تهاجم فرانسه به روسیه

تهاجم فرانسه به روسیه
	بخشی از جنگ‌های ناپلئونی
تاریخ	۲۴ ژوئن ۱۸۱۲– ۱۴ دسامبر۱۸۱۲; (۵ ماه، ۲ هفته و ۶ روز)
موقعیت	امپراتوری روسیه
نتایج	پیروزی روسیه
طرف‌های درگیر
فرانسه دوک‌نشین ورشو; Kingdom of Italy; Naples; کنفدراسیون راین بادن; پادشاهی بایرن; Berg; پادشاهی ساکسونی; پادشاهی وستفالیا; ; Swiss Confederation; اسپانیا; متحدان:; امپراتوری اتریش; پادشاهی پروس; دانمارک-نروژ	روسیه
فرماندهان و رهبران
ناپلئون بناپارت لوئی-الکساندر برتی‌یر; لوئی-نیکولاس داووت; میشل نی; ژاک مک‌دونالد; نیکولاس اودینو; ; ژروم یکم; جوزف پونیاتوفسکی; ژواکیم مورا; Eugène de Beauharnais; Prince of Schwarzenberg; Johann Yorck; Julius von Grawert;	الکساندر یکم میخائیل کوتوزوف; بارکلی د توللی; میخائیل میلورادویچ; پیوتر بقره †; پیتر ویتگنشتاین; لوین آگوست فون بنینیسن; الکساندر تورماسوف; پاول چیچاگوف; ;
قوا
ارتش بزرگ:; ح. ۶۸۵,۰۰۰; ۱٬۳۹۳ توپ; ۱۸۰٬۰۰۰–۲۰۰٬۰۰۰ اسب	ارتش امپراتوری روسیه: ۲۰ ژوئن: ۴۸۸٬۰۰۰ نفر; ۱٬۳۷۲ توپ; در بهترین وضعیت: ۹۰۰٬۰۰۰ (سرباز و شبه‌نظامی); ;
تلفات و خسارات
۴۷۰٬۰۰۰–۵۳۰٬۰۰۰ ۳۴۰٬۰۰۰–۴۰۰٬۰۰۰ کشته; ۵۰٬۰۰۰ زخمی; ۸۰٬۰۰۰ فراری;	۴۱۰٬۰۰۰ ۲۱۰٬۰۰۰ کشته; ۱۵۰٬۰۰۰ زخمی; ۵۰٬۰۰۰ فراری;
	۱٬۰۰۰٬۰۰۰ سرباز و غیرنظامی، جان باختند.

تهاجم فرانسه به روسیه یا کارزار روسیه که در روسیه با عنوان جنگ میهنی ۱۸۱۲ (به روسی: Отечественная война ۱۸۱۲ года) شناخته می‌شود، نخستین مرحله از جنگ ائتلاف ششم در جنگ‌های ناپلئونی بود که در جریان آن امپراتوری فرانسه به رهبری ناپلئون بناپارت از ماه ژوئن سال ۱۸۱۲ به امپراتوری روسیه حمله برد. دلیل اصلی این تهاجم ناسازگاری روسیه با ناپلئون بر سر محاصره اقتصادی امپراتوری بریتانیا موسوم به محاصره قاره‌ای بود.

