Ֆինլանդիայի Դեմոկրատական Հանրապետություն

Ֆինլանդիայի Դեմոկրատական Հանրապետություն
ֆիններեն՝ Suomen kansanvaltainen tasavalta Ֆինլանդիայի Դեմոկրատական Հանրապետություն
Մայրաքաղաք	Հելսինկի
Կառավարում	Ժողովրդական կառավարություն

Ֆինլանդիայի Դեմոկրատական Հանրապետություն (ֆիններեն՝ Suomen kansanvaltainen tasavalta)^[1], խամաճիկային պետություն, որը գործել է 1939 թվականի դեկտեմբերի 1-ից մինչև 1940 թվականի մարտի 12-ը Խորհրդային Միության կողմից գրավված Կարելյան իստմուսի և Արևելյան Ֆինլանդիայի տարածքում։

Ֆինլանդիայի Ժողովրդական կառավարություն

Ֆինլանդիայի այլընտրանքային պաշտոնական-ժողովրդական կառավարություն ստեղծելու հիմնական գործունեությունը սկսվել է 1939 թվականի նոյեմբերի կեսերին, երբ Մոսկվայում խորհրդա-ֆիննական բանակցությունները տարածքային հարցի շուրջ վերջնականապես փակուղի մտան^[2]։

1939 թվականի նոյեմբերի 30-ին ԽՍՀՄ արտաքին գործերի ժողովրդական կոմիսար վ. մ. Մոլոտովը, Գերմանիայի դեսպան Վ. ֆոն Շուլենբուրգի հետ զրույցում, նրան տեղեկացրեց ժողովրդական կառավարություն ստեղծելու պլանների մասին և ասաց հետևյալը՝

Այս կառավարությունը լինելու է ոչ թե խորհրդային, այլ ժողովրդավարական հանրապետության տիպի։ Այնտեղ խորհուրդներ ոչ ոք չի ստեղծի, բայց մենք հույս ունենք, որ դա կլինի կառավարություն, որի հետ մենք կկարողանանք պայմանավորվել և ապահովել Լենինգրադի անվտանգությունը։

1939 թվականի դեկտեմբերի 1-ի առավոտյան 7-րդ բանակի (ԽՍՀՄ) 70-րդ հրաձգային դիվիզիայի ստորաբաժանումները մարտերով մտան Տերիոկի գյուղ։ 1939 թվականի դեկտեմբերի 1-ի երեկոյան խորհրդային ռադիոն հաղորդեց Ֆինլանդիայի տարածքում այլընտրանքային կառավարության ստեղծման մասին (հայտնի է Տերիոկյան կառավարություն անունով) (ֆիններեն՝ Terijoen hallitus))^[2]^[3] և Ֆինլանդիայի Դեմոկրատական Հանրապետության հիմնադրումը։

