Իսպանիայի կրթության պատմություն
Իսպանիայի կրթության պատմությունն անցել է շատ դժվար ժամանակաշրջան՝ հանդիպելով քաղաքական դժվարությունների և նոր սոցիալական կարգերի զարգացմանը: Այն սկսվել է Միջնադարում՝ հոգևորական և ազնվական խավերի ժամանակ, Վերածննդի շրջանում այն անցել է ծաղկող բուրժուական դաս, որը գլխավորում էր զարգանող լուսավորությունը, այսպես կոչված Լուսավորության դարաշրջանում: 1812 թվականին Սահմանադրությունը և լիբերալների մղումը սկիզբ դրեցին ժամանակակից կրթությանը:
Հին դարաշրջան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսպանիայի հռոմեականացումը հանգեցրեց կրթական հաստատությունների ստեղծմանը[1][2]։ Աղբյուրները արձանագրում են Սերտորիոսի կողմից մ.թ.ա. մոտ 80 թվականին Ուեսկայում (Huesca) յուրօրինակ «ակադեմիայի» հիմնադրումը, որտեղ կրթություն էին ստանում տեղի էլիտաների երեխաները։
Բայց երեխաներն ամենաշատը գրավեցին նրանց։ Քանի որ Ուեսկա քաղաքի ամենահարգելի մարդիկ հավաքված էին այնտեղ, և բերել էին հունական ու հռոմեական ուսուցիչներ, իսկ իրականում, նրանց որպես պատանդներ օգտագործելով, խոսքերով կրթում էր նրանց, երբ մեծանան՝ կառավարությանը և իշխանությանը մասնակցելու համար: Պլուտարքոս, «Համեմատական կենսագրություններ»
Հնէաբանական մնացորդները պահպանվել են Կոմպլութում (Ալկալա դե Էնարես) քաղաքում գտնվող «Հիպպոլիտոսի տուն»-ից, որը վերաբերվում է 3-րդ և 4-րդ դարերին։ Դա երիտասարդների համար նախատեսված դպրոց էր, որը կապված էր Անիոս ընտանիքի հետ և օգտագործվում էր խաղողի և կրթական նպատակներով։
Ուշ անտիկ շրջանը չէր նշանակում ամբողջական խզում հռոմեական ավանդույթից՝ չնայած կրթական հաստատություններում ամենակարևոր ազդեցությունը եղել է դրանց սահմանափակումը քրիստոնեական կրոնական ոլորտում, հատկապես՝ մենաստանային։ Ցուցադրվել է, որ վիսիգոթական Թոլեդո քաղաքում հնարավոր է եղել պալատական դպրոց, որտեղ կարող էին սովորել բարձր մակարդակի ազնվականները, այդ թվում՝ որոշ կանայք։
Միջնադար
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տե՛ս նաև՝ Գիտությունն Իսպանիայում
_(cropped).jpg)
.jpg)
Միջնադարյան Իսպանիայում առկա էին երեք կրոնական ուղղություն (հուդայականներ, քրիստոնյաներ և մուսուլմաններ): Այս ամենը վառ ապացույց էր այն բանի, որ միջնադարյան Իսպանիայում առկա էր տարբեր կրթական համակարգեր և հաստատություններ[3][4]։
Հին ժամանակներից թեմերեն ունեին եկեղեցիներին միացված դպրոցները, եկեղեցական դպրոցները, որոնց առաջնային նպատակը ապագա քահանաներ կրթելն էր։ Սակայն չունենալով ժամանակակից կրթական հաստատություններ և կրթական միջոցներ, այստեղ սովորում էին նաև հասարակ մարդիկ։ 13-րդ դարում Կաստիլիայի թագավոր Ալֆոնսո VIII Պալենսիայի համալսարանը բարձրացրել է Էստուդիայի գեներալի աստիճանի (1212 թվական)։ Հավանաբար, Լեոնի թագավոր Ալֆոնսո IX-ը հիմնադրել է Սալամանկայի համալսարանը (1218 թվականին), որը Ալֆոնսո X Իմաստունը կկոչեր «Համալսարան» այնքան վաղ շրջանում (1253 թվականին), որ հավանաբար այն առաջինն է այդպես կոչվել[5][6][7]։
Այս հաստատություններում ուսուցումը տեղի է ունեցել տաճարի տարածքում և վարձակալած շենքերում, սակայն համալսարանների քննություններին նախապատրաստվելու համար ստեղծվել են նաև քոլեջներ։ Սալամանկայում առաջինը Սանտա Մարիա դե լա Վեգան է, որը հիմնադրվել է 1166 թվականին (մինչև Էստուդիայի գեներալի հիմնադրումը), իսկ 1222 թվականին՝ Սան Էստեբանի Կոլեջիո դե Սան Էստեբանը[8]։ 1401 թվականին եպիսկոպոս Դիեգո դե Անայան հիմնադրել է Սուրբ Բարդուղիմեոսի առաջին Կոլեջիոյի հիմնարկը՝ աղքատ ուսանողների համար՝ նրանց տալով բավարար եկամուտ կրթաթոշակներ տրամադրելու համար: Անայան որպես իր մոդել վերցրեց Բոլոնիայում գտնվող Իսպանիայի թագավորական քոլեջը, որը հիմնադրվել է 1364 թվականին կարդինալ Ժիլ դե Ալբորնոզի կողմից: Հաջորդաբար ստեղծվեցին այլ դպրոցներ՝ և՛ ավագ, և՛ միջնակարգ, գրեթե բոլորը նույն ուղղվածությամբ աղքատ և ընդունակ աշակերտներին կրթություն տալու համար։
Այնուհետև ստեղծվեցինհ համալսարաններ։
Այս հաստատություններում հաջորդաբար շնորհվել են բակալավրի, լիցենզիայի, մագիստրոսի (կամ մագիստրոսի կոչում, որն այժմ կոչվում է մագիստրոսի կոչում) և դոկտորի աստիճանները: Նրանց կազմակերպությունը բավականին դեմոկրատական էր. այն ղեկավարում էր ռեկտորը, ով ընտրվում էր մեկ տարով այն ընտրություններում, որոնց մասնակցում էին ուսանողները, և ով կարող էր նաև զբաղեցնել այդ պաշտոնը, թեև դա անվանական պաշտոն էր։ Նա ղեկավարում էր արարողությունները, շնորհում աստիճանները: Բայց դրանց կարևորությունը համալսարանում այնպիսին էր, որ ակադեմիական արարողությունների ժամանակ միայն թագավորը կարող էր ավելի բարձր տեղ զբաղեցնել ամբիոնում։ Իրականում համալսարանի կառավարումը իրականացնում էր մագիստրոս-գիտնականը, որն ունի սեփական ոստիկանությունն ու անգամ բանտը, քանի որ ուսանողներն օգտնվում էին արտոնությունից, որը տեղի իշխանություններին թույլ չէին տալիս նրանց դեմ որևէ գործողություն ձեռնարկել։
Ժամանակակից դարեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Այն ընգրկում է 16-17-րդ դարերը՝ հատակապես մեծ փոփոխություններ ունենալով 16-րդ դարում։ Եթե մինչ այդ համալսարանը համեմատաբար վաստակաշատ հաստատություն էր (ինչպես նշվեց, միջնակարգ և ավագ քոլեջներից շատերը նախատեսված էին աղքատ ուսանողների համար), հեղինակությունը, որը կրթության հետ եկավ որոշ համալսարաններ, հատկապես խոշորագույն քոլեջներ, նշանակում էր, որ այդ և բուն համալսարանում գերակշռում էին ազնվական ուսանողները։ Նրանք կիրառում էին տարբեր հնարքներ, այնպիսին, ինչպիսին քոլեջների գործելում դեմոկրատիկական համակարգը կամ ռեկտորի ընտրությունը և անգամ պահանջում էին արյան մաքրությունը, որը կարող էին ապացուցել նրանք, ովքեր ունեին ընտանեկան գրառումներ, այսինքն ազնվականները։[9]
Իսպանական կրթությունը 15-րդ դարի վերջում և 16-րդ դարի սկզբին ենթարկվել է հումանիզմի ազդեցությանը, որը խթանել են կաթոլիկ միապետները։ Նրանք ազդում էին արքունիքի անդամների վրա, որպեսզի նրանք նվիրվեին տառերի ուսումնասիրությանը և իրենց դասին հարիր վարք դրսևորեն։
Հումանիզմ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ազնվականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արքայազններն ու ինֆանտները կարևոր ընտանիքներից մի քանի երեխաների հետ սովորում էին թագավորական դասարանում ամենահայտնի հումանիստների մոտ։ Նրանց համար գրվել են բազմաթիվ տրակտատներ՝ նպատակ ունենալով կրթել ապագա տիրակալներին։ Նրանց պատրաստումը հիմնված էր ֆիզիկական դաստիարակության վրա, քանի որ իշխանները պետք է լինեին արագաշարժ և զորքերի առաջնորդներ, նրանք պարապում էին ցատկելու, նիզակի հարվածների, ինքնապաշտպանության, սուրի և նիզակի կիրառման, ձիավարության և որսի մեջ. դասական հեղինակների և պատմության ուսումնասիրության մեջ։ Բայց թեև նրանք կարդում էին դասական հեղինակներ, նրանց մեջ հիացմունք և հարգանք էր սերմանվել սրբերի, քրիստոնյա գործիչների և Աստծո հանդեպ: Նրանց սովորեցնում էին նաև վարվելակարգեր, ինչպիսիք են դիվանագիտության հանդեպ քաղաքավարությունը կամ արարողությունների ժամանակ պատշաճ վարքագիծը: Ազնվականների որդիները սովորում էին Պալատինի դպրոցում, որը ղեկավարում էր Պիտեր Նահատակ դ'Անգիերան, հետագայում համալսարաններում սովորելու և բյուրոկրատական և վարչական պաշտոններ ստանալու համար:[10]
Կանայք առանձնահատուկ ուշադրություն դարձան, քանի որ ճանաչվեց նրանց կրթության կարևորությունը որպես կրոնի և բարոյականության պահպանողներ, և դա արտացոլվեց տարբեր տրակտատների գրման մեջ: Խուան Լուիս Վիվեսը 1523 թվականին գրել է ամենահայտնի տրակտատներից մեկը՝ «Քրիստոնյա կանանց ուսուցման մասին» (Դե լա Ինստրուքքիոն դե Լա Մուջեր Քրիստիանա), որտեղ կրոնական ընթերցանությունը համապատասխան դեր է ստանում կանանց կրթության մեջ[11]։
Բուրժուազիա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ժամանակակից դարաշրջանում առաջնեկ որդիները ժառանգում էին իրենց ծնողների հարստությունը, ուստի նրանց հետևող երեխաները պետք է նվիրվեին արվեստին, և նրանք ընդունվում էին քոլեջներ կամ համալսարաններ: Դրանց հաճախում էին նաև ստորին ազնվականները՝ կազմված հիդալգոներից (ազնվական կոչումներ ունեցող, բայց փող չունեցող մարդիկ)։ Դա ժամանակ էր, երբ համալսարանական կրթությունը մարդկանց հնարավորություն էր տալիս բարձրանալ սոցիալական սանդուղքը և հեղինակություն ձեռք բերել, քանի որ նրանց ծառայություններն ու գիտելիքները պահանջում էին թագավորները։ Ամենակարևոր համալսարաններն էին Սալամանկան, Ալկալա դե Էնարեսը և Վալյադոլիդը։ Աստիճաններն ուսումնասիրվում էին աստվածաբանության, իրավագիտության և բժշկության ոլորտում: Դասավանդվում էին նաև լատիներեն և հումանիտար գիտություններ, որոնք գոյակցում էին միջնադարյան դպրոցական ավանդույթի հետ[12]։
Այնուամենայնիվ, 17-րդ դարի ընթացքում հումանիստական գաղափարները կորցրին ուժը[13]։
Հասարակություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը].jpg)
Իսպանիայում միջնադարից սկսած, մտավախություն կար՝ օգտագործելու բանականություն ունեցողների տաղանդները: 1401 թվականին եպիսկոպոս Դիեգո դե Անայան Սալամանկայում հիմնեց Սալամանկայի Կոլեջիո Մայոր դե Սան Բարտոլոմե քաղաքը աղքատ տղաների համար՝ նրանց տրամադրելով «կրթաթոշակ», որը ներառում էր ուսման վարձը, սնունդը և կացարանը: Այլ հովանավորներ նույն նպատակով ստեղծեցին դպրոցներ՝ ներառյալ Կոլեգիո դե Լա Կոնսեպկիոն դե Հուեֆանոս-ը, որը ստեղծել է Ֆրանցիսկո դե Սոլիս Քինյոնեսի յու Մոնտենեգրոն, որը բժիշկ, եպիսկոպոս և Պողոս III Պապի անձնական քարտուղարն էր, ինքն էլ որբ էր, ով կարողացավ սովորել շնորհիվ Մալդոնադոյի ընտանիքի տիկնոջ հովանավորությանը։ Հաշվի առնելով այս քոլեջներում սովորելու հեղինակությունը՝ ողջ 17-րդ դարում դրանք զբաղված էին ավելի բարձր աստիճանի ուսանողներով՝ տեղահանելով իրենց բնական բնակիչներին՝ աղքատներին:
Ինչ վերաբերում է մնացած բնակչությանը, ապա նրանց մեծ մասը անգրագետ էր, քանի որ նրանց գիտելիքները ձեռք էին բերում հիմնականում կաթոլիկ եկեղեցու բանավոր կամ տեսողական փոխանցման միջոցով՝ քարոզի, խոստովանության, տեսարանների և պատկերների միջոցով: Այնուամենայնիվ ողջ 16-րդ դարի ընթացքում գոյություն ունեին մեթոդներ, որոնց շնորհիվ իսպանական բնակչությունը դառձավ ավելի կիրթ։ Առաջին տառերի դպրոցները ստեղծվեցին կրոնական կարգի ու մունիցիպալիտետների կողմից, որոնք ապահովում էին ընթերցանության, գրագիտության, թվերի և կատեխիզիսի ուսուցանումը։ Ընկերություններում երեխաներն ու երիտասարդները ընդունվում էին ծառայելու որպես արհեստավորներ ընթերցանության, գրագիտության և առևտրի ուսուցանելու դիմաց։ Մյուս կողմից, սովորողի տանը ապրում էին նաև ուսուցիչները[14][15]։
Թեև համարվում է, որ 17-րդ դարում կրթության մեջ լճացում էր անկազմակերպվածության և պետական կառավարման բացակայության պատճառով, դա այն դարն էր, երբ ուսուցիչները սկսեցին աշխատավարձ ստանալ քաղաքային խորհրդից, կանոնակարգվեցին նրանց աշխատանքն ու ժամանակացույցը և սկսեցին օգտագործել ձեռնարկներ և այբուբեններ։ Միևնույն ժամանակ, ձևավորվեց ուսուցիչների կազմակերպություն, որտեղ վերահսկվում էր ընդունելությունը, և կորպորացիայի կողմից պաշտպանված շահերը միշտ չէ, որ ուղղված են եղել ուսանողների շահերին: Ինչ վերաբերում է երեխաներին, ապա նրանց կրթության պետական ծրագիր չկար, ուստի նրանք հաճախում էին ծխական համայնքներ, որտեղ քահանաները (որոնք բացառապես ուսուցիչներ չէին, քանի որ նրանք նաև այլ գործունեությամբ էին զբաղվում) սովորեցնում էին կարդալ, մինչև որ նրանք աստիճանաբար տեղափոխվեցին Հիսուսի միաբանություն։ Շատ երեխաների տնտեսական կարգավիճակը ստիպում էր նրանց թողնել դպրոցը, որպեսզի աշխատեն և ապահովեն ընտանեկան տնտեսությունը, թեև նրանցից շատերը կրթություն են ստացել և սովորել են կարդալ այն կորպորացիաներում, որոնց միացել են[16]։
Հիսուսի հսարակությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կրոնական միությունը հիմնադրվել է Իգնատիոս դե Լոյոլայի կողմից 1534 թվականին: Նրա գործունեությունը սկսվեց առանց ուսուցանելու մտադրության, որպես համալսարան հաճախող երիտասարդների համար նախատեսված նստավայր: Նրանք սկսեցին աստվածաբանություն և փիլիսոփայություն դասավանդել աստիճանաբար և ոչ պաշտոնական, հումանիստական միտումով։ Գանդիայի քոլեջն առաջինն էր, որ իր հիմնադրման օրից ի վեր եղել է նստավայր, դասեր կազմակերպել և արտասահմանցի ուսանողներ ընդունել. այդ ժամանակվանից և ամբողջ 16-րդ դարում այս նպատակով սկսեցին հիմնվել քոլեջներ։ Նրա աստվածաբանության և փիլիսոփայության դասընթացներին հաճախում էին հարուստ ընտանիքների երեխաներ, բայց քանի որ դասերն անվճար էին, խոնարհ երիտասարդները նույնպես հաճախում էին կարդալ սովորելու:
Տե՛ս նաև Հիսուսի միաբանություն
Պիարիստներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Արագոնացի հոգևորական և ուսուցիչ Սուրբ Իոսիֆ Կալասանի կողմից (1557–1648 թվակններ) հիմնած Բարեպաշտական շքանշանի դպրոցը (Պիարիստներ) 17-րդ դարում և կաթոլիկ Եվրոպա (Իտալիա․ Ավստրիա, Լոհաստան, Սլովակիա և այլն) և հետագայում նաև Իսպանիա ներմուծեց անվճար ազգային դպրոցը, որը բաց էր բոլորի՝ հատկապես ամենաաղքատների համար։ Պիարիստների առաջին հիմնումներն եղել են Բարբաստոյում (1677 թվական), Բենաբարեում (1681 թվական) և Մոյում (1683 թվական)։ XVIII դարում Իսպանիայում հիմնվել էր 12 դպրոց։ Սակայն 18-րդ դարի ընթացքում Աստվածավախ դպրոցներին ներկայացվող կրթության պահանջարկը բավականին մեծ էր։ Գրանցվել էր ավելի քան հարյուր դիմում պիարյան դպրոց հիմնելու համար, որոնք չբավարարվեցին պիարյան անձնակազմի կամ այն ժամանակվա իշխանության թույլտվության բացակայության պատճառով։ 1597 թվականի Հռոմում իր առաջին դպրոցը հիմնած Կալասանցի մանկավարժական ոճը ձգտում էր ամենաաղքատների առաջնահերթ ուշադրությանը, էֆեկտիվությանը, նորարարություններին, կրթության և «Piety and Letters» (վերջինիս նշանաբանն այսօր կթարգմանվի որպես «Մշակույթ և հավատք») միջև վերլուծության շրջանավարտներին։ Դրանից հետո կաթոլիկ եկեղեցում և Իսպանիայում ի հայտ եկան հարյուրավոր տղամարդկանց և կանանց կրոնական համայնքներ՝ նվիրված հիմնականում կրթությանը․ La Salle, Marists, Salesians....
Նկարազարդում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]_Goya.jpg)
Բուրբոնների ժամանումը իսպանական միապետության գահին իր հետ բերեց լուսավոր քաղաքականություն, բայց դրանք քիչ ազդեցություն ունեցան կրթության վրա ողջ 18-րդ դարում: Մինչև Չարլզ III-ի կառավարությունը կրթական բարեփոխումներ չեն եղել։ Նրա քաղաքականությունը հիմնականում բաղկացած էր հիսուսյանների արտաքսումից, համալսարանների և քոլեջների բարեփոխումից և կրթության աշխարհիկացումից։ Նորարարները 17-րդ դարի վերջի և 18-րդ դարի սկզբի մտածողների և գիտնականների մի խումբ էին, որոնց գաղափարները ազդել են փիլիսոփայության և գիտության վրա, որոնք նախորդել են Լուսավորությանը:
Առաջին տառեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը].jpg)
Երբ 18-րդ դարուն հասկանալի դարձավ, որ անգրագիտությունն ակնհայտ է և վնասում է զարգացմանը, պետությունը միջոցներ ձեռնարկեց ուսուցիչների և դպրոցների պատրաստման համար։ 1780 թվականին ուսուցիչներ պատրաստելու համար ստեղծվեց Առաջին գրերի ազնվական արվեստի ակադեմիական քոլեջը (Colegio Académico del Noble Arte de Primeras Letras)։ Միևնույն ժամանակ տեքստեր, ելույթներ և ուսումնական պլաններ գրվել են այնպիսի գործիչների կողմից, ինչպիսիք են՝ Պեդրո Ռոդրիգես դե Կամպոմանեսը, Խոսե դե Օլավիդ ի Յաուրեգին և Գասպար Մելչոր դե Ջովելանոսը, ովքեր խոսում էին առաջընթացի, ուսուցման ձևերի, մեթոդների, ուսուցման և կրթության մասին՝ ուղղված ուսանողներին։ և դատապարտել հանրակրթական դպրոցների և կրթական համակարգի անարդյունավետությունը։ Խուան Պիկորնելը մեջբերում է անում, որն ընդգծում է կրթության մասին պետության հոգածության կարևորությունը[17][18]․
Եթե, պատահաբար հանրապետությունը մեծանում է, կարելի է ասել, որ այն աճում է մարդկանցում, բայց ոչ ուժի մեջ։ Ոչ մի պետություն, ուրեմն, երբեք իմաստուն, հարուստ կամ հզոր չի լինի առանց կրթության:
Համալսարան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսպանական համալսարանները մնացին փիլիսոփայական և գիտական փոփոխությունների եզրին, ինչը հանգեցրեց նրանց հետամնացության գիտական ուսումնասիրություններում և ուսումնական ծրագրերում, քանի որ դրանք համարվում էին հակասող կաթոլիկ վարդապետությանը և նրանց ավանդական, միջնադարյան դպրոցական մեթոդին: Նրանք համարվում էին հնացած, քանի որ համարվում էր, որ նրանց արարողություններն ու քննարկումները քիչ են համապատասխանում իսպանական իրականությանը, ինչպես նաև կոռուպցիայի և վարչակազմի բարդության պատճառով: Այդ իսկ պատճառով թագը համալսարանական բարեփոխում իրականացրեց 1771 թվականին Սալամանկայի համալսարանի ուսումնասիրությունների պլանի ստեղծման միջոցով, որը պարունակում էր վարչական և ակադեմիական փոփոխություններ: Այնուամենայնիվ, բարեփոխումներն այնքան էլ հաջող չէին, որքան սպասվում էր, քանի որ համալսարանականները դիմադրեցին իրենց քաղաքական և սոցիալական պրակտիկայի փոփոխությանը: Ավելին, դասախոսները չունեին անհրաժեշտ նախապատրաստություն նոր պլանին համապատասխանելու համար։[19]
1767 թվականին ճիզվիտների վտարումից հետո հիմնվել է Մադրիդի Սան Իսիդրոյի թագավորական ուսումնասիրությունները, որը նվիրված էր միջնակարգ կրթությանը, որի ուսուցիչները կընտրվեին մրցույթով, այլ ոչ թե կրոնական կարգերով։ Դրանցում դասավանդվել են կերպարվեստ, մաթեմատիկա, ֆիզիկա, բնական իրավունք, մարդու իրավունք, հունարեն և եբրայերեն առարկաներ։ 1771 թվականի պլանը, որը նաև հայտնի է որպես Արանդայի պլան, ստեղծվել է համալսարանական կրթությունը կարգավորելու համար։ Տարրական կրթության ընթացքում փորձ արվեց լրացնել ճիզվիտների թողած վակուումը հանրակրթական դպրոցներով, որտեղ դասավանդում էին առաջին տառեր, լատիներեն և հռետորաբանություն։ Մադրիդի ազնվականների սեմինարիան (1725 թվական), Կադիսի բժշկության և վիրաբուժության քոլեջը (1748 թվական), ծովային աստղադիտարանը (1753 թվական), Երեք ազնվական արվեստների թագավորական ակադեմիան (1757 թվական) և վիրաբուժության թագավորական քոլեջը (1760 թվական):
Ժամանակակից դարեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կարդսի Կորտեզ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1812 թվականի Սահմանադրությունը IX վերնագրի վեց հոդվածները նվիրել է «հանրային հրահանգին»՝ ներառյալ մամուլի ազատության մասին հոդվածը։ Այն նախատեսում է «առաջին տառերի դպրոցների» հիմնում ողջ տարածքում, ինչպես նաև «ուսումնական այլ հաստատություններ» և «համապատասխան թվով բուհեր»։ Այն պահպանեց Կորտեսի իրավասությունը՝ սահմանելու «հատուկ ծրագրեր և կանոնադրություններ»՝ կառավարությանը վստահելով «հանրային կրթության տեսչությունը» «ուսումնասիրությունների գլխավոր տնօրինության» միջոցով։ Տարրական դպրոցների համար հաստատված պարզ ուսումնական ծրագիրը («կարդալ, գրել և հաշվել, և կաթոլիկ կրոնի կաթեխիզիզմը») տրանսցենդենտալ է քաղաքացիների ընտրական մարմին ստեղծելու քաղաքական նպատակի համար, որին վերջնաժամկետ է սահմանված. թեև այս պահին. ընտրություններն անցկացվել են համընդհանուր ընտրական իրավունքով (տղամարդկանց և անուղղակի)՝ համաձայն 25-րդ հոդվածի «Հազար ութ հարյուր երեսուն տարվանից նրանք, ովքեր կրկին ձեռնամուխ են լինում քաղաքացիների իրավունքների իրականացմանը, պետք է իմանան կարդալ և գրել»։ Նշվել է Կոնդորսեի գրվածքների և 1791, 1793 և 1795 թվականների ֆրանսիական հեղափոխական սահմանադրությունների ազդեցությունը Կադիսի տեքստի վրա, բացառությամբ այն, ինչ վերաբերում է համալսարաններին[20][21].[22]։
