Прејди на содржината

Абу Нувас

Уреди врски
Од Википедија — слободната енциклопедија
Абу Нувас
Роден/а756
Починат/а814 (на 57–58 г.)
ЗанимањеПоет

Абу Нувас ал-Хасан ибн Хани ал-Хаками (756–814),е познат како Абу Нувас[1] (арап. أبو نواس; персиски: ابو نواس, Abū Novās), бил класичен арапски поет. Роден во градот Ахваз во денешен Иран, син на арапски татко и персиска мајка, тој станал господар на сите современи жанрови на арапската поезија. Абу Нувас исто така влезе во фолклорната традиција и тој се појавува неколкупати во книгата Илјада и една ноќ.[2]

Почетокот на животот и неговите дела

[уреди | уреди извор]

Таткото на Абу Нувас, Хани, кој поетот никогаш не го запознал, беше Арап, потомок на племето Џизани - дел од племето Бану Хакам и бил војник во армијата на Марван II. Неговата персиска мајка наречена Голбан работела како кројач. Биографиите се разликуваат во однос на денот на раѓањето на Абу Нувас, кој се движи од 747 да 762 година. Некои велат дека тој е роден во Басра, а други во Дамаск, Бусра или во Ахваз. Неговото дадено име беше ал-Хасан ибн Хани ал-Хаками, а 'Абу Нувас' бил неговиот прекар. "Татко на влакното коса" се однесуваше на неговата коса која висеше и на двете страни до неговите раменици.

Исмаил бин Нубакт твдри: "јас никогаш не сум видел друг човек со толкаво долгогодишно учење како Абу Нувас, ниту пак некој кој со меморија толку богато украсена поседувал толку малку книги. По неговата смрт, ние ја претресовме неговата куќа и само можевме да најдеме една корица од книга во која на само неколку страни хартија имаше колекција од ретки изрази и граматички забелешки."[3]

Прогон и затвор

[уреди | уреди извор]

Абу Нувас беше принуден да побегне во Египет одредено време откако тој напиша елегична песна фалејќи го елитното персиско политичко семејството на Бармаките, моќно семејство кое било соборено и масакрирно од калифот Харун ал-Рашид. Тој се врати во Багдад во 809 година по смртта на Харун ал-Рашид. Подоцнежното вознесение на Мухамед ал-Амин, дваесет и две-годишниот развратнички син на Харун ал-Рашид (и поранешнен студент на Абу Нувас) беше силен удар на среќата на Абу Нувас. Всушност, повеќето научници веруваат дека Абу Нувас ги напишал повеќето од неговите песни за време на владеењето на ал-Амин (809-813). Неговата најпозната кралска комисија беше песна ("касида") која ја составил во пофалба на ал-Амин.

"Според критичарите на неговото време, тој беше најголемиот поет во Исламот." напиша Ф.Ф. Арбутнот во Арапски автори. Неговиот современик Абу Хатим ал Меки често велел дека најдлабоките значења на мислите биле сокриени под земјата сè додека Абу Нувас не ги ископа.

Сепак, Абу Нувас беше затворен кога неговите пијани, развратнички експлоатации го тестирале дури и трпението на ал-Амин. Амин конечно беше симнат од власт од страна на неговиот пуритански брат, Ал-Мамун кој воопшто немал толеранција за Абу Нувас.

Некои подоцна тврдат дека стравот од затворот го натерал Абу Нувас да се покае за неговото поранешно однесување и да стане длабоко религиозен, додека други веруваат дека неговите подоцнежни, покајнички песни едноставно биле напишани со надеж да добие помилување од калифот. Се тврди дека секретарот на ал-Мамун, Зонбар, го измами Абу Нувас да напише во писмена форма сатира против Али, четвртиот калиф и зет на Пророкот, додека Нувас беше пијан. Зонбар потоа намерно ја прочита песната на глас во јавност и обезбеди продолжување на казната затвор на Абу Нувас. Во зависност од биографијата, Абу Нувас или умрел во затвор или бил отруен од страна на Исмаил бин Абу Сел, или и двете.

