Динка (халық)

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Динка
дженг
Бүкіл халықтың саны

3 млн.

Ең көп таралған аймақтар

 Судан

Тілдері

динка тілі

Діні

дәстүрлі нанымдар

Динка (кейде джең деп те аталады, дин. Jiɛ̈ɛ̈ŋ, ағылш. Dinka people; Jieng) — Оңтүстік Суданда, Ақ Нілдің екі жағалауында тұратын халық.[1] Олар шығыс және батыс динкалар болып екіге бөлінеді, халық саны – 3 млн адам.[2]

Тілі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Олар динка тілінде (тондженг) сөйлейді, диалектілер тайпалық бөлініске сәйкес келеді: паданг, агар, бор, рек.

Діні

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Көпшілігі ежелгі дәстүрлі нанымдарды сақтайды, кейбірі христиандар.[3]

Кәсібі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Орман саваннасында тұратын батыс динка шаруашылығының негізгі салалары мал шаруашылығы (ірі қара мал, негізінен ақ ұзын мүйізді зебу, қой, ешкі) және қолмен атқарылатын егіншілік (тары, құмай, жүгері, бұршақ, асқабақ және басқа да тамыр дақылдары) болды. Тауарлы дақылдар (мақта, темекі). Дала саваннасында өмір сүретін шығыс динкалары көшпелі мал шаруашылығын сақтап қалды, егіншілікпен тұрақты айналыспайды. Шығыс динкалардың ішінде мал шаруашылығымен ерлер, егіншілікпен және үй шаруашылығымен әйелдер айналысады. Жастар жыл бойы малмен бірге жүреді. Қолөнерден - ұсталық (бұрын – темір балқыту), еңбек құралдарын жасау, қару-жарақ, былғары, тоқыма, керамика, киім, зергерлік бұйымдар жасау дамыған.[4]

Өмір салты

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қоғамдық ұйымда қоғамның жастық таптарға бөлінуімен ұштасқан патриархалдық-генеологиялық байланыстарға негізделген рулық сегменттік-тектік құрылым бар. Дәстүрлі наным-сенімдер: ата-бабалар культі және құдай байланыстыратын табиғат күштер, тотемизмнің қалдықтары. Динкалар мифтерді, тарихи эпостарды, музыкалық және би фольклорын сақтаған.

Шығыс динкалардың төбешіктерде шашыраңқы орналасқан шағын қоныстары болса, батыс динкалардың қоныстары орман шетінде орналасқан. Динкалардың тұрақты мекені - бұл төбесі конустық сабаннан жабылған дөңгелек үйшіктер. Қабырғалары саз, терезелері жоқ.

Ерлердің дәстүрлі киімі – екі ұшы сол жақ иығына түйінге байланған мата. Бұрынғы әйелдер алды-артына қысқа былғары алжапқыш кисе, қазір ұзын, кең көйлек киеді. Зергерлік бұйымдар: ағаштан, мыстан, піл сүйегінен жасалған білезіктер.