Նույն 1812 թվականին ստեղծվեց Հանրային Ուսուցման Խորհուրդը, որին հանաձնարարված էր զեկուցել ազգային կրթության ընդհանուր բերփողման մասին։ 1813 թվականին բանաստեղծ և քաղաքական գործիչ Մանուել Խոսե Կինտանան մշակեց այսպես կոչված Քվինտանայի զեկույցը, որը հետագայում վերածվեց օրենքի՝ Լիբերալ եռամյակի ընթացքում։
Ֆերդինանդ VII
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ֆերդինանդ VII-ի վերադարձը առաջ բերեց բացարձակ արձագանք, որը, ի թիվս այլ հետևանքների, նշանակում էր, որ կաթոլիկ եկեղեցուն տրվել է գերակա դերը կրթության մեջ, որը նա նախկինում վայելում էր և վերադարձ 1771 թվականի ծրագրին: Բուհերի համար ստեղծվել է նոր Հանրային Ուսուցման խորհուրդ՝ աբսոլուտիզմի սկզբունքներին ավելի համահունչ ծրագիր կազմելու համար։
Իսպանիայում երկրորդ բացարձակ վերականգնման ժամանակ (1823–1833 թվականներ) մասնավոր կրթությունը (հասկացվում էր որպես աշխարհիկ, քանի որ կրոնական կարգերը երբեք մասնավոր չեն համարվել) ճնշվել է, քանի որ այն «ծաղրում է իշխանության եռանդը և թունավորում երիտասարդներին»։ Նա նաև կշտամբեց, որ իր դպրոցներում դասավանդվում էր ֆրանսերեն և անգլերեն, քանի որ այդ լեզուներով կարդացվող միայն անբարեխիղճությունն ու անպարկեշտությունն էին, որոնք ուղղված էին «ամենաանսանձ անառակությունը հրահրելուն»: Ինչ վերաբերում է համալսարանին, ապա պրոֆեսորները մաքրվել են. «Սանտյագոյում մոտ երեսունը «մաքրվել են», Վալենսիայում՝ նրանցից կեսը», իսկ դասավանդումը «վերաքրիստոնեացվել» և կարգավորվել «Կալոմարդե պլանով», որը կոչվել է գրասենյակի քարտուղարի անունով։ Շնորհքի և արդարության, Ֆրանցիսկո Թադեո Կալոմարդեի, որի մշակմանը մասնակցել են նշանավոր կրոնական և աշխարհական մարդիկ։ Ժամանակակից գիտության՝ «Կարտեզիոսների և Նեյտոնների» ուսումնասիրությունը վերացվել է, քանի որ, ինչպես ասում էին Սերվերայի համալսարանի պրոֆեսորները, «Մեզնից հեռու է դիսկուրսի վտանգավոր նորույթը», «Այն մեզ մեկ դար հետ է տարել»: Առաջին անգամ ընդունվող ուսանողները պետք է ներկայացնեին «Լավ քաղաքական և կրոնական վարքագծի» վկայական՝ ստորագրված իրենց ծխական քահանայի և քաղաքացիական իշխանության կողմից, իսկ գիտական աստիճան ստանալու համար նրանք պետք է երդվեին պաշտպանել թագավորի ինքնիշխանությունը, Կոնստանցիայի խորհրդի վարդապետությունը ռեգիցիդի և անարատ հղիության մասին: Լա Լագունայի համալսարանում գործում էր «գրաքննության տրիբունալ», որը վերահսկում էր ուսանողների վարքը[23]։
Սկզբնական կրթությունը կարգավորվում էր 1825 թվականի փետրվարի 16-ի պլանով և ընդհանուր կանոնակարգով, ինչպես նաև Կալոմարդի և նրա եկեղեցական խորհրդականների աշխատանքով։ Նախակրթարաններում տղաներին պետք է սովորեցնեին քրիստոնեական վարդապետություն, կարդալ և գրել, ուղղագրություն և տարրական թվաբանություն, իսկ աղջիկներին պետք է սովորեցնեին միայն քրիստոնեական վարդապետություն և «կարդալ, թեկուզ կատեխիզմներում և չափավոր գրել» և ամենից առաջ։ նրանց պետք է սովորեցնեին «իրենց սեռին համապատասխան աշխատանքը, այն է՝ հյուսել, կտրել և կարել սովորական հագուստ, ասեղնագործություն և ժանյակագործություն»։ Բացի այդ, հաստատվեցին այն պաշտամունքները, որոնք նրանք պետք է կատարեին, ինչպես օրինակ՝ «Օրհնյալ ու փառաբանված լինի»՝ մտնել-ելքի ժամանակ և ամեն օր տերողորմյա աղոթել: Ուսուցիչներից պահանջվում էր «տեղեկատվություն իրենց արյան մաքրության մասին»։.[24]
Հեղափոխական անկարգություններից խուսափելու համար համալսարանները փակվեցին 1830 թվականի հոկտեմբերի 12-ին, իսկ փակումը երկարաձգվեց հաջորդ ուսումնական տարով՝ չթույլատրելով նորից բացել մինչև 1832 թվականի հոկտեմբերի 18-ը: Պարադոքսալ կերպով, նույն 1830 թվականին, Սևիլիայի Ցլամարտի դպրոցը։.[25]
Իզաբել II
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Համալսարանները, ինչպես հասարակությունը, խաղաղություն չգտան 19-րդ դարում, որովհետև տնտեսական և քաղաքական պայմանները չկարողացան կայունանալ: Իրար հաջորդող կառավարությունները տարբեր կրթական օրենսդրություններ թողարկեցին: Չափավոր տասնամյակը (1844–1854 թվականներ) բնութագրվում էր Պիդալի պլանի շարունակական բարեփոխումներով։ 1850 թվական-ին 1850 թվականի օգոստոսի 28-ի թագավորական հրամանագիրը առաջին անգամ վերաբերում էր շրջանային համալսարաններին: 1851 թվականին կարգադրվեց, որ համալսարանները պետք է ամեն ամիս հաշվետվություն ներկայացնեն Հանրային ուսուցման գլխավոր տնօրինությանը։ 1852 և 1853 թվականներին կատարվել են այլ մասնակի բարեփոխումներ։
Մադրիդում Կենտրոնական համալսարան հիմնելու ծրագրերը, որոնք սկսվել էին Լիբերալ եռամյակի ժամանակ, իրականացան մինչև 1836 թվականը, երբ Ալկալա դե Հենարեսի Կոմպլուտենսե համալսարանի ուսումնասիրությունները տեղափոխվեցին մայրաքաղաք։
Պիդալի պլան 1845 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ներքին գործերի նախարար Պեդրո Խոսե Պիդալի կողմից առաջ քաշված այն մշակվել է հիմնականում Անտոնիո Ժիլ դե Զարատեի կողմից, որի մանկավարժական սկզբունքներն ամփոփվել են որպես «ազատություն, անհատույց, կենտրոնացում, ստուգում և միօրինակություն»։ Դա քիչ նշանակություն ուներ և, լինելով նախարարական մակարդակի պարզ որոշում, այն կարող էր ենթարկվել փոփոխման և չեղյալ հայտարարման, ինչը տեղի ունեցավ 1847 և 1850 թվականներին:[26]
Կոնկորդատ 1851 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1851 թվալանի Կոնկորդատի 2-րդ հոդվածում ասվում էր, որ «համալսարաններում, քոլեջներում, սեմինարներում և բոլոր տեսակի պետական և հանրակրթական դպրոցներում ուսուցումը պետք է համապատասխանի հենց կաթոլիկ կրոնի ուսմունքին»:[27]
Մոյանոյի օրենք 1857 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսպանիայում առաջին համապարփակ և ռացիոնալ կրթական օրենքը 1857 թվականի Հանրային հրահանգների օրենքն էր, որը հայտնի է որպես Մոյանոյի օրենք: Դրանով փորձ էր արվում լուծել երկրում տառապող անգրագիտության լուրջ խնդիրը։
Երբ իշխանության եկան առաջադեմները (Պրոգրեսիվ Բիենիում, 1854–1856 թվականներ), արդեն պարզ էր, որ անհրաժեշտություն կա օրենքի կարգավիճակով օրենքի՝ ազգային կրթության բարդ ցանցը կարգավորելու համար։ Առաջադեմներն ու չափավորներն այժմ համախմբվել են կրթության հարցում՝ համաձայնելով ազատական կրթական համակարգի լայն ուրվագծերի շուրջ: Թեև գաղափարական բաժանումը հետագայում նորից կհայտնվեր Կանովասի և Սագաստայի փոփոխական կուսակցությունների հետ, թվում է, որ մինչ այդ նրանց միջև տարբերություններն այնքան էլ մեծ չէին կրթության առումով: Սա բացատրում է, թե ինչու Ալոնսո Մարտինեսի նախագծի մի լավ մասը՝ միակ բանը, որը ժամանակ հատկացրեց Պրոգրեսիվ երկամյակին, ներառվեց 1857 թվականի սեպտեմբերի 9-ի Հանրային հրահանգների մասին օրենքի մեջ, որը հայտնի է որպես Մոյանոյի օրենք:
Այսպիսով, չափավորներին հաջողվեց ամրապնդել ազատական կրթական համակարգը՝ մնայունության կոչով օրենքի միջոցով, «օրենքն ուժի մեջ կմնար ավելի քան հարյուր տարի»: Նրա ճարտարապետը՝ Կլաուդիո Մոյանոն, կդիմի հիմնական օրենքի ձևակերպմանը, որը, սահմանելով համակարգի հիմնարար սկզբունքները, այդպիսով կխուսափի նուրբ և բարդ հարցերի շուրջ խորհրդարանական քննարկումներից։ Թեև այս մոտեցումը նախկինում որդեգրվել էր այլ նախարարների կողմից՝ առանց դրական արդյունքների հասնելու, քաղաքական պահն այժմ հարմար էր արագ ընթացակարգի և առաջարկված նպատակներին հաջող իրագործման համար։ Ավելին, Կորտեսի հավանությունը ստանալու երկու հիմնարար պատճառ կար.
- Կրթական համակարգը հաստատող ընդհանուր օրենքի անհրաժեշտոիւթյունը կայացել էր գրեթե 50 տարվա ընթացքում
- Բավականին լայն կոնսենսուսի առկայություն կրթական հաստատությունների վերաբերյալ, որոնք կիրառում էին տարբեր կանոնակարգերը:
Այս բոլոր պատճառներով կարելի է ասել, որ Մոյանոյի օրենքը նորարարական օրենք չէր, այլ ավելի շուտ կանոնակարգ, որն ամրագրում էր կրթական համակարգ, որի հիմնարար հիմքերն արդեն կարելի էր գտնել 1821 թվականի Կանոնակարգում, Ռիվասի դուքսի ծրագրում։ 1836 թվականի-ի և 1845 թվականի-ի Պիդալ հատակագծում։
Դա երևում է ոչ միայն ուսուցումը երեք դասարաններով կազմակերպելու, այլև յուրաքանչյուր ակադեմիական մակարդակի կանոնակարգման մեջ: Այսպիսով, տարրական կրթության մեջ ընդունվում է կրթության երկու փուլերի՝ տարրական և բարձրագույն, առկայության ավանդական չափանիշը, սահմանվում է նաև հարաբերական պարգևի սկզբունքը՝ միայն այն երեխաների համար, որոնց ծնողները չեն կարողացել վճարել դրա համար, ինչպես նաև. դրա ֆինանսավորման, ուսուցիչների ընտրության և ուսուցիչների վերապատրաստման քոլեջների կարգավորման մասին արդեն հայտնի չափանիշները։ Ինչ վերաբերում է միջնակարգ կրթությանը, որն այժմ ձեռք է բերում իր ուրույն էությունը և բարձրագույն կրթությունից լիակատար ինքնավարություն, սահմանվում է ուսումնառության բաժանումը երկու տեսակի՝ ընդհանուր և կիրառական, ինստիտուտների վերջնական ստեղծումը և մարզային բյուջեներից դրանց ֆինանսավորումը։ Ի վերջո, համալսարանական կրթությունը կարգավորվեց Ֆակուլտետի, տեխնիկական կրթության և մասնագիտական կրթության միջև հայտնի տարբերակման միջոցով՝ վերահաստատելով Պիդալ պլանի սկզբունքը, որ միայն հանրային հաստատություններում իրականացվող ուսումնասիրությունները կլինեն ակադեմիական վավերականություն:
Հետևաբար, Մոյանոյի օրենքով, պատմական մոդերանտիզմի մեծ սկզբունքները վերջնականապես իրականացվեցին.
