II Әбділхамит
II Әбділхамит осман. عبد الحميد ثانی — Abd ül-Hamîd-i sânî Мүміндер әмірі Екі киелі қаланың қызметкері | |||
Лауазымы | |||
---|---|---|---|
| |||
31 тамыз 1876 — 27 сәуір 1909 | |||
(Лақап аты Ұлы II Әбділхамит) | |||
Ізашары | V Мұрат | ||
Ізбасары | V Мехмет | ||
Өмірбаяны | |||
Діні | Ислам | ||
Дүниеге келуі | 22 қыркүйек 1842 Константинополь, Османлы мемлекеті | ||
Қайтыс болуы | 10 ақпан 1918 (75 жас) Константинополь, Османлы мемлекеті | ||
Жерленді | II Махмұт мазары, Ыстамбұл | ||
Династия | Османлы әулеті | ||
Әкесі | I Әбділмәжит | ||
Анасы | Тірімүжган сұлтан | ||
Жұбайы | Нәзікеда қатынәпенді Бедрифелек қатынәпенді Сафиназ Нұрефзун қатынәпенді Бидар қатынәпенді Ділпесент қатынәпенді Мезиде Местан қатынәпенді Емсалинұр қатынәпенді Айша Дестізер Мүшфиқа қатынәпенді | ||
Балалары | Ұлдары: Мехмет Сәлім әпенді Ахмет Нұри әпенді Мехмет Әбділқадір әпенді Мехмет Бұрханеддин әпенді Әбдірақым Хайри әпенді Ахмет Нұреддін әпенді Мехмет Бадреддін әпенді Мехмет Әбіт әпенді Қыздары: Рафия сұлтан Айша сұлтан Шадие сұлтан Наиле сұлтан Фатима Наиме сұлтан Зекие сұлтан Үлуие сұлтан Қадиша сұлтан Әлия сұлтан Жәмиля сұлтан Салиха сұлтан | ||
Қолтаңбасы | |||
II Әбділхамит Ортаққорда | |||
өңдеу |
II Әбділхамит (осман. عبد الحميد ثانی — Abd ül-Hamîd-i sânî; 22 қыркүйек 1842 — 10 ақпан 1918) — Османлы мемлекетінің 34-ші сұлтаны, Ислам халифатының 99-шы халифі.
Өмірбаяны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]II Әбділхамит 1842 жылы османлы елордасы Константинопольде османлы сұлтаны I Әбділмәжит шаңырағында дүниеге келді. 93 күн билеген ағасы V Мұрат телілігіне байланысты 1876 жылдың 31 тамызында тақтан тайдырылды. Оның орнына таққа II Әбділхамит отырды.
Билеген жылдары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Түркиядағы осы қапылысты сәтті өз ықпалын жүргізуге пайдаланғысы келген Ресей 1877 жылдың 24 сәуірінде Османлы мемлекетіне соғыс ашты. Бұл соғыс тарихта "93 соғысы" (түр. 93 Harbі) деген атпен әйгілі. 1878 жылдың 31 қаңтарында Сан-Стефано бітім шарты жасалды. Соғыс ауыр зардаптармен аяқталды. Алайда ол өзінің саясатының арқасында сұлтан Ұлыбританияны шартты мойындаудан бас тартқызды.Артынан Берлин бітім шарты жасалынды. II Әбділхамит енді бүкіл әкімшілік істерін өз қолына алып, сыртқы саясат мәселелеріне ерекше ден қойды. 1878 жылдың 20 мамырында Ресеймен, 4 шілдесінде Ұлыбританиямен, тамызында Германиямен, 1881 жылдың 12 мамырында Франциямен, 2 тамызында Грекиямен бітім шарттарға қол жеткізді. II Әбділхамит ішкі саясатта мемлекеттік құрылымды жетілдіруде түрікшілдік бағытын ұстанды. Сыртқы саясатта ірі мемлекеттер мен кіші мемлекеттердің өзара теңдігі қағидасын сақтай отырып, жер көлемі 10 млн км²-тан асатын Османлы мемлекетінің тұтастығын қорғай алды. II Әбділхамит 1909 жылдың 27 сәуірінде тақтан түсіп, оның орнына 33 жыл бойы санжақбей болған інісі V Мехмет таққа отырды.
