ساوه
| ساوه | |
|---|---|
    .jpg)  از بالا: مسجد جامع ساوه، مناره مسجد جامع ساوه، گنبد چهارسوق، امامزاده سید اسحاق، امامزاده سید هارون، میدان شهرداری ساوه. | |
| کشور |  ایران |
| استان | مرکزی |
| شهرستان | ساوه |
| بخش | مرکزی |
| مردم | |
| جمعیت | ۲۲۰٬۷۶۲ نفر[۱] |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | مهدی صفاخلج (سرپرست)[۲] |
| ره‌آورد | انار - طالبی |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۸۶ |
| وبگاه | |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۵۷ ب، و، هـ |
  ساوه روی نقشه ایران
۳۵°۰۱′شمالی ۵۰°۱۳′شرقی / ۳۵٫۰۱°شمالی ۵۰٫۲۲°شرقی | |
ساوه از شهرهای استان مرکزی و مرکز شهرستان ساوه، در کشور ایران است. جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۵ برابر با ۲۲۰٬۷۶۲ نفر است. ساوه یکی از شهرها و مناطق باستانی بازمانده از دوره ساسانی است که در اواخر آن دوره و در اوایل دوره اسلامی یعنی سال ۲۲ هجری، جزو ایالت جبال یا همان عراق عجم بوده است.[۳]
ساوه از شمال به شهرستان زرندیه و استان قزوین، از جنوب به شهرستان تفرش، از جنوب‌شرق به استان قم، از شرق به استان تهران و قم و از غرب و جنوب غربی به استان همدان و شهرستان کمیجان محدود می‌گردد.[۴]
نامگذاری
[ویرایش]- گروهی نام آن را مأخوذ از واژه اوستایی «سَوا» Sava یا واژه پهلوی «سَوَکا» Savaka دانسته‌اند.[۳]
- ساوه بر وزن کاوه، از نام پهلوانی تورانی به نام «ساوه‌شاه» گرفته شده است.[۵]
- ساوه تغییریافته واژه سه‌آبه به معنای مکانی با سه رودخانه خوانده شده است.[۶]
- ساوه در زبان فارسی به معنای خرده‌طلا است،[۶] نام بخش‌هایی مانند زرند، گواه کاربرد این معنی برای منطقه ساوه است.
- نام شهری است نامدار در عراق عجم، گویند دریاچه‌ای در آن جا بود که هر سال یک کس را در آن غرق می‌کردند تا از سیلاب ایمن بمانند و در شب ولادت پیامبر اسلام آن دریاچه خشک شد.[۷]
پیشینه تاریخی
[ویرایش]
ساوه یکی از شهرها و مناطق باستانی بازمانده از دوره ساسانی است.[۸] این شهر در دوران گذشته در برخورد کلان‌ترین راه‌های کاروانی میان ری باستان، همدان، اصفهان، قزوین، زنجان، قم و کاشان قرار داشته و در روزگار پارتیان یکی از خانمان‌های مهم میان راهی بوده[۹] و در سدهٔ ۷ (پیش از میلاد) یکی از دژها و خانمان‌های سرزمین ماد به‌شمار می‌رفته و زیست همگانی در این بخش از ایران از پیشینه و دیرینگی بسیار برخوردار است و از دید زمین‌شناسی از آن دوران سوم و چهارم زمین‌شناسی می‌باشد.[۹] ساوه نخست از توابع میدان بوده و بعد بخشی از ری بزرگ شده و به سبب نزدیکی با میانه‌های نیرومند برخی دودمان و پادشاهان بر ایران گذشته از این که همواره از ارزش ویژه‌ای برخوردار بوده دارائی و چمنزارهای آن نیز از دیرباز جای توجه دودمان‌ها بوده و روی همین پایه فرمانروایان آن اغلب از میان دولتمردان بنام برگزیده شده‌اند بعد از ساسانیان حکومت سامانیان و آل‌بویه و سپس سلجوقی بر این سرزمین دست داشتند.[۳]
ساوه در جریان حمله مغول در قرن هفتم هجری صدمه و آسیب فراوان دید، مغولان شهر را ویران کردند و ساکنان آن را از دم تیغ گذراندند.[۸] کتابخانه‌های بزرگ و موزه‌های ساوه طعمه حریق شد وکتاب‌ها و ابزار دانشی کتابخانه و دانشوران نابود شدند.
