Ieskap
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'n Ieskap is 'n koeppelvörmige, aaneingeslaote massa van ies van 'ne groeaten ómvank. 'n Ieskap óngersjèdj zich van 'ne gletsjer doordet t'r op 't landjsjap ligk en neet door reliëf bepirk wuuert. Oppe Aerd bevinje zich twieë groeate ieskappe: Greunlandj en Antarctica. Wiejer guuef 't nag e deil klènder ieskappe, wie de Vatnajökull op Ieslandj, de Hardangerjøkulen in Noorwaeg enne Agassiz-ieskap op Ellesmere-eilandj in 't naorde van Canada. Ouch oppe planeet Mars bevinje zich twieë ieskappe (op allebei de poeale). De lieër waat zich besjeftig mit ieskappen is de glaciologie.
E verwantj begrip is 't waord poealkap. Dit waord verwies zowaal nao de Antarctische ieskap es 't mieëjäörig zieë-ies róndj de Naordpoeal; det lèste is aevel gèn ieskap.
Gruuedje
[bewirk | brón bewèrke]De Antarctische ieskap is zón 12 miljoen km² groeat en bevatj 29 miljoen km³ ies, waat 90% van al 't bevraore zeutwater oppe Aerd is. De Greunlandjse ieskap is 1,7 miljoen km² groeat mit 'nen inhaad van zoea 3 miljoen km³ of 9% van 't bevraore zeutwater. Ieskappe boeten Antarctica en Greunlandj bedèkke zoeaget 121.000 km². Es de Antarctische ieskap volstenjig zów smiltje zów 't zieëspegel stiege mit 61,1 m; es det bieje Greunlandjse ieskap zów gebeuren is det 7,2 m.
't Ies van 'n ieskap kan hieël diek waere. De maximaal iesdiekdje oppe Greunlandjse ieskap is ruum 3 km; op Antarctica bao 4 km. Oppe plaatse wo 't ies 't diekste is, waere ieskaere gebaordj, die mieër inzich kónne gaeven in 't vreuger klimaat oppe Aerd.