- տարրական կրթության հարաբերական նպաստ
- կենտրոնացում
- միատարրություն
- աշխարհիկացումը
- կրթության սահմանափակ ազատություն
Ինչ վերաբերում է մասնավոր դպրոցների թույլտվություն ստանալու պահանջներին, ապա օրենքը պահպանում է պահանջներն ավարտելու չափանիշը։ Այսպիսով, տարրական կրթության համար բավարար է լինել քսան տարեկան և ունենալ ուսուցչի որակավորում. Մյուս կողմից, միջնակարգ կրթության համար պահանջներն ավելանում են՝ պրոֆեսորադասախոսական կազմի համար համապատասխան որակավորում ունենալը, դեպոզիտի ներդրումը և Կառավարության թելադրած դրույթներին ենթակա հիմնարկի ներքին կանոնակարգը։ Եթե, մյուս կողմից, հանրակրթական դպրոցը ցանկանար ստանալ ընդգրկման առավելությունը, այսինքն՝ ձեռնարկված ուսումնասիրությունների ակադեմիական վավերականությունը, ապա պահանջներն ավելի մեծ կլինեն՝ հատուկ շեշտադրելով որակավորումը, որը պահանջվում է ինստիտուտի պրոֆեսորների համար։ - ենթակա են նույն ծրագրերի, ինչ հանրային կենտրոններում և ամենամյա քննություններին այն ինստիտուտներում, որոնցում ներառված են դպրոցները
Հասկանալի է, որ այս օրենքի հիմնական առանձնահատկությունը Մադրիդում հիմնված հաստատությունների բացարձակ և անմիջական հսկողությունն էր, երբ կենտրոնական կառավարությունը տնօրինում և կառավարում էր դրանք Հանրային հրահանգների թագավորական խորհրդի միջոցով: Հասկանալի է նաև, որ իր առանձնահատկությունների շրջանակում այն միատեսակությունը, որի վրա կառավարությունը խաղադրույք էր կատարում այս օրենքի կիրառման ժամանակ՝ աշխարհիկ լինելը, ուսման առաջին փուլում անվճար լինելը և երկրորդ փուլում վճարվելը։
Չի կարելի խուսափել այդ օրենքի կողմնակալությունից կանանց նկատմամբ, քանի որ նրանք զբաղեցրել են պասիվ դեր, որտեղ նրանց կրթությունը ընդհանուր չէր, ուստի կանանց համար կիրառվել են բացառիկ միջոցներ՝ ստեղծելով հատուկ առարկաներ կրթության մեջ կանանց համար, ուսուցմամբ։ մասնագիտությունը՝ որպես կանանց համար հարմար միակ որակավորում։
Կրթական համակարգի կառուցվածքը հիմնականում հետևյալն էր.
- Առաջին ուսուցում՝ տրամադրվում է դպրոցներում և անվճար։
- Միջնակարգ կրթություն, որը դասավանդվում է միջնակարգ դպրոցներում՝ իրավունք է տալիս քննություններ հանձնել՝ արվեստի բակալավրի աստիճան ստանալու համար (անհրաժեշտ է ընտրովի կրթություն սկսելու համար և խորհուրդ է տրվում ընտրել բարձրագույն կրթությունը):
- Ֆակուլտետի ուսումնասիրությունները (ի սկզբանե փիլիսոփայություն, իրավունք, գիտություն, բժշկություն, դեղագործություն և աստվածաբանություն), որոնք դասավանդվում էին համալսարաններում, հնարավորություն էին տալիս ստանալ բակալավրի, գիտության արտոնագրի և, եթե շարունակվի, դոկտորի աստիճանը.
- Բարձրագույն կրթություն, դասավանդվում է բարձրագույն դպրոցներում՝ ճարտարագիտության, կերպարվեստի (ճարտարապետություն, գեղանկարչություն և քանդակագործություն, երաժշտություն...), դիվանագիտություն և նոտար մասնագիտությունների համար.
- Մասնագիտական կրթություն, որը դասավանդվում էր հատուկ կենտրոններում՝ տարրական դպրոցի ուսուցչի, անասնաբույժի, առևտրի ուսուցչի, ծովային ուսուցչի և վարպետ շինարարի/գեոդեզիորի/գեոդեզորի աստիճանների համար:
Համալսարանի բողոքի ակցիաները և Սուրբ Դանիելի գիշերը (1865 թվական)
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իզաբելլա II-ի գահակալության վերջին տարիները բնութագրվում էին քաղաքական ռեպրեսիաների աճով, հատկապես համալսարանական մակարդակում։ Կառավարությունը Կենտրոնական համալսարանի ռեկտոր Խուան Մանուել Մոնտալբանից պահանջել է աշխատանքից հեռացնել պատմության պրոֆեսոր Էմիլիո Կաստելարին։ Երբ ռեկտորը հրաժարվեց, հանրային աշխատանքների նախարար Անտոնիո Ալկալա Գալիանոն աշխատանքից ազատեց Մոնտալբանին և Կաստելարին զրկեց պրոֆեսորի պաշտոնից։ Մի քանի դասախոսներ (այդ թվում՝ Նիկոլաս Սալմերոնը և Միգել Մորայտան) հրաժարական տվեցին համերաշխությունից ելնելով, և կազմակերպվեցին ուսանողական բողոքի ցույցեր, որոնք դաժանորեն ճնշվեցին, այսպես կոչված, Սուրբ Դանիելի գիշերը (1865 թվականի ապրիլի 10), պատճառելով տասնչորս մահ և 3 վիրավոր:
Ժողովրդավարական սեքսենում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1868 թվականի հեղափոխությունից հետո ժամանակավոր կառավարության «Մանիֆեստը» (1868 թվականի հոկտեմբերի 25) լայնորեն վերաբերում էր կրթությանը, մասնավորապես ակադեմիական ազատությանը։ 1868 թվականի հոկտեմբերի 21-ի հրամանագրում այն մշակվել է օրենսդրորեն։ Այն նպատակ ուներ զրկել պետությանը դասավանդման մեթոդներ, դասագրքեր և ուսումնական ծրագրեր կազմակերպելու հնարավորությունից, ինչը դարձավ ուսուցիչների պարտականությունը: Ե՛վ պետական, և՛ մասնավոր դպրոցները պետք է աշակերտներին ներկայացնեին նույն քննություններին նույն դատարաններում: 1868 թվականի հոկտեմբերի 25-ի հրամանագիրը վերակազմավորեց միջնակարգ կրթությունը՝ նվազեցնելով լատիներենի կշիռը և մեծացնելով կաստիլերենին, և ներմուծելով այնպիսի առարկաներ, ինչպիսիք են հոգեբանությունը, արվեստը, իսպանական պատմությունը, իրավունքի հիմնարար սկզբունքները, գյուղատնտեսությունը և առևտուրը: 1869 թվականի Սահմանադրության 24-րդ հոդվածը սահմանում էր ուսումնական հաստատություններ հիմնելու և ղեկավարելու ամենաբացարձակ ազատությունը, տեսչության միակ գործառույթը «հիգիենայի» և «բարոյականության» վերահսկումն է։[28][29]
Վերականգնում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Օրովիո-ի շրջաբերականը և Անվճար ուսումնական հաստատությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վերականգնման հենց սկզբում հասարակական աշխատանքների նախարար Օրովոյի մարկիզը, այսպես կոչված, «Օրովիոյի շրջաբերականի» միջոցով (1875 թվական) գաղափարական զտում մտցրեց ուսուցչական կազմի վրա, որը ուսուցիչներին պարտադրում էր երդվել չերդվել։ ուսուցանել կաթոլիկությանը հակասող վարդապետություններ։ Սա մերժվեց ամենահայտնի կրաուսիստների կողմից, ովքեր լքեցին համալսարանը և հիմնեցիԱնվճար ուսումնական հաստատությունը (1876 թվական), տրանսցենդենտալ մանկավարժական բարեփոխումների շարժում, որը ղեկավարում էր Ֆրանցիսկո Գիներ դե լոս Ռիոսը։
Ռոմանոնեսի հրամանագրերը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1901թվականին օգոստոսի 17-ին ձևակերպված այս հրամանագիրը Իսպանիայում կազմակերպեց միջնակարգ կրթությունը արդիականության պրիզմայի ներքո՝ մշակելով ուսումնական պլանային ագլյուտինացիայի նախագիծ «Ընդհանուր և տեխնիկական ինստիտուտների» միջոցով, որը նախատեսված էր դառնալու միջնակարգ կրթության մակրո կենտրոններ՝ առնվազն յոթ հնարավոր ակադեմիական առաջարկներով: Տարեկան յոթ առարկայի հավակնոտ նախագիծ և աստիճանի շնորհման հիմնական վերավավերացում, որը ձախողվեց, քանի որ այն սադրիչ էր՝ ի դեմս ժամանակի մամուլի, ընտանիքների, քաղաքական գործիչների և ուսուցիչների բողոքների:
Միջնակարգ կրթության 1901 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1901 թվականի օգոստոսին հանրային ուսուցման նախարար Կոմս դը Ռոմանոնեսը թագավորական հրամանագիր արձակեց, որը բարեփոխեց փաստացի միջնակարգ կրթության համակարգը: Դրա ներածությունում ասվում է, որ «ազգային կրթության ծանր խնդիրը չի կարող լուծվել մասնակի բարեփոխումներով»։ Հրամանագիրը եկավ վերից վար փոխելու իսպանական կրթական համակարգը[30]:
Հոդված 1-ը միջնակարգ կրթության նահանգային ինստիտուտները վերանվանեց որպես Ընդհանուր և տեխնիկական ինստիտուտներ և հաստատեց դրանց ուսմունքը.
- 1.° Բակալավրի աստիճանի ընդհանուր ուսումնասիրություններ.
- 2° Սկզբնական կրթություն ուսուցում-ի տարրական և բարձրագույն ուսումնասիրություններ:
- 3.° Տարրական ուսումնասիրություններ գյուղատնտեսության մեջ.
- 4.° Տարրական ուսումնասիրություններ արդյունաբերության մեջ.
- 5.° Տարրական ուսումնասիրություններ կոմերցիայում.
- 6.° Կերպարվեստի տարրական կրթություն
- 7.° Երեկոյան պարապմունքներ բանվորների համար.
Հոդված 2-ով սահմանվել է բակալավրի կոչում ստանալու ուսումնական ծրագիրը: Վեց տարվա բաժանված՝ ուսանողները տարեկան կսովորեին յոթ առարկա, բացառությամբ 3-րդ և 6-րդ կուրսերի, երբ նրանք պետք է անցնեին ութ առարկա։ 3-րդ հոդվածը սահմանում էր, որ պարապմունքները պետք է տեևին մեկ ժամ, իսկ առավելագույնը մեկուկես ժամ։ Վարժարանի ընդհանուր ժամանակացույցը որոշելու համար պատասխանատու էին վանքերը: Հոդված 4-ը սահմանափակում էր յուրաքանչյուր դասարանի աշակերտների թիվը մինչև 150: Եթե աշակերտների թիվը գերազանցեր այս թիվը, դասերը կբաժանվեին երկու բաժնի և կդասավանդվեին միևնույն պրոֆեսորի կողմից, ով դասաժամերը կհաշվի կրկնակի: Երբ ուսանողների թիվը գերազանցեր 300-ը, երկու բաժին կգործեր պրոֆեսորի, իսկ մեկը՝ համապատասխան ասիստենտի պատասխանատվությամբ։ Պրոֆեսորը, ով պետք է շաբաթական ավելի քան տասնութ ժամ բացատրեր, կուտակման պատճառով կստանար 1000 պեսետ բոնուս։
Հոդված 5-ը սահմանում էր, որ այս պլանի բոլոր առարկաները պարտադիր էին բակալավրի աստիճան ստանալու համար, բացառությամբ կրոնի, որտեղ պարտադիր էր գրանցվել, և չորրորդ, հինգերորդ և վեցերորդ նկարչության տարիներից, որոնք միայն ուսանողներն էին ստացել: Ուսումը շարունակելու ընդունակության վկայականը ուսուցչից (հետևաբար երկու Մարիաների բառապաշարը) պետք է մասնակցեր: 6-րդ հոդվածը սահմանում էր, որ կուրսային թեստի քննությունները և աստիճանի համար վարժությունները պետք է կատարվեին 1901 թվականի մայիսի 10-ի քննական կանոնակարգի դրույթների խստիվ պահպանմամբ։
7-րդ հոդվածն արգելում էր ինստիտուտների դասախոսների և դասախոսների կողմից քննությունների վճարներ գանձելը։ Այդ տուրքերի վճարումը պետք է կատարվեր պետական վճարային թղթի վրա։ Դա փոխհատուցելու համար դասախոսների սանդղակը ստեղծվել է հետևյալ կերպ.