حمدالله مستوفی در مورد ساوه این‌گونه نوشته:در اول در آن زمین بحریه (دریاچه) بوده و در شب ولادت رسول اکرم آب آن به زمین فرو شد و آن از مشروبات بوده است و بر آن زمین شهری ساختند. بانی آن معلوم نیست و در حمله مغول‌ها باروی آن دچار خرابی شد و خواجه ظهیرالدین علی بن ملک شرف‌الدین ساوجی آن را عمارت نمود. هوایش به گرمی مایل است و آبش از رودخانه مزدقان و قنوات مشروب می‌شود.[۳]
ساوه از دیر باز محل برخوردهای نظامی ایران بوده در دوره مغول نیز گذرگاه جهانگردان بیگانه شد مارکوپولو و نیزی و بسیاری از پیامبران و مبلغان آئینی، بازرگانان، و ایلچیان در گزارش‌ها و نوشته‌های خود از ساوه یاد کرده‌اند. پی آمد حمله مغول کاهش شدید مردم ساوه بوده که کاهش زیاد ماندگاران روستایی و ویران شدن دستگاه‌های آبیاری موجب افت شدید کشاورزی در سرزمین ساوه شد. در دوره صفویه که آئین شیعه آئین رسمی کشور شد منطقه ساوه در دوره یاد شده جزو زمینگاه علی شکر بود در سال ۹۰۸ با چیرگی صفویه بر پادشاه مراد عثمانی همدان که والی‌نشین زمینگاه یاد شده بود بدست قزلباش‌ها افتاد. در روزگار صفویه مردم ساوه از تیره‌های گوناگون بودند و زبان و آداب و روسوم آنان نیز طبعاً با هم فرق داشت؛ ولی بیشتر مردم از همان گذشته پارسی‌زبان با گویش محلی بودند تا به امروز هم ادامه دارد.
قحطی بزرگ ساوه در سال ۱۲۸۸ قمری/۱۸۷۱ تا ۱۸۷۲ میلادی/۱۲۵۰ خورشیدی شامل بی‌آبی، گرانی شدید، و حتی آدمخواری شد.[۱۰]
دوران قاجار
[ویرایش]براساس رساله و دست‌نوشته‌ای که در کتابخانه مجلس شورای اسلامی ایران وجود دارد اوضاع شهر ساوه در دوران قاجار این‌گونه تفسیر شده است: نویسنده از قتل‌عام مردم ساوه و ویرانی بناها و آثار پس‌از حمله چنگیزخان مغول یاد کرده است که بعدها توسط صفویان بازسازی شده است، وی ساوه را محل زرادخانه (قورخانه) سلطنتی صفویه دانسته است، براساس این نسخه خطی ساوه به‌دلیل تصمیمات حاکمان و پادشاهی قاجار رو به نابودی رفته، به‌طوری که راه قافله‌ها و کاروان‌ها را به‌سمت ساوه ممنوع و فروش انار این شهر را قدغن کرده بودند و به اسم سمنان، کاشان و اردستان می‌فروختند، بر‌خلاف گذشته صد و پنجاه سال از ساوه فردی به دستگاه حکومتی نمی‌توانسته راه یابد. مساحت کلی ساوه چهل فرسخ که چهار طایفه بزرگ به نام‌های خلج، بیگدلی، بیات و شاهسون داشته است.[۱۱]
جغرافیا
[ویرایش]موقعیت جغرافیایی
[ویرایش]
|
قم | مامونیه | رازقان |
|
| قم | 
|
نوبران | ||
 ساوه 
| ||||
| ||||
| سلفچگان | تفرش | کمیجان |
اقلیم
[ویرایش]میانگین دمای سالانه ۱۸٫۲ درجه سلسیوس بوده است. میزان بارندگی کم و حدود ۲۱۶ میلی‌متر در سال می‌باشد و بیشتر بارش به صورت باران است.[۱۲] در تقسیم‌بندی اقلیمی شهرستان ساوه دارای اقلیم نیمه خشک با تابستان‌های گرم و زمستان‌های کمی سرد نامگذاری شده است.[۱۳] متوسط رطوبت شهر ساوه ۳۹٪ می‌باشد که ماه‌های دی با میانگین ۵۸٪ مرطوبترین ماه و ماه تیر و مرداد با میانگین ۲۶ درصد خشکترین ماه سال می‌باشد. باد غالب ساوه شمالی و شمال غرب (۳۶۰ درجه) می‌باشد و بیشترین سرعت باد وزیده شده به میزان ۹۰کیلومتر در ساعت در ماه فروردین ۱۳۷۲ گزارش شده است. اقلیم ساوه براساس طبقه‌بندی دمارتن خشک و طبقه‌بندی آمبرژه معتدل می‌باشد.[۱۴]
