Saltar ao contido

Illa Montserrat

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:Xeografía políticaIlla Montserrat
Montserrat (en) Editar o valor en Wikidata
Imaxe

HimnoGod Save the King Editar o valor en Wikidata

Lema«A people of excellence, moulded by nature, nurtured by God» Editar o valor en Wikidata
Localización
Editar o valor en Wikidata Mapa
 16°45′N 62°12′O / 16.75, -62.2
EstadoReino Unido
Designación para unha entitade territorial administrativa dun país particularterritorio Británico de Ultramar Editar o valor en Wikidata
CapitalPlymouth
Brades Editar o valor en Wikidata
Poboación
Poboación5.440 (2023) Editar o valor en Wikidata (53,33 hab./km²)
Lingua oficiallingua inglesa Editar o valor en Wikidata
Xeografía
Parte de
Superficie102 km² Editar o valor en Wikidata
Datos históricos
Precedido por
Creación1632 Editar o valor en Wikidata
Organización política
• Governor of Montserrat (en) Traducir Editar o valor en WikidataAndrew Pearce (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Órgano executivoCabinet of Monteserrat (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
• Premier of Montserrat (en) Traducir Editar o valor en WikidataDonaldson Romeo (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Órgano lexislativoLegislative Assembly of Montserrat (en) Traducir , (Escano: 11) Editar o valor en Wikidata
Membro de
MoedaDólar Caribe-Leste Editar o valor en Wikidata
Identificador descritivo
Fuso horario
Dominio de primeiro nivel.ms Editar o valor en Wikidata
Prefixo telefónico+1664 Editar o valor en Wikidata
Código de paísMS Editar o valor en Wikidata

A illa de Montserrat é un Territorio Británico de Ultramar dependente do Reino Unido situado ao sueste da illa de Porto Rico, en augas do mar Caribe. É unha das Illas de Sotavento, que forman parte das Antillas Menores ou Pequenas Antillas ao suroeste de Antiga e ao noroeste de Guadalupe. A illa así nomeada por Cristovo Colón en 1493 pola montaña do mesmo nome situada xunto a Barcelona.

Montserrat mide aproximadamente 16 km (10 mi) de lonxitude e 11 km (7 mi) de ancho, con aproximadamente 40 km (25 mi) de costa.[1] Montserrat é alcumada "A Illa Esmeralda do Caribe" tanto pola súa semellanza coa costa de Irlanda como pola ascendencia irlandesa de moitos dos seus habitantes.[2][3]

O 18 de xullo de 1995, o previamente volcán dormente Soufrière Hills, na parte sur da illa, activouse. As erupcións destruíron a capital de Montserrat Plymouth. Entre 1995 e 2000, dous terzos da poboación da illa viuse obrigada a emigrar, principalmente ao Reino Unido, deixando menos de 1.200 persoas na illa en 1997 (subindo a case 5.000 en 2016).[4][5] A actividade volcánica continúa, afectando principalmente ás proximidades de Plymouth, incluídas as súas instalacións de atraque e o lado leste da illa ao redor do antigo aeroporto W. H. Bramble, cuxos restos foron enterrados por fluxos da actividade volcánica o 11 de febreiro de 2010.

Impúxose unha zona de exclusión, que abarca a metade sur da illa ata o extremo norte como partes do Val de Belham, por mor do tamaño da cúpula volcánica existente e do potencial resultado de actividades piroclásticos. Os visitantes normalmente non teñen permiso para entrar na zona de exclusión, pero desde a parte superior do outeiro de Garibaldi, en Isles Bay, pode verse a destrución de Plymouth. Relativamente tranquilo desde principios de 2010, o volcán segue sendo controlado de cerca polo Montserrat Volcano Observatory.[6][7]

Estase a desenvolver unha nova cidade e porto en Little Bay, que se atopa na costa noroeste da illa. Mentres esta construción continúa, o centro do goberno e as empresas está en Brades.[8] Despois de varios atrasos, incluíndo os Furacáns Irma e María en 2017[9] e a pandemia de COVID-19 a principios de 2020,[10] en xuño de 2022, iniciouse o proxecto de desenvolvemento do porto de Little Bay, un proxecto de £ 28 millóns financiado polo Reino Unido e o Banco de Desenvolvemento do Caribe.

