Прејди на содржината

Доење

Од Википедија — слободната енциклопедија
Доење бебе

Доењето (познато и како цицање) — исхрана на бебиња и млади деца со млеко од градите на жена.[1] Здравствените работници препорачуваат дека доењето треба да започне уште во рамките на првиот час од раѓањето на бебето и да продолжат често онолку колку што бебето сака.[2] За време на првите неколку недели, бебињата може да цицаат на околу секои два до три часа. Времетраењето обично е десет до петнаесет минути на секоја дојка.[3] Постарите деца обично се хранат поретко.[4] Мајките може да се измолзуваат со пумпа за млеко, така што тоа млеко може да се користи подоцна кога доењето не е возможно. Доењето има голем број на предности за мајката и бебето, за која формулата (вештачкото млеко) нема.[5]

Смртта на околу 820.000 деца под возраст од пет години може да се спречи на глобално ниво секоја година со зголемување на доењето.[6] Доењето го намалува ризикот од респираторен тракт и дијареа, како во развиените земји така и земјите во развој. Други бенефиции вклучуваат и пониски ризици од астма, алергии на храна, целијачна болест, дијабет тип 1, и леукемија. Доењето може да го подобри когнитивниот развој и намалување на ризикот од прекумерна телесна тежина во зрелата возраст. 

Придобивките за мајката вклучува помала загуба на крв по породувањето, поубаво намалување на матката и помала појава на постпородилна депресија. Доењето го одложува враќање на менструалниот циклус и плодноста, феномен познат како lactational amenorrhea. Долгорочни бенефиции за мајка вклучуваат намален ризик од рак на дојка, кардиоваскуларни заболувања и ревматоиден артритис. Доењето е поевтино од вештачко млеко односно формула.[7][8]

Здравствени организации, вклучувајќи ја и Светската здравствена организација (СЗО), препорачуваат исклучиво доење за период од шест месеци.[9] Ова значи дека нема друга храна или пијалаци, освен можеби витамин Д во недостаток од сонце поготово во зимскиот период.[10] По воведувањето на храна по шестиот месец на старост, се препорачува да се продолжи со доењето,  барем до една или две години. На Глобално ниво околу 38% од бебињата се дојат во текот на првите шест месеци. Во Америка, околу 75% од жените почнуваат да дојат, од кои 13% исклучиво само доење до возраст од шест месеци. Медицински состојби кои не дозволуваат доењето се ретки.[11] Мајки кои се земаат одредени рекреативни дроги или лекови не треба да дојат.[12] Пушење, ограничени количини на алкохол, или кафе не се причини за да се избегне доењето.[13][14][15]

Доење

[уреди | уреди извор]

Подготовката на градите за лактација започнува уште во раната бременоста. Пред раѓањето хормон за раст го стимулира производството на млеко. Од околу половина пат низ бременоста, градите почнуваат да произведуваат colostrum.[16] Colostrum е густа жолтеникава течност богата со белковини која продолжува да се произведува и по првите неколку дена по породувањето. Околу 30 до 40 часа по породувањето, составот на млекото се менува, настан познат како млекото „надоаѓа“.[17] Цицањето предизвикува да хипофизата ослободува окситоцин, кој е предизвикан од контракцијата на матката.[18][19] Прогестеронот е хормон кој влијае врз растот на градите пред раѓањето. Преку постпарталните промени што се случуваат во ендокриниот систем по раѓањето, хормони кои го активираат производството на млеко.[се бара извор] Кое може да се почувствува од страна на мајката во градите. Плач на бебе може да предизвикаат ослободување на окситоцин од хипофизата.[18]

Две 25 ml примероци на човеково мајчино млеко. Примерокот од лево е foremilk, водено млеко доаѓа од полни гради. На првото е hindmilk, кремасто млеко, кое доаѓа од речиси празни гради.[20]
Himba жена и дете

Сите својствата на мајчиното млеко не се јасни, но неговата хранлива содржина е релативно доследна. Мајчино млеко е направено од хранливи материи во крвотокот на мајката. Мајчиното млеко е оптимален баланс на масти, шеќери, вода и белковини, кои му се потребни на бебето за раст и развој. Доењето предизвикува биохемиски реакции кои овозможува ензими, хормони, фактори на раст и имунолошки супстанции кои ефикасно го бранат бебето од заразни болести. Мајчиното млеко, исто така, има полинезаситени масни киселини кои помагаат за нормална мрежница и нервниот развој.[21]