Дәстүрлі тағамдары - көбіне қышқыл сүт, сүт өнімдері, қан қосылған сүт қоспасы, көкөніс пен сары май қосылған көкөніс ботқасы, етті сирек жейді.[4]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ↑ Dinka people  (ағыл.).
  2. ↑ Материал из свободной энциклопедии  (орыс.).
  3. ↑ Большая советская энциклопедия https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/84607/%D0%94%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D0%B0
  4. ↑ a b народы мира / Динка http://www.etnolog.ru/people.php?id=DINK
Бұл үлгіні қарау Бұл үлгіні талқылау Бұл үлгіні өңдеу
Африка халықтары
Бұл {{Әлем халықтары}} үлгісінің бір бөлігі
Ағаулар • Адангмелер • Акандар • Аквапимдер • Алжирлықтар • Алурлар • Амбунду • Амхаралар • Ангас • Ағылшын-африкалықтар • Ануак • Аргоббалар • Афарлар • Африканерлер • Ачемдер • Ачоли • Ашантилар • Багалар • Багирмилер • Баде • Бакве • Баланте • Бамбаралар • Бамилеке • Бамум • Бангилер • Банда • Банди • Бантулар • Баньяруанда • Барбалар • Бари (Африка) • Баса • Бассари • Басуто • Батеке • Бауле • Беджа • Бемба • Бена • Берберлер • Бете • Биафада • Бидього • Бини • Биралар • Биром • Биса • Боа • Бобо • Бозо • Боки • Болева • Бонго • Бони • Буби • Буллом • Бура • Бурун • Буса • Бушмендер • Ваи • Вала • Венда • Видекум • Волоф • Вуте • Га • Гандалар • Гбайя • Гбари • Гвере • Герелер • Гереро • Гимирра • Гишу • Гого • Гола • Гонга • Гонжа • Грустар • Гуан • Гураге • Гурма • Гусилер • Дагари • Даго • Дагомба • Дамара • Дан • Дасанеч • Джагга • Джанджэро • Джукун • Диалонке • Динка • Диола • Догон • Дуала • Дьюла • Загава • Занде • Зарамо • Зенага • Зұлыстар • Ибибио • Ивбиосакон • Игала • Игбира • Иболар • Иджо • Идома • Ила • Инеме • Ираку • Ирамба • Итсекири • Ишан • Йеен • Йорубалар • Кабилдер • Кабовердтер • Кабие • Каколе • Календжин • Камба • Камбари • Карамоджонг • Каре • Катаб • Кваву • Квени • Кемант • Кикуйю • Кинга • Кисси • Коалиб • Комолар • Конго • Конзо • Конкомба • Коно • Консо • Кордофан халықтары • Коса • Котоко • Кпелле • Креолдар • Кру • Куланго • Кунама • Куранко • Куриа • Кусаси • Кушиттер • Ланго • Ландума • Либериялықтар • Ливиялықтар • Лимба • Лоби • Лози • Лома • Лотуко • Луба • Лундалар • Луо • Лухья • Лучази • Луэна • Маба • Маврикийлер • Маврлар • Мака • Маконде • Макуа • Малагасийлер • Малинке • Мампрустар • Мандара • Манджак • Мандинго • Мано • Марги • Марокколықтар • Маса • Масаи • Матабеле • Мба • Мбете • Мбоши • Мбунда • Менде • Меру • Миджикенда • Моба • Монго • Моси • Мпонгве • Муби • Мумуйе • Мурле • Набдам • Налу • Нанкансе • Нанумба • Нгбанди • Нгонилер • Нгунди • Нзима • Нилоттар • Нубиялықтар • Нупе • Нуэр • Ньоро • Ньямвези • Ньянколе • Ньятуру • Овамбо • Овимбунду • Огонилар • Омето • Оромо • Педи • Пигмейлер • Пуну • Рега • Руанда • Рунди • Саката • Само • Сандаве • Сантомеліктер • Сара • Сахо • Свазилер • Сейшелдіктер • Сенуфо • Сере-мунду • Серер • Сидамо • Сисала • Собо • Сога • Сомалиліктер • Сомба • Сонгай • Сонинке • Суахили • Суба • Судандықтар • Сукума • Сусу • Таита • Талленси • Тем • Темне • Тенда • Тесо • Тетела • Тив • Тиграи • Тигре • Тикар • Торо • Тсаанги • Тсвана • Тсондар • Туарегтер • Тубулар • Тукулер • Тунистіктер • Туркана • Фанг • Фанти • Фернандино • Фипа • Фон • Фульбе • Фур • Ха • Хадза • Хасонке • Хаусалар • Хехе • Чамба • Чанга • Чига • Чокве • Шамбала • Шиллук • Шона • Эве • Экои • Этсако • Эфик • Якё • Яунде
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Динка_(халық)&oldid=3240172» бетінен алынған