Pergi ke kandungan

Laut Hitam

Sunting pautan
Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Laut Hitam
Koordinat44°N 35°E / 44°N 35°E / 44; 35Koordinat: 44°N 35°E / 44°N 35°E / 44; 35
JenisLaut
Aliran masuk utamaDanube, Dnieper, Rioni, Southern Bug, Kızılırmak, Dniester
Aliran keluar utamaBosphorus
Negara lembanganBulgaria, Romania, Ukraine, Rusia, Georgia, Turki
Panjang maksimum1,175 km (730 bt)
Luas permukaan436,402 km2 (168,500 bt2)
Kedalaman purata1,253 m (4,111 ka)
Kedalaman maksimum2,212 m (7,257 ka)
Isi padu air547,000 km3 (131,200 bt3)
Pulau10+
Imej satelit Laut Hitam.

Laut Hitam ialah lautan yang terletak di antara Eropah dan Asia Kecil dan merupakan sebahagian daripada Lautan Atlantik. Ia dihubungkan dengan Laut Mediterranean melalui Selat Bosphorus dan Laut Marmara, dan dengan Laut Azov melalui Selat Kerch.

Negara-negara yang bersempadanan dengan Laut Hitam adalah Turki, Bulgaria, Romania, Ukraine, Rusia, dan Georgia (termasuk wilayah Abkhazia). Semenanjung Crimea ialah wilayah autonomi Ukraine.

Bandar-bandar penting sepanjang pesisir pantai termasuk: Istanbul, Burgas, Varna, Constanţa, Yalta, Odessa, Sevastopol, Kerch, Novorossiysk, Sochi, Sukhumi, Poti, Batumi, Trabzon, Samsun.

Nama

[sunting | sunting sumber]

Nama laut ini kini biasanya setara daripada nama Inggerisnya "Black Sea", termasuk yang diberikan oleh negara-negara yang bersempadan dengan laut:[1]

Nama-nama tersebut tiada bukti secara yakin yang ia wujud sebelum abad ke-12, tetapi terdapat juga tanda-tanda bahawa mungkin jauh lebih lama.

Di Greece, nama sejarah "Laut Euxine", yang memiliki makna yang berbeza (lihat di bawah), masih digunakan secara meluas:

  • Yunani: Eúxeinos Póntos (Eύξεινος Πόντος)

Laut Hitam adalah salah satu daripada empat laut yang dinamakan sempena biasa istilah warna—yang lain adalah Laut Merah, Laut Putih dan Laut Kuning.

Sejarah nama

[sunting | sunting sumber]

Strabo melaporkan di dalam Geographica (1.2.10) bahawa pada zaman baharian, Laut Hitam sering hanya dipanggil "Laut" (ὁ πόντος ho pontos). Bagi sebahagian besar tradisi Greco-Roman merujuk kepada Laut Hitam sebagai "Laut Tenang", Εὔξεινος Πόντος Eúxeinos Póntos. Ini adalah eufemisme menggantikan yang lebih awal "Laut Ganas", Πόντος Ἄξεινος Póntos Áxeinos, pertama kali ditegaskan dalam Pindar (kk. 475 SM).

Strabo (7.3.6) berpendapat bahawa Laut Hitam telah dikenali sebagai "Ganas" sebelum penjajahan Yunani kerana ia adalah sukar untuk dikemudi, dan kerana pantainya didiami oleh puak-puak ganas. Nama itu ditukar kepada "Tenang" selepas Milesians telah menjajah pantai selatan, Pontus, menjadikannya sebahagian daripada tamadun Yunani.

Ia juga adalah mungkin bahawa gelaran Áxeinos timbul oleh etimologi popular dari perkataan Scythia [axšaina-] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) "tidak menyala","gelap"; dengan itu penetapan "Laut Hitam" boleh setakat ini dikaitkan daripada zaman baharian.

Geologi

[sunting | sunting sumber]
The bay of Sudak, Crimea

Asal-usul geologi lembangan dapat dikesan kembali kepada dua relik lembangan lengkok-belakang berbeza yang telah dimulakan dengan pemisahan lengkok gunung berapi Albian dan benaman Lautan Paleo- dan Neo-Tethys, tetapi masa bagi peristiwa-peristiwa ini kekal kontroversi.[2][3] Sejak dimulakan, persekitaran tektonik mampatan membawa kepada penenggelaman dalam lembangan, berselang dengan fasa pemanjangan menyebabkan volkanisme berskala besar dan beberapa orogeni, menyebabkan gangkatan Greater Caucasus, Pontides, Selatan Semenanjung Crimea dan banjaran gunung Balkan.[4]

Perlanggaran berterusan antara plat Eurasia dan Afrika dan pelepasan Anatolia ke arah barat menyekat sepanjang Sesar Utara Anatolia dan Sesar Timur Anatolia lalu menentukan rejim tektonik semasa,[4] yang memaparkan penenggelaman di lembangan Laut Hitam dan aktiviti gunung berapi yang besar di rantau Anatolia.[5] Ia adalah mekanisme geologi yang, dalam jangka masa panjang, telah menyebabkan pengasingan berkala Laut Hitam daripada sistem lautan global yang lain.

