Belitung lumba: Perbezaan antara semakan

Belitung lumba
Status pemuliharaan
	; Kurang membimbangkan (IUCN 3.1)
Pengelasan saintifik
Domain:	Eukaryota
Alam:	Animalia
Filum:	Chordata
Kelas:	Actinopterygii
Order:	Carangiformes
Keluarga:	Coryphaenidae
Genus:	Coryphaena
Spesies:	C. hippurus
Nama binomial
	Coryphaena hippurus; (Linnaeus, 1758)
Sinonim
	Scomber pelagicus (Linnaeus, 1758); Coryphaena fasciolata (Pallas, 1770); Coryphaena chrysurus (Lacépède, 1801); Coryphaena imperialis (Rafinesque, 1810); Lepimphis hippuroides (Rafinesque, 1810); Coryphaena immaculata Agassiz, 1831; Lampugus siculus Valenciennes, 1833; Coryphaena scomberoides Valenciennes, 1833; Coryphaena margravii Valenciennes, 1833; Coryphaena suerii Valenciennes, 1833; Coryphaena dorado Valenciennes, 1833; Coryphaena dolfyn Valenciennes, 1833; Coryphaena virgata Valenciennes, 1833; Coryphaena argyrurus Valenciennes, 1833; Coryphaena vlamingii Valenciennes, 1833; Coryphaena nortoniana R. T. Lowe, 1839; Coryphaena japonica Temminck & Schlegel, 1845;

Layar sejarah secara interaktif

← Suntingan sebelumnya Suntingan berikutnya →

Kandungan dihapus Kandungan ditambah

VisualWikiteks

Dalam baris

Semakan pada 15:34, 26 Januari 2024

Belitung lumba atau lemadang (Coryphaena hippurus)^[3]^[4] ialah ikan bersirip ruji penghuni permukaan yang dijumpai di luar pesisir perairan beriklim sedang, tropika dan subtropika di seluruh dunia. Turut dikenali sebagai ikan lumba, lumba-lumba, golok, golok kasut, parang dan parang bodoh,^[3] ia salah satu daripada dua ahli keluarga Coryphaenidae; yang lainnya ialah belitung golok. Ikan ini paling biasa dijumpai di perairan di sekitar Teluk Mexico, Costa Rica, Hawaii dan Lautan Hindi.

Tatanama

Nama parang dan parang bodoh setara dengan nama dalam bahasa Aceh parang-parang, sedangkan lemadang ditemukan di Indonesia.^[4] Nama ikan lumba dan lumba-lumba pula kemungkinan dipinjam terjemah daripada bahasa Inggeris dolphinfish atau dolphin.^{[perlu rujukan]} Sungguhpun begitu, ia tidak berkait rapat dengan lumba-lumba sebenar.

Nama Inggeris mahi-mahi datang daripada bahasa Hawaii^[5] dan bermaksud 'sangat kuat', melalui proses penggandaan.^[6] Di sebahagian Pasifik dan di sepanjang pesisir Afrika Selatan yang bertutur Inggeris, lemadang sering dirujuk dengan nama dalam bahasa Sepanyol, doradocode: es is deprecated .^[7] Di pulau Mediterranean Malta, lemadang dirujuk sebagai lampukacode: mt is deprecated .

Linnaeuslah yang menamakan genus ini, terbit daripada kata Yunani, κορυφήcode: grc is deprecated , koryphecode: grc is deprecated , yang bermaksud 'atas' atau 'puncak', pada 1758. Sinonim untuk spesies ini termasuk Coryphaena argyrurus, Coryphaena chrysurus, dan Coryphaena dolfyn.^[2]

