ویکی‌پدیا:رده‌ها، فهرست‌ها و الگوهای ناوبری
 | این صفحه دقیق، کامل و صحیح ترجمه نشده و نیازمند ترجمه به فارسی است. کل یا بخشی از این صفحه به زبانی بهجز زبان فارسی نوشته شده‌است. اگر مقصود ارائهٔ مقاله برای مخاطبان آن زبان است، باید در نسخهای از ویکی‌پدیا به همان زبان نوشته شود (فهرست ویکیپدیاها را ببینید). در غیر این صورت، خواهشمند است ترجمهٔ این مقاله را با توجه به متن اصلی و با رعایت سیاست ویرایش، دستور خط فارسی و برابر سازی به زبان فارسی بهبود دهید و سپس این الگو را از بالای صفحه بردارید. |
 | این رهنمود بخشی از شیوه‌نامهٔ ویکی‌پدیای فارسی است. مفاد و توصیه‌های این صفحه، نمایانگر آن دسته از استانداردهای مقاله‌نویسی/ویرایش است که بسیاری از ویراستاران، با اصول بنیادیِ آنها موافقند. با این که پیروی از مفاد این صفحه توصیه می‌شود، اما این مفاد جزو سیاست‌ها نیستند. در ویرایش و به‌روزرسانی این صفحه جسور باشید، ولی لطفاً پیش از انجام تغییرات عمده از صفحهٔ بحث برای مطرح کردن آن تغییرات و نظرخواهی دربارهٔ آنها استفاده کنید. |
| رهنمودهای ویکی‌پدیا | |||
|---|---|---|---|
| رفتاری | |||
| محتوایی | |||
| ویرایشی | |||
|
|||
| شیوه‌نامه | |||
| حذف | |||
ویکی‌پدیا سه راه برای گروه‌بندی مقالات پیشنهاد می‌کند: رده‌ها، فهرست‌ها و الگوهای ناوبری (جعبه‌های گشتن). هر یک از این ابزارها، مزایا و معایبی دارد. باید توجه داشت که این ابزارها، رقیب یکدیگر نیستند؛ بلکه مکمل یکدیگرند.
در ادامه، تفاوت هریک از این ابزارها (با توجه به این که نحوهٔ گروه‌بندی نمودن اطلاعات در هر یک از آنها چگونه‌است) شرح داده خواهد شد.
رده‌ها
[ویرایش]مقالهٔ اصلی: ویکی‌پدیا:رده‌بندی
نمونه‌ای از یک رده. هر صفحه‌ای در فضای نام مقاله، می‌بایست حداقل در یک رده قرار داشته باشد. رده‌ها باید دارای موضوعی مهم باشند که احتمال برود برای خوانندهٔ مقاله مفید است.
نام مقاله: محمدرضا شجریان
ردهٔ مفید: رده:خوانندگان اهل ایران
ردهٔ غیرمفید: رده:خوانندگانی با نام محمدرضا
برای این که متوجه شوید رده‌ای مفید است یا نه، این سوالات را بپرسید:
- آیا می‌شود یکی دو پاراگراف راجع به این رده توضیح داد؟
- اگر شما از رده به مقاله‌ای وارد شدید، متوجه می‌شوید که این مقاله چرا در این رده قرار گرفته است؟ به عبارت دیگر، در مقاله، راجع به رده بحثی شده است؟
اگر جواب این سوالات منفی است، ردهٔ انتخابی، ردهٔ مناسبی نیست.
معمولا یک مقاله در چند رده طبقه‌بندی می‌شود؛ ولی باید به خاطر داشت که اگر تعداد رده‌ها خیلی زیاد باشد، تاثیر و بازدهی رده‌ها کم و استفاده از آنها دشوار می‌شود.
هر یک از رده‌ها ممکن است زیررده‌هایی داشته باشند یا خودشان زیرردهٔ یک ردهٔ دیگر باشند. به‌طور مثال رده:خوانندگان اهل ایران ممکن است دارای زیررده‌هایی مانند رده:خوانندگان موسیقی سنتی ایرانی اهل ایران و رده:خوانندگان پاپ اهل ایران باشد. همچنین رده:خوانندگان اهل ایران ممکن است زیرردهٔ یک ردهٔ بزرگتر مانند رده:هنرمندان اهل ایران باشد. اما باید توجه داشت یک مقاله معمولا نباید به‌صورت همزمان هم در یک رده و هم در زیررده طبقه‌بندی شود. به‌طور مثال علی‌رضا افتخاری که در رده:خوانندگان اهل ایران طبقه‌بندی شده‌است، نباید همزمان در رده:هنرمندان اهل ایران نیز طبقه‌بندی شود. البته این قاعده استثنا نیز دارد.
