Łužiske horiny
|
Tutón zapisk zaběra so ze srjedźnymi horinami, kiž rěkaja němsce Lausitzer Gebirge. Za (Ober-)Lausitzer Bergland hlej Łužiske hory. |
Łužiske horiny (čěsce Lužické hory, němsce Lausitzer Gebirge) su srjedźne horiny na juhowuchodźe Hornjeje Łužicy a na sewjeru Čěskeje, mjez Połobskimi pěskowčinami (Čěskej Šwicu) na zapadźe a Jěšćedom na wuchodźe. Łužiski podźěl tworja Žitawske horiny. Na sewjeru rozpřestrěwaja so Łužiske hory (němsce Lausitzer Bergland), na juhozapadźe přizamkuja so Čěske srjedźne horiny. Kónčina steji w Čěskej jako ChKO Lužické hory pod přirodoškitom. W Němskej płaća Žitawske horiny wot lěta 2007 jako přirodny park. Najwyši wjeršk Łužiskich horin a zdobom sakskeho dźěla Łužicy je Łysa (793 m).
Łužiske horiny słušeja jako dźěl zapadnych Sudetow k Čěskim namjeznym horinam, kaž Kyrkonoše, Rudne horiny a Šumawa.
Wjerški
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wjetšina najwyšich wjerškow we Łužiskich horinach nadeńdźe so na hłownym hrjebjenju, tak nimo Łysy tež Pěnkavčí vrch (Finkenkoppe, 792 m), Hvozd (Hochwald, 750 m) a Studenec (Kaltenberg, 736 m). Markantnej horje Jedlová (Tannenberg, 774 m) a Klíč (Kleis, 760 m) stejetej trochu zboka južnje hłowneho hrjebjenja. Podoba tutych najwyšich horow pokazuje, zo su bjez wuwzaća wulkaniskeho pochada.
Puće
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Ze starodawna wjedźe jenož mało pućow přez huste lěsy Łužiskich horin. W srjedźowěku běštej najwažnišej z tutych Čěskich šćežkow Stara Praska dróha a Stara Jablonska dróha. Čara Stareje Praskeje dróhi přez Stožecké sedlo wužiwa so zdźěla hač do dźensnišeho za dalokodróhu z Łužicy do Prahi.
Jenička železniska čara, kotraž přeprěkuje Łužiske horiny, je Bakov nad Jizerou–Habrachćicy, wotrězk něhdyšeje Čěskeje sewjerneje železnicy. Wona wužiwa přesmyk pod horu Jedlová pola Rybniště.