Squadron

term in militaire luchtvaart

Oorspronkelijk is een squadron bij de luchtmacht de aanduiding voor een operationele eenheid met vliegtuigen en al het hierbij behorend personeel onder een commandant. Een klein squadron (meestal 5 vliegtuigen) wordt ook wel escadrille genoemd. Soms wordt het Nederlandse synoniem eskader gebruikt, maar dit begrip is meer ingeburgerd als benaming voor vlootonderdelen bij de marine. Een ander naoorlogs synoniem is smaldeel. Een squadron kan ook een luchtmachteenheid zijn met een ondersteunende (bijvoorbeeld onderhoud, logistiek of transport) of faciliterende taak.

Een United States Air Force North American F-86 Sabre-squadron gedurende de Koreaanse Oorlog, 1951

Operationele squadrons (met vliegend materieel) kunnen weer onderverdeeld zijn in afzonderlijke flights. Twee of meer squadrons kunnen zijn samengevoegd in een wing ("vleugel"). Overige squadrons kunnen onderverdeeld zijn in bijvoorbeeld afdelingen.

De omvang van een squadron kan variëren. Een squadron gevechtsvliegtuigen varieert bij NAVO-landen van 10 tot 24 vliegtuigen en kent een personele sterkte tussen 150 en 200 personen. Bijzondere squadrons kunnen nog groter of kleiner zijn: zo kende de Nederlandse Koninklijke Luchtmacht op Vliegbasis Leeuwarden een squadron van 3 reddingshelikopters en heeft de Amerikaanse marine op elk van haar vliegdekschepen squadrons van 4 AEW-vliegtuigen geplaatst.

Nederland

bewerken

Bij de Nederlandse luchtmacht wordt de term squadron ook gebruikt voor een operationele eenheid luchtdoelraketten. In andere landen kunnen soortgelijke luchtdoelraketten weer ingedeeld zijn in bataljons bij de landmacht (bijvoorbeeld bij de US Army).

De aanduiding squadron is in Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog in gebruik genomen: daarvoor werd de term vliegtuigafdeling gebruikt. In België wordt het een smaldeel genoemd.

Een squadron bij de Koninklijke Marine is een groep van 3 of 4 gelijke schepen. De marine kent daarnaast nog de term eskader, maar gebruikt die voor een grotere eenheid van verschillende typen schepen.

Een squadroncommandant heeft in Nederland meestal de rang van majoor of luitenant-kolonel, hoewel anders ook voorkomt. De rang is afhankelijk van taak en omvang van een squadron en kan ook per land verschillen.

Lijst van Nederlandse squadrons

bewerken

Hieronder staat een lijst van actieve, niet-actieve en (tijdelijk) opgeheven squadrons van zowel de Koninklijke Luchtmacht als van de Koninklijke Marine.

Actieve Squadrons

bewerken
Squadron Typering Locatie
7 Opleidingen Helikopter Maritiem Vliegkamp De Kooy
121 Militair Wetenschappelijke Opleidingen Koninklijke Militaire Academie
122 Korte Officiersopleidingen Koninklijke Militaire Academie
130 Initiële Opleidingen Vliegbasis Woensdrecht
131 PC-7 Elementaire Vliegeropleiding Vliegbasis Woensdrecht
133 Technische Opleidingen Vliegbasis Woensdrecht
298 CH-47F Chinook Transporthelikopter Vliegbasis Gilze-Rijen
299 Opleidingen Helikopter Vliegbasis Gilze-Rijen
300 Cougar II Transporthelikopter Vliegbasis Gilze-Rijen
301 AH-64 Apache Gevechtshelikopter Vliegbasis Gilze-Rijen
302 Air Assault School Fort Hood
306 MQ-9 Reaper Vliegbasis Leeuwarden
312 F-16 Fighting Falcon Vliegbasis Volkel
313 F-35 Lightning II Vliegbasis Volkel
322 F-35 Lightning II Vliegbasis Leeuwarden
334 A-330MRTT Tanker/Luchttransport Vliegbasis Eindhoven
336 C-130H Hercules Luchttransport Vliegbasis Eindhoven
519 Luchtmacht Reserve Air Operations Control Station Nieuw Milligen
520 Luchtmacht Reserve Vliegbasis Gilze-Rijen
600 Air Liaison, Instructie, LTV
601 Bewaking
602 Beveiliging
603 Bewaking
604 Bewaking
640 Bewaking & Platform Vliegbasis Volkel
650 Platform
710 CRC Air Operations Control Station Nieuw Milligen
711 MilATCC Air Operations Control Station Nieuw Milligen
800 Geleide Wapens, C2 Luitenant-generaal Bestkazerne
802 Geleide Wapens, PATRIOT Luitenant-generaal Bestkazerne
860 NH-90 NFH Maritiem Vliegkamp De Kooy
900 Onderhoud Vliegbasis Volkel
901 Logistiek Vliegbasis Volkel
920 Onderhoud Vliegbasis Leeuwarden
921 Logistiek Vliegbasis Leeuwarden
922 Platform Vliegbasis Leeuwarden
930 Onderhoud Vliegbasis Gilze-Rijen
931 Platform Vliegbasis Gilze-Rijen
932 Logistiek
940 Logistiek Vliegbasis Eindhoven
941 Platform Vliegbasis Eindhoven
942 Onderhoud Vliegbasis Eindhoven
951 Logistiek en Onderhoud
961 Platformsquadron, openstelling van de start- en landingsbaan Vliegbasis Woensdrecht
970 Ondersteuning Air Operations Control Station Nieuw Milligen
980 Vliegtuig-/Helikopteronderhoud Vliegbasis Woensdrecht
981 Componentenonderhoud Vliegbasis Woensdrecht
982 Technologie en Missieondersteuning Vliegbasis Woensdrecht
983 Centrale voorraadbeheerder van de Luchtmacht Vliegbasis Woensdrecht
990 Gereedstelling/onderhoud Maritiem Vliegkamp De Kooy

