5ma di januaro
| dec – januaro – feb | ||||||
| su | lu | ma | me | jo | ve | sa |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di yaro.
La 5ma di januaro esas la kinesma dio di la yaro segun Gregoriala kalendario. Restas 360 dii til la fino di la yaro (361 en bisextila yari).
Dio
[redaktar | redaktar fonto]Eventi
[redaktar | redaktar fonto]- 269 - Felix la 1ma divenas papo.
- 1066 - Edwardus la Profesanto mortas sen heredanto. Tale produktos krizo heredal qua fine abutos a la konquesto Normanda da Anglia.
- 1500 - Duko Ludovico Sforza konquestas Milano.
- 1675 - Milito Franca-Nederlandana: Franca armeo vinkas Austria e Brandenburg.
- 1709 - La temperaturi esis partikulare basa: -16,3 °C en Paris, -25 °C en Beauce, Francia, e -12 °C en London. En Europa, la vintro di 1708-09 esis tre severa; ol nomizesis en Francia le grand hiver, en Anglia the great frost. Francia grave sufris, fluvii solideskis, aquo-mueleyi ne funcionis, e la sulo restis frostigata dum multa semani. En la sequanta famino mortis multi, forsan 600.000 en Francia til la fino di 1710. La koldeso forsan relatis suno-aktiveso: esis manko di suno-makuli dum la periodo 1645-1715. To esis observata da Giovanni Cassini ed altra astronomi di ta tempo. La periodo esas nuntempe nomizita la Maunder Minimum.
- 1868 - Milito di Paraguay: Braziliana komandanto Luís Alves de Lima e Silva okupas Asuncion, chef-urbo di Paraguay.
- 1895 - Afero Dreyfus: Franca militestro Alfred Dreyfus enkarcerigesas e sendesas a Franca Guiana.
- 1909 - Kolumbia agnoskas la nedependo di Panama.
- 1919 - Spartakista (komunista) sedicio komencas en Berlin.
- 1945 - Sovietia agnoskas nova guvernerio di Polonia.
- 1972 - Nasa publikigas projeto por developor spaco-paromo.
- 1974 - Ter-tremo en Lima, Peru, produktas 6 morti e domajas centi de domi.
- 1996 - Yahya Ayyash de Hamas mortas, kande bombo instalita da Israel explozas en lua posh-telefonilo.
- 2005 - La planeteto Eris deskovresas en la sunala sistemo.
- 2019 - Muhammad la 5ma de Kelantan renuncas la chefeso di stato di Malaizia.
- 2022 - Guvernerio di Kazakstan dekretas urjanteso-stando pro populala protesti. Chefministro Asqar Mamïn e tota ministraro renuncas, samatempe kam prezidanto Qasım-Jomart Toqayev removas Nursultan Nazarbayev de lua ofico kom chef-sekretario di la Konsilistaro pri Sekureso di Kazakstan.[1]
Naski
[redaktar | redaktar fonto]- 1425 - Rejulo Enrique la 4ma di Kastilia (m. 1474)
- 1744 - Gaspar Melchor de Jovellanos, Hispana skriptisto, yuristo e filozofo (m. 1811)
- 1789 - Jules Robert Auguste, Franca piktisto (m. 1850)
- 1823 - José María Iglesias, prezidanto di Mexikia (m. 1891)
- 1834 - William John Wills, Britanian explorero (m. 1861)
- 1839 - Nicolás de Piérola Villena, prezidanto di Peru (m. 1913)
- 1846 - Rudolf Christoph Eucken, Germana skriptisto, Nobel-laureato pri literaturo (m. 1926)
- 1855 - King Camp Gillette, Usan entraprezisto, inventinto di razilo elektronikala e fondinto di la kompanio Gillette (n. 1855)
- 1863 - Konstantin Stanislavski, Rusa skriptisto por teatro ed aktoro (m. 1938)
- 1867 - Dimitrios Gounaris, chefministro di Grekia (m. 1922)
- 1874 - Joseph Erlanger, Usana fiziologiisto, Nobel-laureato (m. 1965)
- 1876 - Konrad Adenauer, Germana kancelero (m. 1967)
- 1883 - Döme Sztójay, chefministro di Hungaria (m. 1946)
- 1914 - Nicolas de Staël, Franca piktisto (m. 1955)
- 1921 - Friedrich Dürrenmatt, Suisa skriptisto (m. 1990)
- 1921 - Jean, Grandaduko de Luxemburgia (m. 2019)[2]
- 1928 - Zulfikar Ali Bhutto, prezidanto e chefministro di Pakistan (m. 1979)[3]
- 1928 - Walter Mondale, Usana politikisto[4]
