Rastafarianisme

t Rastafarianisme is ne Oabramitiese eankelgodsdienst, den't anneamp det Haile Selassie, n lestn keaizer van Ethiopië, as de belichaming van God op earde is, den't ze Jah of Jah Rastafari neumt. De Rasta's geleuwt det Haile Selassie t tastbere lief is woerduur de Dree-eenheaid zinne krachtn teunt hier op earde.

Rastafarianisme wörd ekenmoarkt duur t geestelik gebroek van wiet, verwoarping van de Westerse moatskoppieje (den't ze Babylon neumt, wat letterlik "verwarring" beteeknt), verskeaidene sosjale en politieke oogpeuntn dee't Afrika in t middelpeunt stelt, zo as dee van n Jamaikaansen skriewer en zwarte onofhaankelikheaidsvechter Marcus Garvey (den't ook vake as nen profeet ezeen wörd), en t oetroopn van Afrika, ook wal "zion" eneumd, as t gebeed woer't t eerste meanske wegköm. De beweaging wör op-erichet duur Leonard Howell. Haile Selassie zelf was juust nogal op t Westn erichet, want hee gavn Ethiopië n eerstn vlochthaawn en zeeknhoes. t Rastafarianisme köm vuural in t 20e joarhoonderd good op gang.

Naamnherkomst

n Naamn Rastafari is ne saamntrekking van "Ras" en "Tafari". "Ras" beteeknt letterlik "heuwd", en is nen Ethiopiesen titel den't te vergeliekn is met nen Europesen "groaf". Disn titel har Haile Selassie vuurdet'e keaizer wör. "Tafari" was Selassie's vrogere vuurnaam, vuurdet'e keaizer wör. Hee heetn toertieds Tafari Makonnen.

De beweaging wörd meesttieds rastafarianisme neumd, mear wat rasta's veendt det nit gepast.

Kiek op de wearld

God

Rasta's anbidt eenn God, den at ze Jah neumt. Jah is de dree-eenheaid zelf, dus n Vaa, de Zönne en n Heligen Geest. Rasta's meant det n Heligen Geest in iederene woont, en doarumme neumt ze zikzelf vake "I and I" (Ik en ik). Doar keump nog biej det ze det ook vake in plaatse van "vie" gebroekt, en doarmet de geliekheaid oonder alle meansken benoadrukt, umdet duurdet n Heligen Geest in iederene is, iederene geliek is.

Wat Rasta's geleuwt an de Kristelike learregel det God op de earde köm met t lief van Jezus Kristus, um de meansken te oonderwiezen. Mear ze meant vake det Zinne lessen duur babylon verdreeid wörden. n Groot antal Rasta's hebt zelfs bezwoar teegn de Engelse oetsproak van den naam (/dʒi:zəs/), en hebt lewer de Hebreeuwse vorm ('Yeshu') of n Amhariesen ('Iyesus')

n Heailigen Dree-eenheaid

n Heailigen Dree-eenheaid wörd duur Rasta's aait verbeunden an Haile Selassie, umdet den namen "Macht van de Dree-eenheaid" beteeknt. Dissen namen kreeg Ras Tafari op 2 november 1930, toew't e kroond wör duur de Ethiopiese Orthodokse Koarke.

Jezus Kristus

ne Ethiopiese vuurstelling van Jezus oet t 18de joarhoonderd

De lear det Jezus Kristus as Zönne van God op de earde köm is n kernpeunt van de Rasta-beweaging, mear doar keump direkt biej det dissen lear duur de Westerse weareld is verdreeid. Hiervuur wör in t Biebelbook Openbarings vuurzeg det Jezus wierumme zol kommen met ne nieje name den't op de plettes van alle 144.000 meest gedeenstige oonderdoan zol stoan: "En ik heurden t getal van öar det verzeageld was: en dr warn verzeageld nen hoonderd en veer en veertig doezend van alle stämme van de keender van Israël." De Rasta's geleuwt det dit gebuurden toew't Haile Selassie kroond wör, den at ze zeet as de tweede komst van Kristus of n Heailigen Geest en doarduur Jah, op disse weareld.

Rasta's meant det Jezus nen zwarten was, en det de blaanke moatskoppieje um aait as nen blaanken ofbeelden deden um de woarheaid te oonderdrukken en de hearskoppieje oawer alle volken te kriegen.