Niet-actieve of opgeheven squadrons

bewerken
Sq nummer/naam Typering (bij opheffing) Bijzonderheden
1 Luchtmacht Verbindingsgroep te Alphen Verbindingsinlichtingen en "sweep" organisatie (contra-inlichtingen)
2 Koninklijke Marine
2 Luchtmacht Verbindingsgroep te Hilversum
9 Koninklijke Marine
10 Koninklijke Luchtmacht Luchtmacht Beveiligingssquadron, SSB
118 Geleide wapens (Nike Hercules) vh 18 sq ML/KNIL
119 Geleide wapens (Nike Hercules) vh 19 sq ML/KNIL
120 Opleidingen Geleide wapens vh Geleide wapens (Nike Hercules), vh 120 sq ML/KNIL
120 (Netherlands East Indies) Squadron Jachtvliegtuigen (P-40 Kittyhawk) Nederlands-Australisch squadron van de RAAF in WO-2
132 Gedragsopleidingen Woensdrecht
220 Geleide wapens (Nike Hercules) vh 20 sq ML/KNIL
221 Geleide wapens (Nike Hercules) vh ML/KL 1LVR
222 Geleide wapens (Nike Hercules) vh ML/KL 2LVR
223 Geleide wapens (Nike Hercules)
302 Gevechtshelicopters (Apache) Eerste AH-64D squadron
311[1] F-16
314 F-16
315 F-16
316 F-16
320 Dutch Squadron RAF Koninklijke Marine
321 Dutch Squadron RAF Koninklijke Marine
323 F-35 Eglin Air Force Base
324 Geleide wapens (Hawk)
325 Hawker Hunter F.6 Vliegbasis Leeuwarden
326 Geleide wapens (Hawk)
327 Geleide wapens (Hawk)
328 Geleide wapens (Hawk)
420 Geleide wapens (Hawk) vh ML/KL 1LVR
421 Geleide wapens (Hawk) vh ML/KL 1LVR
422 Geleide wapens (Hawk) vh ML/KL 2LVR
423 Geleide wapens (Hawk) vh ML/KL 1LVR, later 503 sq
500 Geleide wapens (Hawk) vh 700 sq
501 Geleide wapens (Hawk) vh 701 sq
502 Geleide wapens (Hawk) vh 702 sq
503 Geleide wapens (Hawk) vh ML/KL 1LVR / 423 sq
801 Geleide wapens (Hawk/Patriot)
803 Geleide wapens (Hawk/Patriot) Lions
804 Geleide wapens (Hawk/Patriot)
W&E Wapentechniek en Elektronica squadron, LW
W&E Wapentechniek en Elektronica squadron, TW
W&E Wapentechniek en Elektronica squadron, VKL
W&E Wapentechniek en Elektronica squadron, Ehv
W&E Wapentechniek en Elektronica squadron, GR
W&E Wapentechniek en Elektronica squadron, Yp
W&E Wapentechniek en Elektronica squadron, DL
T Technisch squadron, LW
T Technisch squadron, TW
T Technisch squadron, VKL
T Technisch squadron, Ehv
T Technisch squadron, GR
T Technisch squadron, Yp
T Technisch squadron, DL
T Technisch squadron, LETS
Mat Materieel squadron, LW
Mat Materieel squadron, TW
Mat Materieel squadron, VKL
Mat Materieel squadron, Ehv
Mat Materieel squadron, GR
Mat Materieel squadron, Yp
Mat Materieel squadron, DL
MT Motor Transport squadron, SSB
MT Motor Transport squadron, LW
MT Motor Transport squadron, TW
MT Motor Transport squadron, VKL
MT Motor Transport squadron, Ehv
MT Motor Transport squadron, GR
MT Motor Transport squadron, Yp
MT Motor Transport squadron, DL
LB Luchtmacht Beveiliging squadron, LW
LB Luchtmacht Beveiliging squadron, TW
LB Luchtmacht Beveiliging squadron, VKL
LB Luchtmacht Beveiliging squadron, Ehv
LB Luchtmacht Beveiliging squadron, GR
LB Luchtmacht Beveiliging squadron, Yp
LB Luchtmacht Beveiliging squadron, DL
METEO Luchtmacht Meteorologisch squadron, De Bilt
Verz Verzorging squadron, LW
Verz Verzorging squadron, TW
Verz Verzorging squadron, VKL
Verz Verzorging squadron, Ehv
Verz Verzorging squadron, GR
Verz Verzorging squadron, Yp
Verz Verzorging squadron, DL

LW = Vliegbasis Leeuwarden, TW = Vliegbasis Twenthe, VKL = Vliegbasis Volkel, Ehv = Vliegbasis Eindhoven, GR = Vliegbasis Gilze-Rijen, Yp = Vliegbasis Ypenburg, DL = Vliegbasis Deelen, SSB = Soesterberg, ML = Militaire Luchtvaart, LETS = Luchtmacht Elektronische en Technische School.

vh=voorheen: tradities overgenomen van...

W&E squadron voorheen ook Bewapening en Elektronica squadron (B&E) genoemd.

bewerken