|
میانگین دما و بارش برای ساوه
منبع: سازمان هواشناسی کشور[۱۵]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
زمین لرزه
[ویرایش]
ساوه از نظر مطالعات زلزله در محدوده محدوده زلزله خیزی بالا قرار دارد.[۱۶] وجود گسل هندس در ۱۸ کیلومتری جنوب شهر در لرزه خیزی این منطقه تأثیر بسیاری دارد.[۱۷]
مردم‌شناسی
[ویرایش]جمعیت
[ویرایش]جمعیت شهر ساوه در سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ برابر ۲۲۰٬۷۶۲ نفر که شامل ۱۱۲٬۷۴۲ مرد، ۱۰۸٬۰۲۰ زن و ۶۷٬۲۳۰ خانوار بوده است.[۱] جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۰ شمسی ۲۰۰٬۴۸۱ نفر و در سال ۱۳۸۵ برابر با ۱۷۹٬۰۰۹ نفر بوده است.[۱۸]
زبان
[ویرایش]زبان مردم بومی ساوه ترکی با لهجه شاهسونی و فارسی است.[۱۹][۲۰][۲۱][۲۲]
اتباع خارجی
[ویرایش]شهر ساوه به دلیل جاذبه‌های صنعتی و کشاورزی و نزدیکی به پایتخت ایران یکی از مناطق جذب اتباع خارجی به‌ویژه مهاجران کشور افغانستان است، به‌طوری بیش از ۲۰ هزار افغانستانی در شهرستان و شهر ساوه زندگی می‌کنند و در شغل‌های سخت مشغول به‌کار هستند.[۲۳]
همچنین در نزدیکی این شهر اردوگاه پناهندگان افغانستانی موسوم به مهمان‌شهر شهید ناصری وجود دارد که تاریخ ساخت آن به سال ۱۳۶۷ برمی‌گردد و بر اساس آمار رسمی فروردین ماه ۱۳۹۱، ۴۹۷۴ نفر پناهنده دارد.[۲۴][۲۵]
ساختار شهری
[ویرایش]زیرساخت‌ها
[ویرایش]در سال ۱۳۲۸ کارخانه برق ساوه با مشارکت عده‌ای سهام‌دار و به صورت خصوصی با خرید دو موتور مولد برق شروع به ساخت و در سال ۱۳۲۹ به بهره‌برداری رسید و سپس در سال ۱۳۴۱ نوسازی و گسترش یافت.[۲۶] در حال حاضر تعداد کل مشترکین برق ساوه و غرق‌آباد ۱۱۷٬۲۴۴ است.[۲۷]
شبکه لوله‌کشی آب شهری در ساوه در سال ۱۳۴۲ آغاز و در سال ۱۳۴۳ مورد بهره‌برداری رسیده است[۲۸] و هم‌اکنون در حدود ۵۰٬۰۰۰ مشترک آب دارد، همچنین یک تصفیه‌خانه با ظرفیت تصفیه ۳۴ هزار متر مکعب فاضلاب در شبانه‌روز برای دویست هزار نفر در حال ساخت می‌باشد.[۲۹]
شهر ساوه دارای ۹۵٬۱۲۸ مشترک خط ثابت تلفن (ضریب نفوذ ۳۶٫۷۲٪)، ۲۰۶٬۱۹۰ مشترک تلفن همراه (ضریب نفوذ ۸۰٪) و ۵٬۹۰۰ مشترک اینترنت پرسرعت (ADSL) می‌باشد.[۳۰] همچنین گازرسانی به این شهر از سال ۱۳۶۵ آغاز و در سال ۱۳۶۷ مورد بهره‌برداری قرار گرفته است، که هم‌اکنون دارای ۵۰۰ کیلومتر شبکه‌گذاری و ۳۶٬۰۰۰ انشعاب نصب شده است.[۳۱]
شهرداری
[ویرایش]
سابقه ایجاد شهرداری در ساوه طبق مدارک مستند به سال ۱۳۳۶ بازمی‌گردد، اما گفته‌ها حاکی از این است که در سال ۱۳۲۰ در این شهر بلدیه یا شهرداری وجود داشته است.[۳۲]
فضای سبز شهری
[ویرایش]سرانه فضای سبز شهر ساوه برای هر نفر حدود ۱۳ متر مربع است. وسعت فضای سبز ۲٬۶۷۵٬۰۰۰ متر مربع شامل ۶۱ پارک محله‌ای، ۱۳ پارک اصلی و سایر فضاهای سبز است. میانگین سرانه فضای سبز این شهر با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقلیمی از میانگین کشوری بیشتر است.[۳۳]
- پارک طالقانی (پارک شهر)
- پارک ولیعصر
- پارک جنگلی
اقتصاد و صنعت