- 50 լրիվ պրոֆեսոր, 8000 պեսետով:
- 50 լրիվչորրորդ առաջխաղացման համար՝ 7500 պեսետա:
- 50 լրիվ երրորդ առաջխաղացման համար՝ 7000 պեսետա:
- 100 լրիվ երկրորդ առաջխաղացման համար՝ 6000 պեսետա:
- 100 լրիվ առաջին առաջխաղացման համար՝ 5000 պեսետա
- Մուտքավճարի մնացած մասը՝ 4000 պեսետա։
Բնակության համար 1000 պեսետով աշխատավարձի բարձրացում կվայելեն նաև Մադրիդի ինստիտուտների դասախոսները։ Այս բարեփոխումն իրականացնելուց հետո ձևավորվեց միջնակարգ դպրոցների հատուկ ուսուցիչների սանդղակ, որը ներառում էր ֆրանսերեն, անգլերեն կամ գերմաներեն լեզու և նկարչություն՝ հաշվի առնելով գործող ուսուցիչների աշխատանքային ստաժի պատճառով ներկայումս ստացվող աշխատավարձի չափը։
8-րդ և 9-րդ հոդվածները նախատեսում էին պաշտոնական և մասնավոր դպրոցներում ստուգումներ և սահմանում, որ կառավարությունը կարող է ժամանակավորապես նշանակել տեսուչներ յուրաքանչյուր համալսարանական շրջանում՝ ուսուցչի մասնագիտության մեջ ավելի քան 5 տարվա փորձ ունեցող, կամ լինել կամ եղել է հանրային ուսուցման կամ համալսարանի խորհրդական։ Պրոֆեսոր, նույնիսկ եթե նրանք հինգ տարի չեն ծառայել: Բյուջեում պետք է ներառվի տեսուչների նպաստների վճարման համար հաշվարկված գումար:
10-րդ հոդվածը նախատեսում էր բոլոր ինստիտուտների համալրումը.
- 1 Լատիներենի պրոֆեսոր
- 1 իսպաներեն լեզվի և գրականության պրոֆեսոր
- 1 առևտրային, վիճակագրական աշխարհագրության և տիեզերագրության պրոֆեսոր.
- Թվաբանության և երկրաչափության պրոֆեսոր
- Հանրահաշվի և եռանկյունաչափության պրոֆեսոր
- Եվրոպայի և Իսպանիայի ընդհանուր նկարագրական աշխարհագրության, Իսպանիայի պատմության և համընդհանուր պատմության պրոֆեսոր
- Հոգեբանության, տրամաբանության, էթիկայի և իրավունքի հիմքերի պրոֆեսոր
- Ֆիզիկայի և քիմիայի պրոֆեսոր
- Բնական պատմության, ֆիզիոլոգիայի և հիգիենայի պրոֆեսոր
- Գյուղատնտեսության, գյուղատնտեսական և արդյունաբերական Տեխնիկայի պրոֆեսոր
- Ֆրանսերենի պրոֆեսոր
- Անգլերենի և Գերմաներենի պրոֆեսոր
- Գավառական ինստիտուտների երկրաչափության, գեղարվեստական գծագրության, մարմնամարզության և գեղագրության պրոֆեսոր
- Հոգևորականության պրոֆեսոր
- Նամակներ գրելու էթիկայի պրոֆեսոր
- Գիտության պրոֆեսոր
- Օտար լեզուների պրոֆեսոր
- Նկարչության պրոֆեսոր
- Մադրիդի համալսարաններում, կան 2 նամակի պրոֆեսորներ և 2 գիտության պրոֆեսորներ
- Գավառական ինստիտուտների մանկավարժության և դպրոցական իրավունքի պրոֆեսոր
- Օգնական ուսուցիչ գավառական ինստիտուտներում
- Գավառական ինստիտուտների տեղագրության և գեոդեզիության պրոֆեսոր
- Շինարարության, մեխանիկայի և էլեկտրատեխնիկայի ուսուցիչ գավառական ինստիտուտներում
- Թվաբանության, առևտրային հաշվարկների և հաշվապահական հաշվառմաթվականի առաջին կրթական հրամանագիրւտներում, որտեղ առաջարկվում են առևտրի թեմաների խորը ուսումնասիրություններ
- Գեղանկարչության, դեկորատիվ, ճարտարապետական գծագրության, դեկորատիվ կոմպոզիցիայի պրոֆեսոր,որտեղ տարրական ուսումնասիրություններ էին կատարվում
- Գավառական ինստիտուտների մոդելավորման և քասթինգի պրոֆեսոր
- Սեմինարի պրոֆեսոր գավառական ինստիտուտներում
- Սեմինարի պրոֆեսոր մարզային ինստիտուտներում
Հրամանագրի կարևորության վերաբերյալ անդրադարձ կատարվեց.
Ես,որպես ընդօրինակման արժանի օրինակ՝ առաջարկեցի այն Թագավորական խորհրդականների վարքագիծը, ովքեր իրենց համառությամբ որոշել էին որպես տարրական կրթության խնդրի միակ հնարավոր լուծում այսօր առաջարկված լուծումը, ինչպես ցույց է տրված 1886 թվականի ապրիլի 30-ի թագավորական հրամանագրով, որը ստորագրել է. Պարոն Մոնտերո Ռիոսը և 1888 թվականի դեկտեմբերի 7-ի թագավորական հրամանագիրը, որը ստորագրել էր պարոն Կանալեխասը, թողեցին այն ուղղությունը, որին պետք է հետևեր լիբերալ կուսակցությունը՝ կապված Պետության կողմից ուսուցիչների աշխատավարձերի վճարման հետ:
Այս զգացումը հաստատվեց Իսպանիայում բոլոր նրանց, ովքեր նվիրված են այս ուսուցման գործառույթին, և ի պատասխան հասարակական կարծիքի հրատապ պահանջների, այս բարեփոխումը ծնվեց ազգային ձգտումների բուռն բուռն պայմաններում, որը չէր կարելի անտեսել: դատապարտելի անտարբերություն, ոչ էլ այն չպետք է անտեսվի պատժելի անտեսմամբ:
Ստորագրյալ նախարարը չէ, որ պետք է դատի, թե ինչին կարող է արժանի լինել իր աշխատանքը. բայց նրա համար պետք է օրինական լինի ներկա առիթով ամենայն անկեղծությամբ հայտարարել, որ ինքը երբեք չի հավատացել, որ ավելի լավ է կատարել իր պաշտոնի, ազգի և Ձերդ մեծության հանդեպ իր պարտականությունները, քան ներկա պահին, Ձեր թագավորական սանկցիային ներկայացնելով հետևյալ հրամանագրի նախագիծը[31]:
Կոմս Ռոմանոնես
Ուսման ընդլայնման խորհուրդ և ուսանողական նստավայր
Վերածննդային մշակութային միջավայրում 1907 թվականին ստեղծվեց Ուսումնասիրությունների և Գիտական Հետազոտությունների Ընդլայնման Խորհուրդը (Ջունտա պարա Ամպլիաքիոն դե Եստուդիոս ե Ինվեստիգաքիօնբես Սիենտիֆիքաս), իսկ 1910 թվականին նրա կազմում ստեղծվեց Ուսանողական նստավայրը ( Ռեստիդենքիա դե Եստուդիանտես):
Երկրորդ Հնարապետություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Երկրորդ Հանրապետության կողմից խթանված առաջին կրթական միջոցառումներն էին.
- Երկլեզուություն՝ պաշտպանված կամ պահանջված Կատալոնիայից: Այն արտահայտվել է 1931 թվականի մի հրամանագրով, որում ճանաչվում էր տարբեր լեզուների գոյությունը։ Հրամանագրում ասվում է, որ կատալոներենի դեպքում ուսուցումը դպրոցում մինչև 8 տարեկանը կլինի մայրենի լեզվով՝ իսպաներեն կամ կատալոներեն։
- Հանրային ուսուցման խորհրդի վերակազմավորում, որի նախագահն էր Միգել դե Ունամունոն (ռեկտոր):
- Կրոնական կրթություն. այս հարցը ձևավորվելու է կրոնական ժողովների և դավանանքների մասին հրամանագրի հրապարակմամբ: Սույն հրամանագրով կանոնակարգվում և վերացվում է կրոնի պարտադիր ուսուցումը` հիմնված երեխաների և ուսուցիչների կրոնական ազատության և խղճի ազատության վրա:
- Մանկավարժական առաքելությունների ստեղծում. Սա «համալսարանական ընդլայնում» կոչվող ILE-ի գաղափարի շարունակությունն էր, և նպատակն էր ընդլայնել ընդհանուր մշակույթը կամ դասավանդման արդիականացումը, կրթությունը գյուղերում, քաղաքներում և վայրերում, որոնք դրա կարիքն ունեն, հիմնականում գյուղական վայրերում և քաղաքացիական կրթությունը:
- Ուշադրություն տարրական դպրոցին, քանի որ այն համարվում էր կրթության հիմնաքար: Նրանք առաջարկեցին կառուցել 27000 դպրոց (ամենակարևոր մարտահրավերը)՝ դպրոց չհաճախող մեկ միլիոն երեխաների համար դպրոց ապահովելու համար, քանի որ այդ ժամանակ չկար: Դա պետք է արվեր «հնգամյա պլանի» միջոցով, ըստ որի՝ առաջին տարում կկառուցվի 7000 դպրոց, իսկ հաջորդ չորս տարում՝ 5000 դպրոց:
Խնդիրն այն էր, որ ֆինանսավորման կարիք ուներ՝ մոտ 400 մլն պեսետ պետական պարտքի միջոցով։ Ընդ որում, տեղի ունեցավ տնտեսական անկում (29-ի վթարը)։ Ի վերջո այն դպրոցները, որոնք նախատեսված էին, չկառուցվեցին։
Փորձ է արվել օժտել երկրորդ հանրապետության մտածողությանը համապատասխան կրթական օրենք, և Լորենցո Լուզուրիագան փաստաթուղթը կազմել է հետևյալ հիմնական սկզբունքներով.
- Հանրային կրթությունը պետք է լինի պետության էական գործառույթը. Սակայն այն կարող էր պատվիրակվել մարզին, քաղաքապետարանին պայմանով, որ այդ սուբյեկտները կարողանան հիմնավորել իրենց տնտեսական ու մշակութային վճարունակությունը։ Մասնավոր կրթության գոյությունն ընդունված է այնքան ժամանակ, քանի դեռ այն չի հետապնդում քաղաքական կամ կուսակցական նպատակներ։
- Հանրային կրթությունը պետք է լինի աշխարհիկ. Դպրոցները պետք է միայն տեղեկատվություն տրամադրեն կրոնների պատմության մասին՝ որպես մեկ այլ առարկա՝ հատուկ հղում կատարելով կաթոլիկ կրոնին: Եթե ծնողները խնդրեն, պետությունը պետք է միջոցներ տրամադրի այս կրոնական կրթությունն ապահովելու համար, բայց միշտ դպրոցից դուրս:
- Կրթությունը պետք է լինի անվճար, հատկապես տարրական մակարդակում։ Համալսարանի համար պետք է վերապահվի 25% անվճար ուսման վարձ։
- Կրթությունը պետք է ունենա ակտիվ և ստեղծագործական բնույթ՝ նաև մշտական հիմունքներով՝ ուսուցիչների վերապատրաստման դասընթացների միջոցով։
- Հանրային կրթությունը պետք է ունենա սոցիալական բնույթ, դպրոցը պետք է ինտեգրված լինի հասարակությանը և հետևաբար ավելի մեծ կապ լինի ծնողների և կրթական համայնքի միջև։
- Նրանք պաշտպանում են համատեղ կրթությունը, այսինքն՝ սեռերի չտարանջատումը կամ, այլ կերպ ասած, խառը կրթությունը, որտեղ տղաներն ու աղջիկները պետք է միասին կրթվեն՝ համաձայն նույն ուսումնական պլանի, և այս գաղափարը կիրառելի կլինի կրթության բոլոր մակարդակներում։
- Հանրային կրթությունը միասնական ամբողջություն է, որը կազմված է երեք մակարդակներից, որոնց միջև հաղորդակցվում է.
