علی بهبهانی
علی بهبهانی | |
|---|---|
 علی بهبهانی | |
| زادهٔ | ۱۳۰۲ ه.ق |
| درگذشت | ۱۳۹۵ ه.ق
1354 ه.ش |
| آرامگاه | اهواز |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات | حوزوی |
| آثار | القواعد الکلیه مما یبتنی علیه کثیر من معضلات مسایل الفقه و الاصول ، مصباح الهدایة فی اثبات الولایه ، بدائع الأصول ، مقالات حول مباحث الألفاظ ، الاشتقاق |
| پدر | سید محمد بن سید علی |
میر سید علی بهبهانی بن میر سید محمد موسوی بهبهانی (زادهٔ ۱۳۰۲ ه.ق – درگذشتهٔ ۱۳۹۵ ه.ق) علامه، ادیب، متکلم، فقیه جامع الشرایط و مرجع تقلید بود. نیاکان وی از دهدشت به بهبهان آمده، در آنجا اقامت کردند و قبر جد او آقامیر دهدشتی[۱] در دهدشت، از قبرهای مورد زیارت است.[۲]
تحصیلات
[ویرایش]سید علی، دروس مقدماتی را در بهبهان، نزد میرزا محمدحسن بهبهانی، عبدالرسول بهبهانی، سید محمد ناظم الشریعه بهبهانی و علمای دیگر بهبهان فراگرفت.[۳]
سفرها
[ویرایش]اواخر سال ۱۳۲۲ ق برای ادامه تحصیل عازم نجف شد. در آن هنگام، مجتهد متجزّی بود که این اصطلاح در علوم حوزوی بدین معناست که قدرت تجزیه و تحلیل علوم فقه را داشت و خودش از خودش میتوانست تقلید کند ولی عوام از او نمی‌توانستند تقلید کنن. وی در نجف در درس آخوند خراسانی و سید محمد کاظم یزدی و سید محسن کوه‌کمری شرکت کرد و سطح عالی فقه و اصول را فراگرفت و مرجع تقلید شد. در سال ۱۳۲۸ قمری به بهبهان برگشت و به تدریس پرداخت و سال بعد عازم عتبات عالیات شد. به علت بیماری یک سال بیش‌تر در عراق نماند و به شهر بهبهان برگشت. وی ۷ سال در حوزه علمیّه بهبهان، به تدریس پرداخت و در سال ۱۳۳۸ قمری برای سومین بار عازم نجف شد. وی همراه خانواده به سوی عراق حرکت کرد. بیماری همسرش در راه، سبب شد تا مدتی در رامهرمز بماند و برخی از مردم رامهرمز از او خواستند تا در شهرستان اقامت کند. بهبهانی ۲۳ سال (۱۳۳۹–۱۳۶۲ قمری) در رامهرمز ماند و بیش‌تر مردم رامهرمز از وی تقلید می‌کردند. او به علت مدت زمان سکونت در رامهرمز، به بهبهانی رامهرمزی هم معروف است. وی در سال ۱۳۶۲ قمری برای چهارمین بار به قصد زیارت به عتبات عالیات رفت و در کربلا اقامت گزید. او ۲ سال در حوزه علمیّه کربلا به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت و بعد از آن به نجف رفت و در نجف به تدریس خارج فقه پرداخت. در سال ۱۳۶۵ هجری قمری عازم رامهرمز شد و در سال ۱۳۷۰ هجری قمری به اهواز رفت و در آنجا مشغول تدریس شد.[۴][۵][۶]
اساتید
[ویرایش]- شیخ سلیمان بهبهانی
- میرزا محمدحسن بهبهانی
- عبدالرسول بهبهانی
- سید محمد ناظم الشریعه بهبهانی[۷]
- آخوند خراسانی
- سید محمد کاظم یزدی
- سید محسن کوه‌کمری
عالم معاصر و هم حجره او
[ویرایش]