Составот на мајчино млеко се менува во зависност од тоа колку долго бебето цица во секоја сесија, како и од возраста на детето.[22] На почетокот, за време на првите денови по породувањето, се нарекува colostrum. Colostrum лесно се вари, иако е повеќе концентрирано зрело млеко. Тоа има лаксативен ефект, кој му помага на детето да ги преброди прите столици, помага во елиминацијата на вишокот на билирубин, кој помага да се спречи жолтица. Иако бебето има добиено некои антитела преку плацентата поврзана, colostrum содржи супстанца која е нова за новороденчето, secretory имуноглобулин А (IgA). IgA работи за напад на бактериите во мукозните мембрани на грлото, белите дробови, цревата, кој најверојатно ќе дојде од напад од бактерии.[23]

Градите започнуваат со производство на зрело млеко околу третиот или четвртиот ден по раѓањето. На почеток, градите произведуваат foremilk, поретко млеко, кое содржи многу белковини и витамини. Ако бебето продолжи со доење, тогаш се произведува hindmilk. Hindmilk има кремаста боја и текстура поради тоа што содржи повеќе маснотии.[24]

Процесот

[уреди | уреди извор]

Почеток

[уреди | уреди извор]
Новороденче одмара додека му се прават проверки за дишење и звуци

Доењето може да започне веднаш по раѓањето. Бебето се става на мајката и хранење започнува веднаш штом бебето покажува интерес.

Голем број на докази укажуваат на фактот дека ако уште на самиот почетокот постои контакт кожа со кожа (исто така наречен кенгур нега) помеѓу мајката и бебето, кое го стимулира доењето.[25] Доенчињата кои веднаш се поставени на нивната мајкина кожа, инстиктивно, обично во рок од еден час по раѓање надоаѓа млеко кај градите на мајката. Првиот контакт кожа со кожа може да обезбеди еден вид на imprinting што значително го олесува наредниот период при хранење. Дополнително покрај успешното доење, контактот кожа со кожа го намалува и плачењето и дополнително го затоплува бебето.

Според истражувањата од страна на УНИЦЕФ, кај бебиња природно им доаѓа да цицаат. Првично по раѓањето бебето плаче при првите вдишувања. Кратко после тоа, тоа се опушта и ги прави првите мали движења на рацете, рамената и главата. Бебето се упатува кон градата на мајката и почнува да се хранат. По јадењето, нормално е за бебето да остане во положба на цицање додека се одмара.  Ова понекогаш погрешно се дефинира како недостаток на апетит. Брзањето или прекинување на процесот, како што е отстранување на бебето за да се измери тежината кај него/неа, може да го искомплицира процесот на хранење во иднина.[26] Сите активности како на пример, тежина, должина/висина, капење, и проверка на видот, може да почека до завршувањето на првото хранење."

Децата кои се родени предвреме имаат потешкотии во иницирање кај градите за доење веднаш по раѓањето. Ваквите деца често се хранат на измолзено мајчино млеко или други со помош на други алатки, преку цевки или шишиња додека тие развиваат способност да можат да цицаат мајчино млеко самостојно. Цевка за хранење, кои најчесто се користат, не се поддржани од научни докази, како на октомври 2016 година.[27] 

Периоди на доење

[уреди | уреди извор]

Новородените бебиња вообичаено бараат да цицаат на секој еден до три часа (8-12 пати во еден ден) за првите две до четири недели.[28] Новородените бебиња имаат многу мал стомак. Во првиот ден капацитетот на стомаето кај бебето е 5-7 ml, на третиот ден тоа е 22-30 ml, додека на седмиот ден тоа е 45-60 ml, или со големина на пинг-понг топче. Количината на мајчино млеко што е произведена се темпира за да се задоволат детските потреби. На почетокот првото млеко, colostrum, е концентрирана но се произведува само во многу мали количини, па потоа постепено се зголемува во обемот за да се задоволи големината на капацитетот на стомакот.

Локација

[уреди | уреди извор]

Повеќето американски држави имаат закони со кои се овозможува на мајката да го дои нејзиното бебе било каде. Некои комерцијални установи имаат соби за доењ, иако според законите, мајките може да дојат секаде, без да се бара посебно одобрение. Доењето во јавност останува контроверзна тема во многу развиени земји.

