Ruisen (schelp): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie van 17 sep 2023 21:05

Resonantie in een schelp is het verschijnsel dat optreedt dat als iemand een schelp tegen het oor houdt. De persoon kan zich dan voorstellen om het ruisen van de zee te horen, maar dat is de eigen fantasie.^[1] Hetzelfde verschijnsel treedt op als een gewoon drinkglas of een andere hol voorwerp tegen het oor wordt gehouden.

Ontstaan

Als een grote schelp, zoals die van een zeeslak, tegen het oor wordt gehouden ontstaat er een holte, waarin het omgevingsgeluid bij sommige frequenties wordt afgeschermd, maar bij andere frequenties juist wordt versterkt. De versterking ontstaat door de in de holte optredende resonantie (natuurkunde)s van het geluid. Daardoor lijkt het voor de waarnemer of er ander geluid wordt gegenereerd dan in de omgeving aanwezig is.

Omgevingsgeluid met een frequentie die niet in de buurt van de resonantiefrequentie van de holte ligt wordt in luidheid verminderd, maar geluiden bij de resonantiefrequenties van de holte worden juist versterkt.

Dit effect is te vergelijken met het kijken door een roze bril: alles wordt als roze gezien, omdat andere kleuren worden weggefilterd. Door een hol voorwerp bij het oor te houden, ontstaat een akoestisch filter.^[2] Dit filter "kleurt" het geluid dat in de omgeving aanwezig is. Het gefilterde geluid klinkt met de nodige fantasie als de branding van de zee.

Met metingen kan worden aangetoond dat bij bepaalde frequenties de geluidsdruk met 15 dB wordt versterkt. Daardoor krijgt de waarnemer de illusie dat er in de schelp geluid wordt gemaakt, dat zonder die schelp niet aanwezig is.

Soms wordt gedacht dat men het geluid van het eigen bloed hoort dat door de bloedvaten in de oren stroomt, maar dit is onjuist.^[2] In een zeer stille omgeving, zoals een dode kamer is het geluid van het eigen lichaam hoorbaar, maar dan hoort men vooral de eigen hartslag, en niet een constante ruis door de stroming van het bloed door de aderen. Dit geluid is in een omgeving met achtergrondgeluid niet waarneembaar.

Literatuur

Het ruisen van de zee in een schelp wordt wel geïnterpreteerd dat de schelp heimwee zou hebben naar de zee,^[3] of dat het geluid van de zee nog steeds aanwezig is. Diverse schrijvers hebben het verschijnsel zo in hun werken beschreven. Zo schreef Elisabeth Cheixaou in haar gedicht Foetus:^[4]

O schelp, geworpen op het strand,
Omsloten door een tedere hand,
Die, aan het luisterend oor gelegd,
Slechts monotoon haar herkomst zegt!

Carry van Bruggen schreef "Zou in die plant, die gegroeid is op den bodem van de allerdiepste en allergrootste zee en daar jaren, jaren, jaren heeft gezeten, het geluid nog schuilen van die zee, als in een schelp?"

A.H. Nijhoff gebruikte het beeld ook, in het toneelstuk Venus in ballingschap: "Toen herinnerde ik me de schelp. Ik hield die gauw tegen mijn oor en ineens overstemde het geruis van de zee alle andere geluiden." Categorie:Auditieve illusie

↑ Hoe kan het dat je de zee hoort als je je oor tegen een schelp houdt? | Willem Wever. willemwever.kro-ncrv.nl (10 september 2005). Geraadpleegd op 17 september 2023.
↑ ^a ^b NTR, Omroep, Schooltv: In een schelp kun je de zee horen - Is het snugger of kletspraat?. SchoolTV. Geraadpleegd op 17 september 2023.
↑ Haas, Bart de, [geen url Arno Lieftink over tinnitus: 'Sta geluid toe' | Gezondheidsnet]. www.gezondheidsnet.nl (24 juni 2019). Geraadpleegd op 17 september 2023.
↑ DBNL, Elisabeth Cheixaou Foetus, Ontmoeting. Jaargang 1. DBNL. Geraadpleegd op 17 september 2023.

