزئیات استخووان‌بندی، تنوع قابل توجهی بین سگ های مختلف وجود دارد. {{Sfnp|Cunliffe|2004}} {{Sfnp|Fogle|2009}} اسکلت سگ به خوبی برای دویدن سازگار است. دنده های کشیده، فضایی مناسب را برای [[قلب]] و [[شش|ریه‌ها]] فراهم می کند. و شانه‌ها به اسکلت متصل نیستند و امکان انعطاف‌پذیری را فراهم می‌کنند. {{Sfnp|Cunliffe|2004}} {{Sfnp|Fogle|2009}} <ref>{{Cite web|title=Back pain|url=https://www.elwoodvet.net/back-pain-dogs|accessdate=24 March 2024|website=Elwood vet|language=en-AU|archivedate=24 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240324091613/https://www.elwoodvet.net/back-pain-dogs}}</ref>

در مقایسه با اجداد گرگ‌مانند سگ، پرورش انتخابی از زمان اهلی شدن باعث شده است که اسکلت سگ برای نژادهای بزرگ‌تر مانند [[ماستیف|ماستیف ها]] بزرگتر و برای نژادهای کوچک‌تر مانند [[تریر]] کوچک‌تر شده باشد. [[کوتاه‌قامتی|کوتولگی]] برای برخی از نژادها که پاهای کوتاه برای آن ها مفید است، مانند [[داکس‌هوند]] و [[ولش کورگی|کورگی]] انتخاب شده است. {{Sfnp|Fogle|2009}} بیشتر سگ ها به‌طور طبیعی دارای 26 مهره در دم خود هستند، اما برخی با [[دم‌کوتاهی طبیعی]] کمتر از سه مهره دارند. {{Sfnp|Cunliffe|2004}}

جمجمهٔ سگ‌ها بدون توجه به نوع نژاد دارای اجزای یکسانی است، اما از نظر شکل جمجمه بین نژادهای مختلف، تفاوت قابل توجهی وجود دارد. {{Sfnp|Fogle|2009}} {{Sfnp|Jones|Hamilton|1971}}

⚫
=== دُم ===
[[دم (عضو)|دُم]] سگ زائدهٔ انتهایی [[ستون مهره‌ها|ستون مهره]] است که از رشته‌ای از 5 تا 23 [[مهره (بدن)|مهره]] تشکیل شده است. یکی از وظایف اصلی دُم سگ، برقراری ارتباط و بیان وضعیت عاطفی آن‌هاست. <ref>{{Cite web|title=Study explores the mystery of why dogs wag their tails|url=https://www.earth.com/news/study-explores-the-mystery-of-why-dogs-wag-their-tails/|accessdate=13 March 2024|website=Earth.com|language=en|archivedate=4 February 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240204151625/https://www.earth.com/news/study-explores-the-mystery-of-why-dogs-wag-their-tails/}}</ref> دُم همچنین به سگ کمک می کند تا با قرار دادن وزن خود در سمت مخالف شیب ، تعادل خود را حفظ کند و همچنین می تواند به سگ کمک کند بوی [[غده مقعدی|غدهٔ مقعدی]] خود را از طریق موقعیت و حرکت دٔم پخش کند. <ref>{{Cite web|date=15 October 2019|title=What is the Purpose of a Dog's Tail?|url=https://www.dallasanimalchiropractic.com/post/what-is-the-purpose-of-a-dog-s-tail|accessdate=30 March 2024|website=Dallas Animal Chiro|language=en|archivedate=30 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240330144025/https://www.dallasanimalchiropractic.com/post/what-is-the-purpose-of-a-dog-s-tail}}</ref> سگ ها می توانند [[غده بنفش|غدهٔ بنفش]] (یا غدهٔ فوق دُمی) داشته باشند. بزرگ شدن غدهٔ بنفش در دُم، می تواند یک نقطهٔ طاسی در اثر ریزش مو ایجاد کند، که می تواند ناشی از [[بیماری کوشینگ]] یا سبوم بیش از حد ناشی از [[آندروژن|آندروژن ها]] در غدد چربی باشد. <ref>{{Cite web|title=Stud Tail Tail Gland Hyperplasia in Dogs|url=https://vcahospitals.com/know-your-pet/stud-tail-tail-gland-hyperplasia-in-dogs|accessdate=30 March 2024|website=[[VCA Animal Hospitals]]|language=en|archivedate=30 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240330202745/https://vcahospitals.com/know-your-pet/stud-tail-tail-gland-hyperplasia-in-dogs}}</ref>

=== چشم ===
⚫
[[پرونده:پوزه_و_بینی_یک_سگ_باکسر_ماده_-_حیوانات_در_ایران_10.jpg|جایگزین=عکس از چشم سگ|بندانگشتی|چشم یک سگ]]
⚫
[[چشم]] سگ‌ها برای جلب نظر انسان، فرگشت یافته‌است. در طول هزاران سال، در اطراف چشمان سگ‌ها [[ماهیچه]] کوچکی پدید آمده که حالتی کودکانه و جذاب به سگ می‌دهد تا برای [[انسان]] جذاب باشد و واکنش مادرانه او را برانگیزد. این ماهیچه به ابروهای سگ حالتی «بیانگر» می‌دهد که برای انسان، توهم ارتباط انسانی به وجود می‌آورد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=شان کافلان|کد زبان=fa-IR|تاریخ=۲۸ خرداد ۱۳۹۸|وبگاه=[[بی‌بی‌سی فارسی]]|نشانی=https://www.bbc.com/persian/science-48671638|عنوان=چشم سگ‌ها برای 'جلب نظر انسان تکامل پیدا کرده'}}</ref>

=== حواس ===
حواس سگ ها شامل بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی، لامسه و [[گیرنده مغناطیس|دریافت مغناطیسی]] است. یک پژوهش، نشان می دهد که سگ ها می توانند تغییرات کوچک در [[میدان مغناطیسی زمین]] را احساس کنند. <ref>{{Cite journal|last=Nießner|first=Christine|last2=Denzau|first2=Susanne|last3=Malkemper|first3=Erich Pascal|author-link3=Erich Pascal Malkemper|last4=Gross|first4=Julia Christina|last5=Burda|first5=Hynek|last6=Winklhofer|first6=Michael|last7=Peichl|first7=Leo|year=2016|title=Cryptochrome 1 in Retinal Cone Photoreceptors Suggests a Novel Functional Role in Mammals|journal=Scientific Reports|volume=6|pages=21848|bibcode=2016NatSR...621848N|doi=10.1038/srep21848|pmc=4761878|pmid=26898837}}</ref>

دید سگ [[دورنگ‌بینی|دورنگی]] است. دنیای بصری سگ از رنگ های زرد، آبی و خاکستری تشکیل شده است. آن‌ها در تمایز بین قرمز و سبز مشکل دارند. واگرایی محور چشم سگ ها بسته به نژاد بین 12 تا 25 درجه است. چشم سگ از نژادهای مختلف می تواند پیکربندی شبکیهٔ متفاوتی داشته باشد. ناحیهٔ [[گوده مرکزی|گودهٔ مرکزی]] چشم سگ‌ها ، حساس‌ترین ناحیه به [[فوتون|فوتون‌ها]] است. <ref>{{Cite web|title=Eye Structure and Function in Dogs - Dog Owners|url=https://www.msdvetmanual.com/dog-owners/eye-disorders-of-dogs/eye-structure-and-function-in-dogs|accessdate=2024-04-05|website=MSD Veterinary Manual|language=en}}</ref>

== سلامت و بهداشت ==
{{همچنین ببینید|بهداشت سگ}}
برخی از نژادهای سگ مستعد ابتلا به بیماری های ژنتیکی خاص مانند دیسپلازی آرنج و لگن، [[کم‌بینایی|نابینایی]] ، [[ناشنوایی]] ، [[تنگی دریچه ریوی|تنگی ریه]] ، شکاف کام و زانو هستند. دو بیماری جاد پزشکی که سگ‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند عبارت‌اند از [[پیومترا|پیومتر]] ، که بر روی ماده‌های [[عقیم‌سازی جانوران|عقیم‌نشده]] در همه ی نژادها و سنین تأثیر می‌گذارد، و [[ولولوس اتساع معده]] (نفخ)

هر دوی این ها شرایط حاد هستند و می توانند به‌سرعت سگ را از پا در بیاورند. سگ ها همچنین مستعد ابتلا به انگل هایی مانند [[کک (حشره)|کک]] ، [[کنه]] ، [[هیره]] ، [[کرم قلابدار]] ، [[کرم‌های نواری شش‌قلاب|کرم نواری]] ، [[کرم‌های لوله‌ای|کرم گرد]] و [[Dirofilaria immitis|کرم قلب]] هستند. <ref>{{Cite journal|date=22 December 2022|title=Keep the Worms Out of Your Pet's Heart! The Facts about Heartworm Disease|url=https://www.fda.gov/animal-veterinary/animal-health-literacy/keep-worms-out-your-pets-heart-facts-about-heartworm-disease|journal=[[United States Food and Drug Administration]]|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20240330145012/https://www.fda.gov/animal-veterinary/animal-health-literacy/keep-worms-out-your-pets-heart-facts-about-heartworm-disease|archive-date=30 March 2024|access-date=30 March 2024}}</ref>