Во 2014 година, новоизбраниот папа Франциск ги охрабри мајките да дојат бебиња во црквата. За време на папското крштевање, тој рече дека мајките "не треба да чекаат на церемонијата", ако нивните деца се гладни. "Ако се гладни, нахранете ги, без размислување", тој рече, и се насмеа. "Бидејќи тие се најважните луѓе тука."[29]

Позиција

[уреди | уреди извор]

Точното позиционирање и техника за доење се неопходни за да се спречи болка кај брадавицата и бебето да добие доволно млеко.[30]

Бебињата можат успешно да се цицаат од градите во повеќе позиции. Секое бебе има одредена позиција. Мајката може да изберете полулегната позиција додека го дои или на страна.[31]

Мајка која стои додека го дои своето бебе, Canjambari, Гвинеја-Bissau, 1973

Лекови

[уреди | уреди извор]

Речиси сите лекови преминуваат во млекото во мали количини. Некои може да немаат ефект на бебето и може да се користат за време на доењето.[32] Многу лекови можат значително да намалат производството на млеко, вклучувајќи ги и pseudoephedrine, диуретици, контрацептиви кои содржат естроген.[16]

Методи

[уреди | уреди извор]
Формула и измолзено млеко, едно до друго. Имајте на ум дека формулата е на униформа по доследност и боја, додека млекото содржи својства на органско решение, кои се разделуваат во кремаст слој на масти на врвот и млеко и воден син слој на дното.

Измолзено млеко

[уреди | уреди извор]
Рачна пумпа за измолзување

Мајчино млеко може да се чуваат на собна температура до шест часа, во ладилник до осум дена или замрзнато од шест до дванаесет месеци.[33] Истражување сугерира дека антиоксиданс-ната активност во измолзеното мајчино млеко се намалува со текот на времето, но останува на повисоко ниво отколку во формулата.[34]

Лековити ефекти

[уреди | уреди извор]

Поддршката за доењето е универзалена меѓу главните здравствени и детски организации. "Мајчиното млеко е идеална храна за здрав раст и развој на децата; доењето е исто така составен дел на репродуктивниот процес со важни импликации за здравјето на мајките.".[35]

Доењето го намалува ризикот од голем број на болести како кај мајки, така и кај бебиња.[36] На НАС Превентивни Услуги работната група препорачува напори за промоција на доењето.[37]

Општество и култура

[уреди | уреди извор]
Macierzyństwo ("Мајчинство"), 1902 година слика од Stanisław Wyspiański

Млеко сродство

[уреди | уреди извор]

Финансиски причини

[уреди | уреди извор]

Доењето е поекономично, отколку алтернативите, иако мајката обично јаде повеќе храна отколку вообичаено. Во САД, повеќе пари се трошат на храна (околу US$14 секоја недела) приблично половина пари колку што е цената на формулата за бебиња односно вештачкото млеко.[38]

Мајката и бебето треба да одвојат неколку часа дневно, за доењето, наместо на други активности. Во принцип, што повеќе заработува мајка, толку се помали шансите таа да штеди пари со доењето.[39]

Доењето го намалува здравствените трошоци и трошоците за грижата за болните бебиња. Родителите на дојат бебиња имаат помала веројатност да го пропушти работата и ќе ја изгуби приходи бидејќи нивните бебиња се болни.Грешка во наводот: Отворачката ознака <ref> не е добро срочена или има погрешно име. во Потрага по три од најчестите детските болести, долниот респираторен тракт, болести, otitis media, и гастроинтестинални болест, една студија во споредба бебиња кои биле исклучиво се дојат за најмалку три месеци се на оние кои не се. Тој утврдил дека во првата година од животот таму беа 2033 вишокот канцеларија посети, 212 вишокот дена од хоспитализација, и 609 вишокот рецепти за овие три болести на 1000 никогаш не дојат бебињата во споредба со 1000 доенчиња исклучиво се дојат за најмалку 3 месеци.Грешка во наводот: Отворачката ознака <ref> не е добро срочена или има погрешно име.

Застапување

[уреди | уреди извор]
"Види", проект посветен на промовирање на свеста за доењето во главниот град на Исланд во 2011 година, од страна на Fiann Павле.Грешка во наводот: Отворачката ознака <ref> не е добро срочена или има погрешно име.

