Am Bogotazo
'S e Am Bogotazo ùpraid a thachair ann am Bogotá an dèidh bàis tagraiche a' chinn-shuidhe Eliécer Gaitán air an 9mh latha dhen Ghiblean 1948.[1]
Tachartasan
[deasaich | deasaich an tùs]Mharbh Juan Roa Sierra an tagraiche Libearalach, is chaidh esan fhèin a mharbhadh anns a’ bhad leis na daoine a bha an làthair cuideachd. Chan eil fhios aig duine sam bith carson an do rinn e sin.[2] Nochd gràisg aimhreiteach fheargach aig co-labhairt na Stàitean Aimearaganach. ‘S e toiseach a’ chuthaich a bha sin.
Bha mòran plunndrainn ann, leis gu robh an t-Arm agus Am poileas às an làthair. Ghabh na daoine aig Gaitán stèisean radio os làimh agus dh’iarr iad air Mariano Ospina Pérez an ceannas a leigeil dheth. Chan urrainn dhan cheann-suidhe aontachadh fhaighinn leis na Libearalaich airson an suidheachadh a chiùineadh is dh’fhàs a h-uile càil suidheachadh na bu mhiosa. Mu dheireadh thall, ‘s e na saighdearan a chuir smachd air an t-suidheachadh.
Bha Fidel Castro ann am Bogotá aig an àm airson chruinneachadh oileanaich le taic airgid a fhuair e bho Juan Domingo Perón, ceann-suidhe aig an àm. Chuidich Castro na Libearalaich ann an aimhreit a bha seo.
Buile
[deasaich | deasaich an tùs]Bha am baile air a mhilleadh mar bhuil air a’ chòmhstri eadar Libearalaich agus Tòraidhean agus sgaoil am brùid gu grad a dh’ iomadach baile eile, gu seachd àraidh Medellín, Ibagué agus Barranquilla. Cha b’ urrainn dhan Arm smachd a chur air a’ bhaile ach an toir air mòran làithean dhe murt, plunndrainn agus teintean. Chaidh mu 3,000 a mharbhadh anns a’ Bhogotazo is mòran air an leòinte. A bharrachd air sin, chaidh 136 toglaichean a chur às, an Lùchairt eachdraidheil dhe San Carlos, Taigh na Cùirte agus taigh-cràbhaidh nam measg.[3]. ‘S e toiseach àm na Brùidealachd (Spàinntis: La Violencia) a bh' ann am Bogotazo cuideachd.