چندین غذای انسان و خوراکی های خانگی برای سگ ها سمی هستند، که شامل [[شکلات]] ، که باعث [[مسمومیت با تئوبرومین]] شده، [[پیاز]] و [[سیر]] ، که باعث مسمومیت با [[تیوسولفات]] ، [[سولفوکسید]] یا [[دی‌سولفید]] شده، [[انگور]] و [[کشمش]] ، [[ماکادمیا|ماکادامیا]] و [[زایلیتول]] می شود. <ref>{{Cite journal|last=Murphy|first=Lisa A.|last2=Coleman|first2=Adrienne E.|date=Winter 2012|title=Xylitol toxicosis in dogs|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22381181/|journal=The Veterinary Clinics of North America. Small Animal Practice|volume=42|issue=2|pages=307–312, vii|doi=10.1016/j.cvsm.2011.12.003|issn=1878-1306|pmid=22381181}}</ref> [[نیکوتین]] موجود در تنباکو نیز می تواند برای سگ ها خطرناک باشد. نشانه های بلع آن می تواند شامل استفراغ زیاد (مثلاً از خوردن ته‌سیگار) یا [[اسهال]] باشد. <ref>{{Cite web|title=Petroleum Product Poisoning in Animals - Toxicology|url=https://www.msdvetmanual.com/toxicology/petroleum-product-poisoning/petroleum-product-poisoning-in-animals|accessdate=30 March 2024|website=MSD Veterinary Manual|language=en|archivedate=30 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240330144025/https://www.msdvetmanual.com/toxicology/petroleum-product-poisoning/petroleum-product-poisoning-in-animals}}</ref> <ref>{{cite book|last=Fogle|first=Bruce|author-link=Bruce Fogle|title=Caring For Your Dog|year=1974|pages=423|language=en}}</ref> شایع‌ترین علت مرگ و میر در میان سگ ها [[نئوپلاسم|نئوپلازی]] و [[بیماری قلبی-عروقی|بیماری قلبی]] و پس از آن [[سم میکروبی|سمیت]] و [[بیماری‌های گوارشی|بیماری های گوارشی]] است. <ref>{{Cite web|title=Cancer in Pets {{!}} American Veterinary Medical Association|url=https://www.avma.org/resources/pet-owners/petcare/cancer-pets|accessdate=29 March 2024|website=www.avma.org|language=en|archivedate=29 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240329104647/https://www.avma.org/resources/pet-owners/petcare/cancer-pets}}</ref> <ref>{{Cite web|date=4 March 2022|title=When death comes suddenly to a pet {{!}} American Veterinary Medical Association|url=https://www.avma.org/news/when-death-comes-suddenly-pet|accessdate=29 March 2024|website=www.avma.org|language=en|archivedate=29 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240329104647/https://www.avma.org/news/when-death-comes-suddenly-pet}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Eichelberg|first=H.|last2=Seine|first2=R.|date=1996|title=[Life expectancy and cause of death in dogs. I. The situation in mixed breeds and various dog breeds]|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9005839/|journal=Berliner und Munchener Tierarztliche Wochenschrift|volume=109|issue=8|pages=292–303|issn=0005-9366|pmid=9005839|archive-url=https://web.archive.org/web/20240329104312/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9005839/|archive-date=29 March 2024|access-date=29 March 2024}}</ref> یک پژوهش 20 ساله نشان داد که [[بیماری تنفسی|بیماری های تنفسی]] شایع ترین علت مرگ در [[بولداگ (سگ)|بولداگ ها]] است. <ref>{{Cite web|date=31 May 2011|title=Study examines causes of death in dogs {{!}} American Veterinary Medical Association|url=https://www.avma.org/javma-news/2011-06-15/study-examines-causes-death-dogs|accessdate=29 March 2024|website=www.avma.org|language=en|archivedate=28 November 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231128221002/https://www.avma.org/javma-news/2011-06-15/study-examines-causes-death-dogs}}</ref> احتمال مرگ توله‌سگ‌ها در اثر [[عفونت]] یا [[ناهنجاری مادرزادی|بیماری مادرزادی]] بیشتر است. <ref>{{Cite web|last=Straus|first=Mary|date=18 May 2011|title=A Study of Breed-Related Causes of Death in Dogs|url=https://www.whole-dog-journal.com/health/a-study-of-breed-related-causes-of-death-in-dogs/|accessdate=29 March 2024|website=Whole Dog Journal|language=en-US|archivedate=29 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240329105820/https://www.whole-dog-journal.com/health/a-study-of-breed-related-causes-of-death-in-dogs/}}</ref> سگ‌ها همچنین می‌توانند برخی از شرایط سلامتی مشابه انسان را داشته باشند، از جمله [[دیابت در سگ‌ها|دیابت]] ، بیماری‌های [[آسیب‌شناسی دندان|دندانی]] و [[بیماری قلبی-عروقی|قلبی]] ، [[صرع]] ، [[سرطان]] ، [[کم‌کاری تیروئید]] و [[التهاب مفصل|آرتریت]] . دیابت نوع 1، شبیه دیابت انسان، نوعی دیابت است که بیشتر در سگ ها دیده می شود. <ref>{{Cite journal|last=Nelson|first=Richard W.|last2=Reusch|first2=Claudia E.|date=2014|title=Animal models of disease: classification and etiology of diabetes in dogs and cats|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24982466/|journal=The Journal of Endocrinology|volume=222|issue=3|pages=T1–9|doi=10.1530/JOE-14-0202|issn=1479-6805|pmid=24982466|archive-url=https://web.archive.org/web/20240309201931/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24982466/|archive-date=9 March 2024|access-date=29 March 2024}}</ref>

=== زادآوری ===
در سگ های خانگی، [[بلوغ جنسی]] برای نر و ماده پس از حدود شش ماه تا یک سال اتفاق می افتد، اما بلوغ برای برخی از نژادهای بزرگ تا دو سالگی به تعویق می افتد. این زمانی است که سگ‌های ماده نخستین [[دوره فحلی|دورهٔ فحلی]] خود را دارند که مشخصه ی آن تورم [[فرج]] و ترشح [[ترشحات واژن|ترشحاتی]] است که معمولاً بین 4 تا 20 روز به‌طول می‌انجامد. <ref>{{Cite web|last=Pereira|first=Crystal|title=Heat in Pet Dogs & Cats, Estrus Cycle & False Pregnancy – DawgieBowl|url=https://dawgiebowl.com/blog/heat-in-pets/|accessdate=29 March 2024|language=en-US|archivedate=29 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240329130107/https://dawgiebowl.com/blog/heat-in-pets/}}</ref> سگ های ماده چرخه های فحلی بعدی را به‌صورت شش‌ماهه تجربه می کنند که طی آن بدن برای [[بارداری (پستانداران)|بارداری]] آماده می شود. در اوج چرخه، ماده ها از نظر ذهنی و بدنی، پذیرای [[جفت‌گیری (جانورشناسی)|جفت‌گیری]] می شوند. از آنجایی که [[تخمک|تخمک ها]] زنده می مانند و می توانند تا یک هفته پس از تخمک‌گذاری بارور شوند، بیش از یک نر می تواند در یک دوره از بارداری سگ ماده نقش داشته باشند. <ref name="ADW">Dewey, T. and S. Bhagat.</ref> لقاح معمولا دو تا پنج روز پس از تخمک‌گذاری اتفاق می افتد. پس از [[انزال]] ، سگ‌ها به‌دلیل تورم غدهٔ پیازی (بولبوس) سگ نر و انقباض دهلیز منقبض‌شوندهٔ سگ ماده، حدود 5 تا 30 دقیقه به یکدیگر، متصل و قفل می‌شوند. در این حین، سگ نر به انزال ادامه می دهد تا زمانی که سگ ها به‌طور طبیعی از یکدیگر جدا شوند. <ref>{{Cite web|title=Estrus and Mating in Dogs {{!}} VCA Animal Hospital {{!}} VCA Animal Hospitals|url=https://vcahospitals.com/know-your-pet/breeding-for-pet-owners-estrus-and-mating-in-dogs|accessdate=1 April 2024|website=[[VCA Animal Hospitals]]|language=en|archivedate=7 February 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240207090454/https://vcahospitals.com/know-your-pet/breeding-for-pet-owners-estrus-and-mating-in-dogs}}</ref> <ref>{{Cite web|first=Lindsay|last=Bisset|date=4 December 2021|title=Why Do Dogs Get Stuck During Mating? Our Vet Explains|url=https://www.dogster.com/ask-the-vet/why-do-dogs-get-stuck-during-mating-vet-answer|accessdate=1 April 2024|website=Dogster|language=en-US|archivedate=1 April 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240401161157/https://www.dogster.com/ask-the-vet/why-do-dogs-get-stuck-during-mating-vet-answer}}</ref> 14 تا 16 روز پس از تخمک‌گذاری، جنین‌ها به [[رحم]] می چسبند و پس از هفت تا هشت روز دیگر، ضربان قلب جنین‌ها قابل تشخیص است. <ref>{{Cite journal|last=Concannon|first=P.|last2=Tsutsui|first2=T.|last3=Shille|first3=V.|date=2001|title=Embryo development, hormonal requirements and maternal responses during canine pregnancy|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11787146/|journal=Journal of Reproduction and Fertility. Supplement|volume=57|pages=169–179|issn=0449-3087|pmid=11787146}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://php.med.unsw.edu.au/embryology/index.php?title=Dog_Development#Development_Overview|title=Dog Development – Embryology|publisher=Php.med.unsw.edu.au|date=16 June 2013|accessdate=20 May 2021|archivedate=2 December 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131202234138/http://php.med.unsw.edu.au/embryology/index.php?title=Dog_Development#Development_Overview}}</ref> دوره ی آبستنی سگ ها می‌تواند متفاوت باشد اما تقریباً 58 تا 68 روز و به‌طور میانگین ۶۳ روز پس از [[لقاح]] ، زایمان می کنند.<ref name="ADW">Dewey, T. and S. Bhagat.</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.cpvh.com/2011/07/27/gestation-in-dogs/|title=Gestation in dogs|accessdate=24 March 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130603145809/http://www.cpvh.com/2011/07/27/gestation-in-dogs/|archivedate=3 June 2013}}</ref> سگ ماده به‌طور متوسط، شش [[توله‌سگ]] به‌دنیا می‌آورد. <ref>{{Cite web|url=http://www.humanesociety.org/issues/pet_overpopulation/facts/overpopulation_estimates.html|title=HSUS Pet Overpopulation Estimates|publisher=The Humane Society of the United States|accessdate=22 October 2008|archivedate=25 April 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130425142203/http://www.humanesociety.org/issues/pet_overpopulation/facts/overpopulation_estimates.html}}</ref>


== سگ در فرهنگ ایران ==
== سگ در فرهنگ ایران ==


از سگ به عنوان موجودات نزدیک به انسان، نخستین بار در اسطوره ایرانی [[کیومرث]] یاد شده‌است، در این اسطوره، هورامزدا نخستین انسان یعنی کیومرث را به همراه یک سگ و یک [[گاو]] و یک [[پرنده]]، آفرید.
از سگ به عنوان جانداران نزدیک به انسان، نخستین بار در اسطورهٔ ایرانی [[کیومرث]] یاد شده‌است، در این اسطوره، [[اهورامزدا]] نخستین انسان یعنی کیومرث را به همراه یک سگ و یک [[گاو]] و یک [[پرنده]]، آفرید.