Etimoloxía

[editar | editar a fonte]

En 1493, Cristovo Colón nomeou a illa "Santa María de Montserrat", pola Virxe de Montserrat no Mosteiro de Montserrat, na montaña de Montserrat, preto de Barcelona en Cataluña, España.[11]

As imaxes en lapso de tempo falsas da cúpula volcánica de Soufrière Hills colapsaron en 2010, desde NASA
Plymouth City e o volcán.
Erupción do volcán Soufrière Hills o 22 de setembro de 1997

Época precolonial

[editar | editar a fonte]

Un traballo de campo arqueolóxico no 2012, nos outeiros do Centro de Montserrat indicou que houbo unha ocupación arcaica (pre - arauacos) entre o 4000 e 2500 a.C.[12] Os sitios costeiros posteriores mostran a presenza da cultura Saladoide (ata o 550 d.C.)[13] Crese que os caribes nativos chamaron a illa Alliouagana, que significa "Terra do arbusto espinoso".[14]

Período europeo temperán

[editar | editar a fonte]

En novembro de 1493, Cristovo Colón descobre Montserrat na súa segunda viaxe, despois de que lle dixeran que a illa estaba desocupada debido ás incursións dos Caribes.[15] [14]

Un número significativo de Irlandeses estableceuse en Montserrat en 1632.[16] A maioría procedían da próximia Saint Kitts a instancias do gobernador da illa Thomas Warner,posteriormente chegaron colonos de Virxinia.[14] A preponderancia dos irlandeses na primeira onda de colonos europeos levou a un destacado estudoso do dereito a observar que unha "boa pregunta" é se os colonos orixinais levaron consigo as leis do Reino de Irlanda na medida en que diferían das leis do Reino de Inglaterra.[17]

Sendo os irlandeses aliados históricos dos franceses, especialmente nas súas desputas cos Ingleses, invitaron aos franceses a reclamar a illa en 1666, aínda que Francia non envíu tropas para manter o control[16] However the French did attack and briefly occupy the island in the late 1660s[18], foi capturada pouco despois polos ingleses e o control inglés da illa foi confirmado ao abeiro do Tratado de Breda ao ano seguinte.[16] Despite the seizing by force of the island by the English, the island's legal status is that of a "colony acquired by settlement".[16]

Unha colonia neo-feudal desenvolveuse entre os chamados "redlegs".[19] Os colonos comezaron a transportar escravos da África subsahariana para traballar, como era común na maioría das illas do Caribe.[14] Os colonos construíron unha economía baseada na produción de azucre, ron, arrowroot e algodón, cultivado en grandes plantacións atendidas por man de obra escrava. A finais do século XVIII, desenvolvéronse moitas plantacións na illa. Moitos irlandeses seguiron chegando á illa, para traballar como servos contratados, algúns foron exiliados durante a Conquista de Irlanda por Cromwell.[20]

Século XVIII

[editar | editar a fonte]

Houbo un breve ataque francés contra Montserrat en 1712.[21] O 17 de marzo de 1768, os escravos rebeláronse pero non conseguiron a liberdade.[22][18] A xente de Montserrat celebra o Día de San Patricio como festivo debido á revolta dos escravos.[23] As festas celebradas esa semana conmemoran o cultura de Montserrat en cancións, bailes, comida e traxes tradicionais.

