Bombay
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Mumbai (sinds 1995, vreuger Bombay) is de hoofstad vaan Maharashtra, India, en de groetste stad vaan dat land (17 miljoen einwoeners in 2005). Daomèt is de stad ein vaan de groetste stei op de wereld. De conurbatie is zelfs groeter es die vaan Tokio en daomèt 't groetste urbaan gebeed op de gaanse Eerd.
Stadsfuncties
[bewirk | brón bewèrke]Mumbai ligk aon de Indische Oceaan en is de groetste ziehave vaan Wes-India. Veur 't personevervoer is 't zelfs d'n ierste have. Mumbai is ouch commercieel centrum vaan India: de effektebeurs en de reservebaank vaan 't land zien hei gevesteg. In Mumbai zit ouch 't centrum vaan de (bleujende en immense) Indiase filmindustrie: Bollywood. Wijer ligk binne de grenze 't Borivali National Park, wat wel 't eineg Nationaal Park op Eerd is wat in 'ne metropool ligk.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]Al sinds de steintied moot 't gebeed boe noe Mumbai ligk bewoend zien. De stad waor vaanaof de derde iew veur Christus deil vaan 't riek vaan Asjoka; later veel 't oonder de Silhara-dynastie en oonder Gujarat. Oet de late Middelieuwe stamme de ajdste gebawwe die noe nog stoon. De naom beteikent Mojer Mumba, nao de Hindoe-godin Mumbadevi.
In 1534 vereuverde Portugal de plaots. In 1661 kaom zie in Ingelse han; aonvenkelek aon de keuning persoenlik, later aon de Ingelse Oosindische Compagnie. In deen tied steeg 't aontal inwoeners enorm: vaan 10.000 nao 60.000 in vieftien jaor.
Tösse 1817 en 1845 woort de stad oonderworpe aon 'n ingriepend inzjenieursprojek, boebij de zeve eilen tot ei stök vasteland gemaak woorte. Wie in 1869 't Suezkenaal geëupend woort kraog de stad inins touwgang tot de haves aon de Middellandse zie en greujde ze nog sneller, tot ein miljoen in 1906. Later woort 't 't brandpunt vaan de Indiase oonaofhenkelekheidsbeweging oonder Mahatma Ghandi. In 1960 woort ze tot hoofstad vaan Maharashtra. Sins 1986 is de stad groeter es Calcutta en daomèt nómmer ein in India.
Geweld
[bewirk | brón bewèrke]'92/'93
[bewirk | brón bewèrke]Tösse december 1992 en jannewarie 1993 gaof 't relle tösse Hindoes en moslims, gevolg door 'ne reeks van 13 gecoördineerde bomaonsleeg op 13 miert. Daobij vele mie es 1300 doeje.
2006
[bewirk | brón bewèrke]Op 11 juli 2006 oontploffe 7 bomme in euvervol forensetreine. Daobij vinde zeker 200 maan d'n doed en gief 't mie es 700 gewonde.
2008
[bewirk | brón bewèrke]Op 26 november 2008 gief 't versjèllende aonsleeg in de stad mèt sjeetpartije, aonvalle op hotèls en gijzelinge. Zeker 175 doeje en 245 gewonde zien 't gevolg.