در کتاب [[ارداویراف‌نامه]] (متعلق به دوره [[ساسانی]])، ارداویراف، موبد ساسانی در هنگام بازدید از دوزخ متوجه پاهایی می‌شود که در دوزخ هستند ولی صاحب آن پاها در بهشت است، به او گفته می‌شود که این پاها، سگ‌ها را لگد زده‌اند.
در کتاب [[ارداویراف‌نامه]] (متعلق به دورهٔ [[ساسانی]])، ارداویراف، [[موبد]] ساسانی در هنگام بازدید از دوزخ متوجه پاهایی می‌شود که در دوزخ هستند ولی صاحب آن پاها در بهشت است. به او گفته می‌شود که این پاها، سگ‌ها را لگد زده‌اند.


[[شاهنامه|شاهنامه فردوسی]] به داستان ممنوعیت نگهداری سگ و [[گربه]] در خانه‌های شهری، در دوران [[خسرو پرویز|خسروپرویز]] اشاره می‌کند که با اجرای نمایش «گربه رقصانی» و خندیدن خسروپرویز، ممنوعیت لغو می‌شود.<ref>بررسی نجاست سگ از دیدگاه علمی و دینی- پایان‌نامه دکتر سید جاوید آل</ref>
[[شاهنامه|شاهنامهٔ فردوسی]] به داستان ممنوعیت نگهداری سگ و [[گربه]] در خانه‌های شهری، در دوران [[خسرو پرویز|خسروپرویز]] اشاره می‌کند که با اجرای نمایش «گربه‌رقصانی» و خندیدن خسروپرویز، ممنوعیت لغو می‌شود.<ref>بررسی نجاست سگ از دیدگاه علمی و دینی- پایان‌نامه دکتر سید جاوید آل</ref>


سگ در فرهنگ [[ایران]] دارای قداست فراوان و دور کننده دیو است و در [[وندیداد]] که کتاب قانون ایرانیان دوره [[ساسانی]] بود چنین آمده
سگ در [[فرهنگ ایرانی]] دارای قداست فراوان و دور کنندهٔ [[دیو]] است و در [[وندیداد]] که کتاب قانون ایرانیان دورهٔ ساسانی بود چنین آمده:


<blockquote>
<blockquote>
خط ۴۱: خط ۷۶:
</blockquote>[[پرونده:Animals of Iran - Kavir National Park - Qom Province - Deir-e Gachin Caravansarai 01.jpg|بندانگشتی|سگ ایرانی نگهبان در [[پارک ملی کویر]]]]
</blockquote>[[پرونده:Animals of Iran - Kavir National Park - Qom Province - Deir-e Gachin Caravansarai 01.jpg|بندانگشتی|سگ ایرانی نگهبان در [[پارک ملی کویر]]]]


و مجازات حکومت ایران در دوره ساسانی برای کشتن سگ، هزار و ششصد تازیانه بعلاوه جبران خسارات ناشی از نبود حیوان بود.
و مجازات حکومت ایران در دورهٔ ساسانی برای کشتن سگ، هزار و ششصد تازیانه به‌علاوه جبران خسارات ناشی از نبود حیوان بود.


احترام به سگ در ایران باستان به حدی بود که در وندیداد حتی برای افرادی که به سگان خوراک بد بدهند نیز، مجازات تازیانه در نظر گرفته شده بود و حتی توصیه شده‌است که مالک سگ هار بایستی به درمان آن بکوشد<ref>اوستا ترجمه جلیل دوستخواه کتاب وندیداد صفحهٔ ۸۰۵</ref>
احترام به سگ در ایران باستان به حدی بود که در وندیداد حتی برای افرادی که به سگان خوراک بد بدهند نیز، مجازات تازیانه در نظر گرفته شده بود و حتی توصیه شده‌است که مالک سگ هار بایستی به درمان آن بکوشد.<ref>اوستا، ترجمهٔ [[جلیل دوست‌خواه]]، کتاب [[وندیداد]]، صفحهٔ ۸۰۵</ref>


== نجس بودن سگ ==
== نجس بودن سگ ==
{{اصلی|تأثیر اندیشه ایرانی بر اسلام|رسم سگ‌دید}}
{{اصلی|تأثیر اندیشه ایرانی بر اسلام|رسم سگ‌دید}}
گلدزیهر از جمله تأثیرات ناشی از مقابله و واکنش منفی نسبت به باورهای ایرانی، نگرش به سگ را ذکر می‌کند که در دین مزدیسنی جانوری مقدس محسوب می‌شود، ولی در اسلام از جنبهٔ آیینی نجس است.<ref>{{پک|Yarshater|۱۹۹۹|ک=The Persian Presence in the Islamic World|ص=۳۴}}</ref> از نگاه گلدزیهر، مسلمانان در اوایل سگ را نجس نمی‌دانستند و حتی وجود آن در مسجد هم تحمل می‌شد، اما سپس، شاید بسبب اینکه باید با زرتشتی‌ها متفاوت باشند، این نگرش را تغییر دادند. جاحظ در اینباره می‌گوید: «پیامبر به ما دستور داده که سگ‌ها را بکشیم، او بعدها ما را از کشتن سگ‌ها منع کرد و گفت فقط از سگ سیاه تیره (بهیم) برحذر باشید که دو خال بر بالای چشمانش دارد، زیرا چنین سگی شیطان است.» ظاهراً اشاره این خصوصیات به سگ‌های ویژه زرتشتیان باشد که آن‌ها را با خود به [[رسم سگ‌دید|مراسم سگ‌دید]] (مراسمی که جسد مرده‌ها را در اختیار سگ‌ها قرار می‌دادند) می‌بردند. دست کم، بر اساس این سنت، مسئله اسلام با سگ‌ها، با [[دین زرتشت]] ارتباط دارد. جاحظ در بخش دیگری از کتاب خودش می‌گوید که زرتشتیان سگ‌ها را با خود به نزدیکی جسد می‌برده‌اند تا آن را ببوید، چون عقیده دارند که سگ با بو کشیدنش، نشان می‌دهد که وی زنده است یا مرده، زیرا در صورت زنده بودن، آن را گاز می‌گیرد.<ref>{{پک|Shaked|2003|ک=HADITH v. AS INFLUENCED BY IRANIAN IDEAS AND PRACTICES|ص=453-457}}</ref><ref>{{پک|شاکد|1386|ک=از ایران زرتشتی تا اسلام|ص=339}}</ref>
گلدزیهر از جمله تأثیرات ناشی از مقابله و واکنش منفی نسبت به باورهای ایرانی، نگرش به سگ را ذکر می‌کند که در دین [[مزدیسنا]] جانوری مقدس محسوب می‌شود، ولی در [[اسلام]] از جنبهٔ آیینی نجس است.<ref>{{پک|Yarshater|۱۹۹۹|ک=The Persian Presence in the Islamic World|ص=۳۴}}</ref> از نگاه [[گلدزیهر]]، [[مسلمان|مسلمانان]] در اوایل سگ را نجس نمی‌دانستند و حتی وجود آن در مسجد هم تحمل می‌شد، اما سپس، شاید به سبب این‌که باید با زرتشتی‌ها متفاوت باشند، این نگرش را تغییر دادند. جاحظ در اینباره می‌گوید: «پیامبر به ما دستور داده که سگ‌ها را بکشیم، او بعدها ما را از کشتن سگ‌ها منع کرد و گفت فقط از سگ سیاه تیره (بهیم) برحذر باشید که دو خال بر بالای چشمانش دارد، زیرا چنین سگی شیطان است.» ظاهراً اشارهٔ این خصوصیات به سگ‌های ویژهٔ زرتشتیان باشد که آن‌ها را با خود به [[رسم سگ‌دید|مراسم سگ‌دید]] (مراسمی که جسد مرده‌ها را در اختیار سگ‌ها قرار می‌دادند) می‌بردند. دست‌کم، بر اساس این سنت، مسئلهٔ اسلام با سگ‌ها، با [[دین زرتشت]] ارتباط دارد. جاحظ در بخش دیگری از کتاب خودش می‌گوید که زرتشتیان سگ‌ها را با خود به نزدیکی جسد می‌برده‌اند تا آن را ببوید، چون عقیده دارند که سگ با بو کشیدنش، نشان می‌دهد که وی زنده است یا مرده، زیرا در صورت زنده بودن، آن را گاز می‌گیرد.<ref>{{پک|Shaked|2003|ک=HADITH v. AS INFLUENCED BY IRANIAN IDEAS AND PRACTICES|ص=453-457}}</ref><ref>{{پک|شاکد|1386|ک=از ایران زرتشتی تا اسلام|ص=۳۳۹}}</ref>