En 1782, durante a Guerra de Independencia dos Estados Unidos de América, como primeiro aliado dos Estados Unidos, Francia capturou Montserrat na súa guerra de apoio aos americanos.[23][18] Os franceses, sen intención de colonizar realmente a illa, acordaron devolver a illa a Gran Bretaña no marco do Tratado de París.[24]

Lingua irlandesa en Montserrat

[editar | editar a fonte]

Os irlandeses constituíron a maior proporción da poboación branca desde a fundación da colonia en 1628. Moitos eran traballadores por contrato, outros eran comerciantes ou propietarios de plantacións. O xeógrafo Thomas Jeffrey afirmou no The West India Atlas (1780) (Atlas da India Occidental (1780)) que a maioría de Montserrat eran irlandeses ou de orixe irlandesa, "polo que o uso da lingua irlandesa se conserva na illa , incluso entre os negros".[25]

Os escravos africanos e os colonos irlandeses de todas as clases estaban en contacto continuo, sendo as relacións sexuais comúns e apareceu como consecuencia unha poboación de descendencia mixta.[26] Os irlandeses tamén destacaron no comercio caribeño, cos seus comerciantes importando mercadorías irlandesas como carne de vaca, carne de porco, manteiga e arenques, tamén importaban escravos.[27]

Hai evidencias indirectas de que o uso da lingua irlandesa continuou en Montserrat ata polo menos a mediados do século XIX. O cronista e estudoso irlandés de Kilkenny Amhlaoibh Ó Súilleabháin observou en 1831 escoitou que os habitantes brancos e negros aínda falaban o irlandés en Montserrat.[28]

en 1852, Henry H. Breen escribiu en Notes and Queries: a Medium of Intercommunication for Literary Men, etc. (Notas e consultas: un medio de interconexión para homes de letras, etc.) que a afirmación de que "a lingua irlandesa se fala nas Illas das Indias Occidentais, e que nalgunhas delas pódese dicir que é case vernáculo", é certo na pequena Illa de Montserrat, pero non ten fundamento respecto ás outras colonias.[29]

En 1902, The Irish Times citou o Montreal Family Herald nunha descrición de Montserrat, observando que "os negros ata hoxe falan a vella lingua gaélica irlandesa, ou o inglés con acento irlandés. Cóntase unha historia dun home de Connaught que, ao chegar á illa, foi, para a súa sorpresa, aclamado polos negros en irlandés vernáculo."[30]

Unha carta de WF Butler en The Atheneum (15 de xullo de 1905) cita un relato dun funcionario de Cork, C. Cremen, do que escoitou falar a un mariñeiro xubilado chamado John O'Donovan, un falante irlandés:

Frecuentemente me contaba que no ano 1852, cando era piloto do bergantín Kaloolah, chegara a terra na illa de Montserrat, que daquela estaba fóra da súa ruta habitual. Dixo que quedara moi sorprendido de escoitar que os negros realmente falaban irlandés entre eles, e que participou na conversa ...[28]

O fonético británico John C. Wells realizou investigacións sobre a fala en Montserrat en 1977 e 1978 (que incluíu tamén a residentes de Montserrat en Londres).[31] Atopou que que a influencia da lingua irlandesa, tanto se é [[anglo-irlandés] como gaélico irlandés, na fala contemporánea de Montserrat en boa parte esaxerada.[31] Atopou pouca fonoloxía, morfoloxía ou sintaxe que poidan atribuirse á influencia irlandesa, e no informe de Wells, só atopa un pequeno número de palabras irlandesas en uso, sendo un exemplo minseach [ˈmʲiɲʃəx] que suxire que é o substantivo cabra.[31]

Novos cultivos e política

[editar | editar a fonte]

Gran Bretaña aboliu a escravitude en Montserrat e os seus outros territorios a partir de agosto de 1834.[32][23][18]

Durante o século XIX, a caída dos prezos do azucre tivo un efecto adverso sobre a economía da illa, xa que o Brasil e outras nacións competiron no comercio.[33][34]

En 1857, o filántropo británico Joseph Sturge mercou unha platación de azucre para demostrar que era viable economicamente empregar traballo remunerado en vez de escravos. En 1869, a familia estableceu a Montserrat Company Limited e plantou árbores de limeiras, comezou a produción comercial de zume de lima, creou unha escola e vendeu parcelas de terra aos habitantes da illa. Boa parte de Montserrat pasou a ser propiedade de pequenos propietarios.[35][36]