[ویرایش]شهر صنعتی کاوه در ۱۰ کیلومتری شهر ساوه، بزرگ‌ترین شهرک صنعتی کشور و یکی از قطب‌های مهم صنعت در ایران به حساب می‌آید. شهر صنعتی کاوه در سال ۱۳۵۲ در شمال شرقی شهر ساوه ایجاد شده است که هم‌اکنون در مساحتی بالغ بر ۳۰۰۰ هکتار و با بیش از ۶۰۰ واحد کارخانه تولیدی مشغول به فعالیت است.[۳۴]
ترابری
[ویرایش]- مسیرهای ارتباطی
آزادراه ۵ (ساوه - تهران)- آزادراه ۵ - (ساوه - سلفچگان - اراک)
آزادراه ۶ (ساوه-همدان)
جاده ۶۵ (ساوه - تهران)- جاده ۶۵
(ساوه - اراک) 
(ساوه - قم) 
جاده ۴۸ (ساوه - همدان)
جاده ۴۹ (ساوه - قزوین - رشت - آستارا)
فاصلهٔ شهر ساوه با برخی از مناطق پر رفت‌وآمد:[۳۵][۳۶]
| شهر مقصد | فاصله (کیلومتر) |
|---|---|
| اراک | ۱۵۲ |
| اصفهان | ۳۱۲ |
| تهران | ۱۱۲ |
| قم | ۷۰ |
| همدان | ۲۰۰ |
- پایانه مسافربری
پایانه مسافربری بین شهری ساوه در ورودی شهر ساوه قرار دارد. در این پایانه خطوط مختلف تاکسی، مینی‌بوس و اتوبوس قرار دارند. بیشترین میزان حمل و نقل مسافرین، بین این پایانه و پایانه مسافربری غرب تهران انجام می‌گیرد.
- راه‌آهن
ایستگاه راه‌آهن ساوه که در مسیر خط راه‌آهن تهران-همدان و در ۱۰ کیلومتری شهر ساوه قرار دارد در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۶ افتتاح شد[۳۷] اما مسافرگیری این ایستگاه در مهر ۱۳۹۷ در مسیر راه‌آهن همدان-مشهد آغاز شد.[۳۸]
- تاکسیرانی
شهر ساوه در سال ۱۳۹۱ دارای ۸۰۰ دستگاه تاکسی بوده است که روزانه ۹۰ هزار مسافر را در ۱۸ مسیر جابه‌جا کرده است.[۳۹]
- اتوبوس‌رانی
سازمان اتوبوس‌رانی ساوه در سال ۱۳۷۷ با تصویب در وزارت کشور تأسیس شده و به صورت رسمی در ۱ فروردین ۱۳۷۹ آغاز به کار کرده است.[۴۰] اتوبوس‌رانی ساوه دارای ۲۰ خط[۴۱] و ۸۴ اتوبوس فعال است که روزانه ۸۰ هزار مسافر را جابه‌جا می‌کند.[۴۲]
خدمات عمومی
[ویرایش]- مراکز درمانی
- بیمارستان شهید مدرس
- بیمارستان شهید چمران
- بیمارستان فاطمه زهرا
- بیمارستان زنان و زایمان ۱۷ شهریور
- آتش‌نشانی[۴۳]
آموزش
[ویرایش]- آموزش عالی
ساوه دارای ۱۲ مرکز آموزش عالی می‌باشد که دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه در ۲۵ بهمن[۴۴]۱۳۶۶ و دانشگاه پیام نور واحد ساوه در ۱۳۶۹ تأسیس شده است و مجموعاً دارای ۱۸ هزار دانشجو می‌باشند.[۴۵]
- دانشکده علوم پزشکی ساوه
- مؤسسه آموزش عالی انرژی ساوه
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه
- دانشگاه پیام نور واحد ساوه
- مؤسسه آموزش عالی رضویه ساوه
- مؤسسه آموزش عالی دانشستان ساوه
- مؤسسه آموزش عالی فن و دانش ساوه
- مؤسسه آموزش عالی فخر رازی ساوه
- مؤسسه آموزش عالی ناصر خسرو ساوه
- دانشکده غیرانتفاعی اصول الدین ساوه
- دانشکده فنی‌وحرفه‌ای پسران ساوه
- مرکز آموزش عالی علمی کابردی جهاد دانشگاهی ساوه
- مرکز آموزش علمی کاربردی شهرداری ساوه
- مرکز آموزش علمی کاربردی بهزیستی ساوه
- مرکز آموزش علمی کاربردی گروه صنعتی صفا
- آموزشکده سما واحد ساوه
- مدارس علوم دینی
- حوزه علمیه ولیعصر
- حوزه علمیه امام صادق
- حوزه علمیه زنان فاطمه الزهرا
جاذبه‌های گردشگری، تاریخی و مذهبی و رهاورد
[ویرایش]- تاریخی
نظر به اینکه ساوه یکی از شهرستان‌های باستانی ایران زمین است لذا آثار باستانی آن نسبتاً زیاد می‌بوده تا اینکه در حمله مغول و بعد به دست سپاهیان تیمور لنگ اکثر آن‌ها منهدم گردید.