Истражување

[уреди | уреди извор]

Поврзано

[уреди | уреди извор]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ „Breastfeeding and Breast Milk: Condition Information“. 19 декември 2013. Архивирано од изворникот на 27 јули 2015. Посетено на 27 јули 2015.
  2. ↑ „Infant and young child feeding Fact sheet N°342“. WHO. февруари 2014. Архивирано од изворникот на 8 февруари 2015. Посетено на 8 февруари 2015.
  3. ↑ „How do I breastfeed? Skip sharing on social media links“. 14 април 2014. Архивирано од изворникот на 27 јули 2015. Посетено на 27 јули 2015.
  4. ↑ „What is weaning and how do I do it?“. 19 декември 2013. Архивирано од изворникот на 8 јули 2015. Посетено на 27 јули 2015.
  5. ↑ Ip, S; Chung, M; Raman, G; Trikalinos, TA; Lau, J (October 2009). „A summary of the Agency for Healthcare Research and Quality's evidence report on breastfeeding in developed countries“. Breastfeeding Medicine. 4 Suppl 1: S17-30. doi:10.1089/bfm.2009.0050. PMID 19827919.
  6. ↑ Victora, CG; Bahl, R; Barros, AJ; França, GV; Horton, S; Krasevec, J; Murch, S; Sankar, MJ; Walker, N; Rollins, NC; Lancet Breastfeeding Series, Group (30 January 2016). „Breastfeeding in the 21st century: epidemiology, mechanisms, and lifelong effect“. Lancet. 387 (10017): 475–90. doi:10.1016/s0140-6736(15)01024-7. PMID 26869575.
  7. ↑ „Breastfeeding and the use of human milk. American Academy of Pediatrics. Work Group on Breastfeeding“. Pediatrics. 100 (6): 1035–9. декември 1997. doi:10.1542/peds.100.6.1035. PMID 9411381. Архивирано од изворникот на 23 октомври 2012.
  8. ↑ „What are the benefits of breastfeeding?“. 14 април 2014. Архивирано од изворникот на 10 август 2015. Посетено на 27 јули 2015.
  9. ↑ Kramer, MS; Kakuma, R (15 August 2012). „Optimal duration of exclusive breastfeeding“. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 8: CD003517. doi:10.1002/14651858.CD003517.pub2. PMID 22895934.
  10. ↑ „What are the recommendations for breastfeeding?“. 14 април 2014. Архивирано од изворникот на 14 август 2015. Посетено на 27 јули 2015.
  11. ↑ American Academy of Pediatrics Section on Breastfeeding. (март 2012). „Breastfeeding and the use of human milk“. Pediatrics. 129 (3): 827–841. doi:10.1542/peds.2011-3552. PMID 22371471. Архивирано од изворникот на 5 август 2015.
  12. ↑ „Are there any special conditions or situations in which I should not breastfeed?“. 19 декември 2013. Архивирано од изворникот на 8 јули 2015. Посетено на 27 јули 2015.
  13. ↑ „Breastfeeding and alcohol“. NHS Choices. NHS. Архивирано од изворникот на 1 август 2016.
  14. ↑ „Breastfeeding and diet“. NHS Choices. NHS. Архивирано од изворникот на 7 август 2016.
  15. ↑ „Tobacco Use | Breastfeeding | CDC“. www.cdc.gov. Архивирано од изворникот на 9 август 2016. Посетено на 4 август 2016.
  16. ↑ 16,0 16,1 Lawrence 2016.
  17. ↑ Hurst, Nancy M. (2007). „Recognizing and Treating Delayed or Failed Lactogenesis II“. Journal of Midwifery & Women's Health. Wiley-Blackwell. 52 (6): 588–594. doi:10.1016/j.jmwh.2007.05.005. ISSN 1526-9523.
  18. ↑ 18,0 18,1 Henry.
  19. ↑ Dodson.
  20. ↑ Paul. „Colostrum, Foremilk and Hindmilk“. Архивирано од изворникот на 3 јули 2017.
  21. ↑ Colen, Cynthia G., and Ramey, David M. "Is breast truly best? Estimating the effects of breastfeeding on long-term child health and wellbeing in the United States using sibling comparisons." Social Science and Medicine. 109. (2014): 55-65. Print.
  22. ↑ Hendrickson RG, McKeown NJ (January 2012). „Is maternal opioid use hazardous to breast-fed infants?“. Clinical Toxicology. 50 (1): 1–14. doi:10.3109/15563650.2011.635147. PMID 22148986.
  23. ↑ „What is colostrum? How does it benefit my baby?“. La Leche League. Архивирано од изворникот на 27 ноември 2015. Посетено на 28 ноември 2015.
  24. ↑ Northeastern University (2011). „Benefits of Breastfeeding: For Society“. Boston, MA: The Educational Technology Center. Архивирано од изворникот на 7 December 2012.
