Ճնշում
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ճնշում (այլ կիրառումներ)
Ճնշում, , ֆիզիկական մեծություն, որը հավասար է միավոր մակերևույթի մակերեսի վրա ազդող, այս մակերեսին ուղղահայաց ազդող ուժի մեծությանը։ Տվյալ կետում ճնշումը որոշվում է, որպես մակերևույթի փոքր մասի վրա ազդող ուժի նորմալ մասնիկի հարաբերություն մակերևույթի վրա՝
- ։
Ուժերի անհավասարաչափ բաշխման դեպքում այս հավասարությունը որոշում է տվյալ հարթակին ազդող միջին ճնշումը՝
իսկ սահմանի անցնելիս, երբ Տ-ը ձգտում է զրոյի՝ ճնշումը տվյալ կետում։ Անընդհատ միջավայրի համար նույնպես սահմանվում է ճնշում միջավայրի յուրաքանչյուր կետում։ Դադարի վիճակում գտնվող հեղուկի ցանկացած կետում նշումն միևնույնն է բոլոր ուղղություններով։ Այս պնդումը ճշմարիտ է նաև շարժվող իդեալական հեղուկների և գազերի համար։ Որպես մածուցիկ հեղուկի ճնշման տվյալ կետում ընդունում են ճնշման միջին արժեքը երեք փոխուղղահայաց ուղղություններով։ Գազերում ճնշումն համեմատական է ջերմաստիճանին (մասնիկի կինետիկ էներգիային)։
Ճնշումը բնորոշում է համասեռ միջավայրի իրավիճակը և հանդիսանում է լարվածության թենզորի անկյունագծային մասնիկ։ Պարզագույն դեպքում, հավասարակշռված իզոտրոպ միջավայրում ճնշումը կախում չունի ուղղվածությունից։ Ճնշումը կարելի է ընդունել նույնպես միավոր ծավալի վրա ազդող համասեռ միջավայրում կուտակված պոտենցիալ էներգիայի չափման միավոր, և չափել էներգիայի միավորների հարաբերությամբ միավոր ծավալին։
Չափման միավորները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Միավորների միջազգային համակարգում ճնշումը չափվում է պասկալներով (նյուտոն/մ2, կամ, որը համարժեք է Ջոուլ/2), ինչպես նաև օգտագործվում են հետևյալ միավորները՝
- Բար
- Թորր
- Մթնոլորտ
- Միլիմետր սնդիկի սյուն
- Մետր ջրի սյուն
- Դյույմ սնդիկի սյուն
- Ֆունտ-ուժ քառակուսի դյույմի վրա
| Պասկալ (Pa, Պա) |
Բար (bar, բար) |
Տեխնիկական մթնոլորտ (at, մթ) |
Ֆիզիկական մթնոլորտ (atm, մթն) |
Միլիմետր սնդիկի սյուն (մմ ս. ս.,mmHg, Torr, Թորր) |
Մետր ջրի սյուն (մ ջր.ս.,m H2O) |
Ֆունտ-ուժ քառակուսի դյույմի վրա (psi) | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 Պա | 1 նյուտոն/մ²2 | 10−5 | 10,197 * 10−6 | 9,8692 * 10−6 | 7,5006 * 10−3 | 1,0197 * 10−4 | 145,04 * 10−6 |
| 1 бар | 105 | 1 * 106 դին/սմ² | 1,0197 | 0,98692 | 750,06 | 10,197 | 14,504 |
| 1 մթ | 98066,5 | 0,980665 | 1 կգու/սմ² | 0,96784 | 735,56 | 10 | 14,223 |
| 1 մթն | 101325 | 1,01325 | 1,033 | 1 մթն | 760 | 10,33 | 14,696 |
| 1 մմ ս. ս. | 133,322 | 1,3332 * 10−3 | 1,3595 * 10−3 | 1,3158 * 10−3 | 1 մմ ս. ս. | 13,595 * 10−3 | 19,337 * 10−3 |
| 1 մ ջր. ս. | 9806,65 | 9,80665 * 10−2 | 0,1 | 0,096784 | 73,556 | 1 մ ջր. ս. | 1,4223 |
| 1 psi | 6894,76 | 68,948 * 10−3 | 70,307 * 10−3 | 68,046 * 10−3 | 51,715 | 0,70307 | 1 lbf/in2 |
Գազերի և հեղուկների ճնշման չափումը կատարվում է մանոմետրներով, դիֆմանոմետրերով, վակուումմետրներով, ճնշման չափիչներով, մթնոլորտային ճնշումը՝ բարոմետրներով, արյան ճնշումը՝ տոնոմետրերով։
IUPAC-ի առաջարկության համաձայն դասական մեխանիկայում ճնշումը առաջարկվում է նշանակել p տառով, նաև օգտագործվում է P[1]։ Օսմոտիկ ճնշումը հաճախ նշանակվում է π։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Արյան ճնշում
- Մթնոլորտային ճնշում
- Բարոմետրիկ բանաձև
- Վակուում
- Լույսի ճնշում
- Դիֆուզիոն ճնշում
- Բեռնուլիի օրենք
- Պասկալի օրենք
- Ձայնի ճնշում
- Ճնշման չափում
- Կրիտիկական ճնշում
- Մանոմետր
- Մեխանիկական լարվածություն
- Մոլեկուլյար-կինետիկ տեսություն
- Ճնշում (հիդրոդինամիկա)
- Օնկոտիկ ճնշում
- Օսմոտիկ ճնշում
- Պարցիալ ճնշում
- Իրավիճակի հավասարում
- Գերբարձր ճնշումների նյութագիտություն