- بازار ساوه - قدمت تاریخی دوره صفویه
- مسجد جامع ساوه - قدمت تاریخی دوره سلجوقی
- مناره مسجد جامع - قدمت تاریخی ۵۰۴ ه.ق
- مناره مسجد میدان - سدهٔ ۵ ه.ق
- مسجد سرخ یا انقلاب - قدمت تاریخی ۴۵۳ ه.ق
- مسجد بازار ساوه - قدمت تاریخی دوره زندیه
- کوشک عمارت حاکم- قدمت دوره تیموری و معماری ایلخانی و صفویه
- گنبد چهارسوق - قدمت تاریخی دوره صفویه
- قلعه دختر یا قیزقلعه - قدمت تاریخی دوران ساسانیان
- امامزاده سید اسحاق - (از نوادگان موسی کاظم- با سه واسطه) - قدمت تاریخی ۶۷۶ ه. ق[۴۶]
- مذهبی
- امامزاده سید ابو رضا
- امامزاده عبدالله ابن موسی الکاظم
- امامزاده اسحاق ابن موسی الکاظم
- امامزاده سید حسین ابن موسی الکاظم
- امامزاده سید بشیر ابن موسی الکاظم
- امامزاده سید علی‌اصغر
- مراکز تفریحی
- مجتمع تفریحی امام خمینی (بلوار تختی)
- بام ساوه (شهرک فجر)
- بوستان خانواده (بلوار مطهری)
- پارک بسیج (بلوار مطهری ساوجی)
- پارک شهر (بلوار طالقانی)
- پارک جنگلی
- بوستان فدک
- ره‌آوردها
- هتل‌ها
- هتل بین‌المللی کاوه
- هتل صدرا
- هتل آزادی
- جشنواره ملی انار
نخستین دوره جشنواره ملی انار ساوه در آبان ۱۴۰۱ در مسجد جامع ساوه برگزار شد،[۴۹] این رویداد همزمان با برگزاری دومین دوره آن در سال ۱۴۰۲ با شماره ۲۰۱۲۷۵۰ در فهرست رویدادهای گردشگری ایران به ثبت رسید[۵۰]
رسانه‌ها
[ویرایش]- نشریه‌ها
از جمله نشریات محلی ساوه می‌توان به دو هفته‌نامه پیام اندیشه، گل‌های ساوه، آرمان جوان، یاقوت سرخ، صبح ساوه، سیمانگار و ماه‌نامه‌های عهد جاوید و سیمای ساوه اشاره نمود.[۵۱] همچنین دو هفته‌نامه مدینه گفتگو یکی از نشریات شهرستان ساوه و استان مرکزی بود که در تیر ماه ۱۳۸۹ توقیف شده است.[۵۲][۵۳]
فرهنگ بومی
[ویرایش]- صنایع دستی
هنر صنایع دستی در شهر ساوه دارای قدمت زیادی است. وجود تکه‌های سفالینه کشف شده در اطراف تپه باستانی آوه شاهدی بر این مدعاست. همچنین گلیم ساوه یکی از آثار مشهور کشور است که از دوره صفوی در این شهر رواج داشته است.
