Se-khiûn

Se-khiûn (Bacteria, Yîn-ngî fat-yîm: /bækˈtɪəriə/) he sâng-vu̍t ke chú-yeu lui-khiùn chṳ̂-yit, su̍k-yî se-khiûn-vet. Se-khiûn he só-yû sâng-vu̍t chûng sú-liòng chui-tô ke yit-lui, kí kû-kie, khì Chúng-sú yok-yû 5×1030 ke. Se-khiûn ke ke-thí fî-sòng séu, muk-chhièn yí-tî chui-séu ke se-khiûn chṳ́-yû 0.2 mì mí chhòng, yîn-chhṳ́ thai-tô chṳ́ -nèn chhai hién-mì-kiang hâ khon-to kì-têu. Se-khiûn yit-pân he tân se-pâu, se-pâu kiet-kèu Kién-tân, khiet-fa̍t se-pâu-fu̍t, Se-pâu Kut-ka yî-khi̍p mo̍k-chhong pâu-hi, li-yì lia̍p-sien-thí lâu ya̍p-liu̍k-thí. Se-khiûn su̍k-yî Ngièn-fu̍t Sâng-vu̍t (Prokaryota). Ngièn-fu̍t sâng-vu̍t chûng hàn-yû nang yit-lui sâng-vu̍t hêm-cho Kú Se-khiûn (Archaea), he Khô-ho̍k-kâ yî-kí yên-fa kôan-he yì nang-phit ke lui-phe̍t. Vì-liáu khî-phe̍t, pún-lui sâng-vu̍t me ôn-to Chṳ̂n Se-khiûn (Eubacteria). Se khiûn ke hìn-chhong siông-tông tô-ngióng, chú-yeu yû khiù-chhong, kòn-chhong, yî-khi̍p lô-siên-chhong.