Finnmark fylki

Skjøldur	Kort

Land:	Noreg
Størsti býur:	Vadsø
Íbúgvar (2013):	74 710
Vídd:	48 616 km²
Fylkisborgmeistari:	Runar Sjåstad
Heimasíða:	Finnmark fylke

Finnmark (norrønt: Finnmǫrk, sámiskt: Finnmárku) er eitt fylki í Norra. Finnmark hevur umleið 74 710 íbúgvar. Norðasti landsparturin í Noregi er Finnmørkin. Finnmark hevur mark við Troms, Finnland og Russland. Markið millum Russlands og Noreg gongur gjøgnum Pasvik dalin og eftir Pasvik ánni.

Finnmark er størsta fylkið í Noregi. Tað er størri í stødd enn lond sum Danmark, Niðurlond ella Sveis. Vardø í Finnmark er eystasti býur í Noreg og er eystari enn Istanbul og St. Pætursborg. Alta er størsti býurin í Finnmørkini. Býurin liggur innast í Altafjørðinum. Har búgva gott og væl 20,000 fólk. Í Alta finnur tú størsta savnið í Norðurevropa av fjallalist, sum veiðifólk hava evnað. Tær eru úr bronsuøld og eru m.a. av skipum, offurgávum og fólki.

Kirkenes í Finnmark liggur 8 kilometrar frá russiska markinum og 1,410 kilometrar norðanfyri norska høvuðstaðin Oslo. Har búgva 10,000 fólk í kommununi, 3,000 í býnum. Í Kirkenes eru vegaskelti og onnur skelti eisini á russiskum, tí sera nógvir russarar brúka havnina í Kirkenes. Í heila tikið er nógv samband og samhandil millum Kirkenes og russarar. Kirkenes var í stóran mun raktur av Øðrum heimsbardaga, við tað at tey blivu sum millum hamara og ambolt millum týskarar og russarar. Týskurin hevði fleiri túsund hermenn har í legum, og tá ið álopið "Barbarossa", sum skuldi taka Murmansk, miseydnaðist, brúktu teir "brenda jarðarpolitikkin", so tá ið kríggið var av, var allur býurin í sori, nógv fólk rýmd, og tey sum eftir vóru, stóðu á berum.

Almennu málini í Finnmark eru tvey, norskt og sámiskt. Í 2000 høvdu næstan 96 prosent av fólkinum í Kautokeino (Guovdageainnu) sámiskt sum móðurmál. Sámiskt er móðurmál hjá góðum 94% í Karasjok (Kárášjohka) og 75% í Nesseby (Unjárga).^[1]