Rujukan

^ Collette, B.; Acero, A.; Amorim, A.F.; Boustany, A.; Canales Ramirez, C.; Cardenas, G.; Carpenter, K.E.; de Oliveira Leite Jr.; N.; Di Natale, A.; Fox, W.; Fredou, F.L.; Graves, J.; Viera Hazin, F.H.; Juan Jorda, M.; Minte Vera, C.; Miyabe, N.; Montano Cruz, R.; Nelson, R.; Oxenford, H.; Schaefer, K.; Serra, R.; Sun, C.; Teixeira Lessa, R.P.; Pires Ferreira Travassos, P.E.; Uozumi, Y.; Yanez, E. (2011). "Coryphaena hippurus". Senarai Merah Spesies Terancam IUCN. 2011: e.T154712A4614989. doi:10.2305/IUCN.UK.2011-2.RLTS.T154712A4614989.en. Dicapai pada 19 November 2021.
^ ^a ^b Froese, Rainer; Pauly, Daniel (2019). "Coryphaena hippurus" di FishBase. versi Ogos 2019.
^ ^a ^b Coryphaena hippurus. Sistem Maklumat Biokepelbagaian Malaysia (MyBIS). Dicapai melalui https://www.mybis.gov.my/sp/26151. [Didapat kembali 14 September 2023].
^ ^a ^b Common names of Coryphaena hippurus. FishBase.
^ Templat:Hawaiian Dictionaries
^ "mahimahi" (dalam bahasa Inggeris). Te Aka Māori Dictionary. Dicapai pada 2022-09-02.
^ "Fish detail". WWF SASSI (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2018-05-31.

Pautan luar

Froese, Rainer; Pauly, Daniel (2004). "Coryphaena hippurus" di FishBase. versi Oktober 2004.
Dolphinfish Monterey Bay Aquarium
Oceana's Sustainable Seafood Guide
Dolphinfish Florida Museum
Dolphinfishes from iNaturalist

Rencana berkaitan ikan ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya.

[iucn_status_19_November_2021-1] Collette, B.; Acero, A.; Amorim, A.F.; Boustany, A.; Canales Ramirez, C.; Cardenas, G.; Carpenter, K.E.; de Oliveira Leite Jr.; N.; Di Natale, A.; Fox, W.; Fredou, F.L.; Graves, J.; Viera Hazin, F.H.; Juan Jorda, M.; Minte Vera, C.; Miyabe, N.; Montano Cruz, R.; Nelson, R.; Oxenford, H.; Schaefer, K.; Serra, R.; Sun, C.; Teixeira Lessa, R.P.; Pires Ferreira Travassos, P.E.; Uozumi, Y.; Yanez, E. (2011). "Coryphaena hippurus". Senarai Merah Spesies Terancam IUCN. 2011: e.T154712A4614989. doi:10.2305/IUCN.UK.2011-2.RLTS.T154712A4614989.en. Dicapai pada 19 November 2021.

[Fishbase-2] Froese, Rainer; Pauly, Daniel (2019). "Coryphaena hippurus" di FishBase. versi Ogos 2019.

[MyBIS-3] Coryphaena hippurus. Sistem Maklumat Biokepelbagaian Malaysia (MyBIS). Dicapai melalui https://www.mybis.gov.my/sp/26151. [Didapat kembali 14 September 2023].

[FishBase-list-4] Common names of Coryphaena hippurus. FishBase.

[5] Templat:Hawaiian Dictionaries

[6] "mahimahi" (dalam bahasa Inggeris). Te Aka Māori Dictionary. Dicapai pada 2022-09-02.

