लोकतन्त्र

लोकतन्त्र छगू प्रकारया राजनैतिक व्यवस्था ख। थ्व व्यवस्थाय् राजनैतिक इकाइया दुने च्वनिपिं वालिग मनूतेसं प्रत्यक्ष वा प्रतिनिधिया ग्वहालिं थःगु विचाः वा मत बियाः देय्‌ संकिगु या। २०गु व २१गु शताब्दीइ हलिमय् दकलय् लोकंह्वागु राजनैतिक व्यवस्था थ्व हे ख। लोकतन्त्रय् मेगु व्यवस्था स्वया जनतायात अप्व स्वतन्त्रता बीगु या (दसु नवायेगु स्वतन्त्रता), तर नापं जनतां नं राजनीतिइ जुयाच्वंगु हिलाबुलाय् प्रत्यक्ष नजर तयाच्वनेमा व निश्चित कालखण्डय् थःगु मत बीमा।

प्रकार

लोकतन्त्र निगु प्रकारया जुइ, प्रत्यक्ष व प्रतिनिधिमूलक। प्रत्यक्ष लोकतन्त्रय् राजनीतिक इकाइया दुने दुपिं सकल मनूतेसं थःगु विचाः थःमंतुं अभिव्यक्त यायेगु जुइ। म्हो जक्क जनसंख्या दूगु थासय् थन्यागु प्रत्यक्ष लोकतन्त्र सञ्चालन याये अपुइ। जनसंख्या अप्व दूगु थासय् धाःसा सकल मनूतेगु विचाः व्यक्त यायेत ई गाइमखु। थन्याःगु अवस्थाय् जनतां थःगु जनप्रतिनिधि ल्यया थःगु मत व्यक्त याइ। जनतां थःगु प्रतिनिधि सर्वसम्मत पहलं ल्यःसा उकियात सर्वसम्मत प्रतिनिधि धाइ। छम्ह स्वया अप्व प्रतिनिधि दःसा निर्वाचन पद्धति छ्येला प्रतिनिधि ल्ययेगु जुइ। निर्वाचन पद्धतिइ जनतातेसं थःगु प्रतिनिधित्त्वया मत छम्ह प्रत्याशीयात बीगु या। थुकियात मतदान धाइ। थन्यागु मतदान पद्धतिइ वालिग दँ थ्यनेधुंकूपिं मनूतेसं थःगु प्रतिनिधिया निंतिं थःगु मत बीगु याइ। दकलय् अप्व मत त्यायेफूम्ह प्रत्याशीं प्रतिनिधि जुइखनि। वर्तमान हलिमय् दकलय् अप्व प्रचलित लोकतान्त्रिक पद्धति थ्व हे ख।

स्वयादिसँ

• राजनीति