နီယိုဒိုင်မီယမ်

နီယိုဒိုင်မီယမ်(အင်္ဂလိပ်: Neodymium)သည် ပြောင်လက်တောက်ပသော အဝါရောင်ရှိ သတ္တု တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ၎င်း သတ္တုသည် ဓာတ်ပြုမှု အလွန်မြန်သောကြောင့် လေထုထဲ၌ ထားပါက လျင်မြန်စွာ အညှိတက်ပြီး အရောင်မှိန် သွားသည်။ အပေါ်ယံအပိုင်းသည် အောက်ဆီဂျင်နှင့် ဓာတ်ပြုပြီး ဓာတ်တိုးသွားခြင်း ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်၍ လေထုနှင့် ထိတွေ့ခြင်းမှ ဝေးကွာသော နေရာတွင် ထားသိုရသည်။ ရေအေးနှင့် နှေးကွေးစွာ ဓာတ်ပြုပြီး ရေနွေးနှင့် လျင်မြန်စွာ ဓာတ်ပြုသည်။

နီယိုဒိုင်မီယမ်  ₆₀Nd

ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ
အမည်၊ သင်္ကေတ	နီယိုဒိုင်မီယမ်, Nd
အသံထွက်	/ˌniː.oʊˈdɪmiəm/ NEE-o-DIM-ee-əm
အဆင်း	silvery white
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားရှိ နီယိုဒိုင်မီယမ်
– ↑ Nd ↓ U ပရာဆီယိုဒိုင်ယမ် ← နီယိုဒိုင်မီယမ် → ပရိုမီသီယမ်
အက်တမ် အမှတ်စဉ် (Z)	60
အုပ်စု၊ ဘလော့	group n/a
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယား	period 6
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ	lanthanide
စံ အက်တောမစ် အလေးချိန် (±) (Ar)	144.242(3)
အီလက်ထရွန် ပြုပြင်မှု	[Xe] 4f4 6s2
အခွံတစ်ခုလျင် အီလက်ထရွန်ပါဝင်မှု	2, 8, 18, 22, 8, 2
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ
ဖေ့စ်	အစိုင်အခဲ
အရည်ပျော်မှတ်	1297 K ​(1024 °C, ​1875 °F)
အရည်ဆူမှတ်	3347 K ​(3074 °C, ​5565 °F)
သိပ်သည်းမှု (အခန်းအပူချိန်)	7.01 g/cm3
6.89 g/cm3
ဖျူးရှင်းအပူ	7.14 kJ/mol
အငွေ့ပျံခြင်း အပူ	289 kJ/mol
မိုလာ အပူအင်အား	27.45 J/(mol·K)
ငွေ့ရည်ဖိအား P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 1595 1774 1998 (2296) (2715) (3336)
အက်တောမစ် ဂုဏ်အင်များ
အောက်ဆိုဒ်ဒေးရှင်း အခြေနေ	+4, +3, +2 ​(a mildly basic oxide)
အီလက်ထရွန် ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ်	Pauling scale: 1.14
အိုင်ယွန်းပြုခြင်းစွမ်းအင်	1st: 533.1 kJ/mol 2nd: 1040 kJ/mol 3rd: 2130 kJ/mol
အက်တောမစ် အချင်းဝက်	empirical: 181 pm
ကိုဗေးလန့်အချင်းဝက်	201±6 pm
Miscellanea
ပုံဆောင်ခဲ ဖွဲ့စည်းပုံ	​double hexagonal close-packed (dhcp)
အသံ၏အမြန်နှုန်း	2330 m/s (at 20 °C)
အပူ ပြန့်ကားမှု	α, poly: 9.6 µm/(m·K) (at r.t.)
အပူစီးကူးမှု	16.5 W/(m·K)
လျှပ်စစ် ခုခံမှု	α, poly: 643 nΩ·m
သံလိုက်ဓာတ်	paramagnetic, antiferromagnetic below 20 K
သံလိုက် ထိတွေ့နိုင်မှု (χmol)	+5628.0·10−6 cm3/mol (287.7 K)
Young's modulus	α form: 41.4 GPa
Shear modulus	α form: 16.3 GPa
Bulk modulus	α form: 31.8 GPa
ပိုင်ဆွန် အချိုး	α form: 0.281
Vickers hardness	345–745 MPa
Brinell hardness	265–700 MPa
CAS Number	7440-00-8
သမိုင်းကြောင်း
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှု	Carl Auer von Welsbach (၁၈၈၅)
အတည်ငြိမ်ဆုံး နီယိုဒိုင်မီယမ်၏ အိုင်ဆိုတုပ်များ
iso NA သက်တမ်းဝက် DM DE (MeV) DP 142Nd 27.2% is stable with 82 neutrons 143Nd 12.2% is stable with 83 neutrons 144Nd 23.8% 2.29×1015 y α 1.905 140Ce 145Nd 8.3% is stable with 85 neutrons 146Nd 17.2% is stable with 86 neutrons 148Nd 5.8% is stable with 88 neutrons 150Nd 5.6% 6.7×1018 y β−β− 3.367 150Sm