پیش‌زمینه

در پی امضای پیمان تیلسیت و پایان جنگ ائتلاف چهارم در سال ۱۸۰۷ امپراتوری فرانسه و امپراتوری روسیه متحد یکدیگر به حساب می‌آمدند. بر این مبنا روسیه در محاصره قاره‌ای ناپلئون بناپارت، امپراتور فرانسه علیه امپراتوری بریتانیا مشارکت می‌کرد. در طرف مقابل، روسیه خواهان به رسمیت شناخته شدن حاکمیت آن بر مناطق مولدووا و والاچیا از جانب فرانسه و تخلیه نیروهای فرانسوی از پروس بود. امتناع فرانسه از این خواسته‌ها نخستین عامل تیرگی روابط بین دو طرف شد. به هر صورت در این زمان درگیری‌های فرانسه در شبه‌جزیره ایبریا که بخش بزرگی از ارتش آن را صرف خود کرده بود، امکان تمرکز آن بر شرق را نمی‌داد. ناپلئون برای خرید وقت و به تعویق انداختن تقابل با روسیه، مابقی نیروهای خود را از پروس خارج کرد. در این حال، روسیه با احساس خطر از توسعه‌طلبی‌های ناپلئون، برای رسیدن به توازن قدرت در مقابل فرانسه، سعی در نزدیک شدن به امپراتوری اتریش که خود سعی در سربرآوردن در مقابل ناپلئون داشت، کرد. روسیه اواخر سال ۱۸۰۸ پیمان تیلسیت را با فرانسه تجدید کرد و حتی وعده داد در صورت جنگ با اتریش یاری‌گر آن باشد. با این حال به نظر می‌رسید روسیه قصدی برای پایبندی تام به این وعده ندارد. بدین شکل در جنگی که در سال ۱۸۰۹ بین اتریش و فرانسه درگرفت، روسیه جز پیشروی اندکی در اراضی شرقی اتریش، کمک دیگری به فرانسه نکرد. به هر حال ناپلئون با انتقال نیرو از اسپانیا، شکست سختی به اتریش وارد نمود. با تحمیل پیمان وین بر اتریش، گالیسیای غربی به دوک‌نشین بزرگ ورشو سپرده شد. این مسئله برافروختگی الکساندر یکم، امپراتور روسیه را به همراه داشت؛ چرا که روسیه نمی‌توانست باز تشکیل پادشاهی لهستان را تحمل کند. در این حال روسیه که وارد جنگ با امپراتوری عثمانی شده بود، نگران روابط ناپلئون با آن بود. از طرفی عمل به محاصره قاره‌ای اثر بدی بر اقتصاد روسیه گذاشته بود. الکساندر روز پایانی سال ۱۸۱۰ دستور به نقض محاصره و اجازه ورود به کشتی‌های بی‌طرف به بندرهای روسیه داد.^[۹]

بدین شکل، آماده‌سازی گسترده فرانسه و روسیه برای یک جنگ قریب‌الوقوع آغاز شد.^[۱۰]

نیروها و آماده‌سازی طرفین

اوایل دهه ۱۸۱۰ امپراتوری ناپلئونی فرانسه در اوج قدرت خود بود. پس از شکست کشورهای مختلف، حاکمیت فرانسه در پهنه قاره اروپا دربرگیرنده اراضی وسیعی می‌شد که از سواحل دریای بالتیک در شبه‌جزیره دانمارک در شمال تا دریای آدریاتیک در ایتالیا و دالماسی در جنوب و از اندلس در اسپانیا در غرب تا مرزهای امپراتوری روسیه در شرق گسترش داشت. بدین ترتیب در بدنه اصلی قاره رقیبی در برابر ناپلئون باقی نمانده بود. با این حال تا این زمان فرانسه با ضعف در مقابل قدرت دریایی بریتانیا، تمامی مستعمرات فرا قاره‌ای خود از جمله در آسیا و آمریکا را از دست داده بود. در حقیقت ناپلئون با واگذاری جنگ در سطح جهانی، هم‌اینک به دنبال یک پیروزی منطقه‌ای تنها در قاره اروپا بود.^[۱۱]

فرانسه ماه فوریه سال ۱۸۱۲ پیمانی با پروس به عنوان متحد خود به انعقاد رساند که بر اساس آن ۲۰ هزار نفر از نیروهای پروسی به ارتش بزرگ فرانسه ملحق می‌شدند. این پیمان همچنین به فرانسوی اجازه استقرار نیرو در استحکامات ناحیه سیلزی، گذر از اراضی پروس و تأمین تدارکات از آن می‌داد. پیمان مشابهی نیز ماه مارس با اتریش امضا شد. بر این مبنا با دریافت وعده باز پس‌گیری برخی از اراضی خود در ایلیریا و بایرن، اتریش ۳۰ هزار نفر از نیروهای خود را در اختیار فرانسه قرار می‌داد. با این وجود ناپلئون نتوانست به توافقی با سوئد و امپراتوری عثمانی برسد. سوئد در عوض ماه آوریل یک پیمان اتحاد با روسیه بست و متعهد به پشتیبانی از آن در صورت جنگ به کمک نیروهای خود در شمال آلمان شد. متقابلاً دست سوئد در نروژ که بخشی از دانمارک، متحد آلمان، بود، بازگذاشته می‌شد. همان ماه روسیه به جنگ با امپراتوری عثمانی بر سر والاچیا و مولدووا پایان داد. بر اساس پیمان بخارست روسیه پذیرفت با حفظ بسارابی، این دو منطقه را به امپراتوری عثمانی بازگرداند. روسیه بدین شکل نیروهای خود را برای جنگ با امپراتوری فرانسه کرد.^[۱۲]