- سفالگری
در زمان سلجوقیان، ساوه یکی از مراکز مهم سفالگری بود که هر چند نمی‌توانست با ‹‹ری›› در این زمینه رقابت کند ولی به هر طریق از اهمیت فراوانی برخوردار بود. پس از حمله مغول، ‹‹ری›› از فعالیت بازایستاد لکن ساوه همچنان به خلق آثار گران‌بهایی در این زمینه ادامه داد. نمونه‌های زیبایی از سفالینه‌های ساوه‌ای در حفاریهای تپه‌های تاریخی ‹‹ آوه›› به دست آمده که در ‹‹ موزه ایران باستان›› نگاهداری می‌شود.[۵۴]
- گلیم بافی
در گلیم ساوه استفاده از رنگ‌های مناسب و طرح‌های زیبا دیده می‌شود و این امر گلیم ساوه را در سطح استان مطرح ساخته است. روستای «نورعلی بیگ» در بخش مرکزی شهرستان ساوه از جمله روستاهایی است که بافت گلیم در آن مشهود است. از انواع گلیم‌ها، خورجین، گاله یا به اصطلاح ساوه‌ای‌ها «گووالا» و غیره تهیه می‌شود. گاله اغلب در کودکشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. «سفره آرد» یا به قول محلی‌ها «اون سفرا» از دیگر دست‌بافت‌های مردم این دیار است. سفره آرد گلیمی ظریف از نخ پنبه است و معمولاً در نان‌پزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.[۵۵]
- قالی بافی
- رودوزی‌های سنتی
- منبت
- قلمزنی
- غذاها و شیرینی‌ها
از جمله شیرینی‌های سنتی شهر ساوه می‌توان به نان قندی و روح‌افزا اشاره کرد.[۵۶]
اماکن
[ویرایش]- موزه‌ها
موزه مردم‌شناسی چهارسوق که از آثار به جای مانده دوران صفویه است در تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۸۶ به مناسب روز جهانی صنایع دستی به عنوان موزه مردم‌شناسی شهرستان ساوه مورد بهره‌برداری قرار گرفته است، در این موزه اشیای همچون کتب خطی و دست‌نویس، انواع قفل‌های قدیمی، ظروف مسی و سفالی، سکه و اسناد خطی، سنگ قبرهایی مربوط به دوره قاجار به نمایش درآمده است.[۵۷][۵۸]
- سینما
در تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ سینما شهر ساوه در سالن سلمان ساوجی که متعلق به اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی ساوه می‌باشد با اکران فیلم محمد رسول‌الله افتتاح شده است، پیش از این در سال ۱۳۷۴ سینما هلال احمر و پس از آن سینمایی که سابقاً در محل فعلی سالن چمران ارشاد ساوه وجود داشته فعالیت آن متوقف شده بود.[۵۹] ظرفیت این سینما ۴۲۰ نفر است.[۶۰]
- کتابخانه‌ها
- کتابخانه هاشمی‌نژاد
- کتابخانه سلمان ساوجی
- کتابخانه علامه عسگری
- کتابخانه ولیعصر
ورزش
[ویرایش]
شهر ساوه در دوره‌های مختلف تیم‌های ورزشی مانند باشگاه‌های باشگاه فوتسال شن‌سا ساوه و باشگاه فوتسال شهرداری ساوه[۶۱] در لیگ برتر فوتسال ایران داشته است. باشگاه شن‌سا ساوه قهرمان نخستین دوره جام باشگاه‌های آسیا در سال ۱۳۸۴،[۶۲] مسابقات بین‌المللی پرتغال موسوم به جام جهانی کوچک در سال ۱۳۸۶[۶۳] و قهرمان لیگ برتر فوتسال ایران در سال ۱۳۸۵ شده است.[۶۴] همچنین باشگاه فوتبال شهر صنعتی کاوه که وابسته به شهر صنعتی کاوه در نزدیکی ساوه است در لیگ دسته اول ایران به عنوان نماینده شهر تهران شرکت می‌کند.[۶۵][۶۶]
در حال حاضر باشگاه فوتسال سن‌ایچ در لیگ برتر فوتسال ایران و باشگاه فوتبال خوشه طلایی ساوه در لیگ آزادگان حضور دارند.
- مجموعه‌های ورزشی
- مجموعه ورزشی چمران
- مجموعه ورزشی هلال احمر
- مجموعه ورزشی تختی
- مجموعه ورزشی کوثر
- سالن فجر ساوه
- باشگاه تیراندازی شهرداری ساوه[۶۷]
نگارخانه
[ویرایش]-
قدیمی‌ترین عکس از مسجد جامع ساوه -
نقاشی مسجد جامع ساوه اثر ژان دیولافوا - ۱۸۸۱ -
نقاشی مناره مسجد جامع ساوه اثر ژان دیولافوا - ۱۸۸۱ -
نمایی از ورودی خیابان اکباتان (امام) از میدان مجسمه (شهدا) ساوه - سال ۱۳۴۱ -
قلعه دختر ساوه -
حیاط شرقی امامزاده سید اسحاق ساوه -
سایت مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی ساوه -
میدان آزادی ساوه
پانویس
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
- ↑ «سرپرست جدید شهرداری ساوه انتخاب شد». ایسنا. ۱۴ آذر ۱۴۰۲.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ «پیشینه». وبگاه شهرداری ساوه. دریافت‌شده در ۱۹ ژانویه. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «موقعیت جغرافیایی ساوه». پورتال شهرداری. پارامتر
|پیوند=ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک) - ↑ مهرالزمان نوبان (۱۳۷۶)، نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان، تهران: انتشارات ما، ص. ۲۹۰، شابک ۹۶۴-۶۴۹۷-۰۰-۴
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ «وجه تسمیه نام ساوه». پورتال شهرداری. دریافت‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ لغت‌نامه دهخدا
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ «آشنایی با استان مرکزی». همشهری آنلاین. ۱۳ مرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ «مرکز بازرگانی خارجی استان مرکزی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱ ژوئیه ۲۰۰۹.
