ហ្សក សឺដែស្ត

លោក ហ្សក សឺដែស

លោក ហ្សក សឺដែស្ត (គើត ថ្ងៃទី ១០ ខែសីហា ឆ្នាំ ១៨៨៦​ និង ស្លាប់ថ្ងៃទី ២ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៦៩) លោកកជាអ្នកប្រាជ្ញបារាំងស ខាង បុរាណវិទ្យា និងប្រវត្តិសាស្ត្រ អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ។

ជីវប្រវត្តិ

លោក ហ្សក សឺដែស្ត កើតនៅ ទីក្រុងប៉ារីស ក្នុងគ្រួសារ ជនជាតិហុងគ្រី ដែលកាន់សាសនារ ជ្វីហ្វ ។ ពីមុន គ្រួសារគាតមានទីលំនៅក្នុងតំបន់ ស្ត្រាស់បួរ តាំងពីឆ្នាំ ១៧៤០ ។ បុព្វបុរស​របស់​គាត់​ធ្វើ​ការ​ឱ្យ​រតនាគារ។ ឪពុករបស់គាត់ធ្វើការជាធនាគារិកដែរ។

លោក សឺដែស្ត បានក្លាយជានាយក បណ្ណាល័យជាតិនៃប្រទេសថៃ ក្នុងឆ្នាំ ១៩១៨ ហើយនៅឆ្នាំ ១៩២៩ បានក្លាយជានាយក សាលាបារាំងចុងបូព៌ា‌ រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៤៦ ។ នៅឆ្នាំ ១៩៣៥ គាត់បានរៀបការជាមួយនាងយ៉ាវ។ បន្ទាប់មកគាត់បានរស់នៅក្នុង ទីក្រុងប៉ារីស រហូតដល់គាត់បានស្លាប់នៅឆ្នាំ ១៩៦៩ ។

សមិទ្ធិផល​ផ្នែក​វិជ្ជា​ដ៏​អស្ចារ្យ​បំផុត​របស់​គាត់​គឺ​ស្នាដៃ​របស់គាត់​លើ​សិលាចារឹក ​សំស្ក្រឹត និង ​អក្សរបូរាណខ្មែរ ​ពី ​ប្រទេស​កម្ពុជា ។ ស្នាដៃ ៨ ភាគរបស់គាត់ដែលមានចំណងជើង សិលាចារឹកកម្ពុជា (១៩៣៧-១៩៦៦) មានការបោះពុម្ព និងការបកប្រែជាងមួយពាន់សិលាចារឹកពីសម័យមុនអង្គរ និងអង្គរ។ បើតាមលោកហ្សក សឺដេសបានឱ្យដឹងថាប្រាសាទអង្គរវត្តគឺតំណាងឱ្យពិភពលោក។ ប្រាង្គកណ្តាលតំណាងឱ្យភ្នំព្រះសុមេរុដែលស្ថិតនៅកណ្តាលពិភពលោក។ ប្រាង្គទាំង៥ តំណាងឱ្យកំពូលភ្នំព្រះសុមេរុដែលជាជាយផែនដី និងគូទឹកព័ទ្ធជុំវិញប្រាសាទគឺ ជាសមុទ្រដែលព័ទ្ធជុំវិញ។ លោក ហ្សក សឺដែស្ត បានរកឃើញឡើងវិញនូវអតីតរាជាណាចក្រ អាណាចក្រស្រីវិជ័យ ដែលមានឥទ្ធិពលលាតសន្ធឹងពី កោះស៊ូម៉ាត្រា រហូតដល់ ឧបទ្វីបម៉ាឡេ និង ជ្វា ។ សៀវភៅ​របស់គាត ពុំ​មែន​ជា​មគ្គុទ្ទេសក៍​ទេសចរណ៍​ទេ តែ​ជា​គំនិត​ផ្ដួច​ផ្ដើម​ឱ្យ​អ្នក​សិក្សា អ្នក​អាន​មាន​ចំណេះ​ដឹង​លើ​កេរដំណែល​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​រាជធានី​ខ្មែរ ពី​អតីតកាល។