De 1871 a 1958, Montserrat administrouse como parte da colonia da coroa das Illas de Sotavento Británicas, converténdose nunha provincia de curta duración de 1958 a 1962 e en 1967 a illa decidiu continuar co seu status colonial..[37][14] O primeiro ministro xefe de Montserrat foi William Henry Bramble do Partido Laborista de Montserrat de 1960 a 1970; traballou para promover os dereitos laborais e impulsar o turismo á illa, o aeroporto orixinal de Montserrat foi nomeado na súa honra.[38] Non obstante, o fillo de Bramble Percival Austin Bramble foi crítico coa forma en que se construían as instalacións turísticas e, posteriormente, creou o seu propio partido (o Partido Demócrata Progresista) que gañou as eleccións xerais de Montserrat de 1970, con Percival Bramble como primeiro ministro de 1970 a 78.[39] O período 1978 -1991 foi dominado politicamente polo ministro xefe John Osborne e o seu Movemento de Liberación do Pobo, o seu breve coqueteo coa posibilidade de declarar a independencia nunca se concretou.

En 1979, o produtor dos The Beatles George Martin abriu AIR Studios Montserrat, o que deu lugar a que artistas musicais como Dire Straits, Paul McCartney, Duran Duran, The Police, Elton John, Jimmy Buffett e The Rolling Stones visitaran a illa para gravar álbums.[40]

En 1989 a illa fora azoutada polo furacán Hugo. En 1995 o volcán Soufriere Hills entra en erupción e destrúe a cidade de Plymouth, obrigando á poboación a evacuar a illa.

Goberno e Política

[editar | editar a fonte]

Un gobernador actúa como o xefe de estado simbólico e é o representate da Raíña. Un Ministro Principal elixido é o xefe de goberno. O seu máximo tribunal de xustiza é a Suprema Corte do Caribe Oriental.

Montserrat é membro da Comunidade do Caribe e da Organización de Estados do Caribe Oriental.

Organización político-administrativa

[editar | editar a fonte]

Politicamente a illa divídese en 3 parroquias:

Xeografía

[editar | editar a fonte]

Montserrat localízase ao sueste de Porto Rico e ao suroeste da illa Antiga.

A illa é montañosa e volcánica na súa totalidade e o seu punto máximo é o volcán Soufriere Hills (914 m) que se atopa actualmente activo; existen tamén algunhas pequenas praias na costa.

O clima é tropical con pequenas variacións de temperatura e de xuño a novembro a illa é azoutada por furacáns.

Mapa de Montserrat
Volcán Soufriere Hills, ó sur, en erupción

Economía

[editar | editar a fonte]

A súa moeda é o dólar do Caribe Oriental. A economía de Montserrat baséase na pesca e o turismo. Tamén é importante a emisión de selos postais para coleccionistas.

Demografía

[editar | editar a fonte]

O país está composto dunha maioría de mulatos, moitos destes descendentes de irlandeses e africanos; tamén existe unha minoría branca. A maioría da poboación profesa o protestantismo (metodistas, pentecostales, adventistas do Sétimo Día) cun 45%, o anglicanismo cun 35%, o catolicismo cun 15%, e outras minorías relixiosas.

O 18 de xullo de 1995 o volcán Soufriere Hills fixo erupción e desde esa data continúa botando lava e cinza esporadicamente, o cal provocou a emigración da maioría da poboación da illa. Na actualidade o sur da illa atópase practicamente deshabitada, principalmente a área de Plymouth, a cidade capital. Ata que volva a calma en Plymouth, o pobo de Brades serve como sede temporal de goberno. Antes da erupción volcánica, a poboación era de 13.000 habitantes. Máis de 9.000 fuxiron pero moitos volveron. A poboación actual está ao redor de 9.000 e a maioría da poboación reside no noroeste da illa.

Como outras illas do Caribe, na cultura da illa hai influencias europeas e africanas. Un aspecto a resaltar é a influencia irlandesa xa que os primeiros colonos brancos foron de Irlanda.

