1857
Uiterlijk
Gebäörtenisse
[bewirk | brón bewèrke]- 5 fibberwarie - Eine nuje gróndjwèt wirt aangenómme in Mexico.
- 4 mieërt - Oprichting van de eësjte vakbóndj in Belsj : de Broederlikke Maatsjappiej der Weversj in Gent.
- 25 mieërt - De Franse typograaf Édouard-Léon Scott de Martinville vreug patent op de fonautograaf, 't eësjte apparaat óm geluid mèt vas te lègke.
- 1 april - Aafsjaffing van de tolheffing biej de Sont.
- 11 mei - Begin van de Sepoyopsjtand: Opsjtand taenge de Britte in India.
- 18 mei - De Rotterdamsche Diergaarde, 't latere Diergaarde Blijdorp, wirt geäöpend.
- 1 juni - De veurlouper van de gezèt Cobouw wirt ónger de naam Advertentieblaad veur verkoopinge van roerende en onroerende goedere oetgebrach.
- 13 juni - De gemeinte Wilnis en de gemeinte Oudhuizen waere samegevoog tot de gemeinte Wilnis.
- 30 november - Ignacio Comonfort treujt aaf es president van Mexico naodat hae door concessies aan de conservatieve de sjteun van de liberale haet verlaore. Dit aaftraeje vörmp de opmaot nao de Hervörmingsaorlog.
- 31 december - Ottawa wirt gekaoze tot hoofsjtad van Canada. De keus is ein compromis: Toronto wirt te Èngelsj en Montréal (Canada) te Frans geach.
- zónger datum
- In Nederlandj kriet 't kabinèt-Van der Brugghen ein nuuj Sjoalwèt door 't parlemènt, wo-in 't rech óm sjoale op te richte wirt erkènd. Dit geit Groen van Prinsterer en zien volgelinge neet wied genóg: ziej versjtoate Justinus van der Brugghen oet hun midde en beginne de sjtried veur beköstiging van 't biejzunjer óngerwies.
- Henrik Ibsen wirt directeur van 't nuuj Nationale Theater van Christiania (noe Oslo).
- 't Recep veur de Beierse Weißwurst kump tot sjtand.
- Hollywood weurt gestich door e paar Spaonse luj
Gebaore
[bewirk | brón bewèrke]- 13 jannewarie - J.L.A. Brandes, Nederlandjse filoloog en awtheidkundige (gesjtórve 1905)
- 20 jannewarie - Vladimir Bechterew, Russische neuroloog (gesjtórve 1927)
- 22 fibberwarie - Heinrich Hertz, Duutsje natuurkundige (gesjtórve 1894)
- 22 fibberwarie - Robert Baden-Powell, Britse gróndjlègker van de scouting (gesjtórve 1941)
- 26 fibberwarie - Émile Coué, Franse psycholoog (gesjtórve 1926)
- 17 april - Gerard Heymans, Nederlandjse filosoof, logicus en psycholoog (gesjtórve 1930)
- 2 juni - Edward Elgar, Britse compenis (gesjtórve 1934)
- 2 juni - Karl Adolph Gjellerup, Deense dichter en sjriever (winnaer Nobelpries) (gesjtórve 1919)
- 11 juli - Alfred Binet, Franse psycholoog (gesjtórve 1911)
- 23 juli - Frans Erens, Nederlandjse prozasjriever en criticus (gesjtórve 1935)
- 25 juli - Frank Julian Sprague, Amerikaanse elektrotechnicus en oetvènjer (gesjtórve 1934)
- 14 augustus - Max Wagenknecht, Duutsje compenis (gesjtórve 1922)
- 22 augustus - Johannes Messchaert, Nederlandjse bariton (gesjtórve 1922)
- 10 september - James Keeler, Amerikaanse astronoom (gesjtórve 1900)
- 12 september - George Hendrik Breitner, Nederlandjse kunssjilder (gesjtórve 1923)
- 15 september - William Howard Taft, 27ste president van de Verenigde Sjtate (gesjtórve 1930)
- 2 oktober - Herman van Cappelle, Nederlandjse geoloog en museumdirecteur (gesjtórve 1932)
- 16 december - Edward Emerson Barnard, Amerikaanse astronoom (gesjtórve 1923)
Gesjtórve
[bewirk | brón bewèrke]- 14 fibberwarie - Johannes Bernardus van Bree (56), Nederlandjse compenis
- 15 fibberwarie - Michail Glinka (52), Russische compenis
- 9 mieërt - Domenico Savio (14), Italiaanse heilige en leërling van Don Bosco
- 2 mei - Alfred de Musset (46), Franse dichter
- 29 mei - Sophie (2), aartshertogin van Oasteriek
- 15 juli - Carl Czerny (66), Oasteriekse compenis, pianis en pianopedagoog
- 3 augustus - Eugène Sue (53), Franse sjriever
- 2 september - Martin Lichtenstein (77), Duutsje fysicus, óngerzeuker en zoöloog
- 5 september - Auguste Comte (59), Franse filosoof en socioloog
- 6 september - Johann Schweigger (78), Duutsje natuur- en sjeikundige
- 15 december - George Cayley (83), Britse lóchvaartpioneer
- exacte datum ónbekènd
- Willem van Houten (±79), oprichter van de ZMRS en oetvènjer
Literatuur
[bewirk | brón bewèrke]- Eësjte publicatie van Little Dorrit van Charles Dickens
Beeldende Kuns
[bewirk | brón bewèrke]-
Les Glaneuses (de arenleesters) 1857 Jean François Millet