ស្នាដៃ

• Textes d'auteurs grecs et latins relatifs à l'Extrême-Orient depuis le IV^e siècle av. J.-C. jusqu'au XIV^e siècle, 1910
• Études cambodgiennes, 1911–1956
• Le Royaume de Çrīvijaya, 1918
• "Some Problems in the Ancient History of the Hinduized States of South-East Asia", Journal of Southeast Asian History, Vol.5, No.2, pp. 1–14
• "À propos de l'origine des chiffres arabes", Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London, Vol.6, No.2, pp. 323–328
• "La Stèle de Ta-Prohm", Bulletin de l'École française d'Extrême-Orient (BEFEO), Hanoi, VI, 1906, pp. 44–81
• "The Origins of the Sukhodaya Dynasty" Archived 2016-10-20 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន., Journal of the Siam Society, Vol. 14.1, 1921
• Listes générales des inscriptions et des monuments du Champa et du Cambodge, Hanoi, Imprimerie d'Extrême-Orient, 1923
• The Vajiranana National Library of Siam, Bangkok, Council of the National Library, 1924
• Documents sur l'histoire politique et religieuse du Laos occidental, 1925
• "Une exposition de sculptures Khmères et Siamoises au Musée Cernuschi", Artibus Asiae, Vol.1, No.3 (1926), pp. 190–202
• "À propos de la chute du royaume de Çrīvijaya". Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië, Deel 83, 2de/3de Afl. (1927), pp. 459–472
• "The excavations at Pong Tuk and their importance for the ancient history of Siam", Journal of the Siam Society, Vol.21, part 3, Mar. 1928, pp. 195–209
• "Études cambodgiennes: XXXI. Nouvelles notes sur tcheou ta-kouan", Bulletin de l'École française d'Extrême-Orient (BEFEO), II, pp. 148–151
• "Les inscriptions malaises de Çrīvijaya". Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, 30 (1930), pp. 29–80.
• "Pa-sseu-wei", T'oung Pao, Second Series, Vol. 30, No. 3/5 (1933), pp. 224–230
• Un grand roi du Cambodge: Jayavarman VII, Phnom Penh, Editions de la Bibliothèque Royale, 1935
• "L'origine du cycle des douze animaux au Cambodge", T'oung Pao, Second Series, Vol.31, Livr.3/5 (1935), pp. 315–329
• Inscriptions du Cambodge, Hanoi, Imp. d'Extreme-Orient, 1937–1966
• Pour mieux comprendre Angkor, 1943
• Les stèles de Sdok Kok Thom, Phnom Sandak et Prah Vihar, 1943–1946
• Histoire ancienne des États hindouisés d'Extrême-Orient, Hanoi, Imprimerie d'Extrême-Orient, 1944
• "Fouilles en Cochinchine: Le Site de Go Oc Eo, Ancien Port du Royaume de Fou-nan", Artibus Asiae, Vol.10, No.3 (1947), pp. 193–199
• Les états hindouisés d'Indochine et d'Indonésie, 1948
• "Un yantra recemment decouvert a Angkor", Journal asiatique, Année 1952, p. [465]–477.
• "Une Roue de la Loi avec inscription en Pāli provenant du Site de P'ră Păthŏm", Artibus Asiae, Vol.19, No.3/4 (1956), pp. 221–226
• "The Traibhūmikathā Buddhist Cosmology and Treaty on Ethics", East and West, Vol.7, No.4 (January 1957), pp. 349–352
• "Note sur une stèle indienne d'époque Pāla découverte a Ayudhyā (Siam)", Artibus Asiae, Vol.22, No.1/2 (1959), pp. 9–14
• "Les Môns de Dvāravatī", Artibus Asiae. Supplementum, Vol.23, pp. 112–116
• Les Peuples de la péninsule indochinoise, 1962
• Découverte numismatique au Siam interessant le royaume de Dvaravati, Paris, Librairie C. Klincksieck, 1964.
• L'avenir des etudes khmeres, Saigon, Imprimerie nouvelle d'Extrême-Orient, 1965
• Angkor: an Introduction translated and edited by Emily Floyd Gardiner, photographs by George Bliss, Hong Kong, Oxford University Press, 1966
• The making of South East Asia, translated by H. M. Wright, London, Routledge & Kegan Paul, 1966
• Catalogue des manuscrits en pali, laotien et siamois provenant de la Thailande, Copenhague, Bibliothèque Royale, 1966
• The Indianized States of Southeast Asia, edited by Walter F. Vella, translated by Susan Brown Cowing, Canberra, Australian National University Press, 1968
• —and Charles Archaimbault, Les trois mondes = Traibhumi Brah R'van Paris, École française d'Extrême-Orient 1973
• Sriwijaya: history, religion & language of an early Malay polity. Collected studies by George Cœdès and Louis-Charles Damais, Kuala Lumpur, MBRAS, 1992
• Finding Zero: A Mathematician's Odyssey to Uncover the Origins of Numbers, New York, Palgrave Macmillan, Aczel, Amir D., 2015