  25. ↑ Cornall, D (June 2011). „A review of the breastfeeding literature relevant to osteopathic practice“. International Journal of Osteopathic Medicine. 14 (2): 61–66. doi:10.1016/j.ijosm.2010.12.003.
  26. ↑ The Baby Friendly Initiative | Resources | Skin-to-skin contact Архивирано на 6 мај 2013 г. Грешка во шаблонот „Семарх“: Проверете ја вредноста |url=. Празно.
  27. ↑ Collins, CT; Gillis, J; McPhee, AJ; Suganuma, H; Makrides, M (19 October 2016). „Avoidance of bottles during the establishment of breast feeds in preterm infants“. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 10: CD005252. doi:10.1002/14651858.CD005252.pub4. PMID 27756113.
  28. ↑ Breastfeeding Frequency Грешка во шаблонот „Семарх“: Проверете ја вредноста |url=. Празно. from California Pacific Medical Center. Retrieved June 2012.
  29. ↑ Davies, Lizzy (12 јануари 2014). „Pope Francis encourages mothers to breastfeed – even in the Sistine Chapel“. Архивирано од изворникот на 13 февруари 2017 – преку The Guardian.
  30. ↑ Staff, Healthwise. „Breast-feeding: Learning how to nurse“. Архивирано од изворникот на 21 март 2012. Посетено на 17 јуни 2009.
  31. ↑ „Positions and Tips for Making Breastfeeding Work“. BabyCenter.com. Архивирано од изворникот на 27 октомври 2014. Посетено на 27 октомври 2014.
  32. ↑ „Breastfeeding“ (PDF). Office on Women’s Health, U.S. Department of Health and Human Services. 2014. Архивирано од изворникот (PDF) на 14 мај 2017. Посетено на 20 јули 2017.
  33. ↑ „What are the LLLI guidelines for storing my pumped milk?“. Архивирано од изворникот на 1 јули 2014.
  34. ↑ Hanna N, Ahmed K, Anwar M, Petrova A, Hiatt M, Hegyi T (November 2004). „Effect of storage on breast milk antioxidant activity“. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. BMJ Publishing Group Ltd. 89 (6): F518–20. doi:10.1136/adc.2004.049247. PMC 1721790. PMID 15499145.
  35. ↑ „Up to what age can a baby stay well nourished by just being breastfed?“. WHO. јули 2013. Архивирано од изворникот на 8 февруари 2015. Посетено на 7 февруари 2015.
  36. ↑ Ip, S; Chung, M; Raman, G; Chew, P; Magula, N; DeVine, D; Trikalinos, T; Lau, J (April 2007). „Breastfeeding and maternal and infant health outcomes in developed countries“. Evidence report/technology assessment (153): 1–186. PMID 17764214.
  37. ↑ US Preventive Services Task, Force.; Bibbins-Domingo, K; Grossman, DC; Curry, SJ; Davidson, KW; Epling JW, Jr; García, FA; Kemper, AR; Krist, AH; Kurth, AE; Landefeld, CS; Mangione, CM; Phillips, WR; Phipps, MG; Pignone, MP (25 October 2016). „Primary Care Interventions to Support Breastfeeding: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement“. JAMA. 316 (16): 1688–1693. doi:10.1001/jama.2016.14697. PMID 27784102.
  38. ↑ „Breastfeeding and the use of human milk. American Academy of Pediatrics. Work Group on Breastfeeding“. Pediatrics. 100: 1035–9. декември 1997. doi:10.1542/peds.100.6.1035. PMID 9411381. Архивирано од изворникот на 23 октомври 2012.
  39. ↑ Cohen, Lloyd R.; Wright, Joshua D. (2011). Research Handbook on the Economics of Family Law. Edward Elgar Publishing. стр. 185. ISBN 978-0-85793-064-4.

Користена литература:

[уреди | уреди извор]
  • Durham, Roberta (2014). Maternal-newborn nursing : the critical components of nursing care. Philadelphia: F.A. Davis Company. ISBN 978-0-8036-3704-7.
  • Henry, Norma (2016). RN maternal newborn nursing : review module. Stilwell, KS: Assessment Technologies Institute. ISBN 978-1-56533-569-1.
  • Davidson, Michele (2014). Fast facts for the antepartum and postpartum nurse : a nursing orientation and care guide in a nutshell. New York, NY: Springer Publishing Company, LLC. ISBN 978-0-8261-6887-0.

Дополнителна литература

[уреди | уреди извор]
  • Baumslag, Naomi; Michels, Dia L. (1995). Milk, money, and madness: the culture and politics of breastfeeding. Westport, Connecticut: Bergin & Garvey. ISBN 978-0-313-36060-2.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
  • Доење на Curlie (англиски) (англиски)
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Доење&oldid=5275516“