  1. Montserrat. CIA World Factbook. Central Intelligence Agency. 19 de setembro de 2006. Arquivado dende o orixinal o 24 de abril de 2020. Consultado o 1 de outubro de 2006. 
  2. "The Caribbean Irish: the other Emerald Isle". The Irish Times. 16 de abril 2016. Consultado o 9 de xaneiro de 2018. 
  3. "► VIDEO: Montserrat, the Emerald Isle of the Caribbean". www.irishtimes.com (en inglés). Consultado o 9 de xaneiro de 2018. 
  4. "Montserrat Volcano Observatory". Mvo.ms. Arquivado dende o orixinal o 02 de outubro de 2006. Consultado o 2 de outubro de 2006. 
  5. Schuessler, Ryan (14 de febreiro de 2016). "20 years after Montserrat volcano eruption, many still in shelter housing". Al Jazeera America. Consultado o 23 de novembro de 2016. Montserrat's population has grown to nearly 5,000 people since the eruption — mostly due to an influx of immigrants from other Caribbean nations. 
  6. Bachelor, Blane (20 de febreiro de 2014). "Montserrat: a modern-day Pompeii in the Caribbean". Fox News. 
  7. Pilley, Kevin (29 de febreiro de 2016). "Bar/fly: Caribbean island of Montserrat". The New Zealand Herald. 
  8. Handy, Gemma (16 de agosto de 2015). "Montserrat: Living with a volcano". BBC News. Consultado o 8 de xullo 2017. 
  9. "Hurricanes Irma and Maria: government response and advice". GOV.UK (en inglés). Consultado o 2022-07-01. 
  10. "UK Armed Forces step up support to the Caribbean Overseas Territories during coronavirus pandemic". GOV.UK (en inglés). Consultado o 2022-07-01. 
  11. Minahan, James (1 de decembro de 2009). The Complete Guide to National Symbols and Emblems: Volume 2. Greenwood Press. p. 724. ISBN 978-0-313-34500-5. 
  12. Cherry, John F.; Ryzewski, Krysta; Leppard, Thomas P. & Bocancea, Emanuela (September 2012). "The earliest phase of settlement in the eastern Caribbean: new evidence from Montserrat". Antiquity 86 (333). Consultado o 25 de agosto de 2013. 
  13. Reid, Basil A. (2009). Myths and Realities of Caribbean History. University of Alabama Press. p. 21. ISBN 0817355340. However, archaeological investigations of the very large site of Trants in Montserrat ... [suggest that Trants was] one of the largest Saladoid sites in the Caribbean. 
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 "Encyclopaedia Britannica - Monts/errat". Consultado o 28 de xuño de 2019. 
  15. Bergreen, Laurence (2011). Columbus: The Four Voyages. Viking. p. 140. ISBN 9780670023011. Ao amencer o 10 de novembro, Columbus e a súa frota partiu de Guadalupe, navegando cara ao noroeste ao longo da costa ata a illa de Montserrat. Un puñado de indios a bordo do seu barco explicou que a illa fora estragada polos caribes, que 'comeron a todos os seus habitantes'. 
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 Roberts-Wray, Kenneth (1966). Commonwealth and Colonial Law. Londres: Stevens. p. 855. 
  17. Roberts-Wray, Kenneth (1966). Commonwealth and Colonial Law. Londres: Stevens. p. 856. 
  18. 18,0 18,1 18,2 18,3 "Brown Archaeology- Montserrat". Arquivado dende o orixinal o 04 de xuño de 2023. Consultado o 28 de xuño de 2019. 
  19. Akenson, Donald H. (1997). "Ireland's neo-Feudal Empire, 1630–1650". If the Irish ran the world: Montserrat, 1630–1730. McGill-Queen's University Press. pp. 12–57, 273. ISBN 978-0-7735-1686-1. 
  20. "Culture of Montserrat - history, people, clothing, beliefs, food, customs, family, social, marriage". Everyculture.com. Consultado o 8 de xullo de 2017. 
  21. "Brown Archeology- Montserrat". Arquivado dende o orixinal o 04 de xuño de 2023. Consultado o 28 de xuño de 2019. 
