Torogen
| Torek | |
|---|---|
| |
| Torogen an dhavas (Ixodus ricinus) | |
| Klassans bewoniethek | |
| Gwlaskor: | |
| Fylum: | |
| Isfylum: | Chelicerata
|
| Ugh-urdh: | Parasitiformes
|
| Urdh: | Ixodida
|
| Ughdeylu: | Ixodoidea Leach, 1815
|
| Teyluyow | |
|
Ixodidae – torek kales | |
Torek (urdh Ixodida) yw ethgarrogyon teurogel (arvilek po parasitek) ha rann a'n ughelurdh mitys po Parasitiformes. Hys tevesigyon yw ynter 3 ha 5 mm ow kregi war vloodh, reydh, eghen ha leunder. Arviles a-ves yw torek, ow tybri goos bronnviles, ydhyn, ha treweythyow kramviles hag diwelvenogyon. Dallethvos torek nyns yw certan, mes an menhesennow kottha yw dhyworth an Amser Kalghek, a-dro dhe 100 milvil bledhen alemma. I a's teves gwandryans efan, yn arbennik yn hinyow tomm, leyth.
Yma torek ow longya dhe dhew deylu meur, an Ixodidae po torek kales, ha'n Argasidae, po torek medhel. Nuttalliella, kinda torogen a Afrika dhyghow, yw an unnik esel a'n teylu Nuttalliellidae, ha hemm yw an linyeth moyha sempel a dorek byw. Tevesigyon a's teves korfow shap hirgylghek po peren a lenow gans goos wosa dybri, hag eth garr. Aga cephalothorax ha torr yw junys yn tien. Torek kales a's teves skoos kales war aga heyn, gelwys scutum (Latin rag skoos) ha kesweyth kepar ha gelvin a-rag ow komprehendya an ganow. Torek medhel a's teves ganow war woles aga horfow. Torek a dhiskudh ostysi dre vlasa eth, tommder korf, leythder ha/po krenansow y'n kerghynnedh.
Yma peswar stap yn kylgh bewnans torek, hemm yw oy, pryv po larva, nymf ha tevesik. Torek y'n teylu Ixodidae a's teves po bewedh unn ostyas, dew ostyas po tri ostyas. Torek Argasid a dre seyth stap nymf, ha res yw dhe bubonan anedha kemeres goos, gans lies ostyas. Torek a ober avel karyer a lies dises sevur a effeyth ts hag enevales erel. Ensamplow yw typhus, tarten brath torogen Afrika, dises Lyme ha meningoencephalitis.
-
Menhesen torogen yn amber -
Torogen gales unn steren (Amblyomma americanum) -
Torogen vedhel a'n teylu Argas -
Arwodh yn koswik yn Lithouani, ow kwarnya bos torek ena