Միևնույն ժամանակ, 1939 թվականի դեկտեմբերի 1-ին Տերիոկի կառավարությունը թողարկեց Ֆինլանդիայի ժողովրդական կառավարության հռչակագիրը։ Հռչակագրում նշվում էր, որ այս կառավարությունը ժամանակավոր է մինչև իր լիազորությունների հաստատումը Սեյմի կողմից, որն ընտրվել է համընդհանուր, հավասար և ուղղակի ընտրական իրավունքի հիման վրա, գաղտնի քվեարկությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հաղորդվել է առաջին ֆիննական կորպուսի կազմակերպման մասին, որը դարձել է Ֆինլանդիայի ստեղծվող ժողովրդական բանակի առանցքը։ Բացի այդ, հռչակագրում հռչակվել է Խորհրդային Միության հետ բարեկամական հարաբերություններ հաստատելու կուրս^[4]։ Ֆիննական զորքերը նույն օրը միայն լքեցին քաղաքը^[5]։ 1939 թվականի դեկտեմբերի 2-ին Մոսկվայում ԽՍՀՄ-ի և Ֆինլանդիայի միջև կնքվեց փոխօգնության և բարեկամության պայմանագիր։ Այս պայմանագրի հիմնական դրույթները համապատասխանում էին այն պահանջներին, որոնք ԽՍՀՄ-ն ավելի վաղ ներկայացրել էր Ֆինլանդիայի ներկայացուցիչներին (Լենինգրադից հյուսիս գտնվող Կարելյան իստմուսում 3970 կմ քառակուսի տարածքի փոխանցում, Ֆինլանդիայի ծոցում կղզիների փոխանցում ՝ Սուուրսաարի, Սեյսկարի, Տուտերսաարի, Լավանսաարի, Կոյվիստո, Ռիբաչի և միջին թերակղզիների մի մասը Արկտիկայում, ինչպես նաև հանկո թերակղզու 30 տարվա վարձակալությունը)։ 1990-ականների սկզբին ԽՍՀՄ-ը պայմանագիր կնքեց Ֆինլանդիայի Դրա դիմաց նախատեսվում էր զգալի տարածքների փոխանցում Ֆինլանդիային ՝ Կարելյան Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության արևմտյան սահմանային շրջաններում մոտ 70,000 կմ քառակուսի մակերեսով Կարելյան բնակչության գերակշռությամբ և դրամական փոխհատուցում։ Պայմանագրի 8 — րդ հոդվածը նախատեսում էր դրա վավերացումը հնարավոր ավելի կարճ ժամկետում Ֆինլանդիայի մայրաքաղաք Հելսինկիում:Պայմանագիրը միաժամանակ ուներ ստորագրված գաղտնի հավելված ՝ գաղտնի արձանագրություն, որում ներառված էին ռազմական հարցերին վերաբերող դրույթներ^[6]։

Հաջորդ օրերին Մոլոտովը հանդիպումներ ունեցավ Շվեդիայի և ԱՄՆ-ի պաշտոնական ներկայացուցիչների հետ, որոնց ժամանակ հայտարարվեց Ֆինլանդիայի ժողովրդական կառավարության ճանաչման մասին։ Հայտարարվեց, որ Ֆինլանդիայի նախորդ կառավարությունը փախել է և, հետևաբար, երկիրն այլևս չի ղեկավարում։ Սովետական ղեկավարությունը ժողովրդական կառավարությունը հայտարարեց որպես միակ լեգիտիմ ՝ խաղաղություն կնքելու համար։

1939 թվականի դեկտեմբերի 12-ին ԽՍՀՄ ժողովրդական կոմիսարիատը և ԽՍՀՄ պետական բանկը 3 միլիոն ռուբլի կանխիկ գումար են հատկացրել ժողովրդական կառավարությանը ՝ իր գործունեությունն իրականացնելու համար։ Ֆինլանդիայի օկուպացված Կարմիր բանակի տարածքի բնակչության առաջին անհրաժեշտության ապրանքների կարիքները բավարարելու համար ԽՍՀՄ ժողովրդական կոմիսարների խորհրդի որոշմամբ միջոցներ են հատկացվել հետևյալ ապրանքների համար ՝ ալյուր, հացահատիկային մշակաբույսեր, շաքար, թեյ, սուրճ, լուցկի, կերոսին, աղ։ Առևտուրը կազմակերպվում էր Ժողովրդական կառավարության լիազորներով^[2]։