  22. Fergus, Howard A. (1996). Gallery Montserrat: some prominent people in our history. Canoe Press, University of West Indies. p. 83. ISBN 976-8125-25-X. 
  23. 23,0 23,1 23,2 "Encyclopaedia Britannica - Montserrat". Consultado o 28 de xuño de 2019. 
  24. O'Shaughnessy, A. J. (2006). "Caribbean". En Boatner, III, M. M. Landmarks of the American Revolution: Library of Military History (2nd ed.). Detroit, MI: Charles Scribner's Sons. p. 33. ISBN 9780684314730 – vía Gale Virtual Reference. 
  25. Cited in: Truxes, Thomas M. (2004). Irish-American Trade, 1660-1783. Cambridge University Press. p. 100.  See also: The late Thomas Jefferys, Geographer to the King (1780). The West India Atlas or, A Compendious Description of the West-Indies. Fleet Street, Londres: Robert Sayer and John Bennett. 
  26. Rodgers, Nini (November 2007). "The Irish in the Caribbean 1641-1837: An Overview". Irish Migration Studies in Latin America 5 (3): 145–156. Arquivado dende o orixinal o 27 de setembro de 2016. Consultado o 10 de agosto de 2019. 
  27. McGarrity, Maria (2008). Washed by the Gulf Stream: The Historic and Geographic Relation of Irish and Caribbean Literature. Associated University Presses. pp. 33–34. ISBN 9780874130287. 
  28. 28,0 28,1 De Bhaldraithe, Tomás, ed. (1979). "Entry 2700, 1 Aibreán 1831 [1 de abril de 1831]". Cín Lae Amhlaoibh (en irlandés). Baile Átha Cliath: An Clóchomhar Tta. p. 84. Is clos dom gurb í an teanga Ghaeilge is teanga mháthartha i Monserrat san India Thiar ó aimsir Olibher Cromaill, noch do dhíbir cuid de chlanna Gael ó Éirinn gusan Oileán sin Montserrat. Labhartar an Ghaeilge ann go coiteann le daoine dubha agus bána. [Oín dicir que o idioma irlandés é a lingua materna en Montserrat nas Antillas dende a época de Oliver Cromwell, que desterrou alí algunhas familias irlandesas gaélicas. Falar irlandés é común entre os negros e os brancos.] 
  29. "Notes and Queries: A Medium of Inter-Communication for Literary Men, Artists, Antiquaries, Genealogists, Etc". Bell. 15 de xullo de 1852 – vía Google Books. 
  30. The Irish Times (Luns, 8 de setembro de 1902), page 5.
  31. 31,0 31,1 31,2 Wells, John C. (1980). "The brogue that isn't". Journal of the International Phonetic Association 10: 74–79. doi:10.1017/s0025100300002115. Consultado o 29 de abril de 2017. 
  32. "Slavery Abolition Act 1833; Section XII". 28 de agosto de 1833. Consultado o 23 May 2016. 
  33. Beckles, Hilary McD (1998). "Caribbean Region: English Colonies". En Finkelman, Paul; Miller, Joseph Calder. Macmillan Encyclopedia of World Slavery 1. Simon & Schuster Macmillan. pp. 154–159. ISBN 9780028647807. 
  34. Finkleman, Paul; Calder Miller, Joseph, eds. (1998). "Plantations: Brazil". Macmillan Encyclopedia of World Slavery (Macmillan Reference USA) – vía GALE World History in Context. 
  35. "The Montserrat Connection". Sturgefamily.com. Arquivado dende o orixinal o 04 de xaneiro de 2017. Consultado o 8 de xullo de 2017. 
  36. "Montserrat". Commonwealth Secretariat. Arquivado dende o orixinal o 08 de xullo de 2011. Consultado o 30 de xaneiro de 2007. 
  37. Hendry, Ian; Dickson, Susan (2011). British Overseas Territories Law. Oxford: Hart Publishing. p. 325. ISBN 9781849460194. 
  38. Gallery Montserrat: some prominent people in our history By Howard A. Fergus. Publisher: Canoe Press University of the West Indies. ISBN 978-976-8125-25-5 / ISBN 976-8125-25-X [1]
  39. Robert J Alexander & Eldon M Parker (2004) A History of Organized Labor in the English-speaking West Indies, Greenwood Publishing Group, p144
  40. "Sir George Martin CBE (1926 – 2016)". George Martin Music. 2017. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]