- Առաջնային. Այն կունենա երկու եղանակ՝ կամավոր (4–6 տարի) և հիմնական (6–12 տարի):
- Երկրորդական. Այն բաղկացած կլինի երկու փուլից՝ տարատրաստում (15–18 տարի)։
- Բարձագույն կրթություն կամ համալսարան
Ուսուցիչներ. Ուսուցիչները պետք է համոզվեն մանկավարժական ծրագրի մեջ, որպեսզի այն չտապալվի, ուստի ուսուցիչները պետք է համապատասխան պատրաստվածություն ունենան և տեղյակ լինեն դրա մասին:
Երկրորդ Հանրապետության օրոք եղել են երկու տարբեր ժամանակաշրջաններ՝ առաջադեմ երկամյակը (1931–1933 թվականներ) և պահպանողական երկամյակը (1934–1936 թվականներին)։
Առաջին երկամյակ (1931-1933)
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Առաջադիմական երկամյակի ընթացքում տեղի ունեցան կրթական խորը վերափոխումներ։ 1931 թվականին մեծահասակների կրթությունը կարգավորվեց Մանկավարժական առաքելությունների հովանավորության մասին հրամանագրով (Դեկրետո դե Պատրոնատո դե Միսիոնես Պեդագօգիսաս), որը նախադեպ էր սոցիալ-մշակութային անիմացիայի համար։ Թիրախային խմբերը Իսպանիայի ամենահեռավոր, անտեսված կամ ընկճված շրջաններն էին: Նրանք ունեին կրթական և մշակութային ուղղվածություն, բայց ոչ ուսուցողական, քանի որ նպատակն էր խթանել մոտիվացիան և մշակութային հաճույքը, քան շեշտել բովանդակությունը կամ գրագիտությունը տերմինի խիստ իմաստով: Նրանց նպատակն էր տարածել ընդհանուր մշակույթը, կրթական ուղղորդումը և քաղաքացիության կրթությունը գյուղերում, քաղաքներում և վայրերում՝ հատուկ ուշադրություն դարձնելով գյուղական բնակչությանը: Կատարված աշխատանքները բազմազան էին և ծառայում էին մի շարք նպատակների.
- Մշակութային՝ հանրաճանաչ գրադարաններ, հանրային ընթերցումներ, գիտաժողովներ տարբեր թեմաներով (առողջապահություն, գյուղատնտեսություն), կինոյի նիստեր և այլն։
- Սոցիալական՝ հանդիպումներ առաքելությունների պատասխանատուների հետ, քաղաքական հարցերի շուրջ կոնֆերանսներ և այլն։
- Սոցիալ-կրթական. գործողություններ, որոնք անմիջականորեն կապված են ֆորմալ և կանոնակարգվող կրթության տարրերի հետ, ինչպես օրինակ՝ տվյալ տարածքի ուսուցիչների վերապատրաստման դասընթացները և այլն:
1932 թվականին Մադրիդի համալսարանի փիլիսոփայության և գրականության ֆակուլտետում ստեղծվել է մանկավարժության բաժինը։ Նույն տարում հաստատվեց «Նախնական կրթության տեսչության մասին» որոշումը (Դեկրետո սոբրե լա Ինսպեստիսիոն դե լա պրիմերա Ենսենանզա), որով ձևակերպվեցին տեխնիկական-մանկավարժական բնութագիր ունեցող տեսուչները՝ որպես ուսուցման օժանդակողներ, որոնք կարող էին և պետք է առաջնորդեն ուսուցիչներին։ Այս հրամանագիրը հեղափոխություն էր։ Ստեղծվել է նաև միջնակարգ կրթության գլխավոր տեսչությունը (Ինսպեկտիոն Գեներալ դե Սեգունդա Ենսենազա)՝ հետևելով նույն ընդհանուր ուղեցույցներին, ինչ տարրական կրթությանը: Հաստատվել է նաև տեսուչների անշարժության մասին որոշումը (Դեկրետո դե Ինամովիլիդադ դե լոս Ինսպեցտորես)՝ նրանց աշխատանքին քաղաքական իշխանության միջամտությունից խուսափելու համար։ Դա թույլ տվեց նրանց աշխատել անկախությամբ, ինքնավարությամբ և կայունությամբ իրենց մասնագիտությունն իրականացնելիս և համարվում էր շատ կարևոր միջոց։ Միևնույն ժամանակ ստեղծվել են տեսուչների խորհուրդներ՝ նրանց միջև համակարգումը և հաղորդակցությունը հեշտացնելու համար:
1933 թվականին ընդունվեց «Կրոնական դավանանքների և միաբանությունների մասին» օրենքը (Լեյ դե Կնոսֆեսիոնես ը Կնոգրեգիագոնես Ռելիգիոսաս), որը զրկեց եկեղեցական հաստատությանը ուսուցչական գործառույթներից։ Նրանց հետ կանչելու պատճառով առաջացած խնդիրներից խուսափելու համար ստեղծվեց Փոխարինման խորհուրդը (Ջունտա դե Սուստիտուսիոնես), ինչը նշանակում էր, որ երբ պրոֆեսորը չի կարող հաճախել իր դասերին, նրա տեղը կզբաղեցնի մեկ այլ ուսուցիչ։
Հաստատվել է բուհի աննշան բարեփոխումը, որտեղ, ի թիվս այլ միջոցառումների, նշվել են ուսանողների բողոքները և վերացվել յուրաքանչյուր առարկայից քննությունները։ Ստեղծվել է Սանտանդերի միջազգային ամառային համալսարանը։
Երկրորդ երկամյակ (1934-1936 թվականներ)
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1933 թվականի ընտրությունները իշխանություն են տալիս Գիլ Ռոբլսի ՍԵԴԱ կոալիցիային՝ աջակողմյան կուսակցությանը։ Հանրապետական քաղաքականության մեջ տեղի ունեցավ փոփոխություն, որը վճռորոշ ազդեցություն ունեցավ կրթության վրա և որը հայտնի դարձավ որպես «Կրթական հակաբարեփոխում».
- Աշակերտների թվի նվազում
- Տարրական դպրոցներում համատեղ ուսուցման արգելքը, ինչը նշանակում էր, որ տղաներն ու աղջիկները պետք է առանձին սովորեին։
- Կրթության կենտրոնական տեսչության վերացում՝ գումար չունենալու պատճառաբանությամբ.
- Տեսուչների անշարժության մասին հրամանագրի վերացում.
- Համալսարանում վերացվել է ուսանողների ներկայացուցչությունը ղեկավար մարմիններում։
Ֆիլիբերտո Վիլալոբոսը ձեռնամուխ եղավ դպրոցների ստեղծմանը: Նա նաև պատասխանատու էր բակալավրիատի յոթ դասընթացների ստեղծման համար։
Ֆրանկոիզմ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Օրենք միջնակարգ կրթության բարեփոխման մասին, 1938 թվական
Քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ ընդունվեց Միջնակարգ կրթության բարեփոխման մասին օրենքը (Լեյ դե Ռեֆորմա դե լա Ենսենանզա Մեդիա դե,1938 թվական), որը խթանեց Պեդրո Սաինց Ռոդրիգեսի նախարարությունը[32].
Իսպանական համալսարանի կազմակերպման մասին օրենքը 1943 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հետպատերազմյան շրջանում ընդունվեց «Իսպանական համալսարանների կազմակերպման մասին» օրենքը (Լեյ դե Օրդենասիոն դե լա Ունիվերսիդադ Եսպանոլա հուլիսի 29, 1943 թվական), որը խթանեց Պեդրո Սաինց Ռոդրիգեսի նախարարությունը։
Նախնական կրթության մասին օրենքը 1945 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հետպատերազմյան ժամանակաշրջանում ընդունվեց 1945 թվականի «Նախնական կրթության մասին» օրենքը (Լեյ սոբրե Եդուքատիոն Պրիպերա դե 1945 թվական), որը խթանեց Խոսե Իբանես Մարտինի նախարարությունը։ Այս օրենքը ազդեց միայն տարրական կրթության վրա և ուշացումով լրացվեց 1967 թվականի հրամանագրով: Այն արտացոլում էր Ֆրանկոյի ռեժիմի գաղափարախոսությունը՝ կրթությունը դիտարկելով որպես ընտանիքի, եկեղեցու և պետության իրավունք, ինչը նշանակում էր, որ այն նշանավորվում էր ազգային- Կաթոլիկ մտածողություն. Ուստի տարրական կրթությունն ուներ դավանաբանական, հայրենասիրական, սոցիալական, մտավոր, ֆիզիկական և մասնագիտական բնույթ։ Դա պարտադիր էր, անվճար, և սեռերի բաժանումը, ինչպես նաև իսպաներենի պարտադիր օգտագործումը ազգային տարածքում[33][34]:
Սկզբնական կրթությունը տատանվում էր վեցից տասներկու տարեկան և իրականացվում էր տարբեր տեսակի դպրոցներում՝ ազգային, եկեղեցական, հովանավորչական և մասնավոր: Ուսումնական ծրագիրը կենտրոնացված և կազմակերպված էր ցիկլային եղանակով՝ գիտելիքները խմբավորելով երեք տեսակի՝ գործիքային, ձևավորող և լրացնող:
Այս օրենքը սահմանեց ուսուցիչների իրավունքներն ու պարտականությունները և որոշեց նրանց վերապատրաստումը և մրցութային քննությամբ ընդունելության համակարգը (Կուրպո դել Մագիստերիո Նասիոնալ Պրիմարիո):
Օրենք միջնակարգ կրթության կազմակերպման մասին, 1953 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1953 թվականի Միջնակարգ կրթության կազմակերպման մասին օրենքը (Լեյ դե Օչդենասիոն դե լա Ենսենանզա Մեդիա դե 1953 թվական) առաջ է քաշվել Խոակին Ռուիս Խիմենեսի նախարարության օրոք։ Նախորդին համանման այս օրենքը կարգավորում էր միջնակարգ կրթությունը և նույնպես բարեփոխվեց 1967 թվականին, դա դավանաբանական և գաղափարական օրենք էր։ Միջնակարգ կրթության հասանելիությունը եղել է ընդունելության քննության միջոցով։ Կանոնակարգով սահմանվել են ընդհանուր և հատուկ բակալավրիատի ծրագրեր: Ընդհանուր բակալավրիատը բաղկացած էր չորս տարվա տարրական բակալավրիատից, ևս երկու տարի բարձրագույն բակալավրիատ մուտք գործելու համար և ևս մեկ վերավավերացումից: Բացի այդ, կար համալսարանի համար նախապատրաստական դասընթաց, որը կոչվում էր Պրեuնիվերսիտարիո (PREU): Հատուկ պլանի բակալավրիատը՝ աշխատանքային բակալավրիատը, բաղկացած էր հինգ կուրսից և երկու հետագա վերավալիդայից։
Հանրակրթության ակտ, 1970 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1970 թվականի «Հանրակրթության մասին» օրենքը առաջ է քաշվել Խոսե Լուիս Վիլյար Պալասիի նախարարության կողմից՝ օրենքի իսկական ճարտարապետը: Փոփոխությունների անհրաժեշտությունը 1970-ականներին ակնհայտ էր Իսպանիայում սոցիալական, քաղաքական և կրթական մակարդակներում: Անհրաժեշտ էր օրենք, որն ընդգրկում էր ամբողջ ազգային կրթական համակարգը: Այն նախատեսված էր երկրին ապահովել ավելի արդար, արդյունավետ և իսպանացի ժողովրդի կարիքներին ավելի համապատասխան կրթական համակարգով: Այս օրենքի հիմնական չափանիշներն էին միասնականությունը՝ ընդգրկելով կրթական տարբեր մակարդակները, դրանց փոխկապակցվածությունը և ճկունությունը։
Կրթական համակարգի կառուցվածքը ստեղծվել է հետևյալ կերպ.
- Մանկապարտեզ՝ երկուսից չորս տարեկան. այն կամավոր էր և հիմնականում տրամադրվում էր մասնավոր դպրոցներում և մանկապարտեզներում։
- Նախադպրոցական կրթություն՝ չորսից վեց տարեկան. Այն կամավոր էր և տրամադրվում էր պետական և մասնավոր դպրոցներում՝ նախադպրոցական հաստատությունների մասնագետ ուսուցիչների կողմից: Ուսումնական ծրագիրը սահմանափակված էր հասունացման ասպեկտներով և գործիքային առարկաների նախապատրաստմամբ՝ նախաընթերցում, նախագրում և նախաքննական հաշվարկ:
- Ընդհանուր հիմնական կրթություն (Եդուկացիոն Գեներալ Բասից, ԵԳԲ), վեցից տասնչորս տարեկան: Դա պարտադիր էր և անվճար։ Ութ դասարանները բաժանվեցին երկու փուլի (Առաջին փուլ առաջին հինգ դասարանների համար և Երկրորդ փուլ մնացած երեքի համար) և երեք փուլի:
- Սկզբնական ցիկլը, վեցից ութ տարեկանը, ներառում էր առաջին երկու տարիները:
- Միջանկյալ ցիկլը, ութից տասնմեկ տարեկան, ներառում էր երրորդ, չորրորդ և հինգերորդ տարիները:
- Բարձրագույն ցիկլը, տասներկուից մինչև տասնչորս տարեկան, ներառում էր վերջին երեք տարիները:
Ուսանողները կարող են ստանալ երկու դիպլոմներից մեկը.