=== فرهنگ اسلام ===
=== در اسلام ===
واژه سگ چهار بار در قرآن (مائده:۴, الاعراف:۱۷۶, الکهف:۱۸ و ۲۲) آمده‌است. [[ایگناتس گلدزیهر|ایگناز گلدزیهر]] استدلال می‌کند که در زمان زندگانی محمد، سگ‌ها نجس شمرده نمی‌شدند. بعدها در متون شرعی به سگ نجس (نجس‌العین) گفته شد، اما استفاده از سگ‌های نگهبان، سگ‌های گله و به‌ویژه سگ‌های شکاری مجاز است، زیرا سگ‌های تربیت‌شده حیوان اهلی (بهیمه) محسوب می‌شوند. خرید و فروش و اجاره آنها جایز است. گوشت شکاری که توسط سگ شکاری کشته می‌شود نجس نیست، مشروط بر اینکه خود حیوان حرام نباشد. با این حال، در کتب شرعی اهل سنت، در مورد استفاده از سگ‌های شکاری که توسط غیر مسلمانان تربیت شده‌اند، شرایطی وجود دارد. در روایتی که البته برخی مراجع دینی آن را قبول ندارند، ادعا شده‌است که محمد استفاده از گوشت شکاری که توسط سگ شکاریِ تربیت شده زیر دست زرتشتیان آورده شده بود را مجاز ندانست. با این حال، مراجع دینی شیعه معتقدند که اگر خود شکارچی مسلمان باشد، مهم نیست که چه کسی سگ را تربیت کرده‌است. در مورد مجاز بودن گوشت شکار که توسط یک سگ سیاه آورده شده‌است، تردید وجود دارد، که ممکن است منعکس کننده این واقعیت باشد که در خاور نزدیک سگ سیاه را با شیطان مرتبط می‌دانند.<ref>{{پک|Boyce|1995|ک=DOG In Zoroastrianism|ص=461-470}}</ref>
واژهٔ سگ چهار بار در قرآن (مائده: ۴، اعراف: ۱۷۶، کهف: ۱۸ و ۲۲) آمده‌است. [[ایگناتس گلدزیهر|ایگناز گلدزیهر]] استدلال می‌کند که در زمان زندگانی محمد، سگ‌ها نجس شمرده نمی‌شدند. بعدها در متون شرعی به سگ نجس (نجس‌العین) گفته شد، اما استفاده از سگ‌های نگهبان، سگ‌های گله و به‌ویژه سگ‌های شکاری مجاز است، زیرا سگ‌های تربیت‌شده [[حیوان اهلی]] (بهیمه) محسوب می‌شوند. خرید و فروش و اجارهٔ آن‌ها جایز است. گوشت شکاری که توسط [[سگ شکاری]] کشته می‌شود نجس نیست، مشروط بر این‌که خود حیوان حرام نباشد. با این حال، در کتب شرعی اهل سنت، در مورد استفاده از سگ‌های شکاری که توسط غیر مسلمانان تربیت شده‌اند، شرایطی وجود دارد. در روایتی که البته برخی مراجع دینی آن را قبول ندارند، ادعا شده‌است که محمد استفاده از گوشت شکاری که توسط سگ شکاریِ تربیت شده زیر دست زرتشتیان آورده شده بود را مجاز ندانست. با این حال، مراجع دینی شیعه معتقدند که اگر خود شکارچی مسلمان باشد، مهم نیست که چه کسی سگ را تربیت کرده‌است. در مورد مجاز بودن گوشت شکار که توسط یک سگ سیاه آورده شده‌است، تردید وجود دارد، که ممکن است منعکس‌کنندهٔ این واقعیت باشد که در خاور نزدیک سگ سیاه را با شیطان مرتبط می‌دانند.<ref>{{پک|Boyce|1995|ک=DOG In Zoroastrianism|ص=461-470}}</ref>


مالک بن انس استفاده از پول فروش سگ را برای زیارت مکه جایز دانست. سگ‌های تربیت شده‌ای که به عنوان غنائم جنگی گرفته می‌شد را امام می‌توانست به هرکسی که نیاز داشت بدهد. کشتن یا معلول کردن سگ مستلزم پرداخت جریمه به صاحب آن است. از طرف دیگر، مالک سگ از نظر قانونی مسئول صدمات شخصی یا آسیب رساندن به اموالی است که سگش انجام داده‌است وی همچنین مسئول است تا نگذارد سگش برای دیگران مزاحمت ایجاد کند. به نظر می‌رسد این سؤال که آیا حیوانات می‌توانند وارد بهشت شوند یا نه، فکر تعدادی از مراجع دینی را درگیر کرده بود، که منجر به راه حلی بینابینی شد که طبق آن فقط سه حیوان (در برخی منابع چهار) اجازه ورود به بهشت را دارند که سگ اصحاب کهف یکی از آنهاست.<ref>{{پک|Boyce|1995|ک=DOG In Zoroastrianism|ص=461-470}}</ref>
[[مالک بن انس]] استفاده از پول فروش سگ را برای زیارت مکه جایز دانست. سگ‌های تربیت شده‌ای که به عنوان غنائم جنگی گرفته می‌شد را امام می‌توانست به هرکسی که نیاز داشت بدهد. کشتن یا معلول کردن سگ مستلزم پرداخت جریمه به صاحب آن است. از طرف دیگر، مالک سگ از نظر قانونی مسئول صدمات شخصی یا آسیب رساندن به اموالی است که سگش انجام داده‌است. وی همچنین مسئول است تا نگذارد سگش برای دیگران مزاحمت ایجاد کند. به نظر می‌رسد این سؤال که آیا حیوانات می‌توانند وارد بهشت شوند یا نه، فکر تعدادی از مراجع دینی را درگیر کرده بود، که منجر به راه حلی بینابینی شد که طبق آن فقط سه حیوان (در برخی منابع چهار) اجازهٔ ورود به بهشت را دارند که سگ اصحاب کهف یکی از آن‌هاست.<ref>{{پک|Boyce|1995|ک=DOG In Zoroastrianism|ص=461-470}}</ref>


== خاستگاه نژادهای سگ ==
== خاستگاه نژادهای سگ ==
[[پرونده:A female boxer dog in Iran ـ Mostafa Meraji Canon Photography 02.jpg|بندانگشتی]]
[[پرونده:A female boxer dog in Iran ـ Mostafa Meraji Canon Photography 02.jpg|بندانگشتی]]
بررسی فسیل‌های باقی‌مانده از سگ‌های باستانی و بررسی تغییرات ژنتیکی آن‌ها نشان می‌دهد که سگ‌ها حدود هفده تا بیست و چهار هزار سال پیش از لحاظ [[ژنتیک|ژنتیکی]] به دو شاخه شرقی و غربی تقسیم شدند. سگ‌های شاخه شرقی در نقاط مختلف [[خاور دور]] و سگ‌های شاخه غربی در بقیه [[آسیا]]، اروپا و [[آفریقا]] ساکن شدند.<ref name=":0"/><ref name=":1">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa-IR|تاریخ=۲۸ تیر ۱۳۹۶|وبگاه=[[بی‌بی‌سی فارسی]]|نشانی=https://www.bbc.com/persian/science-40652587|عنوان=سگ‌ها 'یکبار اهلی و به شرقی و غربی تقسیم شدند'}}</ref> سگ‌هایی که به اروپا رسیدند با سگ‌هایی که پیش از آن در آنجا بودند مخلوط شدند که باعث تغییر ژنتیکی این حیوان شد.<ref name=":1"/>
بررسی فسیل‌های باقی‌مانده از سگ‌های باستانی و بررسی تغییرات ژنتیکی آن‌ها نشان می‌دهد که سگ‌ها حدود هفده تا بیست و چهار هزار سال پیش از لحاظ [[ژنتیک|ژنتیکی]] به دو شاخهٔ شرقی و غربی تقسیم شدند. سگ‌های شاخهٔ شرقی در نقاط مختلف [[خاور دور]] و سگ‌های شاخهٔ غربی در بقیهٔ [[آسیا]]، [[اروپا]] و [[آفریقا]] ساکن شدند.<ref name=":0"/><ref name=":1">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa-IR|تاریخ=۲۸ تیر ۱۳۹۶|وبگاه=[[بی‌بی‌سی فارسی]]|نشانی=https://www.bbc.com/persian/science-40652587|عنوان=سگ‌ها 'یکبار اهلی و به شرقی و غربی تقسیم شدند'}}</ref> سگ‌هایی که به اروپا رسیدند با سگ‌هایی که پیش از آن در آنجا بودند مخلوط شدند که باعث تغییر ژنتیکی این جانور شد.<ref name=":1"/>


سگ‌های اهلی همانند دیگر خویشاوندان سگ‌سان خود مانند [[روباه]]، [[شغال]]، گرگ و [[دینگو]] متعلق به راستهٔ [[گوشتخواران]] اند. نخستین اعضای خانوادهٔ سگ‌سانان نزدیک ۲۵ میلیون سال پیش به [[شمال آمریکا]] رفتند. روباه‌ها از این گروه پدید آمدند.
سگ‌های اهلی همانند دیگر خویشاوندان سگ‌سان خود مانند [[روباه]]، [[شغال]]، گرگ و [[دینگو]] متعلق به راستهٔ [[گوشت‌خوارسانان]] هستند. نخستین اعضای خانوادهٔ سگ‌سانان نزدیک ۲۵ میلیون سال پیش به [[شمال آمریکا]] رفتند. روباه‌ها از این گروه پدید آمدند.


همان طوری‌که در طبیعت، همه [[موجودات زنده]]، خودشان را با شرایط محیطی و [[تغییر اقلیم]] سازگار می‌کنند هیچ شکی وجود ندارد که سگ‌ها نیز که در مراحل نخست [[فرگشت]] در نقاط مختلف جهان، خود را با این شرایط سازگار کرده باشند. سگ‌های تازی نخستین برای نواحی [[بیابان|بیابانی]] و [[دشت]] و سگ‌های [[مستیف]] برای نواحی [[کوهستان|کوهستانی]] و [[جنگل|جنگلی]] سازش یافتند. [[جهش]] ژنتیکی، موجب افزایش شمار گونه‌ها شد و به تدریج این گونه‌ها آگاهانه توسط انسان به کار گرفته و پرورش داده شد. [[جمجمه]] و [[استخوان]]‌های یافت شده از [[دوران نوسنگی]] نشان می‌دهند که دستکم چهار گونه سگ در [[اروپا]] وجود داشته‌اند که از نظر بزرگی و شکل [[جمجمه]] با هم تفاوت داشتند. ممکن است سگ از گرگ و در مواردی دیگر از [[شغال]] فرگشت یافته باشد. همچنین ممکن است از حیوان دیگری که به‌طور مستقل از سایر حیوانات تکامل یافته‌است به وجود آمده باشند.<ref>راهنمای تربیت سگ، دکتر علیرضا قمریان. چاپ قمریان. ص ۱۱۳</ref>
همان‌گونه که در طبیعت، همهٔ [[جاندار|جانداران]]، خود را با شرایط محیطی و [[تغییر اقلیم]] سازگار می‌کنند، سگ‌ها نیز [[فرگشت]] یافته و در نقاط مختلف جهان، خود را با شرایط مختلف، سازگار می‌کنند. سگ‌های تازی نخستین برای نواحی [[بیابان|بیابانی]] و [[دشت]] و سگ‌های [[ماستیف|مستیف]] برای نواحی [[کوهستان|کوهستانی]] و [[جنگل|جنگلی]] سازش یافتند. [[جهش]] ژنتیکی، موجب افزایش شمار گونه‌ها شد و به تدریج این گونه‌ها آگاهانه توسط انسان به کار گرفته و پرورش داده شد. [[جمجمه]] و [[استخوان]]‌های یافت شده از [[دوران نوسنگی]] نشان می‌دهند که دست‌کم چهار گونه سگ در [[اروپا]] وجود داشته‌اند که از نظر بزرگی و شکل [[جمجمه]] با هم تفاوت داشتند. ممکن است سگ از گرگ و در مواردی دیگر از [[شغال]] فرگشت یافته باشد. همچنین ممکن است از جانور دیگری که به‌طور مستقل از سایر جانوران فرگشت یافته‌است به وجود آمده باشند.<ref>راهنمای تربیت سگ، دکتر علیرضا قمریان. چاپ قمریان. ص ۱۱۳</ref>