اگر زمانی که یک زیررده ایجاد می‌شود، مقاله‌ای در ردهٔ بالاتر طبقه‌بندی شده باشد، یک حالت استثنایی پیش می‌آید. به‌طور مثال تهران در رده:ایران وجود دارد و اکنون شما دارید رده:شهرهای ایران را می‌سازید که طبعا تهران نیز در آن قرار می‌گیرد. در این حالت، نیازی نیست که مقالهٔ تهران از رده:ایران حذف شود. باید توجه داشت که این استثنا، به اهمیت مقالات اشاره دارد و نه صرفا به تقدم و تاخر زمانی مقالات.
یکی دیگر از استثناهایی که باید در نظر گرفت، زمانی است که مقاله‌ای با یک رده ارتباط مفهومی دارد اما این رده، به‌وسیله زیررده‌هایش به‌طور کامل و جامعی تعریف نشده‌است. به‌طور مثال ممکن است در ردهٔ رده:خوانندگان اهل ایران، فقط زیرردهٔ رده:خوانندگان اهل کرمانشاه وجود داشته باشد و زیررده‌های دیگری مربوط به خوانندگان سایر شهرها وجود نداشته باشد. در این صورت، درست نیست که مقالات مربوط به خوانندگان اصفهانی را از رده:خوانندگان اهل ایران پاک کرد.
رده‌ها پانویس ندارند؛ بنابراین در قرار دادن مقالات در رده‌ها باید دقت کرد. مقالات را فقط در صورتی مجازید در یک رده قرار دهید که یا تعلق مقاله به رده مورد نظر بدیهی باشد یا در مقاله مدرکی در این مورد وجود داشته باشد. در این مورد به‌طور خاص، ویکی‌پدیا:رده‌بندی افراد را نگاه کنید.
«An exception to the above rules is Category:Wikipedia maintenance, which contains categories intended to be temporary.»
هر رده‌ای باید زیرردهٔ یک ردهٔ دیگر باشد. شما می‌توانید از بالای سلسله‌مراتب رده‌ها در Category:Fundamental شروع کنید.
خوبی‌ها
[ویرایش]- اگر در مقاله‌ای، پیوندی به یک رده ایجاد کنید، این صفحه به‌صورت خودکار در ردهٔ مزبور دیده می‌شود.
- هر رده‌ای می‌تواند زیررده‌های متعددی داشته باشد و می‌توان زیر ردهٔ رده‌های متعددی نیز باشد.
- رده‌ها برای اکتشاف و گشت‌گذار در ویکی‌پدیا ابزار بسیار مناسبی هستند.
بدی‌ها
[ویرایش]- رده‌ها فقط بر اساس حروف الفبا مرتب می‌شوند.
- نمی‌توان تقدم و تاخر زمانی عضویت مقالات در رده‌ها را معلوم کرد.
- نمی‌توان به رده‌ها منبع و پانویس اضافه کرد.
- نمی‌توان به رده‌ها پیوندهای مخفی افزود.
- اضافه کردن پیوندهای قرمز به صفحاتی که هنوز وجود ندارند ممکن نیست.
- استفاده از چند نام برای یک رده، تنها با استفاده از فرمان redirect ممکن است.
- کاربران جدید نمی‌دانند که چگونه یک مقاله را در یک ردهٔ جدید جای دهند.
فهرست‌ها
[ویرایش]الگوهای ناوبری
[ویرایش]الگوهای ناوبری (یا جعبه‌های گشتن یا ناوباکس‌ها) جعبه‌هایی هستند که به یک گروه مقاله مرتبط پیوند می‌دهد. الگوهای ناوبری معمولا به دو شکل هستند: افقی (که تقریبا همیشه در پایین مقاله‌ها می‌آیند) و عمودی (که اغلب در بالای سمت چپ مقاله‌ها دیده می‌شوند).
الگوی ناوبری به ویژه برای یک گروه کوچک مقاله‌ها که به خوبی قابل تعریف هستند به کار می‌رود. الگویی با تعداد زیادی پیوند ممنوع نیست اما می‌تواند بیش از حد شلوغ و غیرقابل خواندن و استفاده باشد. الگوهای خوب معمولا این ویژگی‌ها را دارند:
- همه مقاله‌های یک الگو مربوط به یک موضوع واحد منسجم هستند.
- موضوع الگو باید در هر مقاله اشاره شده باشد.
- مقاله‌ها باید در حد معقولی به یکدیگر منسوب باشند.
- یک مقالهٔ ویکی‌پدیا دربارهٔ موضوع الگو وجود داشته باشد.
- بتوان بسیاری از این مقاله‌ها را در بخش جستارهای وابسته مقاله‌ها فهرست کرد.
اگر مجموعه مقاله‌ها معیارهای بالا را نداشته باشند، نشانگر این است که مقاله‌ها زیاد به یکدیگر مرتبط نیستند و یک فهرست یا رده برایشان مناسب‌تر است.