Կուուսինենի կառավարության գործունեության հիմնական նպատակն էր սկզբնական փուլում համոզել ֆիննական բնակչությանը մեկ այլ ճակատային գծում ՝ ժողովրդական կառավարությանը աջակցելու անհրաժեշտության մեջ։ Դրա համար թերթում Արևելյան Ֆինլանդիայի բնակիչներից՝ նամակներ ճակատից այն կողմ գտնվող հարազատներին ՝ հրապարակվում էին օկուպացված տարածքում մնացած բնակիչների նամակները։ Պատերազմի առաջին օրերից սկսեց գործել ժողովրդական կառավարության ռադիոկայանը ՝ հեռարձակվելով Ֆինլանդիա, իսկ Լենինգրադի ռադիոկոմիտեին կից կազմակերպվեց հատուկ հրատարակություն ֆիններենով։ Ժողովրդական կառավարությունը, ԽՄԿԿ Կարելյան մարզկոմի ակտիվ աջակցությամբ, Կարելյան Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական հանրապետության կուսակցական և սովետական ակտիվների անդամներից, ովքեր տիրապետում էին ֆիններենին, 2-3 հոգուց բաղկացած հատուկ խմբեր կազմեցին Ֆինլանդիայի Կարմիր բանակի տարածքում բնակչության շրջանում քաղաքական աշխատանքներ իրականացնելու և տեղերում ընտրովի հասարակական կոմիտեներ կազմակերպելու համար, որոնք պետք է իրականացնեին տեղական կառավարման մարմինների գործառույթները:Միաժամանակ ժողովրդական կառավարության ներկայացուցիչները Ֆինլանդիայի ժողովրդական բանակում կամավորներ հավաքագրելու աշխատանք են տարել^[2]։

Մանհերհայմի գիծը ճեղքելու անհաջող փորձերից և Կարմիր բանակի պաշտպանությանը անցնելուց հետո Սովետական դիվանագիտությունը 1940 թվականի հունվարի վերջին բանակցություններ սկսեց Ֆինլանդիայի բուրժուական կառավարության հետ:Սովետական զորքերի փետրվարյան հարձակման մեկնարկից առաջ Կարմիր բանակի հրահանգով օկուպացված Արևելյան Ֆինլանդիայի ամբողջ բնակչությունը վտարվեց Կարելյան Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական հանրապետության սահմանամերձ շրջաններ։ Այս կապակցությամբ օկուպացված տարածքներում Կուուսինենի կառավարության գործնական գործունեությունը դադարեցվեց։

Այնուամենայնիվ, ժողովրդական կառավարության անունից գաղափարական աշխատանքը (թերթի թողարկումը և Լենինգրադի ռադիոկոմիտեի ֆիննական խմբագրության աշխատանքը) շարունակվեց մինչև ԽՍՀՄ-ի և Ֆինլանդիայի միջև ռազմական գործողությունների ավարտը^[2]։

Ժողովրդական կառավարության կազմ

Պաշտոն	Անուն	Նշանակման պահին գործունեություն	Պաշտոնավարման ժամկետը	Կառավարության լուծարումից հետո գործունեություն
Կառավարության նախագահ, վարչապետ, արտաքին գործերի նախարար	Հուսսեին, Օտտո	Կոմինտերնի Գործկոմի քարտուղար (Մոսկվա)	1939 թվականի դեկտեմբերի 1- 1940թվականի մարտի 12	Նախագահության Նախագահ Կարելո-ֆիննական ԽՍՀ Գերագույն Խորհրդի, ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի պատգամավոր
Փոխվարչապետ, ֆինանսների նախարար	Ռոզենբերգ, Մաուրից^[fi]	Կոմինտերնի աշխատակից (Մոսկվա)	1939թվականի դեկտեմբերի 1 - 1940թվականի մարտի 12	կուսակցական աշխատանքներ
Պաշտպանության նախարար, Ֆինլանդիայի ժողովրդական բանակի հրամանատար	Անտիլա, Ակսելի	Կարմիր բանակի հրամանատար	1939թվականի դեկտեմբերի 1 - 1940թվականի մարտի 12	Կարմիր բանակի 71-րդ հրաձգային դիվիզիայի հրամանատար, Կարելո-ֆիննական ԽՍՀ Գերագույն Խորհրդի նախագահության անդամ, ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի պատգամավոր
Ներքին գործերի նախարար	Լեխեն, Տուռե	Կարելյան ՀՍՍՀ պետական հրատարակչության գլխավոր խմբագիր	1939թվականի դեկտեմբերի 1 - 1940թվականի մարտի 12	Կարելո-ֆիննական պետական համալսարանի ռեկտոր, ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի պատգամավոր
Գյուղատնտեսության նախարար	Էյկիյա, Արմաս Մատեեվիչ	Կոմինտերնի աշխատակից (Մոսկվա)	1939թվականի դեկտեմբերի 1 - 1940թվականի մարտի 12	ԿՖՍՀ արվեստի գործերի վարչության պետ, ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի պատգամավոր
Մշակույթի նախարար	Լեխինտին, Ինկերի^[fi]	Կոմինտերնի աշխատակից	1939թվականի դեկտեմբերի 1 - 1940թվականի մարտի 12	ԿՖՍՀ լուսավորության ժողովրդական կոմիսար, ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի պատգամավոր
Կարելիայի գործերի նախարար	Պռոկոնեն, Պավո	Ժողկոմխորհի նախագահի տեղակալ	1939թվականի դեկտեմբերի 1 - 1940թվականի մարտի 12	ԿՖՍՀ Ժողկոմխորհի նախագահ, ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի պատգամավոր