== دوران زندگی و طول عمر ==
== دوران زندگی و طول عمر ==
توله سگ تازه زاده شده در مدت کوتاهی به یک سگ بالغ تبدیل می‌شود. طول عمر یک حیوان به [[فاکتور]]<nowiki/>های مختلفی از جمله محیط، [[نژاد (زیست‌شناسی)|نژاد]]، [[سلامت|سلامتی]]، [[بهداشت]]، تحرک، و [[تغذیه]] بستگی دارد. نژادهایی مانند اشپیتز و [[فاکس تریر|فکس تریر]] مدت طولانی یعنی ۱۸ تا ۲۰ سال عمر می‌کنند و نژادهایی مانند [[باکسر]] و [[ژرمن شپرد]] طول عمری تا ۱۲ یا ۱۳ سالگی دارند.
[[توله‌سگ]] تازه زاده‌شده در مدت کوتاهی به یک سگ بالغ تبدیل می‌شود. طول عمر یک حیوان به فاکتورهای مختلفی از جمله محیط، [[نژاد (زیست‌شناسی)|نژاد]]، [[سلامت|سلامتی]]، [[بهداشت]]، تحرک و [[تغذیه]] بستگی دارد. نژادهایی مانند [[اشپیتز]] و [[فاکس تریر|فکس تریر]] مدت طولانی یعنی ۱۸ تا ۲۰ سال عمر می‌کنند و نژادهایی مانند [[باکسر]] و [[ژرمن شپرد]] طول عمری تا ۱۲ یا ۱۳ سالگی دارند.


سگ‌ها در سن ۳ تا ۵ سالگی کاملاً بالغ شده و فعال‌ترین دوران زندگیشان را در این سنین می‌گذرانند. از سن ۷، ۸ سالگی کم‌کم حالت افتادگی و کاهش فعالیت در آن‌ها دیده می‌شود. سگ‌هایی که به این سن رسیده‌اند محیطی راحت و آرام را برای خود ترجیح می‌دهند و بیشتر آنها در این دوران در حال [[خواب]] و [[استراحت]] هستند و به‌خصوص در [[زمستان]] ساعت‌ها در محیط‌های گرمی چون کنار [[رادیاتور]] استراحت کرده یا می‌خوابند. سگ‌های پیر، دچار کاهش حس [[شنوایی]] ویا حتی [[ناشنوایی]] می‌شوند. بیشتر آنها دچار [[آب‌مروارید]]، ریزش [[دندان]]‌ها (که باعث سختی در جویدن خوراک می‌شود) و بزرگی [[پروستات]] (که باعث اِشکال در دفع [[ادرار]] می‌شود) شده و ممکن است ویژگی‌های رفتاری آن‌ها تغییر کند. نسبت به گذشته بیشتر لجاجت می‌کنند و نسبت به عادت‌های روزانه خود بیشتر وابستگی نشان می‌دهند.
سگ‌ها در سن ۳ تا ۵ سالگی کاملاً بالغ شده و فعال‌ترین دوران زندگیشان را در این سنین می‌گذرانند. از سن ۷، ۸ سالگی کم‌کم حالت افتادگی و کاهش فعالیت در آن‌ها دیده می‌شود. سگ‌هایی که به این سن رسیده‌اند محیطی راحت و آرام را برای خود ترجیح می‌دهند و بیشتر آن‌ها در این دوران در حال [[خواب]] و [[استراحت]] هستند و به‌خصوص در [[زمستان]] ساعت‌ها در محیط‌های گرمی چون کنار [[رادیاتور]] استراحت کرده یا می‌خوابند. سگ‌های پیر، دچار کاهش حس [[شنوایی]] و حتی [[ناشنوایی]] می‌شوند. بیشتر آن‌ها دچار [[آب‌مروارید]]، ریزش [[دندان]]‌ها (که باعث سختی در جویدن خوراک می‌شود) و بزرگی [[پروستات]] (که باعث اِشکال در دفع [[ادرار]] می‌شود) شده و ممکن است ویژگی‌های رفتاری آن‌ها تغییر کند. نسبت به گذشته بیشتر لجاجت می‌کنند و نسبت به عادت‌های روزانهٔ خود بیشتر وابستگی نشان می‌دهند.

⚫
== چشم ==
⚫
[[پرونده:پوزه و بینی یک سگ باکسر ماده - حیوانات در ایران 10.jpg|جایگزین=عکس از چشم سگ|بندانگشتی|چشم یک سگ]]
⚫
[[چشم]] سگ‌ها برای جلب نظر انسان، فرگشت یافته‌است. در طول هزاران سال، در اطراف چشمان سگ‌ها [[ماهیچه]] کوچکی پدید آمده که حالتی کودکانه و جذاب به سگ می‌دهد تا برای [[انسان]] جذاب باشد و واکنش مادرانه او را برانگیزد. این ماهیچه به ابروهای سگ حالتی «بیانگر» می‌دهد که برای انسان، توهم ارتباط انسانی به وجود می‌آورد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=شان کافلان|کد زبان=fa-IR|تاریخ=۲۸ خرداد ۱۳۹۸|وبگاه=[[بی‌بی‌سی فارسی]]|نشانی=https://www.bbc.com/persian/science-48671638|عنوان=چشم سگ‌ها برای 'جلب نظر انسان تکامل پیدا کرده'}}</ref>

== جستارهای وابسته ==
* [[تازی افغان]]


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۸۶: خط ۱۱۴:
* [[شیتزو|سگ شیتزو]]
* [[شیتزو|سگ شیتزو]]
* [[تازی ایرانی|سگ تازی ایرانی]]
* [[تازی ایرانی|سگ تازی ایرانی]]
* [[فهرست نژادهای سگ]]


== پانویس ==
== پانویس ==

نسخهٔ ‏۶ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۱۹

سگ
محدودهٔ زمانی: پلیستوسن پسین[۱] تا امروزه
انواعی از سگ‌ها
رده‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: گوشت‌خوارسانان
زیرراسته: سگ‌سانیان
تیره: سگان
سرده: سگ‌ها
گونه: گرگ خاکستری
زیرگونه: C. l. familiaris
نام سه‌بخشی
Canis lupus familiaris
(لینه، ۱۷۵۸)
مترادف

Canis familiaris
(لینه، ۱۷۵۸)

سگ یا سگ اهلی (نام علمی: Canis lupus familiaris) زیرگونهٔ اهلی گرگ‌ها و پستانداری از زیرراستهٔ سگ‌سانیان است. سگ نخستین جانوری است که به دست انسان اهلی شد. سگ‌ها از گوناگون‌ترین جانوران زمین هستند که میراث چند هزار سال مداخلهٔ انسان در روند جفت‌گیری و پرورش این جانور است.[۲][۳][۴] سگ‌ها نقش‌های گوناگونی در جوامع انسانی بر عهده گرفته‌اند و انسان‌ها از آن‌ها برای شکار (سگ شکاری)، گله‌داری (سگ گله)، بارکشی (سگ سورتمه)، محافظت، کمک به پلیس (سگ پلیس) و نیروهای مسلح (سگ نظامی)، همراهی و همدمی به‌عنوان حیوان خانگی و کمک به اشخاص دچار ناتوانی (سگ دستیار) استفاده می‌کنند. سگ‌ها به‌دلیل ارتباط طولانی‌شان با انسان‌ها، این توانایی را به‌دست آورده‌اند که با رژیم غذایی غنی از نشاسته که برای سایر سگان ناکافی است، رشد کنند.[۵]

در طول هزاره‌ها، سگ‌ها به‌طور منحصربه‌فردی با رفتار انسان سازگار شدند و پیوند انسان و سگ یکی از موضوعات مورد مطالعه است. این تأثیر در جامعهٔ بشری به آن‌ها لقب "بهترین دوست انسان" را داده است.[۶]

سگ‌ها صدها نژاد گوناگون دارند که طی قرن‌ها به‌وسیلهٔ زادگیری گزینشی[۷] توسط انسان‌ها ایجاد شده‌اند. انسان‌ها از طریق تولید نسل از سگ‌های دارای صفات جسمی و رفتاری مخصوص برای انجام کارهای خاص استفاده می‌کنند که باعث ایجاد نژادهای متفاوتی از سگ‌ها شده‌اند که تفاوت‌های ظاهری قابل توجهی با یکدیگر دارند. بلندی قد انواع سگ از سطح زمین تا بین دو کتف از حدود ۱۵ سانتی‌متر در نژاد چی‌واوا تا حدود ۷۶ سانتی‌متر در تازی ایرلندی تفاوت دارد. رنگ آن‌ها نیز از سفید تا سیاه و از قهوه‌ای تیره تا روشن با طرح‌های مختلفی متغیر است. بلندی موی آن‌ها نیز از بسیار کوتاه تا چند سانتی‌متر و موی زبر تا پشم صاف، فِر یا نرم متفاوت است.

