Կույր բիծ

Կույր բիծ (օպտիկական սկավառակ լատին․՝ punctum caecum), որն առկա է յուրաքանչյուր առողջ մարդու աչքի ցանցաթաղանթում (և բոլոր տեսնող քորդավոր կենդանիների մոտ)։

Նկարագրություն

Նյարդաթելերը ռեցեպտորներից դեպի կույր բիծ անցնում են ցանցաթաղանթի վրայով և հավաքվում են տեսողական նյարդում, որն անցնում է ցանցաթաղանթի միջով նրա հակառակ կողմը և այս տեղում լուսային ռեցեպտորները բացակայում են։ Գլխոտանիների մոտ (օրինակ՝ ութոտնուկների), նյարդաթելերը տեսողական նյարդ են գալիս լուսազգայուն բջիջների շերտի մյուս կողմից և աչքերում կույր բծեր չունեն։ Կառուցվածքի այս տարբերությունը բացատրվում է ցանցաթաղանթի նյարդա-մազանոթային շերտի մեկ այլ գործառույթով՝ ֆոտոռեցեպտորների վնասումից պաշտպանությամբ (ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներից առաջացած)։ Բնական միջավայրում գլխոտանիները արագ կլանում են ուլտրամանուշակագույն ճառագայթները, այդ իսկ պատճառով աչքի ցանցաթաղանթի այդպիսի կառուցվածքը առավելություն է միայն ջրային միջավայրում։ Կույր բծերը երկու աչքերում էլ գտնվում են տարբեր տեղերում, այդ պատճառով երկու աչքերի նորմալ օգտագործման դեպքում սրանք աննկատ են։ Բացի այդ, ուղեղը ուղղում է ընկալվող պատկերը և կույր բծի հայտնաբերման համար անհրաժեշտ են հատուկ միջոցառումներ։ Քթի կողմից, հետևաբար աչքի օպտիկական առանցքի սահմաններից դուրս, area centralis-ին հարում է տեսողական սկավառակը, որտեղ հավաքվում են տեսողական նյարդաթելերը։ Այս հատվածը զրկված է ֆոտոռեցեպտորներից, ուստի ցանցաթաղանթի այս հատվածում մենք ոչինչ չենք տեսնում։ Այն կոչվում է կույր բիծ։

Պատմություն

Կույր բիծը հայտնաբերել է Էդմ Մարիոտը 1688 թվականին։ Ֆրանսիայի թագավոր Լյուդովիկ 14-րդը զվարճանում էր կույր բծով, հետևելով իր ենթականերին, կարծես թե նրանք գլուխ չունեին։

Կույր բծի հայտնաբերումը

Որպեսզի հետևեք կույր բծին, փակեք աջ աչքն և ձախով նայեք շրջանակում գտնվող խաչին։ Դեմքը և մոնիտորը պահեք ուղղահայաց։ Հայացքը չկտրելով աջ խաչից, դեմքը մոտեցրեք (կամ հեռացրեք) մոնիտորից և միաժամանակ հետևեք ձախ խաչին։ Որոշակի պահի (դեմքը մոնիտորից որոշակի հեռավորությամբ) այն կորչում է։ Նմանատիպ փորձ կարելի է անցկացնել նաև աջ աչքի հետ։ Այս մեթոդով կարելի է գնահատել նաև կույր բծի չափերը։

Տես նաև

Դեղին բիծ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կույր բիծ» հոդվածին։