Խորհրդանիշներ

Ինչպես կարելի է դատել 1939 թվականի փաստաթղթերից, որոնք պահվում էին Կարելիայի ազգային արխիվում գտնվող Կարելիայի Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության Գերագույն խորհրդի հիմնադրամում, Ֆինլանդիայի Դեմոկրատական հանրապետության պետական դրոշի կենտրոնում պատկերված էին ոճավորված խաչված SKT տառերը՝ «Suomen Kansanvaltainen Tasavalta — Suomen kansanhallitus» (Ֆինլանդիայի Դեմոկրատական Հանրապետություն)։

Կառավարության լուծարում

1940 թվականի մարտի 12-ին Ֆինլանդիան և ԽՍՀՄ-ը կնքեցին խաղաղության պայմանագիր, որում Ֆինլանդիայի Դեմոկրատական Հանրապետությունը չի հիշատակվում։ Դրանից հետո Խորհրդային Միության արտաքին գործերի ժողովրդական կոմիսար Մոլոտովը հայտարարեց (1940 թվականի մարտի 29-ին ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նստաշրջանում^[7]) այն մասին, որ Ֆինլանդիայի ժողովրդական կառավարությունը ինքնալուծարվել է։ Պայմանագրով ԽՍՀՄ-ին փոխանցված տարածքները մտան Լենինգրադի մարզի (ՌՍՖՍՀ-ի մի մաս) և կազմավորված Կարելո-ֆիննական ԽՍՀ-ի կազմի մեջ։

Ֆինլանդիայի ժողովրդական բանակ

1939 թվականի դեկտեմբերի 1-ի Ժողովրդական կառավարության հռչակագիրը առաջին անգամ պաշտոնապես հայտարարվեց Ֆինլանդիայի ժողովրդական բանակի ձևավորման մասին՝

ԽՍՀՄ հերոսական Կարմիր բանակի հետ ձեռք ձեռքի տված համատեղ պայքարին մասնակցելու համար Ֆինլանդիայի ժողովրդական կառավարությունն արդեն ձևավորել է Ֆինլանդիայի առաջին կորպուսը, որը առաջիկա մարտերի ընթացքում կհամալրվի հեղափոխական բանվորների և գյուղացիների կամավորներով և պետք է դառնա Ֆինլանդիայի ապագա ժողովրդական բանակի ամուր միջուկը։ Այս կորպուսը ստեղծվել է 1940-ականների սկզբին, երբ Ֆինլանդիան դարձավ Ֆինլանդիայի առաջին Հանրապետությունը։ Առաջին ֆիննական կորպուսին պատիվ է թվում մայրաքաղաք բերել Ֆինլանդիայի Դեմոկրատական Հանրապետության դրոշը և այն բարձրացնել նախագահական պալատի տանիքին ՝ ի ուրախություն աշխատավորների և ժողովրդի թշնամիների վախի։