- 1930 - Jan Lebenstein - Bielorusa-Polona piktisto (m. 1999)
- 1931 - Robert Duvall, Usan aktoro
- 1932 - Umberto Eco, Italiana skriptisto e filozofo (m. 2016)
- 1932 - Raisa Gorbachyova, spozino di Mihail Gorbachyov (m. 1999)
- 1934 - Antoni Pitxot, Kataluniana piktisto (m. 2015)
- 1938 - Rejulo Juan Carlos la 1ma di Hispania
- 1946 - Diane Keaton, Usan aktorino
- 1968 - DJ BoBo, Suisa kantisto, kompozisto e muzikala produktisto
- 1969 - Marilyn Manson, Usana rock-muzikisto
- 1975 - Bradley Cooper, Usana cinem-aktoro
- 1986 - Deepika Padukone, Indiana cinem-aktorino
- 1988 - Alba Ribas, Hispan aktorino
- 1989 - Viktoria Boikova, Rusa skermistino
- 1996 - Erdenebatin Bajarragchaa, Mongoliana e Azerbaijanana judoistino
Morti
[redaktar | redaktar fonto]- 1387 - Rejulo Petrus la 4ma di Aragon (n. 1319)
- 1477 - Charles la Temerara, duko di Burgundia (n. 1433)
- 1514 - Rejino Anna di Francia e dukino di Bretonia (n. 1477)
- 1517 - Francesco Raibolini, Italiana piktisto (n. c. 1447)
- 1578 - Juraj Julije Klović, Kroata piktisto (n. 1498)
- 1762 - Carino Yelizaveta la 1ma di Rusia (n. 1709)
- 1818 - Marcello Bacciarelli, Italiana-Poloniana piktisto (n. 1731)
- 1895 - Władysław Podkowiński, Polona piktisto (n. 1866)
- 1903 - Práxedes Mateo Sagasta, chefministro di Hispania (n. 1825)
- 1922 - Ernest Shackleton, explorero (n. 1874)
- 1933 - Calvin Coolidge, prezidanto di Usa (n. 1872)
- 1936 - Ramón María del Valle-Inclán, Hispana dramatisto e poeto (n. 1866)
- 1957 - Oldřich Duras, Cheka shakoludisto (n. 1882)
- 1970 - Max Born, Germana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1882)
- 1976 - John Aloysius Costello, chefministro di Republiko Irlando (n. 1891)
- 1976 - Károly Takács, Hungara sporta pafisto (n. 1910)
- 1979 - Charles Mingus, Usana kompozisto e jazo-muzikisto (n. 1922)
- 1981 - Harold Clayton Urey, Usana fiziko-kemiisto, Nobel-laureato (n. 1893)
- 1996 - Yahya Ayyash, membro di Hamas (n. 1966)
- 1998 - Sonny Bono, Usana kantisto, aktoro, parlamentano (n. 1935)
- 2003 - Roy Jenkins, chefo di Europana Komisitaro (n. 1920)
- 2009 - Zakaria Mohieddin, chefministro di Egiptia (n. 1918)
- 2014 - Eusébio, Portugalana futbalisto (n. 1942)
- 2018 - Carlos Heitor Cony, Braziliana skriptisto e jurnalisto (n. 1926)[5][6]
- 2020 - Anri Jergenia, chefministro di Abkhazia (n. 1941)
- 2021 - Cornelis George Boeree, Nederlandan-Usana psikologiisto, kreinto di Lingua Franca Nova (n. 1952)
- 2022 - Mircea Stoenescu, Rumana futbalisto (n. 1943)[7]
- 2024 - Mário Jorge Lobo Zagallo, Braziliana futbalisto (n. 1931)[8]
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ Kazakh protesters torch public buildings; emergency declared, Cabinet resigns - Publikigita da Reuters. Dato di publikigo: 5ma di januaro 2022. Idiomo: Angla.
- ↑ Profile of Jean, Grand Duke of Luxembourg -
- ↑ Zulfikar Ali Bhutto | prime minister of Pakistan - Publikigita da Britannica.com. URL vidita ye 22ma di septembro 2018. Idiomo: Angla.
- ↑ Walter Mondale | vice president of United States - Publikigita da Britannica.com. URL vidita ye 22ma di septembro 2018.
- ↑ Cronista agudo e lírico, Carlos Heitor Cony morre aos 91 anos no Rio - Publikigita da Folha de S.Paulo. Dato di publikigo: 7ma di januaro 2018.
- ↑ Morre o escritor Carlos Heitor Cony - Publikigita da R7. Dato di publikigo: 6ma di januaro 2018. URL vidita ye 7ma di januaro 2018.
- ↑ Mircea Stoenescu Publikigita da Romanian Journal. Dato di publikigo: 5ma di januaro 2022. Idiomo: Rumana.
- ↑ Morre Zagallo aos 92 anos no Rio; Brasil perde uma de suas maiores lendas - Publikigita da UOL. Dato di publikigo: 6ma di januaro 2024. Idiomo: Portugalana.