- ↑ http://www.cgie.org.ir/fa/news/141839
- ↑ «رساله در تاریخ ساوه در دورهٔ قاجاریه/ از مؤلفی ناشناخته؛ به کوشش یوسف بیگ‌باباپور». وبگاه کتابخانه مجلس شورای اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «شهرستان ساوه». پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه هنری استان مرکزی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ «شهرستان ساوه». اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ «آب و هوای شهرهای استان مرکزی». اداره کل هواشناسی استان مرکزی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۰ مهر ۱۳۹۱.
- ↑ «آمار و اطلاعات ایستگاه‌های هواشناسی کشور- ساوه». سازمان هواشناسی کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ «تدوین سند مقاومت ساختمانی برای شهرهای استان مرکزی ضروری است». صدای اراک. ۲۶ دی ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ %D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA. %D8%B4%D8%B1%D8%AD. %DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84. %D8%8C. %D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87.html «گزارش ملی تحقیقات زلزله کشور» مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). کمیته زلزله شورای پژوهشهای علمی کشور. فروردین ۱۳۷۵. دریافت‌شده در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲.[پیوند مرده] - ↑ «شهرستان ساوه». وبگاه دادگستری کل استان مرکزی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ شهرستان ساوه بایگانی‌شده در ۱۹ فوریه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine وبگاه صدا و سیمای استان مرکزی
- ↑ معرفی استان مرکزی بایگانی‌شده در ۶ مه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine وبگاه حوزه هنری استان مرکزی
- ↑ زبان و گویش مردم استان مرکزی بایگانی‌شده در ۲ آوریل ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine اطلس فرهنگی ایران
- ↑ «زبان رسمی مردم :شهرستان ساوه - شهرستان زرندیه ( زرند ) استان مرکزی». رادیو ساوه.
- ↑ «وجود ۲۰ هزار افغانی در ساوه؛ فرصت یا تهدید». ایسنا. ۴ مرداد ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «افغانستان کوچک در سرزمین یاقوت‌های سرخ». همشهری آنلاین. ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «سکونت ۵ هزار پناهنده و افاغنه در اردوگاه ساوه». پایگاه خبری - تحلیلی قدس آنلاین. ۱ بهمن ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ نعمتی، احمد (۱۳۸۳). ساوه شهر باستانی. انشارات اعلاء. ص. ۲۵۴–۲۵۸. شابک ۵-۰-۹۵۴۲۲-۹-۶۴.
- ↑ «احداث بیش از ۳۳ کیلومتر شبکه برق در شهرستان ساوه و غرق‌آباد». ایسنا. ۲۱ آبان ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ نعمتی، احمد (۱۳۸۳). ساوه شهر باستانی. انشارات اعلاء. ص. ۱۹۶. شابک ۵-۰-۹۵۴۲۲-۹-۶۴.
- ↑ «حفر و تجهیز ۹ حلقه چاه آب طی ۶ ماهه نخست سال جاری». خبرگزاری فارس. ۱۲ آبان ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «نزدیک به ۸۰ درصد مردم ساوه تلفن همراه دارند». ایسنا. ۷ بهمن ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۳۰ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «اداره گاز ناحیه ساوه». وبگاه شرکت گاز استان مرکزی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۳۰ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «تاریخچه شهرداری ساوه». شهرداری ساوه. دریافت‌شده در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ «مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری ساوه: افزایش سرانه فضای سبز از اولویت‌های کاری این مجموعه است». وبگاه خبرگزاری دانشجویان ایران. ۱۲ اسفند ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۵ بهمن ۱۳۹۲.
- ↑ «شهر صنعتی کاوه». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۰.
- ↑ «دربارهٔ شهر ساوه». وبگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «فاصله مرکز شهرستان اراک تا شهرستان‌های تابعه». پایگاه اطلاع‌رسانی شهرهای استان مرکزی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ فاز اول ایستگاه راه‌آهن ساوه افتتاح شد ایسنا
- ↑ مسافرگیری قطار ساوه - مشهد آغاز شد ایرنا
- ↑ «مدیرعامل سازمان تاکسیرانی ساوه تغییر کرد». ایسنا. ۳ دی ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «۳۰ دستگاه اتوبوس به ناوگان حمل ونقل درون‌شهری ساوه اضافه شد». وبگاه روزنامه مردم‌سالاری. ۱۱ مرداد ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ ۶ دستگاه اتوبوس به ناوگان شهری ساوه اضافه شد ایسنا
- ↑ «روزانه بیش از 80 هزار مسافر توسط اتوبوس‌های درون‌شهری ساوه جابجا می‌شوند». ایسنا. ۸ خرداد ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ NFSI، آتش‌نشانی ساوه -اخبار حوادث و آموزش - امداد و نجات. «آتش‌نشانی ساوه -اخبار حوادث و آموزش - امداد و نجات NFSI». www.saveh125.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۱۲-۱۵.