با افزایش تنش، روسیه با صدور ضرب‌الاجل مذاکره با فرانسه را منوط به عقب‌نشینی ارتش آن از پروس کرد. با این حال ماه مه و ژوئن نیروهای فرانسوی وارد لیتوانی شدند. عناصر پیشتاز ناپلئون روز ۲۳ ژوئن به رود نیمان در مرز دوک‌نشین بزرگ ورشو و روسیه رسیدند.^[۱۳]

منابع

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ Riehn 1991, p. 50.
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ Clodfelter 2017, p. 162.
↑ Mikaberidze 2016, p. 273.
↑ Riehn 1991, p. 90.
↑ Riehn 1991, p. 89.
↑ ^۶٫۰ ^۶٫۱ ^۶٫۲ Bodart 1916, p. 127.
↑ ^۷٫۰ ^۷٫۱ Bodart 1916, p. 128.
↑ Zamoyski 2004, p. 536.
↑ Nafziger 1988, p. 3–10.
↑ Nafziger 1988, p. 10.
↑ Mikaberidze 2020, p. 525–526.
↑ Nafziger 1988, p. 11.
↑ Nafziger 1988, p. 11–12.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «French invasion of Russia». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ دسامبر ۲۰۱۴.

[FOOTNOTERiehn199150-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ Riehn 1991, p. 50.

[FOOTNOTEClodfelter2017162-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ Clodfelter 2017, p. 162.

[FOOTNOTEMikaberidze2016273-3] Mikaberidze 2016, p. 273.

[FOOTNOTERiehn199190-4] Riehn 1991, p. 90.

[FOOTNOTERiehn199189-5] Riehn 1991, p. 89.

[FOOTNOTEBodart1916127-6] ۶٫۰ ^۶٫۱ ^۶٫۲ Bodart 1916, p. 127.

[FOOTNOTEBodart1916128-7] ۷٫۰ ^۷٫۱ Bodart 1916, p. 128.

[FOOTNOTEZamoyski2004536-8] Zamoyski 2004, p. 536.

[FOOTNOTENafziger19883–10-9] Nafziger 1988, p. 3–10.

[FOOTNOTENafziger198810-10] Nafziger 1988, p. 10.

[FOOTNOTEMikaberidze2020525–526-11] Mikaberidze 2020, p. 525–526.

[FOOTNOTENafziger198811-12] Nafziger 1988, p. 11.

[FOOTNOTENafziger198811–12-13] Nafziger 1988, p. 11–12.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