تاریخچه

پرتره کارل پنجم به همراه سگ اثر تیسین

سگ نوع اهلی گرگ خاکستری است اما زمان و محل دقیق اهلی شدن آن مشخص نیست. بررسی ژنتیکی در سال ۲۰۱۴ میلادی نشان داده که تبار سگ‌ها ۲۷ تا ۴۰ هزار سال پیش از گرگ خاکستری جدا شده‌است. اما اهلی شدن آن‌ها در آن زمان اتفاق نیفتاده چون هیچ‌یک از جمعیت‌های امروزی گرگ خاکستری، نیای مستقیم سگ‌ها نیستند. این به معنی آن است که نسل سگ‌ها به جمعیتی از گرگ‌ها می‌رسد که نسل نوع وحشی آن‌ها اکنون منقرض شده‌است. زمان آغاز اهلی شدن سگ حدود ۱۱ تا ۱۶ هزار سال پیش و پیش از آغاز دوران کشاورزی و دامپروری در اروپا[۸] است. در نتیجه با مدارک باستان‌شناسی که نشان می‌دهند اهلی شدن سگ‌ها در جوامع شکارچی-گردآورنده انجام شده سازگار است. البته فسیل‌هایی از سگ‌سانان شبیه به سگ به قدمت ۳۳ هزار سال در سیبری پیدا شده‌اند. اما مشخص نیست آیا این فسیل‌ها نیاکان سگ‌های امروزی هستند یا نشان‌دهندهٔ تلاش‌های ناموفقی برای اهلی‌سازی یا گرگ‌هایی هستند که شباهت ساختاری به سگ‌های امروزی داشته‌اند. محل جغرافیایی اجداد سگ‌های امروزی هم نامشخص است. مدارک متفاوتی از جنوب شرق آسیا، خاورمیانه و اروپا حمایت می‌کنند.[۹][۱۰]

کالبدشناسی

نمای جانبی از استخوان‌بندی یک سگ

استخوان‌بندی

همهٔ سگ های سالم، صرف‌نظر از جثه، نژاد و نوعشان، به استثنای تعداد استخوان‌های دُم ساختار کلی استخوان‌بندی یکسانی دارند. البته در جزئیات استخووان‌بندی، تنوع قابل توجهی بین سگ های مختلف وجود دارد. [۱۱] [۱۲] اسکلت سگ به خوبی برای دویدن سازگار است. دنده های کشیده، فضایی مناسب را برای قلب و ریه‌ها فراهم می کند. و شانه‌ها به اسکلت متصل نیستند و امکان انعطاف‌پذیری را فراهم می‌کنند. [۱۱] [۱۲] [۱۳]

در مقایسه با اجداد گرگ‌مانند سگ، پرورش انتخابی از زمان اهلی شدن باعث شده است که اسکلت سگ برای نژادهای بزرگ‌تر مانند ماستیف ها بزرگتر و برای نژادهای کوچک‌تر مانند تریر کوچک‌تر شده باشد. کوتولگی برای برخی از نژادها که پاهای کوتاه برای آن ها مفید است، مانند داکس‌هوند و کورگی انتخاب شده است. [۱۲] بیشتر سگ ها به‌طور طبیعی دارای 26 مهره در دم خود هستند، اما برخی با دم‌کوتاهی طبیعی کمتر از سه مهره دارند. [۱۱]

جمجمهٔ سگ‌ها بدون توجه به نوع نژاد دارای اجزای یکسانی است، اما از نظر شکل جمجمه بین نژادهای مختلف، تفاوت قابل توجهی وجود دارد. [۱۲] [۱۴]

دُم

دُم سگ زائدهٔ انتهایی ستون مهره است که از رشته‌ای از 5 تا 23 مهره تشکیل شده است. یکی از وظایف اصلی دُم سگ، برقراری ارتباط و بیان وضعیت عاطفی آن‌هاست. [۱۵] دُم همچنین به سگ کمک می کند تا با قرار دادن وزن خود در سمت مخالف شیب ، تعادل خود را حفظ کند و همچنین می تواند به سگ کمک کند بوی غدهٔ مقعدی خود را از طریق موقعیت و حرکت دٔم پخش کند. [۱۶] سگ ها می توانند غدهٔ بنفش (یا غدهٔ فوق دُمی) داشته باشند. بزرگ شدن غدهٔ بنفش در دُم، می تواند یک نقطهٔ طاسی در اثر ریزش مو ایجاد کند، که می تواند ناشی از بیماری کوشینگ یا سبوم بیش از حد ناشی از آندروژن ها در غدد چربی باشد. [۱۷]

چشم

عکس از چشم سگ
چشم یک سگ

چشم سگ‌ها برای جلب نظر انسان، فرگشت یافته‌است. در طول هزاران سال، در اطراف چشمان سگ‌ها ماهیچه کوچکی پدید آمده که حالتی کودکانه و جذاب به سگ می‌دهد تا برای انسان جذاب باشد و واکنش مادرانه او را برانگیزد. این ماهیچه به ابروهای سگ حالتی «بیانگر» می‌دهد که برای انسان، توهم ارتباط انسانی به وجود می‌آورد.[۱۸]

حواس

حواس سگ ها شامل بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی، لامسه و دریافت مغناطیسی است. یک پژوهش، نشان می دهد که سگ ها می توانند تغییرات کوچک در میدان مغناطیسی زمین را احساس کنند. [۱۹]

دید سگ دورنگی است. دنیای بصری سگ از رنگ های زرد، آبی و خاکستری تشکیل شده است. آن‌ها در تمایز بین قرمز و سبز مشکل دارند. واگرایی محور چشم سگ ها بسته به نژاد بین 12 تا 25 درجه است. چشم سگ از نژادهای مختلف می تواند پیکربندی شبکیهٔ متفاوتی داشته باشد. ناحیهٔ گودهٔ مرکزی چشم سگ‌ها ، حساس‌ترین ناحیه به فوتون‌ها است. [۲۰]

سلامت و بهداشت

همچنین ببینید: بهداشت سگ

برخی از نژادهای سگ مستعد ابتلا به بیماری های ژنتیکی خاص مانند دیسپلازی آرنج و لگن، نابینایی ، ناشنوایی ، تنگی ریه ، شکاف کام و زانو هستند. دو بیماری جاد پزشکی که سگ‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند عبارت‌اند از پیومتر ، که بر روی ماده‌های عقیم‌نشده در همه ی نژادها و سنین تأثیر می‌گذارد، و ولولوس اتساع معده (نفخ)

هر دوی این ها شرایط حاد هستند و می توانند به‌سرعت سگ را از پا در بیاورند. سگ ها همچنین مستعد ابتلا به انگل هایی مانند کک ، کنه ، هیره ، کرم قلابدار ، کرم نواری ، کرم گرد و کرم قلب هستند. [۲۱]

چندین غذای انسان و خوراکی های خانگی برای سگ ها سمی هستند، که شامل شکلات ، که باعث مسمومیت با تئوبرومین شده، پیاز و سیر ، که باعث مسمومیت با تیوسولفات ، سولفوکسید یا دی‌سولفید شده، انگور و کشمش ، ماکادامیا و زایلیتول می شود. [۲۲] نیکوتین موجود در تنباکو نیز می تواند برای سگ ها خطرناک باشد. نشانه های بلع آن می تواند شامل استفراغ زیاد (مثلاً از خوردن ته‌سیگار) یا اسهال باشد. [۲۳] [۲۴] شایع‌ترین علت مرگ و میر در میان سگ ها نئوپلازی و بیماری قلبی و پس از آن سمیت و بیماری های گوارشی است. [۲۵] [۲۶] [۲۷] یک پژوهش 20 ساله نشان داد که بیماری های تنفسی شایع ترین علت مرگ در بولداگ ها است. [۲۸] احتمال مرگ توله‌سگ‌ها در اثر عفونت یا بیماری مادرزادی بیشتر است. [۲۹] سگ‌ها همچنین می‌توانند برخی از شرایط سلامتی مشابه انسان را داشته باشند، از جمله دیابت ، بیماری‌های دندانی و قلبی ، صرع ، سرطان ، کم‌کاری تیروئید و آرتریت . دیابت نوع 1، شبیه دیابت انسان، نوعی دیابت است که بیشتر در سگ ها دیده می شود. [۳۰]

زادآوری

در سگ های خانگی، بلوغ جنسی برای نر و ماده پس از حدود شش ماه تا یک سال اتفاق می افتد، اما بلوغ برای برخی از نژادهای بزرگ تا دو سالگی به تعویق می افتد. این زمانی است که سگ‌های ماده نخستین دورهٔ فحلی خود را دارند که مشخصه ی آن تورم فرج و ترشح ترشحاتی است که معمولاً بین 4 تا 20 روز به‌طول می‌انجامد. [۳۱] سگ های ماده چرخه های فحلی بعدی را به‌صورت شش‌ماهه تجربه می کنند که طی آن بدن برای بارداری آماده می شود. در اوج چرخه، ماده ها از نظر ذهنی و بدنی، پذیرای جفت‌گیری می شوند. از آنجایی که تخمک ها زنده می مانند و می توانند تا یک هفته پس از تخمک‌گذاری بارور شوند، بیش از یک نر می تواند در یک دوره از بارداری سگ ماده نقش داشته باشند. [۳۲] لقاح معمولا دو تا پنج روز پس از تخمک‌گذاری اتفاق می افتد. پس از انزال ، سگ‌ها به‌دلیل تورم غدهٔ پیازی (بولبوس) سگ نر و انقباض دهلیز منقبض‌شوندهٔ سگ ماده، حدود 5 تا 30 دقیقه به یکدیگر، متصل و قفل می‌شوند. در این حین، سگ نر به انزال ادامه می دهد تا زمانی که سگ ها به‌طور طبیعی از یکدیگر جدا شوند. [۳۳] [۳۴] 14 تا 16 روز پس از تخمک‌گذاری، جنین‌ها به رحم می چسبند و پس از هفت تا هشت روز دیگر، ضربان قلب جنین‌ها قابل تشخیص است. [۳۵] [۳۶] دوره ی آبستنی سگ ها می‌تواند متفاوت باشد اما تقریباً 58 تا 68 روز و به‌طور میانگین ۶۳ روز پس از لقاح ، زایمان می کنند.[۳۲] [۳۷] سگ ماده به‌طور متوسط، شش توله‌سگ به‌دنیا می‌آورد. [۳۸]

سگ در فرهنگ ایران

از سگ به عنوان جانداران نزدیک به انسان، نخستین بار در اسطورهٔ ایرانی کیومرث یاد شده‌است، در این اسطوره، اهورامزدا نخستین انسان یعنی کیومرث را به همراه یک سگ و یک گاو و یک پرنده، آفرید.