Наследство

[уреди | уреди извор]

Абу Нувас се смета за еден од великаните на класичната арапска литература. Тој влијаел врз многу подоцнежни писатели, вклучувајќи ги Омар Кајам и Хафез — и двата персиски поети. Една хедонистичка карикатура на Абу Нувас се појавува во неколку од приказните на Илјада и една ноќ . Меѓу неговите најпознати песни се оние кои ја исмејуваат "Стара Арабија" - носталгијата на Бедуините за животот и кои ентузијастички го фалат тогашниот живот во Багдад во живописен контраст. Тој е еден од разните луѓе кредитирани со измислувањето на литературната форма на мумата (буквално 'заслепено' или 'прикриено'), вид загатка која се решава 'со комбинирање на поединечни букви од зборот или името кои можат да се најдат';[4] тој дефинитивно беше еден од главните експоненти на формата.[5]

Неговата слобода на изразување, особено во однос на прашања забранети со исламски норми, продолжува да го возбудува анимусот на цензорите. Додека неговите дела биле слободно во промет до раните години на дваесеттиот век, во 1932 година првите модерни цензурирани изданија на неговите дела се појавиле во Каиро. Во јануари 2001 година, Египетското министерство за култура нареди да се изгорат околу 6,000 копии од книгите со хомоеротична поезија од Абу Нувас.[6][7] Споменувањето на истото беше изоставено при неговото влегување во саудиската Глобална арапска енциклопедија.[8]

Во 1976 година, кратер на планетата Меркур беше именуван во чест на Абу Нувас.[9]

Доста фикционализиран Абу Нувас е протагонист на романите Таткото на бравите (Дедалус Книги, 2009) и Огледалото на калифот (2012) од страна на Андреј Килин, во кои тој е прикажан како шпион кој работи за Џафар ал-Бармаки.[10]

Багдад

[уреди | уреди извор]

Ал-Катиб ал-Багдади, авторот на Историјата на Багдад, напиша дека Абу Нувас беше погребан во гробиштата Шунизи во Багдад.[11]

Во градот има неколку места именувани според поетот. Улицата Абу Нувас се наоѓа долж источниот брег на Тигар каде еднаш се наоѓал главниот дел на градот.[12] Паркот Абу Нувас исто така се наоѓа таму на 2.5-километари помеѓу мостот Џумхурија и парк кој се протега од реката во Карада во близина на мостот 14 јули.[13]

Свахилска култура

[уреди | уреди извор]

Во источноафрикнската свахилска култура името "Абу Нувас" е доста популарно како Абунуваси. Тоа е поврзано со голем број на приказни кои инаку одат под имињата како Насредин, Гуха или "Мулата" во фолклорните приказни и во литературата на исламските општества. Во приказните Абунуваси ги измамува алчните, богати мажи и им помага на сиромашните луѓе.

Танзанскиот уметник Годфри Муампембва (Гадо) создал свахилски стрип наречен Абунуваси, кој содржи адаптации на три од приказните на Абунуваси.[14] Книгата беше објавена од страна на Саса Сема Публикации во 1996 година.[15]

Изданија и преводи

[уреди | уреди извор]
  • Dīwān Abū Nu’ās, khamriyyāt Abū Nu’ās, ed. by ‘Alī Najīb ‘Aṭwi (Beirut 1986)
  • O Tribe That Loves Boys. Hakim Bey (Entimos Press / Abu Nuwas Society, 1993). With a scholarly biographical essay on Abu Nuwas, largely taken from Ewald Wagner's biographical entry in The Encyclopedia of Islam.
  • Carousing with Gazelles, Homoerotic Songs of Old Baghdad. Seventeen poems by Abu Nuwas translated by Jaafar Abu Tarab. (iUniverse, Inc., 2005).
  • Jim Colville. Poems of Wine and Revelry: The Khamriyyat of Abu Nuwas. (Kegan Paul, 2005).
  • The Khamriyyāt of Abū Nuwās: Medieval Bacchic Poetry, trans. by Fuad Matthew Caswell (Kibworth Beauchamp: Matador, 2015). Trans. from ‘Aṭwi 1986.
  • Esat Ayyıldız. "Ebû Nuvâs’ın Şarap (Hamriyyât) Şiirleri". Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18 / 18 (2020): 147-173.