ن ب و درگیری‌های مسلحانه روسیه (شامل دوره امپراتوری و شوروی)
داخلی	Uprising of Bolotnikov استپان رازین Bulavin Rebellion شورش پوگاچف Decembrist revolt جنگ داخلی روسیه قیام اوت کودتای اوت 1993 Russian constitutional crisis جنگ نخست چچن جنگ داغستان جنگ دوم چچن Insurgency in the North Caucasus
پیش از سده هفدهم	Muscovite–Volga Bulgars war (1376) First Muscovite–Lithuanian War (۱۴۹۲–۱۴۹۴) Russo-Swedish War (1495–1497) Second Muscovite–Lithuanian War (۱۵۰۰–۱۵۰۳) Third Muscovite–Lithuanian War (۱۵۰۷–۱۵۰۸) Fourth Muscovite–Lithuanian War (۱۵۱۲–۱۵۲۲) Fifth Muscovite–Lithuanian War (۱۵۳۴–۱۵۳۷) Russo-Crimean Wars Russo-Kazan Wars Russo-Swedish War (1554–1557) جنگ لیوونی فتح سیبری به دست روس‌ها جنگ‌های روسیه و سوئد (۹۵–۱۵۹۰) Polish–Muscovite War (1605–1618) and the Time of Troubles جنگ اینگری جنگ اسمولنسک جنگ ایران و روسیه (۱۶۵۳–۱۶۵۱) درگیری‌های مرزی روسیه و منچو جنگ روسیه و لهستان (۱۶۵۴–۱۶۶۷) سیل (تاریخ لهستان) دومین جنگ شمالی Russo-Turkish War (1676–1681) جنگ روسیه و عثمانی (۱۶۸۶–۱۷۰۰)
سده هیجدهم و نوزدهم	جنگ بزرگ شمالی Russo-Turkish War (1710–1711) جنگ ایران و روسیه (۱۷۲۳–۱۷۲۲) جنگ‌های ایران و روسیه جنگ جانشینی لهستان (۱۷۳۳–۱۷۳۸) جنگ روسیه و عثمانی (۱۷۳۵–۱۷۳۹) جنگ جانشینی اتریش (۱۷۴۰–۱۷۴۸) Russo-Swedish War (1741–1743) جنگ هفت‌ساله جنگ روسیه و عثمانی (۱۷۷۴–۱۷۶۸) Bar Confederation جنگ روسیه و ترکیه (۱۷۹۲- ۱۷۸۷) جنگ سوئد و روسیه (۱۷۹۰–۱۷۸۸) Russo-Polish War (1792) Kościuszko Uprising حمله روسیه به ایران (۱۷۹۶) جنگ ائتلاف دوم جنگ ائتلاف سوم جنگ ایران و روسیه (۱۸۱۳–۱۸۰۴) جنگ ائتلاف چهارم جنگ عثمانی و روسیه (۱۸۱۲–۱۸۰۶) Anglo-Russian War جنگ فنلاند جنگ ائتلاف پنجم حمله فرانسه به روسیه جنگ ائتلاف ششم جنگ صدروزه استیلای روسیه بر قفقاز جنگ قفقاز Russo-Circassian War Murid War جنگ ایران و روسیه (۱۸۲۸–۱۸۲۶) جنگ عثنانی و روسیه (۱۸۲۹–۱۸۲۸) قیام نوامبر انقلاب ۱۸۴۸ مجارستان جنگ کریمه جنگ آلند Amur Acquisition قیام ژانویه تصرف آسیای میانه توسط روسیه تصرف بخارا توسط روسیه Khivan campaign of 1873 جنگ روسیه و عثمانی (۱۸۷۷–۱۸۷۸) شورش مشتزن‌ها تهاجم روسیه به منچوری
سده بیستم	جنگ روسیه و ژاپن اشغال تبریز بدست قوای روس در ۱۲۹۰ جنگ جهانی اول نبرد رباط‌کریم جنگ داخلی روسیه جنگ اوکراین و شوروی جنگ داخلی فنلاند Heimosodat تهاجم شوروی به غرب (۱۹۱۹–۱۹۱۸ جنگ استقلال استونی جنگ استقلال لتونی جنگ لیتوانی و شوروی جنگ لهستان-شوروی تهاجم ارتش سرخ به جمهوری خلق آذربایجان تهاجم ارتش سرخ به ارمنستان تهاجم ارتش سرخ به گرجستان Red Army intervention in Mongolia Urtatagai conflict (1925–1926) جنگ چین و شوروی (۱۹۲۹) جنگ‌های مرزی شوروی و ژاپن تهاجم شوروی به شین‌جیانگ شورش اسلامگرایان در سین کیانگ (۱۹۳۷) جنگ جهانی دوم تهاجم شوروی به لهستان جنگ زمستان اشغال کشورهای بالتیک اشغال بیسارابیا و بوکوفینای شمالی جنگ پس‌آیند جبهه شرقی (جنگ جهانی دوم) اشغال ایران در جنگ جهانی دوم جنگ روسیه-ژاپن جنگ چریکی در کشورهای بالتیک شورش ایلی نخستین جنگ هندوچین جنگ کره انقلاب ۱۹۵۶ مجارستان جنگ استقلال اریتره جنگ فرسایش‌زا حمله پیمان ورشو به چکسلواکی درگیری مرزی چین و شوروی جنگ ویتنام جنگ اوگادن جنگ مرزی جنوب آفریقا جنگ شوروی در افغانستان جنگ خلیج فارس جنگ اول قره‌باغ جنگ ترانس‌نیستریا جنگ داخلی گرجستان جنگ داخلی تاجیکستان جنگ نخست چچن جنگ داغستان
سده بیست و یکم	جنگ دوم چچن جنگ اوستیای جنوبی ۲۰۰۸ مداخله نظامی روسیه در اوکراین الحاق کریمه به فدراسیون روسیه جنگ در دونباس حمله ۲۰۲۲ روسیه به اوکراین مداخله روسیه در جنگ داخلی سوریه Western Libyan campaign جنگ ناگورنو قره‌باغ (۲۰۲۰)
تاریخ نظامی روسیه انقلاب روسیه جنگ سرد منطقه نفوذ