Ժողովրդական բանակի հիմնական նպատակն էր Կարմիր բանակի հետևից մտնել Հելսինկի և ռազմական աջակցություն ցուցաբերել ժողովրդական կառավարությանը։ Ժողովրդական բանակի ստորաբաժանումները գտնվում էին Կարմիր բանակի զորքերի հետևում գտնվող երկրորդ էշելոնում։ Բանակի ստորաբաժանումների ներգրավումն առաջնային դիրքերում արգելվում էր^[2]։

Ձևավորում

1939 թվականի օգոստոսի 23 - ին Գերմանիայի և Խորհրդային Միության միջև չհարձակման մասին պայմանագրի ստորագրումից և դրան կից գաղտնի արձանագրությունից հետո, ըստ որի Ֆինլանդիան դասակարգվել է որպես ԽՍՀՄ շահերի ոլորտ, Լենինգրադի ռազմական շրջանում, պաշտպանության ժողովրդական կոմիսար Կ.է. Վորոշիլովի հրամանով։ նոյեմբերին սկսվեց հատուկ ռազմական ստորաբաժանման ձևավորումը՝ 106-րդ հրաձգային դիվիզիա, որը բաղկացած էր Սովետական քաղաքացիներից՝ Ֆիններ, ինգերմանլանդներ, կարելներ և Ֆիններ կամ կարելերեն 1939 թվականի նոյեմբերի 23-ին Պետրոզավոդսկում 106-րդ հրաձգային դիվիզիայի հիման վրա սկսվեց Ֆինլանդիայի ժողովրդական բանակի լեռնահրաձգային կորպուսի կառավարման և ստորաբաժանումների ձևավորումը։ Միաժամանակ ստեղծվել է քաղաքական բաժին (պետ — գնդի կոմիսար Վ.Պ. Տերեշկին, օգտագործել է ֆիննական տերվոնեն ազգանունը)։ Հրաձգային ստորաբաժանումներ, առանձին սակրավորական գումարտակ, կապի գումարտակ, առանձին զենիթահրետանային դիվիզիոն, Հատուկ Բաժին, դատախազություն և տրիբունալ։ Մարտիկները ֆիննական ժողովրդական բանակի զինվորական երդում են տվել^[2]^[8]։

Ժողովրդական բանակի զինծառայողները համալրվել են լեհական բանակի գավաթային համազգեստով, որը գրավվել է 1939 թվականի սեպտեմբերին ՝ Կարմիր բանակի Լեհական արշավի արդյունքում։ Դեկտեմբերի կեսերին ստեղծված կազմավորումների ընդհանուր թիվը կազմել է 18 հազար մարդ^[9]։

1-ին հրաձգային դիվիզիան ղեկավարում էր հրամանատար Ա.Ա. Գրեչկինը, 2-րդ հրաձգային դիվիզիան ղեկավարում էր գնդապետ Գ. Ա. Զվերևը, 3-րդ հրաձգային դիվիզիան ղեկավարում էր գնդապետ Տ. Վ. Թոմոլան, 4-րդ հրաձգային դիվիզիան ղեկավարում էր գնդապետ Վ. Ալաննան։ 1939 թվականի նոյեմբերի 27-ին Ն. Կ.Պոպելը նշանակվեց 106-րդ լեռնահրաձգային դիվիզիայի քաղաքական բաժնի պետ։

Ֆինլանդիայի ժողովրդական բանակը պետք է փոխարիներ Ֆինլանդիայում Կարմիր բանակի ստորաբաժանումներին և դառնար կառավարության ռազմական հենարանը պատերազմի ավարտից հետո։ Կոմունիստական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի քարոզչության վարչությունում պատրաստվել է «որտեղ սկսել կոմունիստների քաղաքական և կազմակերպչական աշխատանքը սպիտակամորթների իշխանությունից ազատված տարածքներում» հրահանգի նախագիծը^[10], որտեղ նշվում էին օկուպացված ֆիննական տարածքում Ժողովրդական ճակատ ստեղծելու գործնական միջոցները։ 1939 թվականի դեկտեմբերին։ Այս հրահանգը օգտագործվել է ֆիննական Կարելիայի բնակչության հետ աշխատանքում, բայց հանգեցրել է այդ միջոցառումների կրճատմանը^[11]։

