خانەدانا شەدادیان

دەولەتا شەدادییان
← ← پز 951 — پز 1199 →
شەدادی د سەدسالێن 11ئوو 12'ان دە
ئا گاهیێن گەلەمپەری
رێڤەبەری		میریتی
پایتەخت		دوین، گەنجە، ئانی
زمان		کوردی
دین
تبح		{{{تبه}}}
تبح/سال		{{{تبه کەس}}}
دراڤ		{{{دراڤ}}}
دەم		{{{دەم}}}
نیشانا ینتەرنەتێ		{{{نیشانائی نتەرنەتێ}}}
کد. تەلەفۆنێ		{{{کۆدا تەلەفۆنێ}}}
{{{اگاهیگەلەمپ1 سەرناڤ}}}		{{{اگاهیگەلەمپ1}}}
{{{اگاهیگەلەمپ2 سەرناڤ}}}		{{{اگاهیگەلەمپ2}}}
{{{اگاهیگەلەمپ3 سەرناڤ}}}		{{{اگاهیگەلەمپ3}}}
{{{اگاهیگەلەمپ4 سەرناڤ}}}		{{{اگاهیگەلەمپ4}}}
{{{اگاهیگەلەمپ5 سەرناڤ}}}		{{{اگاهیگەلەمپ5}}}
گەلهە
		{{{گەلهە}}}
		{{{گەلهە2}}}
		{{{گەلهە3}}}
		{{{گەلهە4}}}
		{{{گەلهە5}}}
رووەرد
		{{{رووەرد}}}
		{{{رووەرد2}}}
		{{{رووەرد3}}}
		{{{رووەرد4}}}
		{{{رووەرد5}}}
دیرۆکئوو بوویەر
		{{{بوویەر3}}}
		{{{بوویەر4}}}
		{{{بوویەر5}}}
		{{{بوویەر6}}}
		{{{بوویەر7}}}
		{{{بوویەر8}}}
		{{{بوویەر9}}}
		{{{بوویەر10}}}
		{{{بوویەر11}}}
		{{{بوویەر12}}}
سەروەری
951 - 971		موهەممەدێ کورێ شەداد
1073 - 1075		فەزلوون III
		{{{سەرۆکئا3}}}
		{{{سەرۆکئا4}}}
		{{{سەرۆکئا5}}}
		{{{سەرۆکئا6}}}
{{{سەرناڤ سەرۆکب}}}
		{{{سەرۆکب1}}}
		{{{سەرۆکب2}}}
		{{{سەرۆکب3}}}
		{{{سەرۆکب4}}}
		{{{سەرۆکب5}}}
{{{سەرناڤ سەرۆکج}}}
		{{{سەرۆکج1}}}
		{{{سەرۆکج2}}}
		{{{سەرۆکج3}}}
		{{{سەرۆکج4}}}
		{{{سەرۆکج5}}}
{{{سەرناڤ سەرۆکد}}}
		{{{سەرۆکد1}}}
		{{{سەرۆکد2}}}
		{{{سەرۆکد3}}}
		{{{سەرۆکد4}}}
		{{{سەرۆکد5}}}
{{{سەرناڤ سەرۆکئە}}}
		{{{سەرۆکئە1}}}
		{{{سەرۆکئە2}}}
		{{{سەرۆکئە3}}}
		{{{سەرۆکئە4}}}
		{{{سەرۆکئە5}}}
		{{{سەرۆکئە6}}}
		{{{سەرۆکئە7}}}
		{{{سەرۆکئە8}}}
		{{{سەرۆکئە9}}}
کارینا قانووندانینێ
	{{{پەرلەمان}}}
		{{{پەرلەمان1}}}
		{{{پەرلەمان2}}}
		{{{پەرلەمان3}}}
		{{{پەرلەمان4}}}
		{{{پەرلەمان5}}}
یا بەرێ یا پاشێ سەللاری باگراتونی سەلچووقی

شەدادی (جارنا شەددادی تێ نڤیساندن) ناڤێ دەولەتەکێ یە کو د سالا 951'ێ (340´ێ هجری) دە ژئا لیێ شەدادیان ڤە ل هەرێما ئەرانا باکورێ ئازەربەیجانێ (باشوورێ قەفقەزێ) هاتیە دامەزراندن. ڤێ دەولەتا کوردان هەتا سالا 1164'ان خوە سەر پیان گرت. باژارێ ئانی (ل قەرسێ، ترکیە)، تبیلیسی (گورجستان)، دەمرقاپی، قەرەباخ، ناخچڤان، گەنجە (لئا زەربەیجانێ یە)، دڤین (ل ئەرمەنستانێ یە).

میناکەک ژ میماریا شەدادیان; مزگەفتا مەنووچێهر.

