Konsonan sengauan
Konsonan sengauan, sengau atau nasal dihasilkan dengan merendahkan velum dalam mulut, untuk membolehkan udara keluar bebas melalui hidung. Rongga mulut masih berperanan sebagai rongga kenyaringan bunyinya, tetapi udara tidak keluar melalui mulut kerana disekat oleh bibir atau lidah. Jarang terdapat konsonan jenis lain (bukan sengau) yang disengaukan.
| Cara artikulasi |
|---|
| Obstruen |
| Hentian |
| Letusan |
| Geseran |
| Sibilan |
| Sonoran |
| Sengau |
| Tamparan |
| Getaran |
| Aproksiman |
| Cecair |
| Vokal |
| Separuh vokal |
| Sisian |
| Arus udara |
| Ejektif |
| Implosif |
| Klik |
| Laman ini mengandungi maklumat fonetik dalam IPA yang mungkin tidak dapat dipaparkan dengan betul di sesetengah pelayar web. [Bantuan] |
Takrifan
suntingDari segi akustik, konsonan sengauan merupakan sonoran, iaitu tidak menyekat pengeluaran udara. Konsonan sengauan hampir sentiasa bersuara dalam semua bahasa yang ada konsonan sengauan di dunia, kecuali bahasa Iceland dan bahasa Wales yang ada konsonan sengau tak bersuara.
Konsonan sengauan juga berartikulasi hentian kerana aliran udara melalui mulut disekat sepenuhnya. Udara keluar melalui hidung sambil halangan dalam mulut, bererti hentian sengauan itu bersifat sonoran dan obstruen secara serentak. Bagi tujuan penerangan akustik, konsonan sengauan secara amnya dianggap sonoran, tetapi dalam kebanyakan bahasa boleh berkembang daripada atau menjadi konsonan letupan.
Secara akustik lagi, konsonan sengau berjalur tenaga sekitar 200—2,000 Hz.
| IPA | Huraian | SAMPA | Contoh | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bahasa | Perkataan | Sebutan | Erti | |||
| [m] | Sengauan dwibibir bersuara | [m] | Melayu | makan | /makan/ | |
| [ɱ] | Sengauan bibir-gigi bersuara | [F] | Czech | [tramvaj] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ˈtraɱvaj] | tram |
| [n̪] | Sengauan gigi | [n_d] | Perancis | [connexion] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [kɔn̪ɛksjɔ̃] | sambungan |
| [n] | Sengauan gusi atau gigi | [n] | Melayu | ini | /ini/ | |
| [ɳ] | Sengauan gelungan bersuara | [n`] | Hindi | गणेश | [ɡəɳeʃ] | Ganesha |
| [ɲ] | Sengauan lelangit bersuara | [J] | Melayu | hanya | /haɲa/ | |
| [ŋ] | Sengauan velar bersuara, biasanya ditulis ng. | [N] | Melayu | siang | /siaŋ/ | |
| [ɴ] | Sengauan uvular bersuara | [N\] | Jepun | 富士山 (fujisan) | [ɸudʑisaɴ] | Gunung Fuji |
Kata-kata yang berhujung konsonan sengauan dalam bahasa Melayu baku digugurkan dalam dialek Kelantan:[1]
| Bahasa Melayu Baku | Dialek Kelantan | ||
|---|---|---|---|
| ejaan | sebutan | sebutan | ejaan basahan |
| ayam | /ajam/ | /ajɛ/ | aye |
| jalan | /d͡ʒalan/ | /d͡ʒalɛ/ | jale |
| binatang | /binataŋ/ | /binatɛ/ | binate |
Lihat juga
suntingCatatan dan rujukan
suntingCatatan
sunting- ^ Jiang Wu (2023). Malayic varieties of Kelantan and Terengganu. Amsterdam: LOT Publications. m/s. 49. ISBN 978-94-6093-436-0.
Rujukan
sunting- Ferguson (1963) 'Assumptions about nasals', in Greenberg (ed.) Universals of Language, pp 50-60.
- Saout, J. le (1973) 'Languages sans consonnes nasales', Annales de l Université d'Abidjan, H, 6, 1, 179-205.
- Williamson, Kay (1989) 'Niger-Congo overview', in Bendor-Samuel & Hartell (eds.) The Niger-Congo Languages, 3-45.