Մասնակցություն մարտական գործողություններին

1-ին և 2-րդ հրաձգային դիվիզիաները կենտրոնացած էին Կարելյան իստմուսի վրա ՝ 7-րդ բանակի շերտում։ 1939-ի դեկտեմբերի սկզբին Ֆինլանդիայի հիմնական ուժերը ՝ 1-ին և 2-րդ հրաձգային դիվիզիաները կենտրոնացած էին Կարելյան իստմուսի վրա ՝ 7-րդ բանակի շերտում։ Սուոյարվի-Պորոսոզերո շրջանում 9-րդ բանակի գործողության գոտում տեղակայված էր 3-րդ հրաձգային դիվիզիան։ Մուրմանսկի ուղղությամբ ՝ 14-րդ բանակի հատվածում, տեղակայված էր 4-րդ հրաձգային դիվիզիան։ Նրանք բոլորը ուղղակիորեն ենթակա էին պաշտպանության ժողովրդական կոմիսար Կ. է. Վորոշիլովին և ենթակա չէին Կարմիր բանակի ճակատների և բանակների հրամանատարներին^[2]։

Չնայած այն հանգամանքին, որ Ֆինլանդիայի ժողովրդական բանակն ի սկզբանե չպետք է մասնակցեր սովետա-ֆիննական պատերազմի ռազմական գործողություններին, 1939 թվականի դեկտեմբերի վերջից փոքր ստորաբաժանումները սկսեցին օգտագործվել Կարմիր բանակի զորքերի հետ միասին մարտական խնդիրներ լուծելու համար։ Ամբողջ 1940 թվականի հունվարի ընթացքում 3-րդ, 5-րդ և 6-րդ գնդերի հետախույզները հատուկ դիվերսիոն առաջադրանքներ կատարեցին 8-րդ բանակի հատվածում ՝ ոչնչացնելով զինամթերքի պահեստները ֆիննական զորքերի թիկունքում, պայթեցնելով երկաթուղային կամուրջները, ականապատելով ճանապարհները։ Այս ստորաբաժանումները մասնակցել են Լունկուլանսաարիի համար մղվող մարտերին և Վիբորգի գրավմանը^[12]։

Կազմալուծում

Սովետա-ֆիննական պատերազմի ավարտից հետո ԽՄԿԿ Կենտկոմի 1940 թվականի մարտի 24-ի «Կարելյան Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության կարելո-ֆիննական ԽՍՀ վերափոխման միջոցառումների մասին» որոշմամբ (կետ 13) որոշվեց՝

Կազմալուծել ֆիննական կորպուսը որպես անկախ զորամիավորում ՝ պաշտպանության ժողովրդական կոմիսարիատին հանձնարարելով ֆիննական կորպուսի հրամանատարին և շարքային կազմին ուղարկել Կարմիր բանակի գոյություն ունեցող ստորաբաժանումները համալրելու համար։

Ֆինլանդիայի ժողովրդական բանակի զորամիավորումները կազմել են 1940 թվականի հունիսի 10-ին Պետրոզավոդսկում (Լենվո) ձևավորված Կարմիր բանակի 71-րդ հրաձգային դիվիզիայի միջուկը ՝ պաշտպանության ժողովրդական կոմիսարի 0/2/104204 հրահանգի հիման վրա^[13]։

