दक्षिणी ध्रुव
दक्षिणी ध्रुव पृथ्वीको सबैभन्दा दक्षिणी छोर छ। यसलाई अन्टार्क्टिकाका नामले पनि जानिन्छ।
तथ्यानुसार दुइ मुख्य दक्षिणी ध्रुव छन्, एक स्थिर, र अर्को जो घूम्दछ।
चुम्बकीय उत्तरी र दक्षिणी ध्रुव वहाँ हुन्छन् जहाँ कम्पास सङ्केत गर्दछ। यी ध्रुव वर्ष प्रतिवर्ष घूम्दै रहन्छन्। केवल कम्नजिकलाई देखेर नैं मानिस यो बता सक्छौंको ती यी ध्रुवहरुका निकट छ। दक्षिणी ध्रुवदेखि सारा दिशाहरु उत्तरमा हुन्छन्,मा ध्रुवहरुका बिल्कुल निकट कम्नजिक भरोसेमंद छैन।
भौगोलिक उत्तरी र दक्षिणी ध्रुव ती ध्रुव छन् जिनपर पृथ्वी घूम्दछ, त्यहीं जसलाई मानिस एक ग्लोबमा देख्दछन् कहाँमा साती उत्तर/दक्षिणको रेखाहरु मिल्दछ। यी ध्रुव एक नैं स्थानमा रहन्छन्, र यही ती ध्रुव हुन्छन् जब हामी केवल उत्तरी वा दक्षिणी ध्रुव भन्दछन्। मानिस केही विशेष ताराहरूलाई देखेर यी बता सक्छौं कि ती यी ध्रुवहरूमा छ। ध्रुवहरूमा एक तारा समान उचाईमा चक्कर लगाउँछ र क्षितिजमा कबी पनि अस्त हुँदैन।
दक्षिणी ध्रुवमा पडने वाला महाद्वीप छ अन्टार्क्टिका। यो धेरै नैं ठंडा स्थान छ। सर्दिहरुका बेला धेरै सप्ताहहरुसम्म यहाँ सूर्योदय हुँदैन। र गर्मिहरुका बेला, दिसम्बरदेखि अन्तदेखि मार्चका अन्तसम्म कहिले पनि सूर्यास्त हुँदैन।
स्वयं ध्रुवीय बिन्दुमा पनि छः महिना सर्दीहरु हुन्छन् र कहिले पनि सूर्यास्त हुँदैन। र जब सूर्योदय हुन्छ तो, यो छः महिनाहरूको लंबी गर्मीहरु आरम्भ हुन्छन्, जब कुनै व्यक्ति दिनका कुनै पनि समय खडा भएर सूर्यलाई क्षितिजका माथि घडीको उल्टी दिशामा आफ्नो चारैतर्फ घूम्दै देख सक्छ।
दक्षिणी ध्रुवमा पुगना कठिन छ। उत्तरी ध्रुवका विपरीत, जोकि समुद्र र समतल समुद्री बर्फदेखि ढका हुन्छ, दक्षिणी ध्रुव एक पर्वतीय महाद्वीपमा स्थित छ। यो महाद्वीप छ अन्टार्क्टिका। यो बर्फको मोटी च्यादरदेखि ढका छ, र आफ्नो केन्द्रमा त १.५ किमीदेखि पनि मोटी बर्फबाट। दक्षिणी ध्रुव धेरै ऊँचे स्थानमा छ, र धेरै वातमय (तूफानी)। यो ती स्थानोंसित धेरै टाडा छ जहाँ वैज्ञानिकहरूको बस्तिहरु छन्, र यहाँ जाने जहाजहरूलाई प्रायः बर्फीले समुद्री बाटाहरु देखि भएर जाना पर्छ। तटमा पुगनेका पछि पनि भूमार्गदेखि यात्रा गर्ने खोजिहरूलाई ध्रुवसम्म पुगनका लागि १,६०० किलोमीटरदेखि पनि अधिकको यात्रा गरनी पर्छ। तिनलाई तैर्दै हिमखंडहरूलाई पार गरेर बर्फदेखि ढकी भूमि, र फेरि सीधै खडा पर्वतीय हिमनदहरूलाई जो टूटी, मुडी भएको समुद्रमा गिरती बर्फदेखि ढके हुन्छन्, र तेज जमाने बर्फीली हावा भएका पठारलाई पनि पार गर्नु हुन्छ।
यो पनि हेर्नुहोस्
[सम्पादन गर्नुहोस्]