[7] "Fish detail". WWF SASSI (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2018-05-31.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ Baris 1: / Baris 1: @@
+{{Huraian pendek|Spesies ikan}}
 {{Speciesbox
 | image = Coryphaenahippurus.JPG
@@ Baris 5: / Baris 6: @@
 | status_ref = <ref name="iucn status 19 November 2021">{{cite iucn |author=Collette, B. |author2=Acero, A. |author3=Amorim, A.F. |author4=Boustany, A. |author5=Canales Ramirez, C. |author6=Cardenas, G. |author7=Carpenter, K.E. |author8=de Oliveira Leite Jr. |author9=N. |author10=Di Natale, A. |author11=Fox, W. |author12=Fredou, F.L. |author13=Graves, J. |author14=Viera Hazin, F.H. |author15=Juan Jorda, M. |author16=Minte Vera, C. |author17=Miyabe, N. |author18=Montano Cruz, R. |author19=Nelson, R. |author20=Oxenford, H. |author21=Schaefer, K. |author22=Serra, R. |author23=Sun, C. |author24=Teixeira Lessa, R.P. |author25=Pires Ferreira Travassos, P.E. |author26=Uozumi, Y. |author27=Yanez, E. |date=2011 |title=''Coryphaena hippurus'' |volume=2011 |page=e.T154712A4614989 |doi=10.2305/IUCN.UK.2011-2.RLTS.T154712A4614989.en |access-date=19 November 2021}}</ref>
 | taxon = Coryphaena hippurus
-| authority = ([[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[Keluaran ke-10 Systema Naturae|1758]])
+| authority = ([[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[Edisi ke-10 Systema Naturae|1758]])
 | synonyms =
 * ''Scomber pelagicus'' <small>([[Carl Linnaeus|Linnaeus]], 1758)</small>
@@ Baris 28: / Baris 29: @@
 [[File:Fresco of a fisherman, Akrotiri, Greece.jpg|thumb|upright|Nelayan muda dengan belitung dari [[Akrotiri (bandar prasejarah)|Santorini]], Greek, c. 1600 SM ([[tamadun Minos]])]]-->
-'''Belitung lumba''' atau '''lemadang''' ([[Bahasa Inggeris|Inggeris]]: ''mahi-mahi'', ''common dolphinfish''; nama saintifik: ''Coryphaena hippurus'')<ref name="MyBIS">''Coryphaena hippurus''. Sistem Maklumat Biokepelbagaian Malaysia (MyBIS). Dicapai melalui https://www.mybis.gov.my/sp/26151. [Didapat kembali 14 September 2023].</ref><ref name=FishBase-list>[https://www.fishbase.se/comnames/CommonNamesList.php?ID=6&GenusName=Coryphaena&SpeciesName=hippurus&StockCode=1884 Common names of ''Coryphaena hippurus'']. FishBase.</ref> ialah [[ikan bersirip ruji]] penghuni permukaan yang dijumpai di luar pesisir perairan [[Iklim sederhana|beriklim sedang]], [[tropika]] dan [[subtropika]] di seluruh dunia. Turut dikenali sebagai '''ikan lumba''', '''lumba-lumba''', '''golok''', '''golok kasut''', '''parang''' dan '''parang bodoh''',<ref name="MyBIS"/> ia salah satu daripada dua ahli keluarga [[Coryphaenidae]]; yang lainnya adalah [[belitung golok]]. Ikan ini paling biasa dijumpai di perairan di sekitar [[Teluk Mexico]], [[Costa Rica]],  [[Hawaii]] dan [[Lautan Hindi]].
+'''Belitung lumba''' atau '''lemadang''' (''Coryphaena hippurus'')<ref name="MyBIS">''Coryphaena hippurus''. Sistem Maklumat Biokepelbagaian Malaysia (MyBIS). Dicapai melalui https://www.mybis.gov.my/sp/26151. [Didapat kembali 14 September 2023].</ref><ref name=FishBase-list>[https://www.fishbase.se/comnames/CommonNamesList.php?ID=6&GenusName=Coryphaena&SpeciesName=hippurus&StockCode=1884 Common names of ''Coryphaena hippurus'']. FishBase.</ref> ialah [[ikan bersirip ruji]] penghuni permukaan yang dijumpai di luar pesisir perairan [[Iklim sederhana|beriklim sedang]], [[tropika]] dan [[subtropika]] di seluruh dunia. Turut dikenali sebagai '''ikan lumba''', '''lumba-lumba''', '''golok''', '''golok kasut''', '''parang''' dan '''parang bodoh''',<ref name="MyBIS"/> ia salah satu daripada dua ahli keluarga [[Coryphaenidae]]; yang lainnya ialah [[belitung golok]]. Ikan ini paling biasa dijumpai di perairan di sekitar [[Teluk Mexico]], [[Costa Rica]],  [[Hawaii]] dan [[Lautan Hindi]].