[1] Hoe kan het dat je de zee hoort als je je oor tegen een schelp houdt? | Willem Wever. willemwever.kro-ncrv.nl (10 september 2005). Geraadpleegd op 17 september 2023.

[:0-2] NTR, Omroep, Schooltv: In een schelp kun je de zee horen - Is het snugger of kletspraat?. SchoolTV. Geraadpleegd op 17 september 2023.

[3] Haas, Bart de, [geen url Arno Lieftink over tinnitus: 'Sta geluid toe' | Gezondheidsnet]. www.gezondheidsnet.nl (24 juni 2019). Geraadpleegd op 17 september 2023.

[4] DBNL, Elisabeth Cheixaou Foetus, Ontmoeting. Jaargang 1. DBNL. Geraadpleegd op 17 september 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-Als iemand een [[schelp]] tegen het [[oor]] houdt, zal hij of zij '''het ruisen van de zee''' horen. Hetzelfde verschijnsel treedt op met een gewoon drinkglas of andere holle voorwerpen.
+'''Resonantie in een schelp''' is het verschijnsel dat optreedt dat als iemand een [[schelp]] tegen het [[oor]] houdt. De persoon kan zich dan voorstellen om '''het ruisen van de zee''' te horen, maar dat is de eigen fantasie.<ref>{{Citeer web |url=https://willemwever.kro-ncrv.nl/vraag_antwoord/het-menselijk-lichaam/hoe-kan-het-dat-je-de-zee-hoort-als-je-je-oor-tegen-een-schelp |titel=Hoe kan het dat je de zee hoort als je je oor tegen een schelp houdt? {{!}} Willem Wever |datum=2005-09-10 |bezochtdatum=2023-09-17 |werk=willemwever.kro-ncrv.nl |taal=nl}}</ref> Hetzelfde verschijnsel treedt op als een gewoon drinkglas of een andere hol voorwerp tegen het oor wordt gehouden.
+==Ontstaan==
-==Hoe ontstaat dit geluid?==
+Als een grote schelp, zoals die van een zeeslak, tegen het oor wordt gehouden ontstaat er een holte, waarin het omgevingsgeluid bij sommige frequenties wordt afgeschermd, maar bij andere frequenties juist wordt versterkt. De versterking ontstaat door de in de holte optredende [[resonantie (natuurkunde)]]s van het geluid. Daardoor lijkt het voor de waarnemer of er ander geluid wordt gegenereerd dan in de omgeving aanwezig is.
-Het is romantisch om te denken dat de schelp dit [[geluid]] produceert omdat hij [[heimwee]] heeft naar de [[zee]]. Dit is echter niet het geval. Ook is het niet waar dat men het geluid van het eigen [[bloed]] hoort dat door de bloedvaten in de oren stroomt.
+Omgevingsgeluid met een [[frequentie]] die niet in de buurt van de [[resonantiefrequentie]] van de holte ligt wordt in luidheid verminderd, maar geluiden bij de resonantiefrequenties van de holte worden juist versterkt.
-Als men het effect wil horen en men heeft niet zo gauw een schelp bij de hand, dan werkt ook een limonadeglas of een koffiemok om het oor houden heel goed. Voor het beste effect moet dit niet helemaal vastgedrukt tegen het hoofd, maar een gedeelte open laten. Ook moet men niet proberen om het geluid beter te horen door in een stille ruimte te gaan zitten: men heeft voor dit effect omgevingsgeluid nodig.
-De werkelijke oorzaak is te vergelijken met het kijken door een roze bril: alles wordt dan roze. Andere kleuren worden weggefilterd. Als je een groot slakkenhuis bij je oor houdt, dan wordt er een akoestisch filter gemaakt. Dit filter "kleurt" het geluid dat om je heen aanwezig is. En dat gefilterde geluid klinkt ongeveer als de branding van de zee.