Galeri ekologi

[sunting | sunting sumber]

Penduduk

[sunting | sunting sumber]
Kawasan bandar dengan ramai penduduk di sepanjang pantai Laut Hitam

Odessa
Istanbul
Samsun
Odessa

 Kedudukan Bandar Negara Rantau/Daerah Penduduk (urban)

Sevastopol
Samsun
Sochi
Sevastopol

1 Istanbul Turki Istanbul 14,324,240[6]
2 Odessa Ukraine Odessa 1,003,705
3 Samsun Turki Samsun 535,401[7]
4 Varna Bulgaria Varna 474,076
5 Sevastopol Rusia/Ukraine[8] national-level municipality on the Crimean Peninsula 379,200
6 Sochi Rusia Krasnodar Krai 343,334
7 Trabzon Turki Trabzon 305,231[9]
8 Constanța Romania Constanța 283,872[10]
9 Novorossiysk Rusia Krasnodar Krai 241,952
10 Burgas Bulgaria Burgas 223,902[11]
11 Batumi Georgia Adjara 190,405[12]

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ Özhan Öztürk (2005). Karadeniz Ansiklopedik Sözlük. İstanbul: Heyamola Yayınları. m/s. 617–620. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-10-15. Dicapai pada 2016-03-30.
  2. ^ McKenzie, DP (1970). "Plate tectonics of the Mediterranean region". Nature. 226 (5242): 239–43. Bibcode:1970Natur.226..239M. doi:10.1038/226239a0. PMID 16057188.
  3. ^ McClusky, S., S. Balassanian; dll. (2000). "Global Positioning System constraints on plate kinematics and dynamics in the eastern Mediterranean and Caucasus" (PDF). Journal of Geophysical Research. 105 (B3): 5695–5719. Bibcode:2000JGR...105.5695M. doi:10.1029/1999JB900351.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  4. ^ a b Shillington, Donna J.; White, Nicky; Minshull, Timothy A.; Edwards, Glyn R.H.; Jones, Stephen M.; Edwards, Rosemary A.; Scott, Caroline L. (2008). "Cenozoic evolution of the eastern Black Sea: A test of depth-dependent stretching models". Earth and Planetary Science Letters. 265 (3–4): 360–378. Bibcode:2008E&PSL.265..360S. doi:10.1016/j.epsl.2007.10.033.
  5. ^ Nikishin, A (2003). "The Black Sea basin: tectonic history and Neogene–Quaternary rapid subsidence modelling". Sedimentary Geology. 156: 149–168. Bibcode:2003SedG..156..149N. doi:10.1016/S0037-0738(02)00286-5.
  6. ^ "Turkish Statistical Institute". Rapor.tuik.gov.tr. Dicapai pada January 14, 2014.
  7. ^ "Turkish Statistical Institute". Rapor.tuik.gov.tr. Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-01-16. Dicapai pada January 14, 2014.
  8. ^ Tempat ini terletak di Semenanjung Crimea, yang sebahagian besar adalah subjek pertikaian wilayah antara Rusia dan Ukraine. Menurut pembahagian politik Rusia, terdapat subjek persekutuan Persekutuan Rusia (Republik Crimea dan bandar persekutuan Sevastopol) terletak di semenanjung. Menurut pentadbiran wilayah pembahagian Ukraine, terdapat bahagian Ukraine (Republik Autonomi Crimea dan bandar dengan status khas Sevastopol) terletak di semenanjung.
  9. ^ "Turkish Statistical Institute". Rapor.tuik.gov.tr. Dicapai pada January 14, 2014.
  10. ^ Stiati.ca. "Cele mai mari orase din Romania". Stiati.ca. Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-01-11. Dicapai pada January 14, 2014.
  11. ^ "Turkish Statistical Institute". Rapor.tuik.gov.tr. Dicapai pada January 14, 2014.
  12. ^ "Batumi City Hall website". http://www.batumi.ge. Dicapai pada 2012. Check date values in: |accessdate= (bantuan); External link in |publisher= (bantuan)

Sumber utama

  • Charles King, The Black Sea: A History, 2004, ISBN 0-19-924161-9
  • William Ryan and Walter Pitman, Noah's Flood, 1999, ISBN 0-684-85920-3
  • Neal Ascherson, Black Sea (Vintage 1996), ISBN 0-09-959371-8
  • Özhan Öztürk. Karadeniz: Ansiklopedik Sözlük (Black Sea: Encyclopedic Dictionary). 2 Cilt (2 Volumes). Heyamola Publishing. Istanbul.2005 ISBN 975-6121-00-9.
  • Rüdiger Schmitt, "Considerations on the Name of the Black Sea", in: Hellas und der griechische Osten (Saarbrücken 1996), pp. 219-224

Pautan luar

[sunting | sunting sumber]
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Laut_Hitam&oldid=5322384"