Дополнително читање

[уреди | уреди извор]
  • Kennedy, Philip F. (1997). The Wine Song in Classical Arabic Poetry: Abu Nuwas and the Literary Tradition. Open University Press. ISBN 0-19-826392-9.
  • Kennedy, Philip F. (2005). Abu Nuwas: A Genius of Poetry. OneWorld Press. ISBN 1-85168-360-7.
  • Lacy, Norris J. (1989). „The Care and Feeding of Gazelles – Medieval Arabic and Hebrew love poetry“. Во Moshe Lazar (уред.). Poetics of Love in the Middle Ages. George Mason University Press. стр. 95–118. ISBN 0-913969-25-7.
  • Frye, Richard Nelson. The Golden Age of Persia. стр. 123. ISBN 0-06-492288-X.
  • Rowell, Alex (2017). Vintage Humour: The Islamic Wine Poetry of Abu Nawas. C Hurst & Co. ISBN 1849048975.
  • Esat Ayyıldız. "Ebû Nuvâs’ın Şarap (Hamriyyât) Şiirleri". Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18 / 18 (2020): 147-173.

Белешки

[уреди | уреди извор]
  • Straley, Dona S. (2004). The undergraduate's companion to Arab writers and their web sites. Libraries Unlimited. стр. 30. ISBN 1-59158-118-4.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Викицитат има збирка цитати поврзани со:

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ Garzanti
  2. ↑ Esat Ayyıldız. "Ebû Nuvâs’ın Şarap (Hamriyyât) Şiirleri". Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18 / 18 (2020): 147-173.
  3. ↑ F. F. Arbuthnot, ''Arabic Authors: A Manual of Arabian History and Literature,'' W. Heinemann, London (1890), p. 81. ISBN 3847229052 (reprint). Books.google.com. 2006-12-13. Посетено на 2014-06-20.
  4. ↑ G. J. H. van Gelder, 'mu‘ammā', in Encyclopedia of Arabic Literature, ed. by Julie Scott Meisami and Paul Starkey, 2 vols (London: Routledge, 1998), II 534.
  5. ↑ M. Bencheneb, 'Lughz', in The Encyclopaedia of Islam, new edn, ed. by H. A. R. Gibb and others (Leiden: Brill, 1954-2009), s.v.
  6. ↑ Al-Hayat, January 13, 2001
  7. ↑ Middle East Report, 219 Summer 2001
  8. ↑ Bearman, Peri (2009). „Global Arabic Encyclopedia“. Во Khanbaghi, Aptin (уред.). Encyclopedias about Muslim Civilisations. стр. 16–17.
  9. ↑ Abu Nuwas (crater)
  10. ↑ „The Father of Locks by Andrew Killeen : Our Books :: Dedalus Books, Publishers of Literary Fiction“. Dedalusbooks.com. Посетено на 2014-06-20.
  11. ↑ Ibn Khallikan's biographical dictionary - Google Books. Books.google.com. Посетено на 2010-09-12.
  12. ↑ Abū Nuwās Street — Енциклопедија Британика (англиски)
  13. ↑ „DVIDS - News - A Walk in the Park“. Dvidshub.net. Посетено на 2010-09-12.
  14. ↑ Pilcher, Tim and Brad Brooks. (Foreword: Dave Gibbons). The Essential Guide to World Comics. Collins and Brown. 2005. 297.
  15. ↑ Gado (Author). „Abunuwasi (Swahili Edition) (9789966960900): Gado: Books“. Amazon.com. Посетено на 2014-06-20.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Абу_Нувас&oldid=4640064“