બિગ બેંગ

બ્રહ્માંડના એક સપાટ ભાગના વિસ્તરણનું કલાત્મક દ્રશ્ય

બ્રહ્માંડનો જન્મ એક મહાન વિસ્ફોટના પરિણામે થયો હતો. જેને મહાવિસ્ફોટ સિદ્ધાંત અથવા બિગ બેંગ થિયરી કહેવામાં આવે છે. જે મુજબ લગભગ બાર થી ચૌદ અબજ વર્ષ પહેલાં આખું બ્રહ્માંડ અણુ એકમના રૂપમાં હતું. માનવ સમય અને અવકાશ જેવા કોઈ ખ્યાલ તે સમયે અસ્તિત્વમાં નહોતા. આ થિયરી મુજબ, આશરે ૧.૪ અબજ વર્ષો પહેલા આ વિસ્ફોટથી અપાર ઉર્જા ઉત્સર્જિત થાય છે. આ ઉર્જા એટલી વધારે હતી કે આ અસરને કારણે આજ સુધી બ્રહ્માંડનો ફેલાવો ચાલુ જ છે. બધી માન્યતાઓ એક જ ઘટના દ્વારા વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે જેને મહાવિસ્ફોટ થિયરી કહેવામાં આવે છે. મહાવિસ્ફોટ નામના આ મહાન વિસ્ફોટના માત્ર ૧.૮૩ સેકન્ડ અંતરાલ પછી સમય, અવકાશની વર્તમાન માન્યતાઓ અસ્તિત્વમાં આવી હતી. ભૌતિકશાસ્ત્રના નિયમો લાગુ થવા લાગ્યા. ૧.૩૪ મી સેકન્ડમાં, બ્રહ્માંડ ૧૦૩૦ વખત ફેલાયું હતું અને ક્વોક્સ, લેપટોન અને ફોટોનનો ગરમ પદાર્થ બની ગયો હતો. ૧.૪ સેકન્ડમાં, ક્વાર્ક્સ મળીને પ્રોટોન અને ન્યુટ્રોન બનાવવાનું શરૂ કર્યું અને બ્રહ્માંડ થોડુંક ઠંડુ થઈ ગયું. હાઈડ્રોજન, હિલીયમ વગેરેનું અસ્તિત્વ બનવા માંડ્યું અને અન્ય તત્વો બનવા માંડ્યા.

બિગ બેંગ થિયરીની શરૂઆતનો ઇતિહાસ જ્યોર્જ લેમેટ્રે દ્વારા આધુનિક ભૌતિકશાસ્ત્રમાં લખવામાં આવ્યો છે. લેમેટ્રે રોમન કેથોલિક પાદરી તેમજ વૈજ્ઞાનિક હતા. તેમનો સિદ્ધાંત આલ્બર્ટ આઈન્સ્ટાઇનના સાપેક્ષવાદના પ્રખ્યાત સામાન્ય સિદ્ધાંત પર આધારિત હતો. તે એડવિન હબલ હતા, જેમણે વર્ષ 1929 માં જણાવ્યું હતું કે બધી તારાવિશ્વો એકબીજાથી સંકોચાઈ રહી છે. આ બે મુખ્ય ધારણાઓ પર આધારિત છે. પ્રથમ શારીરિક કાયદો અને બીજો કોસ્મિક સિદ્ધાંત. કોસ્મોલોજિકલ સિદ્ધાંત મુજબ, બ્રહ્માંડ એકરૂપ અને આઇસોટ્રોપિક છે. ૧૯૪૯માં, બ્રિટિશ વૈજ્ઞાનિક પીટર હિગ્સે મહાવિસ્ફોટ પછી અબજો સેકંડમાં બ્રહ્માંડના પ્રવાહીના વજનના સિદ્ધાંતની દરખાસ્ત કરી, જે ભારતીય વૈજ્ઞાનિક સત્યેન્દ્રનાથ બોઝના બોસોન સિદ્ધાંત પર આધારિત હતી. તે પછીથી 'હિગ્સ-બોસન' તરીકે જાણીતો થયો. જ્યારે આ સિદ્ધાંતે બ્રહ્માંડની ઉત્પત્તિના રહસ્યોને બહાર કાઢ્યા હતા, ત્યારે તેના પ્રકૃતિની વ્યાખ્યા કરવામાં પણ મદદ કરી હતી.