Haile Selassie

Keaizer Haile Selassie I

Haile Selassie I (1892-1975) was n keaizer van Ethiopië van 1930 töt 1974. Rasta's meant det hee was de opgestoane Jezus Kristus en doarumme de belichaming van Jah op de earde. Ze meant ook det hee de rechtveardigen zal helpn bie t maakn van de perfekte wearld, wat ze "Zion" neumt. "Zion" zol t paradies vuur de Rasta's wean. Mangs wörd Lalibela in Ethiopië an eweezn as Niej Jeruzalem, de heuwdstad van t rastaparadies, woer at n Skepper zelf wont. Van bepoalde profetiese verzn oet n Hebreeuwsen Biebel, zo as Zefanja 3:10, wordt vake ezegd det ze verdekt wiest det n Messiaansen Keuning in Ethiopië zal komn, en det vanoet Zin oogpeunt al t volk van boetn de riviern noar Um hen komn zal. Van Genesis töt Openbarings wörd Ethiopië verskeaidene moaln eneumd en is n belangriek "Biebels laand".

Rasta's zegnt det Haile Selassie's komst was vuurspeld van Genesis töt an t book Openbarings. Genesis, heuwdstukke 1: "God maakn t meanske noar Zin eegn beeld." Psalm 87:4-6 wörd ook vake oet elegd as ne vuurspelling van de kroning van Haile Selasse I. Bie zinne kroning kreeg Selassie verskeaidene titels met, dee't ook in n Biebel gebroekt wordt. "Keuning van alle Keunings", "Oawerwinnden Leeuw van n stam van Juda", zeent nog mear twee van de 38 titels dee't'e metkreeg. Rasta's neumt um ook vake "Zinnen Keaizerliken Hoogheaid" (His Imperial Majesty) en "Jah Rastafari".

Rasta's köant nit geleuwn det God stoarvn kan, en toew at Selassie I oet de tied köm in 1975, geleuwdn ze det t nep was, en det'e n klooster in is egoan, en van doaroet terugge zal komn um zinne volgelingn te bevriedn en al t Kwoad oet te bann, en doarmet zinne Skepping zal hersteln.

Vuur de Rasta's blif Haile Selassie öarn God en Keuning. Ze meant det'e anbeedn mut wordn, en ze bewoondert de manere woerop at'e vuur de wearldpers hef op etreedn, en vuur de verteegnwoordigers van völle grote laandn, vuural tiedns zin oproop an de Nasiesliga in 1936, toew at hee nog aait n ennigsten zwartn keuning van Afrika was. Vanof t begin hebt de Rasta's ezegd det öarn persoonliken anhaank vuur Afrika's ennigsten zwartn keaizer was, en det zee doarumme zelf oonderdoann van Ethiopië warn.

Öarn boond met de jödn verkloart ze as volgt:

t Wörd ezegd det in t 10de joarhoonderd vuur Kristus de Salomonitiese Liene van Ethiopië wör esticht duur Menelik I, de zönne van Salomo en Makeda, de Keuniginne van Skeba. Makeda bezoch Salomo in Israël, umdet'e har eheurd det Salomo zo onmeundig riek was. Doaroawer steet in 1 Keunings 10 vers 13: "En keuning Salomo gavn de keuniginne van Skeba al öar behaagn, wat'e begeardn; behalven wat'e öar gavn noar t vermeugn van de keuning Salomo; zo keerdn'e, en teug in öar laand, met öare knechtn." Op groond van de Kebra Nagast, n Ethiopies epies verhaal, legnt de rasta's dit Biebelse vers oet as det de keuniginne van Skeba zwanger wör van Salomo, en det doarumme Afrikaanse leu ook bie de woare keender van Israel (jödn) heurt. Beta Israel Ethiopiërs (Ethiopiese zwarte jödn) wont doar al joarhoonderte of-eslötn van de aandere jödn, en öar bestoan wörd duur de Rasta's as bewies ezeen vuur de woarheaid van t boawnstoande. Haile Selassie I was n 225sten in ne ongebrökne liene van Ethiopiese keunings dee't ofstamt van de biebelse Keuning Salomo en de Keuniginne van Skeba.

Zion teegn Babylon

Rasta's geleuwt det Zion (m.a.w. Afrika, en vuural Ethiopië) t laand tusken twee revieren is det Jah an öar beloawd hef. Um dit te haaln, munn ze de Westerse moatskoppieje ofzwearen, den at ze Babylon neumt. Ze goat dr van oet det "Babylon" op is estoan tegen de "Earde's Rechtoardige Regearder" vanof de Biebelse keuning Nimrod.

Wat Rasta's neumt zikzelf de echte keender van Israël, of keender van God. Dit idee kan komn van t Jeudse geloof det Ethiopië op n bepoald momeant wör bewoond duur ene van de verleurne stämme van Israël. Dit wörd op de Jeudse manere ook oonderstönt duur de Israëliese regearing.

Verspreaiding

Oawer de hele wearld zeent rastagemeenskopn te veendn, mer de meestn zitt in Afrika. Gröttere groepn zeent te veendn in Botswana, de Demokratiese Reppubliek Kongo, Soedan, Malawi, Ivoorkuste, Zuud-Afrika, Japan, Saoedi-Arabië, t Verenigd Keuninkriek en de Verenigde Stoaten.