Fos Veur China

Fos Veur China
Sort	tennvos tornysi, fos dhinek
Fondys	700s BC
Doronieth
Konteth	Hebei, Beijing, Tianjin, Shanxi, Inner Mongolia, Shaanxi, Ningxia, Gansu, Xinjiang, Shandong, Henan, Hubei, Hunan, Sichuan, Qinghai
Gwlas	Repoblek Werin China
Kesordnogyon	40.42°N 116.08°E
Hys	21,195
Devnydh	kalgh
	Restrennow kelmys war Wikimedia Kemmyn
	[edit on Wikidata]

Fos Veur China yw fos goth yn China. Gwrys yw an fos a lim, meyn, bryckys ha gweres. Gorfennys veu yn 1878 rag gwitha amal Gogledh China dhyworth omsettyansow eskerens. Hy yw an kesweyth hirra gwrys gans tus bythkweth. Hy hirder yw a-dro dhe 21,196 kilometer, hy les 10 meter ha'y ughder 15 meter. Gwrys veu rannow a-varra a'n fos dhyworth gweres ha meyn kesstrothys. Y'n dernieth Ming i a usyas bryckys. Yma 7,000 tour golyas, souderjiow ha golowvaow rag danvon arwodhyow mog warnedhi.

Nawnjek fos re beu drehevys gelwys Fos Veur China. An kynsa veu drehevys y'n 7ves kansvledhen KOK. An fos voyha hy hanow veu gwrys ynter 226–200 KOK gans Emperour kynsa China, Qin Shi Huang (Qin leverys avel Chin), dres an Dernieth Qin. Nyns eus meur a'n fos ma gesys drefen tus dhe ladra dhyworti. Desedhys veu pella dhe'n ogledh a'n fos a-lemmyn.

Istori

Dallethys veu Fos Veur Qi yn 685 KOK. Gwlas Qi a dherevis fos dhinek rag gwithans erbynn an gwlasow Ju ha Lu dhe'n dhyghow, hag awosa erbynn gwlaskor Chu.

Gwlaskor Yan a dherevis fosow dres rewlyans Myghtern Zhao (311–279 KOK).

Gwlaskor Zhao a dherevis fosow dres 325–299 KOK, dres rewlyans Myghtern Wuling.

Fosow war emlow an gwlaskordhow y'n ogledh, Yan, Zhao, ha Qin a dheuth ha bos keskelmys war-barth, drefen an statys oll dhe dhos ha bos rewlys gans emperour Qin Shi Huang dres y rewlyans (221–206 KOK). Qin Shi Huang a dhallathas an Dernieth Qin. Y eskerens o an an lothow Xiongnu yn China north. Drefen bos lower a'n tir mar es dhe dremena, Qin Shi Huang a dhallathas drehevel an fos dhe'y wul kalessa dhe'n Xiongnu goryskynna China.

Erbynn 212 KOK, an fos a ystynnas a Gansu dhe'n arvor yn Manchuri soth.

Terniethow erel yn China a oberi war an fos ha'y ystynn. An terniethow Han, Sui, Gogledh ha Jin oll a ewnheas, dastrehevel po ystynn an Fos Veur. Dres an Dernieth Ming, meur a ober a hwarva. Rannow a'n fos veu dastrehevel gans bryckys yn le gweres. Y kemeras moy ages 2,000 bledhen dhe dhrehevel ha gorfenna an Fos Veur. Genghis Khan, fondyer an Emperoureth Mongol, o an unnik esker dhe dremena Fos Veur China yn y istori a 2,700 bledhen.

Apoyntys veu an Fos Veur avel Ertachva an Bys UNESCO yn 1987. Deklarys avel onan a Seyth Marth an Bys yn 2007.

Drehevyans ha dastrehevyans an Fos Veur

Dreheveroryon a usyas stoffow o ogas dhedha. Rannow a'n fos veu gwrys a leys, kala ha barrennow. Milyow a oberoryon a verwis drefen meyn kowrek dhe godha warnedha, skwithter, klevesow, omsettyansow gans bestes gwyls ha nown. Myth yw an hwedhel dell verwis oberoryon ha'ga bos ynkleudhys yn-dann an fos.

Gweladewder dhyworth an efanvos

Heb aga frevi yn skiansek yw hwedhlow a-dro dhe stervarnoryon ow kweles an Fos Veur dhyworth an Loor. Gwelys yw an Fos Veur yn skeusennow radar tennys dhyworth an efanvos, mes nyns yw godhonydhyon sertan y vos galladow y weles gans dewlagas yn unnik. Unn stervarner a gewsas a-dro dhe weladewder an Fos Veur dhyworth an efanvos o Neil Armstrong. Ev a leveris y vos apert war an Loor nag o an fos gweladow. Mes stervarner William Pogue a alsa gweles an fos dhyworth pellder Resegva Isel an Norvys (300-530 km a ughelder), marnas gans dewlagattell ha praktis.