در کتاب ارداویراف‌نامه (متعلق به دورهٔ ساسانی)، ارداویراف، موبد ساسانی در هنگام بازدید از دوزخ متوجه پاهایی می‌شود که در دوزخ هستند ولی صاحب آن پاها در بهشت است. به او گفته می‌شود که این پاها، سگ‌ها را لگد زده‌اند.

شاهنامهٔ فردوسی به داستان ممنوعیت نگهداری سگ و گربه در خانه‌های شهری، در دوران خسروپرویز اشاره می‌کند که با اجرای نمایش «گربه‌رقصانی» و خندیدن خسروپرویز، ممنوعیت لغو می‌شود.[۳۹]

سگ در فرهنگ ایرانی دارای قداست فراوان و دور کنندهٔ دیو است و در وندیداد که کتاب قانون ایرانیان دورهٔ ساسانی بود چنین آمده:

هر کس سگ گله، سگ خانگی یا سگ ولگرد یا سگ پرورده (شکاری) را بزند و بکشد، روان او هنگام رفتن به جهان دیگر، با شیونی بلندتر از شیون گوسفندی که گرگی در جنگلی بزرگ بدو شبیخون زده باشد، پرواز کند و … سگ نگهبان چینودپل در برابر زوزه و شبیخون دیوان، به وی یاری نرساند

سگ ایرانی نگهبان در پارک ملی کویر

و مجازات حکومت ایران در دورهٔ ساسانی برای کشتن سگ، هزار و ششصد تازیانه به‌علاوه جبران خسارات ناشی از نبود حیوان بود.

احترام به سگ در ایران باستان به حدی بود که در وندیداد حتی برای افرادی که به سگان خوراک بد بدهند نیز، مجازات تازیانه در نظر گرفته شده بود و حتی توصیه شده‌است که مالک سگ هار بایستی به درمان آن بکوشد.[۴۰]

نجس بودن سگ

مقاله‌های اصلی: تأثیر اندیشه ایرانی بر اسلام و رسم سگ‌دید

گلدزیهر از جمله تأثیرات ناشی از مقابله و واکنش منفی نسبت به باورهای ایرانی، نگرش به سگ را ذکر می‌کند که در دین مزدیسنا جانوری مقدس محسوب می‌شود، ولی در اسلام از جنبهٔ آیینی نجس است.[۴۱] از نگاه گلدزیهر، مسلمانان در اوایل سگ را نجس نمی‌دانستند و حتی وجود آن در مسجد هم تحمل می‌شد، اما سپس، شاید به سبب این‌که باید با زرتشتی‌ها متفاوت باشند، این نگرش را تغییر دادند. جاحظ در اینباره می‌گوید: «پیامبر به ما دستور داده که سگ‌ها را بکشیم، او بعدها ما را از کشتن سگ‌ها منع کرد و گفت فقط از سگ سیاه تیره (بهیم) برحذر باشید که دو خال بر بالای چشمانش دارد، زیرا چنین سگی شیطان است.» ظاهراً اشارهٔ این خصوصیات به سگ‌های ویژهٔ زرتشتیان باشد که آن‌ها را با خود به مراسم سگ‌دید (مراسمی که جسد مرده‌ها را در اختیار سگ‌ها قرار می‌دادند) می‌بردند. دست‌کم، بر اساس این سنت، مسئلهٔ اسلام با سگ‌ها، با دین زرتشت ارتباط دارد. جاحظ در بخش دیگری از کتاب خودش می‌گوید که زرتشتیان سگ‌ها را با خود به نزدیکی جسد می‌برده‌اند تا آن را ببوید، چون عقیده دارند که سگ با بو کشیدنش، نشان می‌دهد که وی زنده است یا مرده، زیرا در صورت زنده بودن، آن را گاز می‌گیرد.[۴۲][۴۳]

در اسلام

واژهٔ سگ چهار بار در قرآن (مائده: ۴، اعراف: ۱۷۶، کهف: ۱۸ و ۲۲) آمده‌است. ایگناز گلدزیهر استدلال می‌کند که در زمان زندگانی محمد، سگ‌ها نجس شمرده نمی‌شدند. بعدها در متون شرعی به سگ نجس (نجس‌العین) گفته شد، اما استفاده از سگ‌های نگهبان، سگ‌های گله و به‌ویژه سگ‌های شکاری مجاز است، زیرا سگ‌های تربیت‌شده حیوان اهلی (بهیمه) محسوب می‌شوند. خرید و فروش و اجارهٔ آن‌ها جایز است. گوشت شکاری که توسط سگ شکاری کشته می‌شود نجس نیست، مشروط بر این‌که خود حیوان حرام نباشد. با این حال، در کتب شرعی اهل سنت، در مورد استفاده از سگ‌های شکاری که توسط غیر مسلمانان تربیت شده‌اند، شرایطی وجود دارد. در روایتی که البته برخی مراجع دینی آن را قبول ندارند، ادعا شده‌است که محمد استفاده از گوشت شکاری که توسط سگ شکاریِ تربیت شده زیر دست زرتشتیان آورده شده بود را مجاز ندانست. با این حال، مراجع دینی شیعه معتقدند که اگر خود شکارچی مسلمان باشد، مهم نیست که چه کسی سگ را تربیت کرده‌است. در مورد مجاز بودن گوشت شکار که توسط یک سگ سیاه آورده شده‌است، تردید وجود دارد، که ممکن است منعکس‌کنندهٔ این واقعیت باشد که در خاور نزدیک سگ سیاه را با شیطان مرتبط می‌دانند.[۴۴]

مالک بن انس استفاده از پول فروش سگ را برای زیارت مکه جایز دانست. سگ‌های تربیت شده‌ای که به عنوان غنائم جنگی گرفته می‌شد را امام می‌توانست به هرکسی که نیاز داشت بدهد. کشتن یا معلول کردن سگ مستلزم پرداخت جریمه به صاحب آن است. از طرف دیگر، مالک سگ از نظر قانونی مسئول صدمات شخصی یا آسیب رساندن به اموالی است که سگش انجام داده‌است. وی همچنین مسئول است تا نگذارد سگش برای دیگران مزاحمت ایجاد کند. به نظر می‌رسد این سؤال که آیا حیوانات می‌توانند وارد بهشت شوند یا نه، فکر تعدادی از مراجع دینی را درگیر کرده بود، که منجر به راه حلی بینابینی شد که طبق آن فقط سه حیوان (در برخی منابع چهار) اجازهٔ ورود به بهشت را دارند که سگ اصحاب کهف یکی از آن‌هاست.[۴۵]

خاستگاه نژادهای سگ

بررسی فسیل‌های باقی‌مانده از سگ‌های باستانی و بررسی تغییرات ژنتیکی آن‌ها نشان می‌دهد که سگ‌ها حدود هفده تا بیست و چهار هزار سال پیش از لحاظ ژنتیکی به دو شاخهٔ شرقی و غربی تقسیم شدند. سگ‌های شاخهٔ شرقی در نقاط مختلف خاور دور و سگ‌های شاخهٔ غربی در بقیهٔ آسیا، اروپا و آفریقا ساکن شدند.[۱۰][۴۶] سگ‌هایی که به اروپا رسیدند با سگ‌هایی که پیش از آن در آنجا بودند مخلوط شدند که باعث تغییر ژنتیکی این جانور شد.[۴۶]

سگ‌های اهلی همانند دیگر خویشاوندان سگ‌سان خود مانند روباه، شغال، گرگ و دینگو متعلق به راستهٔ گوشت‌خوارسانان هستند. نخستین اعضای خانوادهٔ سگ‌سانان نزدیک ۲۵ میلیون سال پیش به شمال آمریکا رفتند. روباه‌ها از این گروه پدید آمدند.

همان‌گونه که در طبیعت، همهٔ جانداران، خود را با شرایط محیطی و تغییر اقلیم سازگار می‌کنند، سگ‌ها نیز فرگشت یافته و در نقاط مختلف جهان، خود را با شرایط مختلف، سازگار می‌کنند. سگ‌های تازی نخستین برای نواحی بیابانی و دشت و سگ‌های مستیف برای نواحی کوهستانی و جنگلی سازش یافتند. جهش ژنتیکی، موجب افزایش شمار گونه‌ها شد و به تدریج این گونه‌ها آگاهانه توسط انسان به کار گرفته و پرورش داده شد. جمجمه و استخوان‌های یافت شده از دوران نوسنگی نشان می‌دهند که دست‌کم چهار گونه سگ در اروپا وجود داشته‌اند که از نظر بزرگی و شکل جمجمه با هم تفاوت داشتند. ممکن است سگ از گرگ و در مواردی دیگر از شغال فرگشت یافته باشد. همچنین ممکن است از جانور دیگری که به‌طور مستقل از سایر جانوران فرگشت یافته‌است به وجود آمده باشند.[۴۷]

دوران زندگی و طول عمر

توله‌سگ تازه زاده‌شده در مدت کوتاهی به یک سگ بالغ تبدیل می‌شود. طول عمر یک حیوان به فاکتورهای مختلفی از جمله محیط، نژاد، سلامتی، بهداشت، تحرک و تغذیه بستگی دارد. نژادهایی مانند اشپیتز و فکس تریر مدت طولانی یعنی ۱۸ تا ۲۰ سال عمر می‌کنند و نژادهایی مانند باکسر و ژرمن شپرد طول عمری تا ۱۲ یا ۱۳ سالگی دارند.