+Dit effect is te vergelijken met het kijken door een roze bril: alles wordt als roze gezien, omdat andere kleuren worden weggefilterd. Door een hol voorwerp bij het oor te houden, ontstaat een akoestisch filter.<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://schooltv.nl/video/kun-je-de-zee-horen-in-een-schelp-een-schelp-aan-je-oor-werkt-als-een-geluidsfilter/ |titel=Schooltv: In een schelp kun je de zee horen - Is het snugger of kletspraat? |achternaam=NTR |voornaam=Omroep |bezochtdatum=2023-09-17 |werk=SchoolTV |taal=nl}}</ref> Dit filter "kleurt" het geluid dat in de omgeving aanwezig is. Het gefilterde geluid klinkt met de nodige fantasie als de branding van de zee.
+Met metingen kan worden aangetoond dat bij bepaalde frequenties de geluidsdruk met 15 [[Decibel (eenheid)|dB]] wordt versterkt. Daardoor krijgt de waarnemer de [[illusie]] dat er in de schelp geluid wordt gemaakt, dat zonder die schelp niet aanwezig is.
-Het geluid dat je hoort is dus niet echt de zee, maar een gedeelte van het normale achtergrondgeluid om je heen. Twee belangrijke verschillen treden op, omdat het oor voor een groot deel wordt afgeschermd door de schelp:
-*Geluiden met [[frequenties]] die niet in de buurt van de [[Resonantie (natuurkunde)|resonantiefrequenties]] van de schelp liggen komen niet in je oor terecht.
-*Het geluid bij de resonantiefrequenties van de schelp wordt versterkt.
+Soms wordt gedacht dat men het geluid van het eigen [[bloed]] hoort dat door de bloedvaten in de oren stroomt, maar dit is onjuist.<ref name=":0" /> In een zeer stille omgeving, zoals een [[dode kamer]] is het geluid van het eigen lichaam hoorbaar, maar dan hoort men vooral de eigen hartslag, en niet een constante ruis door de stroming van het bloed door de aderen. Dit geluid is in een omgeving met achtergrondgeluid niet waarneembaar.
-Met metingen kan worden aangetoond dat bij bepaalde frequenties de geluidsdruk met 15 [[Decibel (eenheid)|dB]] wordt versterkt. Daardoor heb je de [[illusie]] dat er in de schelp geluid wordt gemaakt, dat zonder die schelp niet aanwezig is.
+==Literatuur==
-{{DEFAULTSORT:Zee horen ruisen}}
+Het ruisen van de zee in een schelp wordt wel geïnterpreteerd dat de schelp heimwee zou hebben naar de zee,<ref>{{Citeer web |url=geen url|titel=Arno Lieftink over tinnitus: 'Sta geluid toe' {{!}} Gezondheidsnet |achternaam=Haas |voornaam=Bart de |datum=2019-06-24 |bezochtdatum=2023-09-17 |werk=www.gezondheidsnet.nl |taal=nl}}</ref> of dat het geluid van de zee nog steeds aanwezig is. Diverse schrijvers hebben het verschijnsel zo in hun werken beschreven. Zo schreef [[Elisabeth Cheixaou]] in haar gedicht Foetus:<ref>{{Citeer web |url=https://www.dbnl.org/tekst/_ont003194601_01/_ont003194601_01_0030.php?q=schelp%20heimwee%20naar%20zee#hl3 |titel=Elisabeth Cheixaou Foetus, Ontmoeting. Jaargang 1 |achternaam=DBNL |bezochtdatum=2023-09-17 |werk=DBNL |taal=nl}}</ref> <blockquote>O schelp, geworpen op het strand,
+Omsloten door een tedere hand,
+Die, aan het luisterend oor gelegd,
+Slechts monotoon haar herkomst zegt!</blockquote>[[Carry van Bruggen]] schreef ''"Zou in die plant, die gegroeid is op den bodem van de allerdiepste en allergrootste zee en daar jaren, jaren, jaren heeft gezeten, het geluid nog schuilen van die zee, als in een schelp?"''
+[[A.H. Nijhoff]] gebruikte het beeld ook, in het toneelstuk [[Venus in ballingschap]]: "''Toen herinnerde ik me de schelp. Ik hield die gauw tegen mijn oor en ineens overstemde het geruis van de zee alle andere geluiden."''
 [[:Categorie:Auditieve illusie]]