Саксония
Саксония (нем. Sachsen, ө. луж. Sakska) — Германиядагы федералдуу жер. Аталышы Эркин Саксония Республикасы, (лужиче Swobodny stat Sakska)
Анда алгачкы орто кылымда славян уруулары жашаган. Саксония ны 10-кылымда немис феодалдары басып алып, Мейсен маркасын негиздешкен. Бул марка 1264-ж. Тюрингияны, 1423-ж. Саксен-Виттенбергди (Саксон герцогдугунун бир бөлүгү) караткан соң Германиядагы эң ири княздыкка айланып, анын аймагы Саксония аталган.
Саксонияда 15-16-кылымда алгач ирет капит. өнөр жай пайда болуп, маданият өнүккөн. Саксония - 16-кылымдагы реформачыл кыймылдын жана 1524-26-жылдардагы дыйкандар согушунун чордону. 1547-ж. Шмалькальден согушунда (1546-48) герцог Мориц Саксонский протестант княздарын талкалагандыгы үчүн император Карл Удеп курфюрст титулун алып, Саксония жерин бүт бириктирген. Отуз жылдык согуш (1618-48) мезгилинде Саксония нын өнүгүшү бир топ томөндөгөнү менен 17-кылымдын аягы - 18-кылымда ал кайрадан жогорулаган.
Бирок Саксония да капитализмдин андан ары өнүгүшүнө феод, мамилелер тоскоол кылган. Саксония ны Тундук согушунун (1700-21) жүрүшүндө шведдер, Жети жылдык согушта (1756-63) Пруссия басып алган. Саксония 18-кылымдын аягында Францияга каршы, 1806-ж. Пруссия менен бирдикте Наполеон Iгe каршы согушкан. Иенанын жанында женилген соң (1806-ж., 14-октябрь) Саксония кайра Наполеон тарапга өткөн жана Рейн союзуна кирип, королдук болгон.
Вена конгрессинин (1814-15) чечими боюнча Саксония аймагынын жарымына жакыны Пруссияга өткөн.
Булактар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Кыргыз Совет Энциклопедиясы. Башкы редактор Б. О. Орузбаева. -Фрунзе: Кыргыз Совет Энциклопедиясынын башкы редакциясы, 1980. Том 5. Пирс - Токкана. -656 б.