Ажалы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]II Әбділхамит одан кейін тағы 9 жыл өмір сүріп, 75 жасында дүниеден өтті. Мәйіті II Махмұт мазарында жерленді.[1]
Суреттері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]-
Әбділхамит шаһзада. 1867 жыл
-
II Әбділхамит жас шағында
-
II Әбділхамит
-
II Әбділхамит
-
II Әбділхамит
Садрағзамдары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]№ | Есімі | Қызмет атқарған мерзімі | Уақыты |
---|---|---|---|
250 | Мүтержім Мехмет Рүшді паша | 31 тамыз 1876 — 19 желтоқсан 1876 | 4 ай |
251 | Мидхат паша | 19 желтоқсан 1876 — 5 ақпан 1877 | 3 ай |
252 | Ибраһим Атхам паша | 5 ақпан 1877 — 11 қаңтар 1878 | 2 жыл |
253 | Ахмет Хамди паша | 11 қаңтар 1878 — 4 ақпан 1878 | 1 ай |
254 | Ахмет Уәпік паша | 4 ақпан 1878 — 18 сәуір 1878 | 2 ай |
255 | Мехмет Садық паша | 18 сәуір 1878 — 28 мамыр 1878 | 1 ай |
256 | Мүтержім Мехмет Рүшді паша | 28 мамыр 1878 — 4 маусым 1878 | 7 күн |
257 | Мехмет Есет Савфет паша | 4 маусым 1878 — 4 қазан 1878 | 4 ай |
258 | Қайыреддін паша | 4 қазан 1878 — 28 шілде 1879 | 9 ай |
259 | Ахмет Әріпи паша | 28 шілде 1879 — 18 қазан 1879 | 3 ай |
260 | Кіші Мехмет Сейіт паша | 18 қазан 1879 — 9 маусым 1880 | 8 ай |
261 | Мехмет Қадір паша | 9 маусым 1880 — 12 қыркүйек 1880 | 3 ай |
262 | Кіші Мехмет Сейіт паша | 12 қыркүйек 1880 — 2 мамыр 1882 | 2 жыл |
263 | Әбдірахман Нұреддін паша | 2 мамыр 1882 — 12 шілде 1882 | 2 ай |
264 | Кіші Мехмет Сейіт паша | 12 шілде 1882 — 30 қараша 1882 | 4 ай |
265 | Ахмет Уәпік паша | 1 желтоқсан 1882 — 3 желтоқсан 1882 | 2 күн |
266 | Кіші Мехмет Сейіт паша | 3 желтоқсан 1882 — 24 қыркүйек 1885 | 3 жыл |
267 | Мехмет Кәміл паша | 24 қыркүйек 1885 — 4 қыркүйек 1891 | 6 жыл |
268 | Ахмет Жеват паша | 4 қыркүйек 1891 — 9 маусым 1895 | 4 жыл |
269 | Кіші Мехмет Сейіт паша | 9 маусым 1895 — 3 қазан 1895 | 4 ай |
270 | Мехмет Кәміл паша | 3 қазан 1895 — қараша 1895 | 1 ай |
271 | Халил Рыфат паша | қараша 1895 — 9 қараша 1901 | 6 ай |
272 | Кіші Мехмет Сейіт паша | 13 қараша 1901 — 15 қаңтар 1903 | 1 жыл |
273 | Мехмет Фарит паша | 15 қаңтар 1903 — 22 шілде 1908 | 5 жыл |
274 | Кіші Мехмет Сейіт паша | 22 шілде 1908 — 6 тамыз 1908 | 15 күн |
275 | Мехмет Кәміл паша | 6 тамыз 1908 — ақпан 1909 | 6 ай |
276 | Ахмет Тәупік паша | 31 наурыз 1909 — 27 сәуір 1909 | 1 ай |
Қызықты деректер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- II Әбділхамиттің тұсында османлы сұлтандарының ішінде ең көп садрағзамдық ауысты. Садрағзамдар 26 рет ауысты.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3
Ұлы Османлы Мемлекетінің сұлтандары | ||
---|---|---|
Ізашары V Мұрат |
II Әбділхамит 31 тамыз 1876 — 27 сәуір 1909 |
Ізбасары V Мехмет |
I Осман · Орхан · I Мұрат · I Баязит · Сұлтанаралық · I Мехмет · II Мұрат · II Мехмет · II Мұрат · II Мехмет · II Баязит · I Сәлім · I Сүлеймен · II Сәлім · III Мұрат · III Мехмет · I Ахмет · I Мұстафа · II Осман · I Мұстафа · IV Мұрат · Ибраһим · IV Мехмет · II Сүлеймен · II Ахмет · II Мұстафа · III Ахмет · I Махмұт · III Осман · III Мұстафа · I Әбділхамит · III Сәлім · IV Мұстафа · II Махмұт · I Әбділмәжит · Әбділғазиз · V Мұрат · II Әбділхамит · V Мехмет · VI Мехмет · II Әбділмәжит (соңғы халиф) | ||
Әулет · Шежіре · Санат |