الگوهای ناوبری عمودی که بالای سمت چپ مقاله‌ها قرار می‌گیرند (جعبه کنار یا sidebar) باید با دقت زیادی به کار بروند زیرا بسیار به چشم خوانندگان می‌آیند. مجموعه مقاله‌های یک الگوی ناوبری عمودی می‌بایست به خوبی مرتبط باشند و الگو باید تمام یا بیشتر معیارهای بالا را داشته باشد. اگر مقاله‌ها به خوبی مرتبط نباشند، الگوی ناوبری افقی (برای انتهای مقاله) مناسب‌تر است.
مقاله‌های موجود در یک الگوی ناوبری باید بر اساس موضوع، عصر تاریخی و غیره دسته‌بندی شوند. مرتب کردن مقاله‌ها بر اساس الفبا هیچ ارزش بیشتری از یک رده شامل همین مقاله‌ها ایجاد نمی‌کند. برای نمونه en:Template:General physics را ببینید که در آن مقاله‌ها در زیربخش‌هایی موضوعی قرار گرفته‌اند.
پیوند به بیرون و لینک‌های غیر ویکی‌پدیای فارسی نباید در الگوهای ناوبری بیایند. منابع می‌توانند در بخش مستندسازی الگوها (بنگرید به en:Wikipedia:Template documentation) بیایند. در این بخش تگ <noinclude> سبب می‌شود مطالب اضافی در خود الگو دیده شوند اما در نوشتارهایی که الگو به کار رفته است دیده نشوند.
رنگ‌های به کار رفته در الگوهای ناوبری باید بر اساس قرارداد رنگ‌های ویکی‌پدیا (en:Help:Link color) باشد؛ بنابراین پیوندها باید به رنگ آبی و پیوندهای ساخته نشده قرمز باشند. رنگ‌های آبی و قرمز نباید برای متن‌های دیگر (غیرپیوند) به کار روند. در مورد پیوندها باید برای خوانندگان به روشنی مشخص باشد که پیوند هستند.
هر مقاله‌ای که الگوی ناوبری در آن قرار گرفته و تراگنجانش شده است، به طور معمول باید در خود الگوی ناوبری نیز بیاید تا الگوها دوسویه باشند.
حداقل دو پیوند آبی و ترجمه عنوان‌ها و بخش‌ها شرط لازم برای افزودن الگو ناوبری به نوشتار است.[۱]
خوبی‌ها
[ویرایش]- Provides a consistent look and navigation system for related articles (though not between different topics — there is no single format across all navigation templates).
- Faster to navigate than a category.
- Gives immediate information to equivalent elements
- For presenting a series of articles in a chronological order, a template is often most appropriate. Example: Template:Princess Royal (there are two Marys and two Annes in that list, which makes the chronological way of presenting these princesses an asset to a merely alphabetically ordered presentation of these same names). For very long chronological series, it is preferable to use succession boxes, which only show the elements of the series immediately preceding and succeeding the article.
بدی‌ها
[ویرایش]- اگر الگوی ناوبری ساده باشد، اغلب می‌تواند با یک رده جایگزین گردد. در حالی که الگوهای ناوبری به سختی می‌توانند بدون بیش از حد بزرگ شدن، اطلاعاتی بیشتر از رده‌ها ارایه کنند.
- Can become ugly or pointless, e.g. by unsightly coloring schemes, size, number of them on the same page, etc. For this reason article series boxes need to be self-evident, while they can't contain much text for definitions or explanations.
- Inclusion of article links or subdivisions in a template may inadvertently push a point of view. It may also incorrectly suggest that one aspect of a topic or a linked example is of more, less, or equal importance to others; be used to advertise obscure topics in prominent places; or assert project proprietorship. Templates can go to Wikipedia:Templates for discussion if they appear to push a POV. Trying to remedy this by adding more templates might lead to the disadvantage described in the previous point.
- On the other hand, may not give the reader enough clues as to which links are most relevant or important when this would not be controversial
- Can alter the page lay-out without the reason thereof showing on the page itself (e.g. when the template contains a NOTOC instruction, an unclosed
<div>, etc.) - Can take up too much space for information that is only tangentially related
- Includes the full list of links in every article, even though often many of the links are not useful in some of the articles
- Due to size, the use of multiple nav templates may take up too much space on one article, which could lead to a POV-tainted choice as to which to include
- Templates are not included in search results by default, which makes it hard for readers and editors to find them.
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]| محتوایی |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| رفتاری |
| ||||||||
| حذف |
| ||||||||
| اجرایی |
| ||||||||
| ویرایشی |
| ||||||||
| محتوای پروژه |
| ||||||||
| بنیاد ویکیمدیا |
| ||||||||