یکی از علماء قرن چهاردهم هجری قمری استان کهگیلویه بویراحمد، میر محمد لطیف ابن میر احمد ابن میرمومن موسوی رضا توفیقی است.[۸] او بیش از ۱۳ سال ابتدا باتوجه به سابقه تحصیل درشیراز و در ابتدای ورود سید علی، مدرس وی بود. سپس همدرس و هم بحث و هم حجره سید علی بهبهانی ماند.[۹] او زودتر از سیدعلی بهبهانی به حوزه علمیه رفت و در مدرسه علمیه منصوریه شیراز از محمدجعفر محلاتی، سید علی کازرونی، علی ابیوردی و عبدالنبی فخر السلام آل عصفور و در بهبهان از سلیمان بهبهانی، اسدالله شیخ الشریعه، محمد حسن بهبهانی، عبدالرسول بهبهانی و سید محمد ناظم الشریعه ادبیات، منطق، فقه، اصول، هیئت و علم حساب را آموخت و به مقام بالای علمی و درجه اجتهاد رسید. سرانجام سید محمد ناظم الشریعه به هر دوی آنها گفت آنچه که لازم بود آموختید و به مرتبه اجتهاد نائل شدید، جهت اینکه علماء نجف شما را بشناسند به آنجا نیز هجرت نمایید.[۱۰]
میر محمد لطیف از محمدحسین نائینی و سید ابوالحسن اصفهانی اجازه اجتهاد گرفت.[۱۱][۱۲][۱۳] سید علی بهبهانی تا آخر عمر از علم او تعریف می‌کرد.
در زمان محمدرضا شاه مکرر از طلاب کهگیلویه که در اهواز مشغول تحصیل بودند احوال امیر محمدلطیف را می‌پرسید و توصیه می‌کرد که مردم کهگیلویه قدر این عالم را بدانند.[۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]
مبارزات سیاسی
[ویرایش]در سال ۱۳۴۱ او به همراه سایر روحانیون به مخالفت علنی با تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی ولایتی پرداخت.[۱۸]
متن اعلامیه: اخیراً در جراید که خبر تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی درج شده، اسلامیت و ذکوریت که دو شرط اساسی و قانونی بوده، در تصویب‌نامه مذکور حذف شده که این امر نگرانی عامه علاقه‌مندان به دین مبین اسلام به خصوص علمای اعلام را که حامیان مذهب هستند فراهم آورده، در این موقع که سیل بی‌دینی در خارج، استقلال کشورهای مسلمین را تهدید می‌کند، حمایت از مقررات اسلام و رضایت عامه شرط نخستین استقلال کشور است، علی‌هذا مستدعی است که امر به الغای تصویب‌نامه مذکور صادر فرمایند.[۱۹][۲۰]
بعد از حمله به مدرسه فیضیه در سال ۱۳۴۲ بیانیه‌ای در محکومیت آن یورش صادر کرد و به دیدار سید روح‌الله خمینی در قم رفت.[۲۱][۲۲]
پس از دستگیری خمینی در سال ۱۳۴۲ جمعی از علمای شهرستان‌ها برای اعتراض در تهران تجمع کردند که علی بهبهانی نیز جزو آنها بود.[۲۳]
در سال ۱۳۴۴ درخواست گذرنامه برای مسافرت به عتبات عالیات را کرد که رژیم به علت احتمال دیدار او با خمینی، با آن مخالفت کرد.[۲۴] بهبهانی در سال ۱۳۴۶ با صدور فتوایی جنگ شش روزه اسرائیل بر ضد مردم مسلمان را محکوم و معامله با یهودیان را تحریم کرد: «باید از هر گونه ارتباط با اسرائیل و عمال آن [یهودیان] خودداری کنند. بر قاطبه مسلمین لازم است الفت و دوستی و معامله و معاشرت با کفار خاصه اسرائیلی‌ها که جوانان و مسلمین را به خاک و خون می‌کشند و با اشغال متجاوزانه شهرهای مسلمین اعراض و نوامیس آنان را هتک می‌کنند به‌کلی ترک و از این راه و هم از طریق کمک و اعانت به آسیب‌دیدگان مسلمین که به هر نحو مقدور است انزجار خود را علیه اسرائیل و متجاوزین به حقوق مسلمین اعلام کنند.»[۲۵][۲۶]