دیرۆک

دەولەتا شەدادیان، د سالا 951ێ ملادی دە ب دەستێ موهەممەدێ کورێ شەداد ڤە ل (باشورێ قافکاسیا) هاتیا سازکرن.ئە ڤ دەولەت، یەک ژ وان دەولەتان کوردا یێن کو د دەما ئیسلامیاتێ دا هاتنە سازکرن. ب راستئە ڤ دەولەتا کوردی، گەلەک خورتئوو تەمەن (ومر) درەژ بویێ. سنۆرەن وێ پر فرەه بوویە، هەمو ب ڤێ دەولەتێ ڤە گرێدای بوونە. د وێ دەمێ دە ل باشور ژ، هکوومەتا مەروانیان، ل رۆژهلات هکوومەتا حەسنەویان هەبوویە.ئە ڤ دەڤلەت ژئا لیە جاردەه هکوومدارێن شەدادی ڤە هاتیەئی دارەکرن. لێ بەلێ بئێ ریشا مەلکشاه هوکومدارێ سەلچوقی ل سەر وێ هەرێمێ د سالا 1075ان دە داوی لێ هاتیە.

پشتی دیلکەتنا سالار مارزووبان موهەممەدێ کەیایێ موسافرۆگوللار د سالا 948ان دە مهەمەد شەداد قارتوو (مهەمەدێ کورێ شەداد) جهێ وی گرت. موهەممەد شەداد قارتوو پێشی تەنێ کەیایێ دەبیلێ بوو، لێ د 951ێ دە ل تەڤاهیائا زەربایجانێ بوو دەستهلات. حەرچەند تێ گۆتن کو دەولەتا شەدادیان د سالا 1164ان دە هلوەشیایە ژیئە م ژ کتێبەیەکە کو کەی-سلتانێ شەدادی ل ئانیێ دایە نڤیساندن دزانن کو وی هەتا 1198ان دەستهلاتداریا خوە مەشاندیە. ل گۆر هن چاڤکانیان شەدادی بئێ ریشا خوندەکارێ سەلجووقیان مەلکشاه ب سەر ڤێ هەرێمێ دە د سالا 1075ان دە هلوەشیانە، لێ خویایەئە و ب ڤێئێ ریشێ قەلس بوونەئوو هەتا سالا 1198ان ژی خوە گرتنە.

حکوومدارێن شەدادی

ل گەنجەئوو دوینێ

• موهەممەدێ کورێ شەداد ل دڤینێ (951-971 زایینی)
• ئەلی لەشکەری کورێ موهەممەد ل گەنجەیێ (971-978 ز.)
• مەرزوبان کورێ موهەممەد (978-986 ز.)
• فەزل I کورێ موهەممەد (986-1031 ز.)
• ئەبو'ل-فەته مووسا کورێ فەزل I (1031-1034 ز.)
• ئەلی لەشکەری II کورێ مووسا (1034-1049 ز.)
• ؟ئەنووشروان کورێئە لی II لەشکەری (1049 ز.)
• ئەبو'ل-ئەسوار شاوور I کورێ فەزل I (1049-1067 ز.) (ل دڤینێ 1022-; ل گەنجەیێ 1049-)
• فەزل II کورێئە بو'ل-ئەسوار شاوور (1067-1073 ز.)
• ؟ئەشۆت کورێ شاوور I (1067 ز.)
• فەزل III (فەزلوون) کورێ فەزل II (1073-1075 ز.)

لئا نیێ

• ئەبوو شوجا' مەنووچەهر کورێئە ب'ل-ئەسوار شاوور I (1072 ز.)
• ئەبوو'ل-ئەسوار شاوور II کورێ مەنووچهر (1118 ز.)
• فەزل Iڤ (فەزلوون) کورێئە ب'ل-ئەسوار شاوور II (1125-1130 ز.)
• خووشچهر کورێئە ب'ل-ئەسوار شاوور II (؟1131 ز.)
• مەهموود کورێئە ب'ل-ئەسوار شاوور II (؟1131 ز.)
• فەخرەلدین شەداد کورێ مەهموود (؟1154 ز.)
• فەزل ڤ کورێ مەهموود (1155 ز.)
• شاهەنشاه کورێ مەهموود (1164-1174 ز.)
• سولتان (؟=شاهەنشاه) کورێ مەهموود (1174 ز.)

کتێب

• بۆسوۆرته، جلففۆردئە دموند (2004). تهە نەو سلامج دیناستەس -ئا جهرۆنۆلۆگجالئا ند گەنەالۆگجال مانوال،ئە دنبورگهئو نڤەرستی پرەسس،ئە دنبورگه. Iسبن 0-7486-2137-7