အသုံပြုခြင်း

နီယိုဒိုင်မီယမ်(Neodymium)သည် ရောင်စုံ ရုပ်မြင်သံကြားစက်၊ မီးချောင်းများ၊ စွမ်းအင်ခြွေတာသော မီးချောင်းများ နှင့် ဖန်ထည်များ ကဲ့သို့သော အိမ်းသုံး ပစ္စည်းများတွင် တွေ့ရှိနိုင်သော ရှားပါး ဒြပ်စင်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ အားလုံးသော ရှားပါးဒြပ်စင်များတွင် ကွဲပြားသော ဂုဏ်သတ္တိများ ရှိကြသည်။ Nd သည် မီးခြစ်ကျောက်များတွင် သတ္တုစပ် အဖြစ် အသုံးပြုသော အမျိုးမျိုးသော သတ္တုများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ သံလိုက်ပြုလုပ်ရာတွင် အဓိက အရေးအပါဆုံး သတ္တုများသည် Neodymium, Iron နဲ့ Boron (NIB) တို့ပါဝင်သည့် သတ္တုစပ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသံလိုက်များသည် ယနေ့ခေတ်သုံး စက်အစိတ်အပိုင်းများတွင် ပါဝင်သည်။ ကွန်ပျူတာ တွင် အချက်အလက်များ သိမ်းဆည်းသောအပိုင်းနှင့် စပီကာများတွင်လည်း အသုံးပြုကြသည်။ နီယိုဒိုင်မီယမ် (Neodymium)ကို ဖန်ထည်များ အရောင်တင်ခြင်းတွင် အဝါရောင် ဆိုဒီယမ် မီးအလင်းရောင် ဖြစ်စေဖို့ အသုံးပြုပါသည်။ ထိုကဲ့သို့သော မှန်မျိုးကို ဂဟေဆော်သမားများ အတွက် မျက်ကာမှန်အဖြစ် အသုံးပြုပါသည်။ ထို့ပြင် ခရမ်းရောင် အရိပ် ရောယှက်နေသော စွဲဆောင်မှုရှိသည့် အရောင်ရရှိနိုင်ဖို့ အတွက်လည်း အသုံးပြုပါသည်။

