თაიარ მეჰმედ-ფაშა

თაიარ მეჰმედ-ფაშა
Tayyar Mehmed Pasha
ოსმალეთის იმპერიის დიდი ვეზირი
მმართ. დასაწყისი:	27 აგვისტო , 1638
მმართ. დასასრული:	24 დეკემბერი, 1638
წინამორბედი:	ბაირამ-ფაშა
მემკვიდრე:	ქემანქეშ მუსტაფა-ფაშა
სულთანი:	მურად IV
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი:	1593-1598
დაბ. ადგილი:	ლადიქი, ოსმალეთის იმპერია
გარდ. თარიღი:	24 დეკემბერი, 1638
გარდ. ადგილი:	ბაღდადი, ერაყი ოსმალეთის იმპერია
რელიგია:	ისლამი

თაიარ მეჰმედ-ფაშა (თურქ. Tayar Mehmet Paşa; გ. 24 დეკემბერი, 1638, ბაღდადი) — ოსმალეთის იმპერიის სახელმწიფო მოღვაწე, დიდი ვეზირი 1638 წლის 27 აგვისტოდან 24 დეკემბრამდე.

ბიორგრაფია

მისი წინამორბედის მსგავსად წარმოშობით სამსუნის პროვინციის ქ. ლადიქიდან იყო. 1612 წელს ის მოხვდა იმპერიის იმდროინდელი დიდი ვეზირის, ნასუჰ-ფაშას სასახლეში და იყო მისი მეჯინიბე. 1622 წელს შეუერთდა ოსმან II-ის მკვლელობის გამო აჯანყებულ აბაზა მეჰმედ-ფაშას არმიას, თუმცა 1624 წელს ქიოსემ სულთნის მომხრეთა რიგებში ჩაეწერა და მალევე დაინიშნა დიარბაქირის ბეგლარბეგად.

1630-იან წლებში დაუახლოვდა მურად IV-ს და მალევე დაწინაურდა. 1634-1636 წლებში განაგებდა ტრიპოლიტანიის სანჯაყს, ხოლო 1637 წელს ჩაერთო ირან-ოსმალეთის ომში. პირადად მისი ხელმძღვანელობით ოსმალებმა სირიიდან მოახერხეს სპარსელების განდევნა.

1638 წელს, გადამწყვეტი ლაშქრობის დროს გარდაიცვალა ბაირამ-ფაშა. სულთანმა დიდი ვეზირის ბეჭედი სწორედ თაიარ მეჰმედ-ფაშას უბოძა. ბაღდადის 40 დღიანი ალყის დროს თაიარ მეჰმედ-ფაშა სარდლობდა ოსმალთა 15,000 კაციან დანაყოფს. 1638 წლის 24 დეკემბერს ერთ-ერთი შეტაკების დროს ბრძოლაში შევარდნილი ფაშა სპარსელებმა სიცოცხლეს გამოასალმეს. მეორე დღეს ბაღდადი დაეცა. ის გახდა ოსმალეთის მესამე დიდი ვეზირი ჰადიმ ალი-ფაშასა და ჰადიმ სინან-ფაშასთან ერთად, რომელიც ბრძოლის ველზე დაიღუპა. მისი დაბადების თარიღი არ არის ცნობილი, თუმცა გამოჩენილი თურქი მემატიანისა და მოგზაურის, ევლია ჩელების გადმოცემით, ის 40-45 წლის ასაკში გარდაიცვალა.

ლიტერატურა

• Ayhan Buz: Osmanlı Sadrazamları, Neden Yayınları, İstanbul, 2009 ISBN 978-975-254-278-5 p 94 Jump up ^
• Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye tarihi Cilt III, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 81-82 Jump up ^
• Historian İlber Ortaylı's essay on Milliyet newspaper (Turkish)