 == Tatanama ==
-Nama ''parang'' dan ''parang bodoh'' setara dengan nama dalam [[bahasa Aceh]] ''parang-parang'', sedangkan ''lemadang'' ditemukan di [[Indonesia]], termasuk dalam [[Orang Melayu Indonesia|bahasa Melayu di sana]].<ref name=FishBase-list/> Nama ''ikan lumba'' dan ''lumba-lumba'' pula kemungkinan [[Pinjam terjemah|dipinjam terjemah]] daripada bahasa Inggeris ''dolphinfish'' atau ''dolphin''.{{fakta}} Sungguhpun begitu, ia tidak berkait rapat dengan [[Lumba-lumba|lumba-lumba sebenar]].
+Nama ''parang'' dan ''parang bodoh'' setara dengan nama dalam [[bahasa Aceh]] ''parang-parang'', sedangkan ''lemadang'' ditemukan di [[Indonesia]].<ref name=FishBase-list/> Nama ''ikan lumba'' dan ''lumba-lumba'' pula kemungkinan [[Pinjam terjemah|dipinjam terjemah]] daripada bahasa Inggeris ''dolphinfish'' atau ''dolphin''.{{fakta}} Sungguhpun begitu, ia tidak berkait rapat dengan [[Lumba-lumba|lumba-lumba sebenar]].
-Nama Inggeris ''mahi-mahi'' datang daripada [[bahasa Hawaii]]<ref>{{Hawaiian Dictionaries|dolphin|q=dolphin}}</ref> dan bermaksud 'sangat kuat', melalui proses [[penggandaan]].<ref>{{Cite web|url=https://maoridictionary.co.nz/word/3352|title=mahimahi|publisher=Te Aka Māori Dictionary|language=en|access-date=2022-09-02}}</ref> Di sebahagian Pasifik dan di sepanjang pesisir Afrika Selatan penutur Inggeris, lemadang sering dirujuk dengan nama dalam [[bahasa Sepanyol]], {{Lang|es|dorado}}.<ref>{{Cite news|url=http://wwfsassi.co.za/fish-detail/38/|title=Fish detail|access-date=2018-05-31|work=WWF SASSI|language=en-US}}</ref> Di pulau Mediterranean [[Malta]], lemadang dirujuk sebagai {{Lang|mt|lampuka}}.
+Nama Inggeris ''mahi-mahi'' datang daripada [[bahasa Hawaii]]<ref>{{Hawaiian Dictionaries|dolphin|q=dolphin}}</ref> dan bermaksud 'sangat kuat', melalui proses [[penggandaan]].<ref>{{Cite web|url=https://maoridictionary.co.nz/word/3352|title=mahimahi|publisher=Te Aka Māori Dictionary|language=en|access-date=2022-09-02}}</ref> Di sebahagian Pasifik dan di sepanjang pesisir Afrika Selatan yang bertutur Inggeris, lemadang sering dirujuk dengan nama dalam [[bahasa Sepanyol]], {{Lang|es|dorado}}.<ref>{{Cite news|url=http://wwfsassi.co.za/fish-detail/38/|title=Fish detail|access-date=2018-05-31|work=WWF SASSI|language=en-US}}</ref> Di pulau Mediterranean [[Malta]], lemadang dirujuk sebagai {{Lang|mt|lampuka}}.
-[[Carl Linnaeus|Linnaeus]]lah yang menamakan genus ini, terbit daripada kata Yunani, {{Lang|grc|{{Script|Greek|κορυφή}}}}, {{Lang|grc-latn|koryphe}}, bermaksud 'atas' atau 'puncak', pada 1758. Sinonim untuk spesies ini termasuk ''Coryphaena argyrurus'', ''Coryphaena chrysurus'', dan ''Coryphaena dolfyn''.<ref name=Fishbase/>
+[[Carl Linnaeus|Linnaeus]]lah yang menamakan genus ini, terbit daripada kata Yunani, {{Lang|grc|{{Script|Greek|κορυφή}}}}, {{Lang|grc-latn|koryphe}}, yang bermaksud 'atas' atau 'puncak', pada 1758. Sinonim untuk spesies ini termasuk ''Coryphaena argyrurus'', ''Coryphaena chrysurus'', dan ''Coryphaena dolfyn''.<ref name=Fishbase/>
 == Rujukan ==
-{{Reflist}}
+{{Senarairujuk}}
+=== Pautan luar ===
+* {{FishBase|genus=Coryphaena|species=hippurus|year=2004|month=Oktober}}
+* [https://www.montereybayaquarium.org/animals/animals-a-to-z/dolphinfish Dolphinfish] Monterey Bay Aquarium
+* [https://oceana.org/living-blue-sustainable-seafood-guide/ Oceana's Sustainable Seafood Guide]
+* [https://www.floridamuseum.ufl.edu/discover-fish/species-profiles/coryphaena-hippurus/ Dolphinfish] Florida Museum
+* [https://www.inaturalist.org/taxa/49324-Coryphaenidae Dolphinfishes] from iNaturalist
+{{Taxonbar|from=Q14443}}
+{{Tunas-ikan}}
+[[Kategori:Coryphaena|belitung lumba]]