آثار
[ویرایش]از جمله تألیفات او، می‌توان به آثار زیر اشاره کرد:[۲۷]
مصباح الهدایة[۲۸] فی اثبات الولایةالقواعد الکلیة فیما یبتنی علیه کثیر من معضلات مسائل الفقه و الاصول «الاشتقاق»، «کشف الاستار عن وجه الاسرار المودعة فی الروایة الشریفة»، اساس النحو،[۲۹] حاشیه عروة الوثقی، بیست پرسش و پاسخ آن، التوحید الفائق فی معرفة الخالق، الفواید العلیه،[۳۰] مقالات حول مباحث الالفاظ
درگذشت
[ویرایش]بهبهانی در شب ۱۸ ذی‌القعده سال ۱۳۹۵ قمری، برابر با ۱۳۵۴ شمسی در ۹۳ سالگی درگذشت. درگذشت او باعث شد حوزه علمیه قم و اهواز دروس خود را تعطیل کنند که این مورد به علت اهمیت امنیتی از طریق ساواک قم طی تلگرافی به تهران مخابره شد.[۳۱]
جسد او را در دارالعلم در شهر اهواز که خود بنا نهاده و وصیت کرده بود، به خاک سپرده شد.[۳۲]
منابع
[ویرایش]- ↑ «صدا وسیمای مرکز کهگیلویه و بویراحمد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ دسامبر ۲۰۲۰.
- ↑ کارنامه بهبهان، دکتر سیدمحمد طباطبایی بهبهانی، صفحه 457.
- ↑ «مرکز بررسی اسناد تاریخی».
- ↑ «مرکز بررسی اسناد تاریخی».
- ↑ سیمای بهبهان، سید سیف‌الله نحوی، صفحه ۷۹تا ۸۲.
- ↑ کارنامه بهبهان ص457 دکتر سیدمحمدطباطبایی بهبهانی.
- ↑ «ناظم الشریعه».
- ↑ کارنامه بهبهان، دکتر سید محمد طباطبایی بهبهانی، صفحه 846.
- ↑ تاریخ سیاسی کهگیلویه، سید مصطفی تقوی مقدم، صفحه 397.
- ↑ جغرافیای طبیعی و تاریخی استان کهگیلویه و بویراحمد، نورمحمد مجیدی کرائی، صفحه 787.
- ↑ تاریخ سرزمین ستارگان سید علی موسوی سوق ،صفحه ۱۰۲.
- ↑ علما و شاعران کهگیلویه و بویراحمد ، نورمحمد مجیدی، صفحه ۴۸ و ۴۹.
- ↑ ناموران ارجان کهگیلویه و بهبهان، دکتر سید محمد طباطبایی بهبهانی، صفحه 846.
- ↑ کوکب چهل اختران قم ، سیدعلی موسوی سوق ، جلد 4 ، صفحه169.
- ↑ «ویکی فقه».
- ↑ «ویکی نور».
- ↑ «کبنا نیوز».
- ↑ «مرکز بررسی اسناد تاریخی».
- ↑ «مرکز بررسی اسناد تاریخی».
- ↑ «موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «مرکز بررسی اسناد تاریخی».
- ↑ «موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «روزنامه جوان (جوان آنلاین)».
- ↑ «جوان انلاین».
- ↑ «مرکز بررسی اسناد تاریخی».
- ↑ شرح حال، آثار و افکار آیت بهبهانی، علی دوانی، ص۹۰.
- ↑ «خبرگزاری بین‌المللی قران».
- ↑ «ویکی فقه».
- ↑ «صفحه اصلی اصول فقه».
- ↑ «مرکز بررسی اسناد تاریخی».
- ↑ «ایت‌الله حاج سید علی بهبهانی مهرورزی در ایینه». موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۲۰.