Ծանոթագրություններ

↑ Упоминается в провозглашении правительства, просьбе о помощи и в договоре о дружбе
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Веригин С. Г. Карелия в годы военных испытаний: Политическое и социально-экономическое положение Советской Карелии в период Второй мировой войны 1939—1945 гг. — Петрозаводск: Изд-во ПетрГУ, 2009. — 544 с.
↑ «Декларация народного правительства Финляндии (Радиоперехват. Перевод с финского)». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 25-ին.
↑ «Декларация народного правительства Финляндии». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 24-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
↑ Osmo Jussila: Terijoen hallitus, s. 20. Porvoo, Helsinki: WSOY, 1985. ISBN 951-0-12686-1
↑ Барышников Н. И., Барышников В. Н. Правительство в Терийоки // Зимняя война, 1939—1940: Политическая история. С. 180—181
↑ Газета «Правда», 30 марта 1940 г.
↑ «С. Г. Веригин Формирование и боевые действия Финской народной армии (ФНА) в зимней войне 1939—1940 годов». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 3 (օգնություն)
↑ Зимняя война, 1939—1940: Политическая история. Кн. I. — М., 1999
↑ Слово «коммунистов» было зачёркнуто Ждановым
↑ Мельтюхов М. И. «Народный фронт» для Финляндии? (К вопросу о целях советского руководства в войне с Финляндией 1939—1940 гг.) Отечественная история. 1993. № 3. С. 95—101.
↑ Веригин С. Г. Формирование и боевые действия Финской народной армии (ФНА) в зимней войне 1939—1940 годов Արխիվացված 2015-09-24 Wayback Machine
↑ «Директива наркома обороны военному совету ЛВО № 0/2/104204 от 07.05.1940». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 26-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 48 (օգնություն)

Գրականություն

Барышников Н. И., Барышников В. Н. Рождение и крах «Терийокского правительства» (1939—1940 гг.). — СПб.; Хельсинки: Johan Beckman Institute, 2003. — 363 с.
Engle, Eloise; Paananen, Lauri The Winter War: The Russo-Finno Conflict, 1939–40. — Boulder, Colorado, United States: Westview Press, 1985. — ISBN 0-8133-0149-1
Կաղապար:Нп3 Stalinin kiusa – Himmlerin täi. — Helsinki: Edita, 2002. — ISBN 951-37-3694-6
Юссила Осмо Terijoen hallitus 1939-40. — Porvoo Helsinki Juva: WSOY, 1985. ISBN 951-0-12686-1

Արտաքին հղումներ

«Териокское правительство»: финская марионетка Сталина // Дилетант. — 2021.

[1] Упоминается в провозглашении правительства, просьбе о помощи и в договоре о дружбе

[Веригин-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Веригин С. Г. Карелия в годы военных испытаний: Политическое и социально-экономическое положение Советской Карелии в период Второй мировой войны 1939—1945 гг. — Петрозаводск: Изд-во ПетрГУ, 2009. — 544 с.

[3] «Декларация народного правительства Финляндии (Радиоперехват. Перевод с финского)». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 25-ին.

[4] «Декларация народного правительства Финляндии». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 24-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 24-ին.

[5] Osmo Jussila: Terijoen hallitus, s. 20. Porvoo, Helsinki: WSOY, 1985. ISBN 951-0-12686-1

[6] Барышников Н. И., Барышников В. Н. Правительство в Терийоки // Зимняя война, 1939—1940: Политическая история. С. 180—181

[7] Газета «Правда», 30 марта 1940 г.

[8] «С. Г. Веригин Формирование и боевые действия Финской народной армии (ФНА) в зимней войне 1939—1940 годов». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 3 (օգնություն)

[9] Зимняя война, 1939—1940: Политическая история. Кн. I. — М., 1999

[10] Слово «коммунистов» было зачёркнуто Ждановым

[11] Мельтюхов М. И. «Народный фронт» для Финляндии? (К вопросу о целях советского руководства в войне с Финляндией 1939—1940 гг.) Отечественная история. 1993. № 3. С. 95—101.

[12] Веригин С. Г. Формирование и боевые действия Финской народной армии (ФНА) в зимней войне 1939—1940 годов Արխիվացված 2015-09-24 Wayback Machine

[13] «Директива наркома обороны военному совету ЛВО № 0/2/104204 от 07.05.1940». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 26-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 48 (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]