- Ավագ դպրոցի դիպլոմ (Գռադուադո Եսկոլար), երբ հաջողությամբ անցան ԵԳԲ-ի ութ տարիների նպատակները: Այն թույլ էր տալիս աշակերտներին շարունակել իրենց ուսումը բակալավրիատի կամ մասնագիտական ուսուցման ոլորտում:
- Պարտադիր կրթության ավարտական վկայական (Սերտեֆիկադո դը Եսկոլարիդադ), որը հավատարմագրել է դպրոցական ութ տարին ավարտելը, բայց չի տրամադրել տեղեկատվություն նրանց ձեռքբերումների մասին: Այն թույլ էր տալիս միայն մասնագիտական ուսուցման կամ կրթական համակարգից դուրս գալու հնարավորություն:
- Առարկաների ներքին կառուցվածքը հաստատվել է Նոր մանկավարժական կողմնորոշումներում (Նուևաս Օրիենտակիոնես Պեդագոգիսաս, 1970 թվական): Սույն օրենքում դասախոսական կազմի մեջ ընդգրկված էին Նախակրթարանի նախկին ուսուցիչները, որոնք հոմոլոգացված էին բարեփոխումներից եկածների հետ, որոնք առաջին անգամ ընդգրկեցին նրանց ԲՈՒՀ-ի շրջանավարտների կոչումներով և հիմնական հանրակրթության ուսուցիչների կոչումներով:
- Միասնական բազմավալենտ բակալավրիատ (Բաչիլերատո Ունիդիսադո Պոլիվալենտե, ԲՈՒՊ): Այն բաղկացած էր երեք դասընթացներից՝ տասնչորսից մինչև տասնյոթ տարեկան։ Առաջին տարում կային ընդհանուր առարկաներ, իսկ դրանից հետո չափավոր դիվերսիֆիկացիա՝ կախված մասնագիտությունից (արվեստ, գիտություն և երկուսի խառնուրդ): Դասընթացի ավարտին աշակերտների հաջողության դեպքում նրանց շնորհվում է բակալավրի կոչում: Համալսարան ընդունվելու համար անհրաժեշտ էր անցնել համալսարանի կողմնորոշման դասընթացը (Սուսո դը Օրիենտասիոն Յունիվերսիտարիա, ՍՕՅ), որը սկսվեց ուսանողներին իրենց կարիերայի ընտրության հարցում ուղղորդելու նպատակով և ավարտվեց բակալավրիատի չորրորդ տարին, որը նախատեսված էր. հնարավորության դեպքում հանձնել «Սելեկտիվիդադ» քննությունը:
- Մասնագիտական կրթություն (Ֆորմացիոն Պրոֆեսիոնալ), որը նախատեսված է այն ուսանողների համար, ովքեր չեն ստացել Ավագ դպրոցի դիպլոմ (Գրադուադո Էսկոլար) կամ նրանց համար, ովքեր հետաքրքրված են աշխատանքային աշխարհի մասնագիտական որակավորումով: Այն ուներ երկու մակարդակ։ Առաջին դասարանի մասնագիտական ուսուցում, որը տևեց երկու տարի, և որի ավարտին ստացվեց օժանդակ տեխնիկի կոչում, եթե ուսումն ավարտվեր (կամ պարտադիր կրթության ավարտական վկայական): և երկրորդ դասարանի մասնագիտական ուսուցում, որը տևեց երեք տարի և թույլ տվեց ստանալ մասնագետ տեխնիկի կոչում։ Մասնագիտական կրթությունը տրամադրվել է մասնագիտական կրթական ինստիտուտների կողմից:
- Կիրառական արվեստի և գեղարվեստական արհեստների դպրոցներ (Էսկուելաս դը Արտես Ապլիկադաս ը Օֆիսիոս Արտիստիսոս, ԱԱըՕԱ):
- Հատուկ կրթությունը մեծապես խթանվեց այս օրենքով, ինչպես մեծահասակների կրթությունը և հեռակա կրթությունը, ՍԵՆԵԲԱԴ-ի (Հիմնական հեռավար կրթության ազգային կենտրոն), ԻՆԲԱԴ-ի (Հեռավար բակալավրիատի ազգային ինստիտուտ) և ՅՈՒՆԵԴ-ի (Հեռակա կրթության ազգային համալսարան) ստեղծմամբ:
- Բարձրագույն կրթությունը տրամադրվել է համալսարաններում, որոնք մուտք են գործել ՍՊՈՒ կամ ՖՊ2-ն ավարտելուց հետո: Այն ունի երեք մակարդակ.
- Դիպլոմ կամ առաջին շրջան՝ երեք տարի տեւողությամբ։ Այն վերցվել է համալսարանական դպրոցներում և պարտադիր չի եղել անցնել Սելեկտիվիդադը։ Դասընթացի ավարտին շնորհվեց դիպլոմ։
- Բակալավրի, ճարտարագիտության կամ ճարտարապետության աստիճան, հինգ տարի տևողությամբ: Այն վերցվել է Համալսարանի Ֆակուլտետներում՝ Սելեկտիվիդադն անցնելուց հետո։
- Դոկտորական, բարձրագույն համալսարանական աստիճան։ Այն պահանջում էր երկու տարվա ընթացքում բաշխված որոշակի կրեդիտների լրացում և ավարտվում դոկտորական ատենախոսության ներկայացմամբ:
Այս Օրենքում հետևվող ուսուցման մոդելը տեխնոկրատական էր՝ վարքագծային գծերով: Ընդհանուր առմամբ, այն հետևում էր ուսուցման գործընթաց-արտադրանքի մոտեցմանը: Ուսուցչի մոդելը, հետևաբար, տեխնիկական և իրավասու էր՝ նախագծելով լավ ծրագրեր՝ հստակ և չափելի նպատակներով:
«Հանրակրթության մասին օրենքը» ուժեղ զարկ տվեց իսպանական կրթությանը՝ ուժեղացնելով և միավորելով կրթական համակարգը և ներմուծելով ուսումնական, կազմակերպչական և տեխնոլոգիական նորարարություններ: ԼԳԵ-ի ամենաառաջադեմ և առաջադեմ միջոցառումներից են հետևյալը.
Մոյանոյի օրենքից հետո Իսպանիայում առաջին դեպքն է, երբ օրենք է ընդունվում, որը կարգավորում է կրթական ողջ համակարգը՝ նախադպրոցականից մինչև համալսարանական կրթությունը։
- Ընդհանուր միջուկի ստեղծում՝ ընդհանուր հիմնական կրթություն՝ ութ տարի տեւողությամբ։
- Մասնագիտական ձևավորման ներդրումը սովորական կրթական համակարգում և դրա կապը համալսարանի հետ.
- Ուսուցչական կարիերայի արժանապատվությունը և բարձրացումը համալսարանական կարգավիճակի.
- Ուսանողների միջև հավասար հնարավորությունների հասնելու համար կրթաթոշակային համակարգի ստեղծում.
- Դպրոցի ինստիտուցիոնալացում, անձնական և մասնագիտական ուղղորդում.
- Առաջին անգամ հասավ իսպանացիների լիարժեք դպրոցը պարտադիր մակարդակներում՝ խուսափելով վաղաժամ ընտրությունից։
- Ակտիվ, անհատական, օրիգինալ և ստեղծագործական մեթոդների առաջարկություն.
- Շարունակական գնահատման հայեցակարգի ներդրում
Ժողովրդավարություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Սահմանադրություն, 1978 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Սահմանադրության 27-րդ հոդվածը նվիրված էր կրթության ազատության իրավունքին, պարտադիր և անվճար հիմնական կրթության և բուհական ինքնավարության սահմանմանը, ինչպես նաև պետական մարմինների կողմից կրթության և կրթական տեսչության ընդհանուր ծրագրավորմանը։ Այն թույլ է տալիս ստեղծել կրթական հաստատություններ ինչպես մասնավոր նախաձեռնությամբ, այնպես էլ պետական իշխանությունների կողմից (ճիշտ ասած՝ ինքնավար համայնքների կողմից, հաշվի առնելով, որ հենց նրանք են ձեռք բերելու իրավասություններ կրթության ոլորտում). պայմանով, որ երկուսն էլ կարող են ստանալ պետական ֆինանսավորում, ինչը հանգեցնում է երեք տեսակի հաստատությունների ստեղծմանը` պետական, սուբսիդավորվող և մասնավոր[35]:
Կրոնական կրթությունը, ինչպես նաև կրոնի դասընթացը երաշխավորված են եղել ինչպես սահմանադրական տեքստով («Ծնողների իրավունքը, որ իրենց երեխաները ստանան կրոնական և բարոյական կրթություն, որը համապատասխանում է իրենց համոզմունքներին» արտահայտությամբ,1979 թվական) Իսպանական պետության և Սուրբ Աթոռի միջև համաձայնագրեր, որոնք միաժամանակ բանակցվում էին։ Գործնականում «Կաթոլիկ կրոն» դավանանքային առարկան, որը պարտադիր էր Ֆրանկոյի վարչակարգից ի վեր, դարձավ ընտրովի առարկա ուսանողների համար (որոնք կարող են փոխարինել այն մեկ այլ առարկայով, որը կոչվում է «Էթիկա», որը հետագայում այլ կերպ է վերաբերվել) և որոնց դպրոցները պետք է. առաջարկը պարտադիր է, որը դասավանդվում է եկեղեցական իշխանությունների կողմից նշանակված ուսուցիչների կողմից և վճարվում պետական իշխանությունների կողմից:
Կրթական հաստատությունների կանոնադրությունը կարգավորող օրգանական օրենք (ԼՈԵՍԵ) 1980 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Օրգանական օրենքը, որը կարգավորում է դպրոցական կենտրոնների կանոնադրությունը (ԼՈԵՍԵ,1980 թվական), որը խթանվել է Խոսե Մանուել Օտերոյի (ՅՈՒՍԴ կառավարություն) նախարարության կողմից: Այն բողոքարկվել է Սահմանադրական դատարան, որը մասամբ բավարարել է բողոքը՝ վերացնելով օրենքի մի քանի կետեր[36]:
Համալսարանի մասին օրենքը (ՀԲՀ) 1983 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Խոսե Մարիա Մարավալի (ՓՍՈԵ կառավարություն) նախարարության կողմից առաջ քաշված Համալսարանի բարեփոխումների օրենքը Ֆրանկոյի ռեժիմից ի վեր այս ոլորտում օրենսդրության առաջին թարմացումն էր՝ սկսած 1980-1982 թվականներին ընդունված Համալսարանի ինքնավարության օրգանական օրենքից հետո (ՅՈՒՍԴ կառավարություններ) երբեք չի հաստատվել[37][38]:
Կրթության իրավունքը կարգավորող օրգանական օրենքը, 1985 թվականի հուլիսի 3-ի
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Խթանվել է Խոսե Մարիա Մարավալի նախարարության կողմից (ՓՍՈԵ կառավարություն): Հայտնի է իր ԼՈԴԵ հապավումով Հուլիսի 3-ի կրթության իրավունքը կարգավորող օրգանական օրենքը, 1985 թվական), այն օրենք չէ, որն ազդում է կրթական համակարգի կառուցվածքի վրա, այլ ավելի շուտ կարգավորում է կրթական կենտրոնների երկակիությունը, կրթական մասնակցությունը։ համայնքը դասավանդման մեջ, կրթության իրավունքը և որոշում է ժողովրդավարական կառավարումը, ի տարբերություն նախորդ տեխնոկրատականի։ Դրա ավելի կոնկրետ զարգացումը վերոհիշյալ ոլորտներում պարունակվում է Թագավորական 2376/1985 հրամանագրում: Սույն հրամանագիրը մասամբ փոփոխվել է Մանկական և տարրական դպրոցների և միջնակարգ դպրոցների օրգանական կանոնակարգով և 1994 թվականի հունիսի 29-ի հրամանով, որը հաստատում է մանկական և տարրական դպրոցների կազմակերպումն ու գործունեությունը կարգավորող հրահանգները: Այն գրեթե ամբողջությամբ բարեփոխվել է ԼՈՓԵԳ-ով (օրգանական օրենք 9/1995, 20 նոյեմբերի 1995թվական) դպրոցների գնահատման, մասնակցության և կառավարման մասին:
Օրգանական օրենքը Իսպանիայի կրթական համակարգի ընդհանուր կազմակերպության (ԼՈԳՍԵ) մասին, 1990 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Խավիեր Սոլանա Մադարիագայի (ՊՍՈԵ կառավարություն) նախարարության կողմից խրախուսված 1990 թվականի Իսպանիայի կրթական համակարգի ընդհանուր կազմակերպման մասին օրգանական օրենքը (Իսպանիայի կրթական համակարգի ընդհանուր կազմակերպության օրգանական օրենքը 1990 թվական) պնդում էր մանկավարժական հասկացությունները, ինչպիսիք են համապարփակությունը: ինտեգրում և ուշադրություն բազմազանության նկատմամբ, հարմարեցում հատուկ կրթական կարիքներ ունեցող ուսանողներին (Հատուկ կրթական աջակցության կարիք ունեցող ուսանողներ), կրթական բովանդակության տարբերակում կոնցեպտուալ, ընթացակարգային և վերաբերմունքի, լայնակիություն, արժեքների կրթություն կամ ակտիվ և մասնակցային մեթոդաբանությունների նախապատվություն[39][40][41][42]:
Այն երկարացրել է պարտադիր կրթությունը վեց տարեկանից մինչև 16 տարեկան (նախկինում սահմանվել է 14), որին նախորդել է ոչ պարտադիր նախադպրոցական կրթությունը։ Պարտադիր դասընթացներն են՝ վեցամյա տարրական կրթությունը և չորս տարվա պարտադիր միջնակարգ կրթությունը (Պարտադիր միջնակարգ կրթություն), որը փոխարինում է նախկին ԵԳՓ-ի և նախկին ԲՈՒՓ-ի առաջին երկու տարիներին), որին հաջորդում է հետպարտադիրը։ միջնակարգ կրթություն. երկամյա բակալավրիատ կամ մասնագիտական կրթության նոր կառույցի «Գրադո Մեդիո»:
Այնուամենայնիվ, բոլոր տասնհինգ և տասնվեց տարեկանների համար պարտադիր ուսուցման նպատակը չիրականացավ մինչև 1999 թվականը, հաշվի առնելով իրականացման երկար ժամանակահատվածները[43]:
Օրգանական օրենքը կրթության որակի մասին, 2002 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Խթանում է Պիլար դել Կաստիլոյի նախարարությունը (ՓՓ կառավարություն): 2002 թվականին հրապարակված «Կրթության որակի մասին» Օրգանական օրենքը (Կրթության օրգանական օրենքը 2002 թվական), որի կատարման ժամկետները մեծ մասամբ թույլ չտվեցին այն կիրառել, քանի որ 2004 թվականի ընտրություններից հետո խորհրդարանական մեծամասնությունը և կառավարությունը փոխվեցին[44]:
Օրգանական օրենքը կրթության մասին, 2006 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կրթության մասին օրգանական օրենքը (Կրթության օրգանական օրենքը 2006 թվական) առաջ է քաշվել Մարիա Խեսուս Սան Սեգունդոյի ևՄերսեդես Կաբրերայի (ՓՍՈԵ կառավարություն) նախարարությունների կողմից:
Կրթության որակի բարելավման օրգանական օրենքը, 2013 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կրթության որակի բարելավման օրգանական օրենքը (2013 թվականի կրթության որակի բարելավման օրգանական օրենք,) առաջ է քաշվել Խոսե Իգնասիո Վերտի (ՓՓ կառավարություն) նախարարության կողմից:
2020 թվականի ԼՈԵ-ի փոփոխման օրգանական օրենքը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ԼՈԵ-ի փոփոխման օրգանական օրենքը (2020 թվականի ԼՈԵ-ի փոփոխության օրգանական օրենքը) առաջ է քաշվել Իզաբել Սելաայի նախարարության կողմից (ՓՍՈԵ-ՈՒՓ կոալիցիոն կառավարություն), այն դեռ ուժի մեջ է (2024 թվական):
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Ángeles Alonso (2015). «Profesionales de la educación en la Hispania romana». Gerión (իսպաներեն). File available in Dialnet: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=5536253.
