1813
Uiterlijk
1813 (MDCCCXIII) waor e gewoen jaor wat begós op 'ne vriedag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse
[bewirk | brón bewèrke]- 27 jannewarie - De opera Il Signor Bruschino van componist Giacomo Rossini geit in première in 't Teatro San Moisè in Venetië.
- 16 miert - Pruse verklaort Napoleon de aorlog.
- 27 april - Amerikaanse einheje brenne 't Britse regeringscentrum in Canada York plat.
- 21 juni - De Franse troepe in Sjpanje waere in de Sjlaag biej Vitoria gedecimeerd. Jozef Bonaparte kènt mer zjus óntkómme.
- 26 augustus - Sjlaag biej Dresde.
- 16 oktober-19 oktober - De Sjlaag biej Leipzig, ouch bekènd es de Volkeresjlaag: Napoleon wirt vernetigend versjlage in de sjlaag en de campagne d'rveur.
- 24 oktober - Mèt 't Verdraag van Golestan kump ein eindj aan de Russisch-Perzische Aorlog.
- 6 november - 't Congres van Chilpancingo wirt aafgesjlaote mèt de ónaafhankelikheidsverklaoring van Mexico.
- 14 november - Ein Russisch kozakkeleger aangeveurd door generaal baron Otto Fedorovich von Rosen bevriejt Nujesjans en Winsjote. Ouch in de sjtad Groninge pakke de Franse sjnel hun bieze. In Delfzijl doert de sjtried veurt.
- 30 november - De Prins van Oranje zèt nao achtieën jaor weer voot op Nederlandse baojem, op 't sjtrand van Sjeveninge.
- 2 december - Willem I, zoon van sjtadhawwer Willem V en Wilhelmina van Pruse, aanvaardt es soeverein vors "onder waarborg ener wijzer constitutie" de regering euver Nederlandj.
Gebore
[bewirk | brón bewèrke]- 26 jannewarie - Juan Pablo Duarte, Dominicaanse nationale held (gesjtorve 1876)
- 31 jannewarie - Samuel Sarphati, Nederlandse arts (gesjtorve 1866)
- 19 miert - David Livingstone, Sjotse missionaris en óntdèkkingsreiziger (gesjtorve 1873)
- 5 mei - Søren Kierkegaard, Deense theoloog en filosoof (gesjtorve 1855)
- 22 mei - Richard Wagner, Duutsje componist (gesjtorve 1883)
- 1 augustus - Évariste Huc, Franse missionaris (gesjtorve 1860)
- 21 augustus - Josef Groll, Duutsje beerbroewer (gesjtorve 1887)
- 9 oktober - Giuseppe Verdi, Italiaanse componist (gesjtorve 1901)
Gesjtorve
[bewirk | brón bewèrke]- 1 fibberwarie - Theodorus van Kooten (63), eësjte Nederlandse minister van óngerwies
- 10 april - Joseph-Louis Lagrange (78), Italiaanse wiskundige en astronoom
- 14 april - Joachim Nicolas Eggert (34), Zjweedse componist en dirigent
- 28 april - Michail Koetoezov (67), Russische veldjmaarsjalk
- 5 augustus - Etienne Ozi (58), Franse componist en meziekpedagoog
- 11 augustus - Henry James Pye (68), Èngelsje dichter
- 24 september - André Grétry (72), Belzje componist
- 29 november - Giambattista Bodoni (73), Italiaanse typograaf, sjtempelsjniejer, drökker en oetgaever
- 1 december - Ferdinando Bertoni (88), Italiaanse componist