- ↑ «تاریخچه دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه». وبگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ آوریل ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «موقعیت اجتماعی». وبگاه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان ساوه. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ اقتباس از نشریه سیمای طلایی ساوه تک شماره ۱۳۸۱ و چاپ شده در نقشه راهنمای شهر ساوه چاپ مؤسسه جغرافیائی و کارتو گرافی سحاب
- ↑ «ارزآوری 14 میلیون یورویی انار ساوه». ایسنا. ۱۰ آذر ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ ««طالبی ساوه» به نام این شهر، به کام دیگران». ایسنا. ۳۰ خرداد ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ اولین جشنواره انار ساوه خبرگزاری مهر
- ↑ .دومین نمایشگاه ملی انار در ساوه آغاز بکار کرد ایسنا
- ↑ «نشریات». اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان ساوه. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۲.
- ↑ «یک نشریه توقیف شد و سه نشریه تذکر گرفتند». دویچه وله. ۷ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱.
- ↑ «هفته‌نامه "مدینه گفتگو " استان مرکزی توقیف شد». مرکزی دیلی. ۱۵ تیر ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱.[پیوند مرده]
- ↑ «سفالگری در ساوه | محمدعلی احمدیان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۱۲.
- ↑ اطلاعات گردشگری ایران | صنایع دستی استان مرکزی
- ↑ رحم‌دل (۱۳۸۳). سیمای میراث فرهنگی استان مرکزی. ص. ۹۰.
- ↑ «گنبد چهار سوق ساوه جلوه‌ای از هنر معماری و زیبایی ایرانیان». باشگاه خبرنگاران. ۱۱ فروردین ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «آشنایی با موزهٔ چهار سوق ساوه». وبگاه موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران. ۱۶ تیر ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۴.[پیوند مرده]
- ↑ «پس از ۲۰ سال درب‌های سینمای ساوه به روی مردم گشوده شد». ایسنا. ۳۱ شهریور ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۶.
- ↑ ظرفیت سینمایی استان مرکزی ۲۲۵۵ صندلی است/مجتمع‌های سینمایی موفق‌ترند ایسنا
- ↑ «شهرداری ساوه به لیگ برتر فوتسال ایران صعود کرد». ورزش ۳. ۱۸ اسفند ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱.
- ↑ «تیم فوتسال شن‌سا قهرمان جام باشگاه‌های آسیا شد». فارس نیوز. ۱۲ اسفند ۱۳۸۴. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱.
- ↑ «شن سا قهرمان جام جهانی کوچک شد». فارس نیوز. ۱۸ تیر ۱۳۸۶. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱.
- ↑ «تیم فوتسال شن‌سا باز هم پیروز شد». فارس نیوز. ۴ اسفند ۱۳۸۵. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱.
- ↑ «پرسپولیس به سختی از سد تیم گمنام شهر صنعتی کاوه گذشت / کاوه قدر دفاع بی‌آزار پرسپولیس را ندانست». مهر نیوز. ۶ دی ۱۳۸۵. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱.[پیوند مرده]
- ↑ «فرهاد کاظمی سرمربی کاوه تهران شد». وبگاه گل. ۱۱ فوریه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱.
- ↑ «برای اولین بار در استان مرکزی؛ دوره مربیگری تیراندازی اهداف پروازی در ساوه برگزار شد». ایسنا. ۲۹ آذر ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۴.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
| مرکز |   | |
|---|---|---|
| شهرستان‌ها | ||
| شهرها | ||
| جای‌های دیدنی | آتشکده آتشکوه • آتشکده خورهه • بازار اراک • پل دوآب • گلخانه‌های محلات • سرچشمه محلات • حمام چهارفصل • حمام لکان • خانه سید روح‌الله خمینی • روستای هزاوه • سد پانزده خرداد • غار آزادخان • غار چال‌نخجیر • کاروانسرای دودهک • مدرسه سپهدار • مسجد شش‌ناو • یخچال مهدی‌آباد • مسجد جامع ساوه • آب گرم محلات • تالاب میقان • مسجد سرخ • مسجد جامع نراق • عمارت امیر مفخم بختیاری • آب‌انبار بلور • قلعه سالار محتشم • پیست اسکی شازند • یخچال نیم‌ور • خانه معتمدالایاله • خانه میرزا هدایت‌الله وزیردفتری • خانه عبدالعظیم قریب • بازار نراق • بقعه پیر مرادآباد | |