سگ‌ها در سن ۳ تا ۵ سالگی کاملاً بالغ شده و فعال‌ترین دوران زندگیشان را در این سنین می‌گذرانند. از سن ۷، ۸ سالگی کم‌کم حالت افتادگی و کاهش فعالیت در آن‌ها دیده می‌شود. سگ‌هایی که به این سن رسیده‌اند محیطی راحت و آرام را برای خود ترجیح می‌دهند و بیشتر آن‌ها در این دوران در حال خواب و استراحت هستند و به‌خصوص در زمستان ساعت‌ها در محیط‌های گرمی چون کنار رادیاتور استراحت کرده یا می‌خوابند. سگ‌های پیر، دچار کاهش حس شنوایی و حتی ناشنوایی می‌شوند. بیشتر آن‌ها دچار آب‌مروارید، ریزش دندان‌ها (که باعث سختی در جویدن خوراک می‌شود) و بزرگی پروستات (که باعث اِشکال در دفع ادرار می‌شود) شده و ممکن است ویژگی‌های رفتاری آن‌ها تغییر کند. نسبت به گذشته بیشتر لجاجت می‌کنند و نسبت به عادت‌های روزانهٔ خود بیشتر وابستگی نشان می‌دهند.

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ↑ Late Pleistocene
  2. ↑ "Evolution: Natural selection and human selection article". Khan Academy (به انگلیسی). Retrieved 2018-10-30.
  3. ↑ «A brief history of breeding - Dogtime» (به انگلیسی). Dogtime. ۲۰۰۹-۰۵-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۰-۳۰.
  4. ↑ GrrlScientist. "Old Dog, New Dog: Genetic Map Tracks The Evolution Of Man's Best Friend" (به انگلیسی). Retrieved 2018-10-30.
  5. ↑ Axelsson, Erik; Ratnakumar, Abhirami; Arendt, Maja-Louise; Maqbool, Khurram; Webster, Matthew T.; Perloski, Michele; Liberg, Olof; Arnemo, Jon M.; Hedhammar, Ake (2013-03-21). "The genomic signature of dog domestication reveals adaptation to a starch-rich diet". Nature. 495 (7441): 360–364. doi:10.1038/nature11837. ISSN 1476-4687. PMID 23354050.
  6. ↑ Derr, Mark (1997). Dog's Best Friend. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-14280-7.
  7. ↑ Dewey, Tanya; Bhagat, Sheetal. "Canis lupus familiaris (dog)". Animal Diversity Web (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-06.
  8. ↑ Thalmann, O.; Shapiro, B.; Cui, P.; Schuenemann, V. J.; Sawyer, S. K.; Greenfield, D. L.; Germonpré, M. B.; Sablin, M. V.; López-Giráldez, F. (2013-11-15). "Complete mitochondrial genomes of ancient canids suggest a European origin of domestic dogs". Science (New York, N.Y.). 342 (6160): 871–874. doi:10.1126/science.1243650. ISSN 1095-9203. PMID 24233726.
  9. ↑ Freedman, Adam H.; Gronau, Ilan; Schweizer, Rena M.; Ortega-Del Vecchyo, Diego; Han, Eunjung; Silva, Pedro M.; Galaverni, Marco; Fan, Zhenxin; Marx, Peter (Winter 2014). "Genome sequencing highlights the dynamic early history of dogs". PLoS genetics. 10 (1): e1004016. doi:10.1371/journal.pgen.1004016. ISSN 1553-7404. PMC 3894170. PMID 24453982.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ هلن بریگز-خبرنگار علمی (۲۵ مهر ۱۳۹۷). «یافته‌های تازه از تاریخ دوستی انسان و سگ». بی‌بی‌سی فارسی.
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ Cunliffe (2004).
  12. ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ ۱۲٫۳ Fogle (2009).
  13. ↑ "Back pain". Elwood vet (به انگلیسی). Archived from the original on 24 March 2024. Retrieved 24 March 2024.
  14. ↑ Jones & Hamilton (1971).
  15. ↑ "Study explores the mystery of why dogs wag their tails". Earth.com (به انگلیسی). Archived from the original on 4 February 2024. Retrieved 13 March 2024.
  16. ↑ "What is the Purpose of a Dog's Tail?". Dallas Animal Chiro (به انگلیسی). 15 October 2019. Archived from the original on 30 March 2024. Retrieved 30 March 2024.
  17. ↑ "Stud Tail Tail Gland Hyperplasia in Dogs". VCA Animal Hospitals (به انگلیسی). Archived from the original on 30 March 2024. Retrieved 30 March 2024.
  18. ↑ شان کافلان (۲۸ خرداد ۱۳۹۸). «چشم سگ‌ها برای 'جلب نظر انسان تکامل پیدا کرده'». بی‌بی‌سی فارسی.
  19. ↑ Nießner, Christine; Denzau, Susanne; Malkemper, Erich Pascal; Gross, Julia Christina; Burda, Hynek; Winklhofer, Michael; Peichl, Leo (2016). "Cryptochrome 1 in Retinal Cone Photoreceptors Suggests a Novel Functional Role in Mammals". Scientific Reports. 6: 21848. Bibcode:2016NatSR...621848N. doi:10.1038/srep21848. PMC 4761878. PMID 26898837.
  20. ↑ "Eye Structure and Function in Dogs - Dog Owners". MSD Veterinary Manual (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-05.
  21. ↑ "Keep the Worms Out of Your Pet's Heart! The Facts about Heartworm Disease". United States Food and Drug Administration (به انگلیسی). 22 December 2022. Archived from the original on 30 March 2024. Retrieved 30 March 2024.
  22. ↑ Murphy, Lisa A.; Coleman, Adrienne E. (Winter 2012). "Xylitol toxicosis in dogs". The Veterinary Clinics of North America. Small Animal Practice. 42 (2): 307–312, vii. doi:10.1016/j.cvsm.2011.12.003. ISSN 1878-1306. PMID 22381181.
  23. ↑ "Petroleum Product Poisoning in Animals - Toxicology". MSD Veterinary Manual (به انگلیسی). Archived from the original on 30 March 2024. Retrieved 30 March 2024.
  24. ↑ Fogle, Bruce (1974). Caring For Your Dog (به انگلیسی). p. 423.
  25. ↑ "Cancer in Pets | American Veterinary Medical Association". www.avma.org (به انگلیسی). Archived from the original on 29 March 2024. Retrieved 29 March 2024.
  26. ↑ "When death comes suddenly to a pet | American Veterinary Medical Association". www.avma.org (به انگلیسی). 4 March 2022. Archived from the original on 29 March 2024. Retrieved 29 March 2024.
  27. ↑ Eichelberg, H.; Seine, R. (1996). "[Life expectancy and cause of death in dogs. I. The situation in mixed breeds and various dog breeds]". Berliner und Munchener Tierarztliche Wochenschrift. 109 (8): 292–303. ISSN 0005-9366. PMID 9005839. Archived from the original on 29 March 2024. Retrieved 29 March 2024.
  28. ↑ "Study examines causes of death in dogs | American Veterinary Medical Association". www.avma.org (به انگلیسی). 31 May 2011. Archived from the original on 28 November 2023. Retrieved 29 March 2024.
  29. ↑ Straus, Mary (18 May 2011). "A Study of Breed-Related Causes of Death in Dogs". Whole Dog Journal (به انگلیسی). Archived from the original on 29 March 2024. Retrieved 29 March 2024.
  30. ↑ Nelson, Richard W.; Reusch, Claudia E. (2014). "Animal models of disease: classification and etiology of diabetes in dogs and cats". The Journal of Endocrinology. 222 (3): T1–9. doi:10.1530/JOE-14-0202. ISSN 1479-6805. PMID 24982466. Archived from the original on 9 March 2024. Retrieved 29 March 2024.
  31. ↑ Pereira, Crystal. "Heat in Pet Dogs & Cats, Estrus Cycle & False Pregnancy – DawgieBowl" (به انگلیسی). Archived from the original on 29 March 2024. Retrieved 29 March 2024.
  32. ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ Dewey, T. and S. Bhagat.
  33. ↑ "Estrus and Mating in Dogs | VCA Animal Hospital | VCA Animal Hospitals". VCA Animal Hospitals (به انگلیسی). Archived from the original on 7 February 2024. Retrieved 1 April 2024.
  34. ↑ Bisset, Lindsay (4 December 2021). "Why Do Dogs Get Stuck During Mating? Our Vet Explains". Dogster (به انگلیسی). Archived from the original on 1 April 2024. Retrieved 1 April 2024.
  35. ↑ Concannon, P.; Tsutsui, T.; Shille, V. (2001). "Embryo development, hormonal requirements and maternal responses during canine pregnancy". Journal of Reproduction and Fertility. Supplement. 57: 169–179. ISSN 0449-3087. PMID 11787146.
  36. ↑ "Dog Development – Embryology". Php.med.unsw.edu.au. 16 June 2013. Archived from the original on 2 December 2013. Retrieved 20 May 2021.
  37. ↑ "Gestation in dogs". Archived from the original on 3 June 2013. Retrieved 24 March 2013.
  38. ↑ "HSUS Pet Overpopulation Estimates". The Humane Society of the United States. Archived from the original on 25 April 2013. Retrieved 22 October 2008.
  39. ↑ بررسی نجاست سگ از دیدگاه علمی و دینی- پایان‌نامه دکتر سید جاوید آل
  40. ↑ اوستا، ترجمهٔ جلیل دوست‌خواه، کتاب وندیداد، صفحهٔ ۸۰۵
  41. ↑ Yarshater، The Persian Presence in the Islamic World، ۳۴.
  42. ↑ Shaked، HADITH v. AS INFLUENCED BY IRANIAN IDEAS AND PRACTICES، 453-457.
  43. ↑ شاکد، از ایران زرتشتی تا اسلام، ۳۳۹.
  44. ↑ Boyce، DOG In Zoroastrianism، 461-470.
  45. ↑ Boyce، DOG In Zoroastrianism، 461-470.
  46. ↑ ۴۶٫۰ ۴۶٫۱ «سگ‌ها 'یکبار اهلی و به شرقی و غربی تقسیم شدند'». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۸ تیر ۱۳۹۶.
  47. ↑ راهنمای تربیت سگ، دکتر علیرضا قمریان. چاپ قمریان. ص ۱۱۳

منابع

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ سگ موجود است.
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به سگ در ویکی‌گفتاورد موجود است.
اطلاعات مرتبط در ویکی‌گونه: سگ
معنای سگ را در ویکی‌واژه، واژه‌نامهٔ آزاد، ببینید.

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=سگ&oldid=39221799»