Latin epigraphy has provided us with the memory of twelve teachers and a group of schoolmasters in Hispania. The different texts, most of which are funerary in nature and come from the urban environment, offer us information about the functions that these professionals carried out in Hispanic society, as well as the socio-legal context from which they came. In this sense, the most valuable piece is the inscription dedicated to a grammarian named L. Memmius Probus in the ancient Tritium Magallum, thanks to which we know the specific circumstances in which this educator worked.
- ↑ Seguí, Juan José (2015). «Ficha de la estela de Lutatia en la web del Museo Nacional de Arte Romano». La Docencia Femenina en la Hispania Romana (իսպաներեն). Journal: https://revistas.usal.es/index.php/0212-0267/article/download/hedu201534191205/15702 File available in Dialnet: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=5664444.
A beautiful funerary stele dedicated to a young girl is preserved in Mérida. For many years, the interpretation was that it was a dedication from a teacher to her disciple and, therefore, a unique and revealing example of female teaching in Hispania. Although this point of view has now been discarded, this false belief is still filtered through in some studies, more or less explicitly. The reality is that there is no evidence that women, apart from some situations associated with the training of slaves, carried out teaching activities in the Roman educational sphere. A circumstance that was perpetuated with the triumph of Christianity. Hispania was no exception in the Roman world.
- ↑ «Imágenes de los molinos y la Albolafia de Córdoba». El legado andalusi. Վերցված է 2024-04-06-ին.
- ↑ «Alhaquén II, el califa bibliófilo» (իսպաներեն).
- ↑ Isabel Miró, Historia de la educación judía en la España judía medieval (in Spanish), 2014. Celia Diego García, La enseñanza en el occidente islámico - Aparición y desarrollo de la madrasa (in Spanish), Universidad de Salamanca. La educación en la Hispania Antígua y Medieval, vol. I of Historia de la Educación en España y América (in Spanish), 1994 (file available in Dialnet).
- ↑ Concepción Cárceles Laborde. La educación en los distintos reinos cristianos - La educación en Castilla; la aportación de Alfonso X el Sabio (in Spanish), 1992,
- ↑ Buenaventura Delgado Criado. La educación en los distintos reinos cristianos: la educación en Aragón; política educativa e instituciones docentes (in Spanish).
- ↑ Diaz, Alejandro Vidal y (1869). Memoria histórica de la Universidad de Salamanca (իսպաներեն). Salamanca: Oliva y Hermano.
- ↑ As an indication of this, the list of rectors of the University of Salamanca can be found in Alejandro Vidal y Díaz: Memoria histórica de la Universidad de Salamanca (in Spanish), Salamanca 1869. While until 1606 it can be seen that most of the rectors came from the university itself (professors, students, priests and the odd nobleman's son), from then onwards the majority were nobles or noblemen's sons.
- ↑ Bartolomé Martínez, Bernabé (1993). «Educación estamental». Historia de la educación en España y América. La educación en la España Moderna (իսպաներեն). Madrid: Ediciones Morata.
- ↑ Capel Martínez, Rosa María (2007). «Mujer y educación en el Antiguo Régimen». Historia de la Educación: Revista interuniversitaria (իսպաներեն) (26): 85–110.
- ↑ Kagan L., Richard (1981). Universidad y sociedad en la España moderna (իսպաներեն). Madrid: Editorial Tecnos.
- ↑ Delgado Buenaventura (1993). «Política educativa». Historia de la educación en España y América. La educación en la España Moderna (իսպաներեն). Madrid: Ediciones Morata.
- ↑ Viñao Frago, Antonio (1993). «La educación institucional. Alfabetización y escolarización». Historia de la educación en España y América. La educación en la España Moderna (իսպաներեն). Madrid: Ediciones Morata.
- ↑ Viñao Frago, Antonio (1993). «La educación institucional. Alfabetización y escolarización». Historia de la educación en España y América. La educación en la España Moderna (իսպաներեն). Madrid: Ediciones Morata.
- ↑ Bartolomé Martínez, Bernabé (1993). «La educación institucional. Las escuelas de primeras letras». Historia de la educación en España y América. La educación en la España Moderna (իսպաներեն). Madrid: Ediciones Morata.
- ↑ Capitán Díaz, Alfonso (2002). «Educación e Ilustración en el siglo XVIII». Breve historia de la educación en España (իսպաներեն). Madrid: Alianza Editorial.
- ↑ Picornell y Gomia, Juan Bautista (1786). «Discurso teórico práctico sobre la educación de la infancia». Salamanca (իսպաներեն): IV. Վերցված է December 12, 2015-ին.
- ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>պիտակ՝ «02» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
- ↑ «Constitución española de 1812 - Wikisource». es.wikisource.org (իսպաներեն).
- ↑ «Título II, capítulo IV. Constitución española de 1812 - Wikisource». es.wikisource.org (իսպաներեն). Վերցված է 2024-04-06-ին.
- ↑ Gómez Orfanel, Germán; Guerrero Salom, Enrique (1977). «La educación y la evolución histórica del constitucionalismo español» (PDF). Estudios Generales (իսպաներեն). File available in Dialnet: Revista de Educación, No. 253: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=4334135.
- ↑ Fontana, Josep (2006). De en medio del tiempo. La segunda restauración española, 1823-1834 (իսպաներեն). Barcelona: Crítica. էջեր 152–154. ISBN 978-84-8432-792-9.
- ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>պիտակ՝ «12» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
- ↑ Martos, Manuel Castillo; Rodríguez, Miguel Ternero (2004). La ciencia en la historia de la universidad española: 92 años de química en Sevilla (իսպաներեն). Universidad de Sevilla. էջ 26. ISBN 978-84-472-0829-6.
- ↑ Gómez y Guerrero, op. cit. p. 11.
- ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>պիտակ՝ «22» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
- ↑ Montagut, Eduardo (2018-04-18). «La educación en el Sexenio Democrático». elobrero.es (եվրոպական իսպաներեն).
- ↑ «Campus Training - Opiniones, Cursos, Formación y Precios». El Obrero (իսպաներեն).
- ↑ «Real Decreto de 17 de agosto de 1901» (PDF). BOE. August 19, 1901.
- ↑ «Real Decreto de 26 de octubre de 1901» (PDF). BOE (իսպաներեն). October 30, 1901.
- ↑ «Ley de Reforma Enseñanza Media (Sainz Rodriguez) / 1938». www.filosofia.org (իսպաներեն).
- ↑ «José Ibáñez Martín 1896-1969». www.filosofia.org (իսպաներեն).
- ↑ «Ley de 17 de julio de 1945 sobre Educación Primaria» (PDF). Boletín Oficial del Estado (իսպաներեն). July 18, 1945. Վերցված է January 4, 2015-ին.
- ↑ «Sinopsis artículo 27 - Constitución Española». app.congreso.es (իսպաներեն).
- ↑ Aunión, J. A. (2013-11-28). «35 años y siete leyes escolares». El País (իսպաներեն). ISSN 1134-6582. Վերցված է November 14, 2020-ին.
- ↑ Egido Gálvez, Inmaculada (2006). «La política universitaria en la España democrática: logros y carencias después de treinta años». Tendencias Pedagógicas (իսպաներեն). 11.
- ↑ Crespo, Juan Celada; Puerta, Javier de la (1980-02-01). «El movimiento estudiantil, por la retirada de la ley de Autonomía Universitaria». El País (իսպաներեն). ISSN 1134-6582. Վերցված է 2024-04-07-ին.
- ↑ Delibes, Alicia (2000-01-01). «La Logse diez años después». La Ilustración Liberal (եվրոպական իսպաներեն).
- ↑ Medway, Peter; Kingwell, Pat (2010). «A Curriculum in its place: English teaching in one school 1946–1963». History of Education. 39 (6): 749–765. doi:10.1080/0046760X.2010.514293.
- ↑ Garrido García, José Carlos (2000). La atención a la diversidad en la LOGSE (իսպաներեն). Murcia : José Carlos Garrido García, 2000. ISBN 978-84-699-3861-4.
- ↑ Alumnos con necesidades educativas especiales y adaptaciones curriculares (իսպաներեն). Ministerio de Educación. 1996. ISBN 978-84-369-2817-4.
- ↑ Carreras, Llorenç; others (1995-01-19). Cómo educar en valores: Materiales, textos, recursos y técnicas (իսպաներեն). Narcea Ediciones. ISBN 978-84-277-1099-3. «In short, the LOGSE contemplates a comprehensive and integrative education that maximises the pupils' cognitive, affective, psychomotor, interpersonal and social integration skills in order to achieve —together with the transversal axes and the work on values and attitudes, integrated in all areas and involving all the teachers of the school— a comprehensive education of the person and thus respond to the great challenge of contemporary education: learning to learn and learning to live.»
- ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>պիտակ՝ «32» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «La enésima reforma del sistema educativo». El Mundo (իսպաներեն). September 21, 2012.
- «La Ley Moyano de 1857: la Ley Bases de 17 de julio de 1857 y la de Instrucción Publica de 9 de septiembre de 1857» (իսպաներեն).