تسای لون
تسای لون | |
|---|---|
 نگاره‌ای چاپی و قرن هجدهمی مربوط به سلسلهٔ چینگ که تسای لون را همچون قدیس نگهبان کاغذسازی به تصویر کشیده است | |
| زادهٔ | حدود ۵۰ یا ۶۳ میلادی گوئی‌یانگ |
| درگذشت | ۱۲۱ میلادی |
| علت مرگ | خودکشی |
| پیشه | بهبوددهنده و مخترع چینی کاغذ |
| منصب | از خواجگان دربار هان |
تسای لون یا سای لون (چینی ساده: 蔡伦؛ چینی سنتی: 蔡倫؛ پین یین: Cài Lún؛ وید-جایلز: T'sai Lun) مخترع چینی کاغذ و از خواجگان دربار امپراتوری هان شرقی بود. هرچند که کاغذ پیش از تسای لون نیز در چین تولید می‌شد ولی او با ابداع شیوه‌ای نوین و افزودن موادی جدید به ترکیبات مورد نیاز آن، اولین کاغذ با الیاف گیاهی[۱] به شکل آنچه که امروزه وجود دارد را تولید نمود.
زندگینامه
[ویرایش]تسای لون در حدود سال ۵۰[۲] یا ۶۳ میلادی [۱] [۳] در گوئی‌یانگ (لی‌یانگ در استان هونان امروزی) زاده شد. در سال ۷۵ به عنوان یکی از خواجگان دربار هان شرقی وارد کاخ امپراتوری شد[۴] و در طول اقامتش به مطالعهٔ شیوه‌های تولید کاغذ پرداخت.[۵] تولید کاغذ از ۲۰۰ سال پیش از میلاد در چین رواج داشت و برای تولید آن از زائدات ابریشم استفاده می‌کردند [۶] اما تسای لون به فکر استفاده از مواد ترکیبی جدیدی برای تولید آن بود. او در سال ۱۰۵ میلادی از پوست درخت توت، کنف، پارچه‌های مستعمل و تورهای ماهیگیری کهنه[۶] ترکیب جدیدی ساخت و اولین کاغذ با بافت گیاهی به شکل تقریبی آنچه که امروزه وجود دارد را تولید نمود. کاغذ تولیدی جدید در مقایسه با کاغذهای ابریشمی پیشین کیفیت بهتری برای نوشتن داشت و تولیدش نیز ارزانتر بود.[۴]
تسای لون این یافته‌اش را به امپراتور هان هه‌دی گزارش نمود و مورد تشویق قرار گرفت. امپراتور به او لقبی اشرافی و ثروتی بسیار اعطاء نمود[۶] و در سال ۱۱۴ (میلادی) نیز شهر لونگ‌تینگ را به او داد.[۵] تسای لون اینک با عنوان مرزبان تسای لون شناخته می‌شد و به همین سبب کاغذ ابداعی او را نیز «کاغذ مرزبان تسای» می‌نامیدند.[۵]
درگیری او در امور سیاسی سبب شد تا وارد جنگ قدرتی در کاخ شود که منجر به رسواییش شد. تسای لون در ۱۲۱ میلادی دست به خودکشی زد و با نوشیدن سم به زندگی خود پایان داد.[۶][۵]
زندگی و حرفه
[ویرایش]تولد و پیشینه
[ویرایش]تسای لون در فرمانداری گوییانگ (桂阳郡؛ لئیانگ امروزی، استان هونان) در سلسله هان شرقی (25-220 میلادی) متولد شد.[۷] سال دقیق تولد او مشخص نیست؛ تخمین‌ها شامل حدود 50،[13] حدود 57، و حدود 62 است.[۸] به غیر از اینکه از خانواده‌ای فقیر متولد شده بود، تقریباً هیچ چیز دیگری در مورد اوایل زندگی او شناخته شده نیست. گوییانگ یک فرمانداری جنوبی بود که هان چینی‌ها صدها سال پیش برای کاشت و کشت برنج به آنجا مهاجرت کرده بودند.[۹] افسانه‌ها حاکی از آن است که در نزدیکی خانه او استخر وجود داشت که در جنوب آن یک هاون سنگی وجود داشت که تسای بعداً از آن برای کاغذسازی استفاده می‌کرد.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «Cai Lun Memorial Hall». Luopan. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۰.
- ↑ Mong H. Tan Ph. D. «Gods, Genes, Conscience: A Socio-Intellectual Survey of Our Dynamic Mind». iUniverse. ص. ۱۳۳. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۰.
- ↑ «Hanzhong Hiking Adventure». TravelChinaGuide.com. ص. پاراگراف آخر. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۰.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «Cai Lun». Britannica Online Encyclopedia. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۰.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ «Celebrities in Printing and Paper-making History». ChinaCulture.org. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۰.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ «Cai Lun». The Everything Development Company (E2). دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۰.
- ↑ "Cai Lun". Wikipedia (به انگلیسی). 2024-11-17.
- ↑ "Cai Lun | Biography, Paper, & Facts | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). Retrieved 2024-11-24.
- ↑ "Cai Lun". Wikipedia (به انگلیسی). 2024-11-17.
- https://en.wikipedia.org/wiki/Cai_Lun edited and translated by https://digiketlabel.shop/
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| سایر | |
- افراد ایزدانگاشته اهل چین
- اهالی چین در سده ۱ (میلادی)
- اهالی چین در سده ۲ (میلادی)
- خواجههای دودمان هان
- خودکشی با سم
- درگذشتگان ۱۲۱ (میلادی)
- زادگان ۴۸ (میلادی)
- زادگان دهه ۵۰ (میلادی)
- سیاستمداران خودکشیکرده اهل چین
- سیاستمداران دودمان هان
- کاغذسازی در جمهوری خلق چین
- مخترعان اهل چین
- مخترعان خودکشیکرده
- مردهای خودکشیکرده
- کاغذسازان