အယ်လ်အီးဒီအလင်းရောင်ရောက်ရှိ ထွန်းလင်းသော နီယိုဒိုင်မီယမ်ဒြပ်ပေါင်း

မီးချောင်းအလင်းရောင်ရောက်ရှိ ထွန်းလင်းသော နီယိုဒိုင်မီယမ်ဒြပ်ပေါင်း

သာမန်နေ့အလင်းရောင်တွင်းရှိ နီယိုဒိုင်မီယမ်ဒြပ်ပေါင်း

သဘာဝတွင်တွေ့ရှိမှုအခြေအနေ

နီယိုဒိုင်မီယမ်(Neodymium)သည် Ce ပြီးနောက် ရှားပါးဒြပ်စင်များထဲတွင် ဒုတိယ အပေါများဆုံး ဒြပ်စင် တစ်ခုဖြစ်ပြီး သဘာဝတွင် Copper နီးပါးပင် ပေါများပါသည်။ ၎င်းကို Monazite နှင့် Bastnasite ကဲ့သို့သော တွင်းထွက် အရင်းအမြစ်များတွင် တွေ့ရှိရသည်။ အဓိက ထွက်ရှိသော နေရာများမှာ ဘရာဇီး၊ တရုတ်၊ အမေရိကန်၊ အိန္ဒိယ၊ သီရိလင်္ကာ နှင့် ဩစတြေးလျ တို့ဖြစ်သည်။ ထုတ်လုပ်ပြီး နီယိုဒိုင်မီယမ်(Neodymium)ပမာဏ မှာ တန်ပေါင်း ၈ သန်းခန့်ရှိနေပြီ ဖြစ်ပြီး တစ်ကမ္ဘာလုံ အတိုင်းအတာဖြင့် Nd ထုတ်လုပ်မှုနှုန်းမှာ တစ်နှစ် လျှင် ၇တန် ခန့်ရှိသည်။

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများ

လူ့ခန္ဓာထဲတွင် နီယိုဒိုင်မီယမ်(Neodymium)ပါဝင်မှု အတော်လေး နည်းပါသည်။ ဇီဝဆိုင်ရာ အခန်းကဏ္ဍတွင် ပါဝင်ခြင်း မရှိသေးသော်လည်း လူ့ခန္ဓာ အစိတ်အပိုင်းများတွင် အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိသည်။ နီယိုဒိုင်မီယမ်(Neodymium)အမှုန့်များ နှင့် ဆားများသည် လူ့မျက်လုံးများကို နာကျင်ကျိန်းစပ် စေနိုင်သည်။ Nd ၏ ပျော်ဝင်နိုင်သော ဆားများသည် အနည်းငယ်အဆိပ် သင့်မှုရှိပြီး မပျော်ဝင်နိုင်သော ဆားများမှာ အဆိပ် သင့်မှုမရှိပေ။

နီယိုဒိုင်မီယမ်(Neodymium)အသုံးပြုသော အလုပ်ခွင် ပတ်ဝန်းကျင်တွင် နေထိုင်ပါက လူကို အများဆုံ အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည်။ ၎င်းအစိုဓာတ် နှင့် ဓာတ်ငွေ့များသည် လေနှင့်အတူ အသက်ရှူ လမ်းကြောင်းအတွင်း ဝင်လာနိုင်ပြီး အဆုတ်ကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။ အချိန်ကြာရှည်စွာ ရှူရှိူက်မိလေ ပိုမို ဆိုးရွားလေဖြစ်သည်။ Pr သည် လူ့ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း စုဆောင်းမိသော အခါ အသည်းကို ဒုက္ခ ပိုမိုပေးနိုင်သည်။

ပတ်ဝန်းကျင်သို့သက်ရောက်မှုများ

နီယိုဒိုင်မီယမ်(Neodymium)သည် ပတ်ဝန်းကျင်၏ များစွာသောနေရာများတွင် ပျံ့နှံ့နေတတ်သည်။ အဓိကအားဖြင့် လောင်စာဆီ ထုတ်လုပ်သော စက်ရုံများမှ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများကြောင့် ဖြစ်သည်။ နီယိုဒိုင်မီယမ်(Neodymium)ပါဝင်သော အိမ်သုံး ပစ္စည်းများ ကို စွန့်ပစ်ခြင်းမှလည်း ပတ်ဝန်းကျင်သို့ Nd ရောက်လာနိုင်ပါသေးသည်။ နီယိုဒိုင်မီယမ်(Neodymium)သည် ကုန်းတွင်းနှင့် ရေအောက်ပိုင်း မြေဆီလွှာတို့တွင် ဖြည်းဖြည်းချင်း စုပုံနေပြီး ၎င်းမှတစ်ဆင့် လူ၊ တိရစ္ဆာန်နှင့် သဘာဝမြေဆီ များတွင် ပါဝင်မှု တိုးပွားလာသည်။ မျိုးပွားမှုနှင့် အာရုံကြော စနစ် လုပ်ဆောင်မှုအပေါ်ကို ပျက်စီးစေသည့် သက်ရောက်မှုရှိသော ရေသတ္တဝါတို့၏ ဆဲလ် အမြှေးပါး များကို နီယိုဒိုင်မီယမ်(Neodymium) က ပျက်စီးစေသည်။