Bokin' i Jeremia
Ny Bokin' i Jeremia dia boky ao amin' ny Tanakh (Baiboly hebreo) sy ao amin’ ny Testamenta Taloha ao amin' ny Baiboly kristiana izay mitantara ny fotoana mahatsiravina taloha kelin' ny hadravan' ny Babilôniana ny Fanjakan' i Jodà sy ny nahatanterahan' izany noho ny tsy fanajan' ny mpanjakan' i Jodà an' Andriamanitra. Betsaka ny Jiosy natao sesitany nefa nisy ihany koa ireo nijanona tao Palestina teo ambany fanaraha-mason' ny solonten' i Babilôna.
Ny fanoratana ny boky
[hanova | hanova ny fango]Tsy voasoratra mitohy indray mandeha ny Bokin' i Jeremia manontolo. Misy amin’ ny mpikaroka ny mihevitra fa tsy i Jeremia irery no nanoratra fa tao koa ny lahatsoratra maro natovan' ny mpandahatra deoterônômista taty aorian' ny Fahababoana. Porofon' izany ny fomba fanoratra ao amin' ny boky izay mitovy amin' ny fomba fanoratra tamin' ny taonjato faha-7 sy tamin' ny fanombohan' ny faha-6 tal. J.K. Nefa ny teôlôjian' i Jeremia mpaminany no tena manjaka ao. Somary mikorontana ny fonoratana ny boky (fotoana, lohahevitra). Tsy milahatra araka ny fotoana nisehoan' ny faminaniana izany fa matetika nalahatra araka ny lohahevitra izay miverimberina.
Miseho amin' ny endrika roa ny Bokin' i Jeremia, dia ny boky amin' ny fiteny grika (hita ao amin' ny Septanta) izay fohy kokoa sy ny amin' ny fiteny hebreo (hita ao amin' ny Volgata) izay lava kokoa.
Ny anaran' ilay boky
[hanova | hanova ny fango]Amin' ny teny hebreo dia atao hoe ספר יִרְמְיָהוּ / Sefer Yirmeyāhū ny Bokin' i Jeremia. Ao amin' ny Septoajinta amin' ny teny grika izy dia atao hoe Ἱερεμίας / Hieremías.
Famintinana
[hanova | hanova ny fango]Ao amin' ny Bokin' i Jeremia dia manambara hatrany ny hafatr' Andriamanitra ny mpaminany Jeremia ny amin' ny hamaizany an' i Jodà nefa tsy nihaino azy ny mpitondra tao. Nampahatsiahy i Jeremia fa nanapaka ny fanekena ny amin' ny hanompoana an' Andriamanitra i Jodà; ka ny setrin' izany dia famaizana azy amin' ny alalan’ ny famelana ny Babilôniana hanafika sy haka an’ i Jerosalema. Tsy i Jodà ihany anefa no hofaizin’ Andriamanitra fa ny firenena izay nifandimby niady sy nampijaly ny vahoakany koa. Tetsy an-kilany anefa dia nampanantena Andriamanitra fa hitondra ny vahoakany hiverina any an-tanindrazany indray andro any, ka amin' izany andro izany izy dia hanao "Fanekena vaovao" aminy. Nataon’ i Jeremia soratononina tamin’ i Baroka ny faminaniany sy izay tokony hatao amin' ny boky. Nodoran’ ny mpanjaka Joiakima izany rehefa avy novakina teo anatrehany ka naverina nosoratana indray sy nofenoina taty aoriana (toko faha-36).
Fizaràn' ny boky
[hanova | hanova ny fango]Azo zaraina efatra ny Bokin' i Jeremia:
Famaizana an' i Joda sy an' i Jerosalema (1.1 – 25.38)
[hanova | hanova ny fango]- Faminaniana tamin’ ny fotoana nitondran’ i Jôsia (1.1 – 6.30)
- Faminaniana tamin’ ny fotoana nanjakan’ i Jôiakima (7.1 – 20.18)
- Faminaniana taorian’ ny nitondran’ i Jôiakima (21.1 – 24.19)
- I Babilôna, ilay fahavalon’ Andriamanitra (25.1 – 25.10)
- Tapany voalohany amin’ ny fanamelohana ny firenena maro (25.14 – 25.38)
Faminaniam-piadanana (26.1 – 33.26)
[hanova | hanova ny fango]- I Jeremia no tena mpaminany marina (26.1 – 26.24)
- Ilay boky kely ho an’ ireo izay any an-tsesitany sy fanoherana ny mpaminany sandoka (27.1 – 29.32)
- Fampiononana sy fampanantenan' Andriamanitra fampodiana avy any an-tsesitany (30.1 – 33.26)
Ny nitranga nandritra ny asan' i Jeremia sy ny fahoriany (34.1 – 45.5)
[hanova | hanova ny fango]- Faminaniana ny amin’ ny zavatra hanjo an’ i Zedekia (34.1 – 34.21)
- Ny amin’ ny Rekabita (35.1 – 35.18)
- Ny fahorian’ i Jeremia (36.1 – 45.5)
Ny hanjo ny firenena hafa sy i Jerosalema (46.1 – 52.34)
[hanova | hanova ny fango]- Faminaniana manameloka ny firenena maro (46.1 – 51.64)
- Fanampiny ny amin’ ny fahalavoan’ i Jerosalema (52.1 – 52.34)
Jereo koa
[hanova | hanova ny fango]- Mpaminany lehibe: Bokin' i Isaia na Izaia - Bokin' i Jeremia - Bokin' ny Fitomaniana - Bokin' i Ezekiela - Bokin' i Daniela na Daniely - Bokin' i Baroka (deoterôkanônika)
- Mpaminany madinika: Bokin' i Hôsea na Ôsea - Bokin' i Jôela na Jôely - Bokin' i Amôsa na Amôsy - Bokin' i Ôbadia na Abdiasa - Bokin' i Jônà na Jônasa - Bokin' i Mikà na Mikea - Bokin' i Nahoma - Bokin' i Habakoka - Bokin' i Zefania na Sôfônia - Bokin' i Hagay na Akjea - Bokin' i Zakaria - Bokin' i Malakia.